Giáo trình MD04-Trồng cây trôm nghề trồng cây lấy nhựa

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN




GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
TRỒNG CÂY TRÔM
MÃ SỐ MÔ ĐUN: MĐ 04


NGHỀ: TRỒNG CÂY LẤY NHỰA:
SƠN TA, THÔNG, TRÔM
Trình độ: Sơ câp nghề

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

2


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN

Tài liêu này thuc loi sách giáo trình nên các ngun thông tin có th c
phép dùng nguyên bn hoc trích dn dùng cho các m o và tham
kho.
Mi m    ch lc hoc s dng vi m  
doanh thiu lành mnh s b nghiêm cm.
MÃ TÀI LI

3

LỜI GIỚI THIỆU

Trôm (Sterculia Foetida L.), tên ting Anh là Bastard poom thuc h
Sterculiaceae, là loài cây g ln s
giá tr kinh t c s dng u cây trng rng kinh t và phòng h,
ph i núi trc, hn ch t và hoang mc hóa  nhng
vùng khô hn duyên hi Nam Trung B. Giá tr kinh t nht ca cây Trôm là nha
Trôm. Nha Trôm cha nhing có giá tr cao, có tác du hòa
ng huyt, nh huyt áp, mát gan, gic gan, mau lành vng
i nguyên liu quan trng dùng trong công nghip ch bin
c gii khát.
 góp phn nâng cao hiu qu trng rng Trôm ly nha, chúng tôi biên
soTrồng cây Trôm. c b trí ging dy trong
trong thi gian 132 gi và gm 05 bài:
Bài 1: Gii thiu chung v cây Trôm

Bài 2: Sn xut cây con Trôm
Bài 3: Trng rng Trôm
o v rng Trôm
 và bo qun nha Trôm
 hoàn thic cuc s ch o,
ng dn ca V T chc cán b - B Nông nghip và Phát trin nông thôn;
Tng cc Dy ngh - B ng  h và Xã hi. S h
ca các nhà khoa h sn xut nha Trôm, nông dân sn xut gii và
thn, tu kin thun l chúng tôi xây
dn giáo trình.
Trong quá trình biên sou c gng
c chn không tránh khi nhng khim khuyt. Chúng tôi rt mong nhn
c ý kin góp ý t i s dng và
ng trc tic trng Trôm  
c hoàn thing tu ci hc ngh.
Xin chân thành c
Tham gia biên soạn:
1. Th.S Nguyn Th Thanh Thy (ch biên)
c Hà
4


MỤC LỤC

ĐỀ MỤC TRANG
 8
Bài  8
 8
 8
1.1. Hình thái 8

1.2. Sinh thái 10
 12
 13
 14
 14
Bài 2:  15
 15
 15
 15
 15
 16
 16
 16
 17
 17
 17
 17
 doanh 18
 19
 20
 24
2. Thu hái,   31
 32
2.2. Thu hái 32
 32
2.2.2. Thu hái 33
2.3.   34
 34
ung 35
2.3.3.   35

 35
5

  35
 36
 37
 37
 39
 39
 40
3.3 42
3.3 42
3.3 43
3.3 44
3.3 44
3.3 45
 45
 45
 45
4.3. Bón phân 46
 46
 46
 50
 51
 53
4.6. Hãm cây 54
 54
 54
 55
 56

 56
2.  56
 56
Bài 3: T 58
dung 58
 58
 58
 58
 59
 59
 59
 61
 61
 61
6

 62
 64
 64
 64
 65
 65
 65
 65
 66
 66
 66
 67
 67
 67

 68
 68
 68
 68
 .70
Bài 4:  71
 71
 71
 71
 72
 72
 72
 73
 73
 74
 74
 74
 75
 76
 76
 79
 83
 83
 83
 83
 85
Bài 5:  86
7

 86

 86
1.1 86
 87
 88
1.2.1. Khai thác trên thân 88
1.2.2. Khai thác trên cành 92
 93
 94
 94
 95
 95
 95
 95
 95
 96
 96
 96
 96
à 97
 102





8

MÔ ĐUN: TRỒNG CÂY TRÔM
Mã số mô đun: MĐ 04

Giới thiệu mô đun
ng cây Trôm là mt trong nhng tâm
y ngh  p ngh: Trng cây ly nh
Thông, Trôm Trng cây Trômi gian hc tp là 132 gi, trong
0 gi lý thuyt, 86 gi thc hành và 16 gi ki
i hc nhng kin thc và k c hin các công vic: Nhn bit và
la chu kin thích hp gây trng cây Trôm; thit lto
giTrôm  t hiu qu kinh t và bn vng; thc
hi và trng cây Trôm; thc hio v rng
Trôm sau khi trng; ti và bo qun nha Trôm m bo
t cây trng.

Bài 1: Giới thiệu chung về cây Trôm
MĐ 04-01
Mục tiêu:
- m, công du kin gây trng Trôm;
- La chu kin thích hp gây trng Trôm.

A. Nội dung
1. Đặc điểm cây Trôm
Cây Trôm Trôm.
Tên khác: Trôm Trôm Trôm.
olive (Anh).
1.1. Hình thái

múi, cao 15--  

9

Hình 4.1.1: Cây Trôm

-9 lá, hình

-



Hình 4.1.2: Lá Trôm


-
10


-
---12.

Hình 4.1.3: Hoa Trôm
-
-
dài 1,8-



Hình 4
11



Hình 4Trôm

1.2. Sinh thái
Cây Trôm uyên: Kon Tum, Gia Lai,
              
Trôm 
Trôm 
 

-700mm/
-45
o
-7 tháng m


-


Trôm 

Cây Trôm 


Trôm 
-4.
Mùa hoa tháng 2--9.
12



Hình 4.1.6Trôm 
2. Công dụng
- 
- ;
- L
- Trôm     
 


13

Trôm 
-galactose, L-rhamnose, acid D-

Trôm 

 Trôm ,29 mg, Na

.
-Trôm 
.

  


m



Hình 4.1.7: N


Hình 4.1.8: N











14

Hình 4.1.9

3. Điều kiện gây trồng
3.1. Điều kiện khí hậu, địa hình
- Cây Trôm ;
- 
0
C - 30
0


o
C Trôm 


- 
- 
3.2. Điều kiện đất đai thực bì
Cây Trôm ng tt trên các lot có thành ph gii nh, m,
c tt.
Các lot có thành phi nt bí cht
 p cho vic trng Trôm.
15

Bài 2: Sản xuất cây con Trôm
MĐ: 04-02
Mục tiêu:
- Trôm T

- 
 Trôm t

- Rèn luyn tính cn thn, t m trong công vic; m bo an toàn và v sinh
ng.

A. Nội dung
1. Thiết lập vườn ươm
1.1. Phân loại vườn ươm
c tip din ra các hong sn xut cây ging (gm
các khâu ch yu: Lt, to bu, gieo ht tao ra cây m, co bu,
m bo chng phc v k hoch trng rng và dch v.
 vào quy mô sn xut, tính cht sn xut và thi gian s di
ta có nhiu cách phân lo
1.1.1. Căn cứ vào quy mô sản xuất
1.1.1.1. Vườn ươm lớn

- ng nhiu tin, quy mô sn xut ln, sn xut mang tính công
nghip.
-    n tích khong 0,5-2,0 ha hoc công sut l 

- Áp dng cho nh sn xut ln có nhim v sn xut cây con phc
v yêu cu trng rng theo vùng ch yc v yêu cu trng rng
theo vùng ch yn bu t ht, giâm hom và cy mô.
1.1.1.2. Vườn ươm trung bình
   a c nh. Là loc dùng  cái
trng rng cng áp d
cây trong bu dn tích khong 500-5000 m
2
hoc công sut t 500.000 
n xut cây con phc v k hoch trng rng ca các lâm
ng. Áp dt, giâm hom, nuôi cy mô din tích
khong 500-5000m
2
sn xut cây con phc v trng rng.
1.1.1.3. Vườn ươm nhỏ
16

V có tính cht thi v, din tích khong 50-500 m
2
hoc công
su các h n xut cây con có bu và r trn
phc v yêu cu trng rng c th.
1.1.2. Căn cứ theo nguồn vật liệu giống
1.1.2.1. Vườn ươm hữu tính
o cây con t ht ging.
1.1.2.2. Vườn ươm vô tính

o cây con bng bin pháp giâm hom, nuôi
cy mô, chi các vt liu ging vô tính.
1.1.3. Căn cứ vào thời gian sử dụng
1.1.3.1. Vườn ươm cố định
-  i gian s dng lâu dài, thc hin c
hai nhim v n c    n lc, b ng ging tt và nhân
nhanh, cung cp s ng nhiu có chng cao cho sn xut. Sn xut cây con
trong thi gian dài, cung cp cho nhi
- m:
+ Sng ln, nh;
+ Bin pháp k thut t c giá thành cây con;
+ Cán b k thut u ki cao.
- m:
ng rng nên vn chuyn gp nhiu khó 
ng  ru kin thích nghi không tt vng
sng mi;
+ Trong quá trình vn chuyng gây tc khô héo cây con;
+ Sâu bnh d phát sinh (do sn xunh có kh 
kháng thuc).
1.1.3.2. Vườn ươm tạm thời
- m thi là lo y nhân gin
 tn ti trong thi gian ngn sam v cung cp
ging cho sn xut. (th
- m:
+ D chn;
+ Gng rng nên không phi bo qun và vn chuyn xa.
- m:
+ Sng, chng không cao;
m bo s u v chng. Sn xut phân tán, cán b k
thut không nh.

1.1.4. Căn cứ vào nền vườn ươm
1.1.4.1. Vườn ươm nền mềm
17

n thc tip trên nt hoc
t hot trên nt tu quy mô sn
xut ln hay nh
1.1.4.2. Vườn ươm nền cứng (nền không thấm nước)
  nh. Nn lung xây dng ho 
hoc tri bt, nilon. H thc t ng, cây con to t ht hoc t hom
u. Lon, ch áp d ln có
u ki
Ưu điểm:
Tu ít sâu bnh;
Ch i, hn ch xói mòn và ra trôi;
Hn ch c di.
Nhược điểm:
n kém;
Sn xut c nh không di chuyc.
1.2. Chọn địa điểm lập vườn ươm
1.2.1. Điều kiện tự nhiên
- Khí hu: Nhi m, ch  ng bp vc
tính sinh thái ca các loài cây s c các yu t thi tit bt li
i hoc nhi quá cao.
+ Không nên xây dng  p, u kin d cho dch
bnh phát trin gây ng xu ti cây con;
t phc ng ca gió to và bão;
- a hình: Ti bc, dc nh 
o
(nhm tin áp dng

các bin phi, tin chuyn tránh hi.
+ Nu   dc quá cao thì làm thành bc thang;
+ Nu  gn rng nên chn v  lên.
1.2.2. Đất đai
t tht nh hoc tht trung bình có kt cu tt, tng canh tác dày, màu m,
có kh  c tt.
t: Có kt cu tt, tt dày 40-50cm, có kh  c và thoát
c tt, tt nhn tht trung bình, phi g dàng lt
 ánh sáng, thoáng gió và tt nhng chn gió. Vùng trung du
và min núi cht có pH=5-7, mc ngm 0,8-1,0m. N
ng thì phi chn nh  i tán rng.
1.2.3. Nguồn nước
Yêu cu ngun cung c i cho c m no
yêu cu v ch  c nhim phèn, mn, các cht thi
công nghip hoc các hóa cht bo v thc vng cho phép.
18

1.2.4. Điều kiện kinh doanh
- V Vng  trung tâm khu r tin cho
vic vn chuyn và cây con d thích nghi vu kin hoàn cnh. Nên xây dng
 gn tin giao thông, thun li sinh hot, mua sm v
dc nhân lc ti ch  t chc sn xut và tiêu th sn phm.
- m phi có v t thun li v giao thông, bng phng, không b
 cây ging trong phm vi bán kính 100km là tt nht
i v i vm thi v
tm thi càng gn càng tt).
- Hình dng: Hình ch nht ho d quy hoch và s d
gii.
- Di lm bc s ng cây con c
u mm mng sâu bnh hi.

- Ngun cung cn: Trong quá trình sn xut cây ging cn dùng n
 chy mt s lon thm
i có ngun cung cn.
Bảng 4.2.1: Tiêu chuẩn điều kiện vườn ươm
CHỈ TIÊU
THÍCH HỢP
CHẤP NHẬN ĐƯỢC
ĐỐI TƯỢNG ÁP
DỤNG
1. Ngun
c
    
i mùa khô

them gi  i
mùa khô
Tt c các loi

2. Cht
 c
i
c ng pH 6,5-
  ng mui
NaCl < 0,2%
c ng pH 6,0-
  ng mui
NaCl <0,3%
Tt c các loi

3. Ngun

n
Cung cn
 và nh)
Ngu n có th
khc phc bng máy
n áp t ng

bình, ln, lâu dài
4. Giao
thông
Cách trc giao thông <
50m, xe ti có th vào
n, không ph u
ng
Cách trc giao thông <
100m, xe ti 2,5 tn có
th n, phu
 sng
  n,
trung bình.
  thoát
c
c tiêu
thoát ngay
c úng
không quá 3-4 gi/ngày
Tt c các loi

  dày
> 50cm

>30m
n ging ly
19

tt mt
hom
Khu luân canh
7. Thành
phn
Tht trung bình
Tht nh n sét nh
n ging ly
hom
Khu luân canh
8. Mm
mng sâu
bnh hi ca
t
Không có màm mng
sâu bnh hi. Không
phi x t.
Có mm mông sâu
bnh hi nh. Phi x
 t bng bin pháp
 ng, ít tn
kém, không ô nhim
ng
Tt c các loi


1.3. Bố trí các khu trong vườn ươm
Nguyên tc b m bo cho m diu kin cn
thi hoàn chnh tng khâu công vic trong 1 dây truyng thi
m bo tính hp lý ca tng loi công vic, tit kic thi gian và sc lao
ng trong quá trình sn xut.
-  quy hou tiên phi d trù di
bao gt sn xut không sn xut.
t sn xut trc tip gieo ht, ct luân canh;
t không sn xut làm rãnh lung, h th
t làm nhà , nhà kho, b rào, các di rng phòng h
- ng din tích chia làm 03 loi:
: Dit phc v không sn xut: 40-45% din tích
t sn xut;
Dit phc v sn xut: 30-40% din tích
t sn xut;
n: Dit phc v sn xut: 30% dit sn
xut Ngoài ra khi quy hoch mt bn chú ý các v:
+ Khu v chim khong 10% din tích toàn
;
+ Khu vc dành cho cy cây, hun luyn cây con chin tích
;
ng chim 1-3% di;
     u, kho ch     c chim 10%
;
+ Ngui, h thi.
- Dit liên canh tính theo công thc sau:
20


P =

n
N
A
- Din tích luân canh:

P =
n
NxA
x
c
B


Trong đó:
P: là dit sn xut cho 1 loi cây (m
2
; ha)
N: s cây con phi sn xu
n: sng cây con h din tích
A: s 
B: tng s 
C: s khu s d 
- ng hp luân canh theo hàng tính theo công thc sau:

P =
nm
NxA

x
C

B


m: tng s chiu dài ca lu din tích (ha)
n: sng cây con ha lung.
Chú ý: Nu loài cây thì tính P cho t t 
tính tng
1.3.1. Khu vực sản xuất
1.3.1.1. Khu trộn đất ruột bầu
L tr và trt rut bu nên cng thi
 p bu vào lung.

21


Hình 4.2.1: u
1.3.1.2. Khu cấy cây
- Khu vc lung cây nn cng: Là lung nc xây g
bao quanh, có l  c, nn lung phc láng phng và
c v phía l c kic. G lung nên xây bng gch
cao 15-20cm và trát vn tha hình c th ct
    ng dài ngn khác nhau. Mt lu  ng có kích
c 10m dài x 1 mét rng có th xc 1.300 bu cây vng kính bu
13cm. Lung cây nên xây thành tng cm 4-5 lung, các cm cách nhau 1,5m và
gia các lung các nhau khong 50cm là phù hp trong quá trình sn xut cây con.
Hình 4.2.2: Lung nn c
- Khu vc lung cây nn mm: c xây dn
cng, dài 10m, rng 1m. G bao quanh lung có th làm bng khung gng
22

tre na thm chí b gi cho bu cy cây không b  hoc nn lung
làm thn khong 15-20cm.


Hình 4.2.3 : Lung nn m
- Tiêu chun k thut h thng lung và giàn che thc hinh 
bng sau:
Bảng 4.2.2: Tiêu chuẩn kỹ thuật các loại luống và giàn che
Chỉ tiêu
Nền thấm nước (nền mềm)
Nền không
thấm nước
(nền cứng)
Luống đất
Luống bầu
Bể nuôi cây
Chiu rng mt lung
không phù bì
100-120cm
100-120cm
100-120cm
Chiu dài
8-10m
8-10m
8-10m
Chiu cao mt lung
n chân lung
10-20cm
10-20cm
10-20cm

Chiu rng chân
lung
110-130cm
110-130cm
110-130cm
Chiu dày thành
lung

t xung quanh
dy 3-5cm, hoc xây
gch ch dy 5cm
5-10cm
Chiu cao g lung
12cm
12cm

23

Chiu rng ca khe

trong b


2-3cm
Chiu sâu ca khe

trong b


1-2cm

Chênh cao gia nn
chân lu
15-20cm
15-20cm
15-20cm


N
N t, sch
c, bng phng,
 chênh cao
gia ch cao
nht và thp
nht ca nn <
1cm
Nt, sch c,
bng ph
chênh cao gia ch
cao nht và thp
nht ca nn < 1cm
Nn xây gch
hoc g 
v tr
va, không
th c,
bng ph 
chênh cao gia
ch cao nht và
thp nht <
0,5cm

Chiu rng la
các lung
40-50cm
Nt
40-50
Nt
40-50cm
Xây gch hoc
g  a xi


Giàn che nng
Tre, g nh, cao
1,8-2,2m
St hàn, ct bng
st, cao 2-2,5m,
chân c bê tông
St hàn, ct st
cao 2-2,5m,
chân c  bê
tông

Mái che
Phên tre na
-70%
ánh sáng
Mái bng
st f6-8 ph nilon,
che 50-70% ánh

sáng
St f6-8, ph
i ni lông che
50-70% ánh
sáng

ng áp dng
  ,
tm thi
  
bình ln, bán lâu dài
 n,
trung bình, lâu
dài
24

* Chú ý: Làm luống chìm hay nổi căn cứ mức độ thoát nước của vườn ươm.
Ở những nơi có điều kiện khô hạn thì thông thường làm luống chìm hoặc luống
bằng. Do đó cần có sự vận dụng cho phù hợp.
- Lung ni: Có b mt lubên luc
ng ca lung cao: mt lung rng 80ng
rng 4060 cm, mt lu30 cm, chiu dài ca luc
a hình và công c 20 m.
Lung cao thích hp vi nhi mn cm vt,
yêu cc tt s các loài cây lá
rng, thích hp vi nh  
hu giá lnh.
- Lung chìm: Có b mt lung thc
ng ca lung thp là: mt lung rng 100 - 
lung rt lung 15 - 20 cm, chiu dài ca lung

a hình và công c mng thp thích
hp vi nh  i ít. Nhng
loài có nhu cu v c không nghiêm ngt và không b tr ngi nhiu nu  ng
c mc bách, Tùng bách và hu ht các loài
cây lá rng phn nhic nuôi to cây con trên lung thp.
1.3.2. Khu vực không sản xuất
1.3.2.1. Hệ thống tưới
- H thi phm bc dn kh
Cn phi xây dng h thng cung cc c nh và h thng cung cc
linh hot phc v 
- H thc
    
các b phn sau:
+ Ngun cung cp
c: sông, sui, ging

+ B ch ng
c b trí  v trí cao nht
    có th
s dng áp lc d c
n m   n
   nh sn
xu

Hình 4.2.4 : B ch
25

-   Là b
ph ng l y, hút
c t b cha qua h

thng ng dn các v trí
sn xu


Hình 4.2.5 
- H thng ng dn
 n các lung sn
xut cây con: h thng ng
dc này cc lp
     u
lung sn xut. H thng
dc có 2 loi:
+ H thng dc
c nh làm bng ng thép
hoc nha;


Hình 4 2.6: Hê thng dc c nh trong

+ H thng không c
 c làm bng các
ng nha.


Hình 4.2.7: H thng dc không cố định
trong vườn ươm