Ảnh hưởng của ô nhiễm dầu đến Hệ Sinh Thái

L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Ảnh hưởng của ô nhiễm
dầu đến Hệ Sinh Thái
Báo cáo nhóm 5
1
www.trungtamtinhoc.edu.vn
6.1. Sự tràn dầu

Nguyên nhân của ô nhiễm dầu là do sự tràn dầu
thô hoặc do tinh chế sản phẩm dầu. Tuy nhiên, sự
kiện gây ô nhiễm dầu lớn và trầm trọng là tràn
dầu hoặc các chất than đốt từ các tàu chở dầu thải
ra hoặc từ các giếng khoan, từ các xà lan hoặc từ
các tàu, từ sự bật hơi mạnh mẽ hoặc do rạn nứt
cắt mối hàn của ống dầu.
2
Ô nhiễm đất do hydrocarbures chủ yếu bắt nguồn
từ dầu hoả. Dầu là chất khó bị phân hủy bởi các vi
sinh vật sống trong đất. Tuy nhiên, đất lại là môi
trường không thể pha loãng các chất thải mà ngược
lại các chất này tích lũy lâu dài trong đất, cho nên
dầu có tác hại lâu dài trong môi trường đất. Ở
những khu đất bị nhiễm dầu, các tinh thể dầu sẽ
che lấp các khe hở và mao quản của đất, làm tắc
cắc đường dẫn nước trong đất dẫn đến sự cằn cỗi
của đất trong khu vực.
3
www.trungtamtinhoc.edu.vn
6.2. Tác động của ô nhiễm dầu
dài hạn

6.2.1. Tác động của tràn dầu đến môi
trường nước
4
www.trungtamtinhoc.edu.vn
-
Tác động đến hoạt động của con người:
+ Tác động của dầu lên hoạt động đánh bắt và nuôi trồng thủy sản:
Sự cố tràn dầu có thể gây tác hại trực tiếp cho tàu thuyền và thiết bị
sử dụng cho việc đánh bắt hoặc nuôi trồng thủy sản.
5
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+ Tác động đến hoạt động nông nghiệp: nếu thời gian xảy ra
sự cố là thời điểm triều cường, nước nhiễm dầu dễ dàng xâm
nhập vào nội đồng và có thể ảnh hưởng đến hoạt động nông
nghiệp của các địa phương ven sông.
6
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+ Tác động đến hoạt động công nghiệp: Các ngành công
nghiệp sử dụng nước sông trong các hoạt động sản xuất có thể
bị tác động bởi các sự cố tràn dầu.
+ Tác động đến các hoạt động giải trí: Phần lớn các sự cô" tràn
dầu đều gây ô nhiễm các khu vực ven bờ, các bãi biển đu lịch
gây ảnh hưởng đến các hoạt động vui chơi giải trí như tắm, đu
thuyền, bơi lội. Các chủ khách sạn, nhà hàng và những người
kiếm sống từ hoạt động du lịch có thể cũng bị ảnh hưởng.
Người dân xã Ngũ Phụng, đảo Phú Quý thu dọn
dầu tràn trên bãi cát
7
www.trungtamtinhoc.edu.vn
-

Tác động đến môi trường tự
nhiên và tài nguyên sinh vật:
Trong môi trường nước các chất
có phân tử lượng thấp (C12 đến
C24) thì có tính độc cao hơn bởi
vì chúng có khả năng hòa tan lớn
hơn và vì vậy khả năng thấm của
chúng vào môi trường nhanh hơn.
Các tác động của dầu lên sinh vật
thủy sinh gây ra hoặc là do tính chất
vật lý của dầu hoặc do các thành
phần hóa học của dầu. Sinh vật thủy
sinh cũng có thể bị tác động do các
hoạt động làm sạch hoặc qua những
tác động vật lý một cách gián tiếp lên
môi trường sống của sinh vật.
8
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+ Tác động độc hại: Mức độ độc hại của các chất thay đổi theo
thời gian và tùy vào nồng độ. Đứng trên góc độ môi trường, sự
cố tràn dầu nhiên liệu sẽ gây nhiễm độc hyđrocacbon tức thời
cho cá và các loại cua sò ngay tại điểm tràn đổ và khu vực lân
cận của sự cố; nhưng ở mức độ lâu dài phần dầu hòa tan trong
nước có thể gây ảnh hưởng đến sự trưởng thành của cá (làm cá
chậm phát triển hay giảm khả năng sinh đẻ).
9
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+Tác động vật lý lên cơ thể sinh vật và gây ngạt thở: Đe dọa chính
gây ra đôi với sinh vật thủy sinh là do phần dầu dư bền từ các sự cô"
tràn dầu và nước nhũ tương có thể làm cho sinh vật bị ngạt thở,

trong trường hợp ô nhiễm nghiêm trọng, có thể gây chết do hạn chế
một số chức năng như ăn, hô hấp và di chuyển.
10
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+Sự tích lũy và dấu hiệu nhiễm bệnh: Sự ô nhiễm dầu có thể
gây tác động có hại ở mức độ rất nhỏ hoặc không gây hại đối
với các loài động vật hoặc thực vật có liên quan hoặc đối với
các loài thú ăn thịt các loài này, những tác động này có thể xảy
ra trong một thời gian dài hoặc ngắn. Tuy nhiên, nếu con
người sử dụng các loài thực vật và động vật này làm thức ăn
thì sẽ không ngon và có vị, mùi dầu.
Các tác động gây hại cho sức khỏe con người (được xem như
những tác động gây hại cho các loài động vật có vú) ăn các sản
phẩm bị nhiễm hydrocacbon dầu mỏ cũng thỉnh thoảng xảy ra.
11
www.trungtamtinhoc.edu.vn
+Tác động đến môi trường tự
nhiên và hệ sinh thái: HST
biển VN hiện có khoảng
12.000 loài động, thực vật;
trong đó có trên 2038 loài cá,
6000 loài động vật đáy, 635
loài rong biển, 43 loài chim,
trên 40 loài thú và bò sát biển
và hàng ngàn loài động thực
vật phù du khác, tạo ra các
quần xã sinh vật đặc biệt
phong phú ở các bãi triều,
rừng ngập mặn, rạn san hô
12

www.trungtamtinhoc.edu.vn
Theo tính toán của các nhà hải dương
học, vùng biển Việt Nam có trữ lượng
khoảng 3.000.000 - 4.000.000 tấn cá,
khả năng khai thác là 1,5 - 2,0 triệu tấn,
mực 30.000 - 40.000 tấn, tôm biển 50 -
60.000 tấn, thân mềm phải đạt đến hàng
triệu tấn.
Dầu tràn từ các nguồn vào các vùng biển
và ven biển tác động trực tiếp hoặc gián
tiếp lên các hệ sinh thái biển và ven biển
ở các khía cạnh cơ bản và chủ yếu như
sau: Làm biến đổi cân bằng ôxy của hệ
sinh thái; Làm nhiễu loạn các hoạt động
sống trong hệ sinh thái; Gây ra độc tính
tiềm tàng trong hệ sinh thái; Cản trở các
hoạt động kinh tế ở vùng ven biển biển.
13
www.trungtamtinhoc.edu.vn
14
6.2.2. Tác động của tràn dầu đến môi trường đất
Ô nhiễm dầu sẽ làm giảm hiệu quả trạng thái
đất (Plice, 1948; Ro well, 1977) về vi sinh vật
(Du, 1972 và Atlas, 1976), về thực vật (Bakes,
1970; Delaune et al, 1979), (Schwindinger,
1968), báo cáo rằng hàm lượng dầu vượt quá
3% trở nên cực kỳ tác hại đên sinh vật đất và
phát triển mùa vụ.
15
6.2.2.1. Ảnh hưởng dầu đến sự nảy mầm :

Dầu thô làm chậm và giảm tỷ lệ nảy mầm,
nghĩa là trồng trọt trên đất ô nhiễm dầu mà
không bổn thêm châ't dinh dưỡng đã làm tỷ
lệ nảy mẩm thấp nhất (37%) so với cây
trồng trên đất không bị ô nhiễm (70%) trong
thời gian giống nhau.
16
6.2.2.2. Ảnh hưởng lên sự phát triển
Ô nhiễm dẩu cố sự tương quan chặt chẽ với
tất cả những thông số phát triển. Sự khác
nhau trong chiều cao của cây ở những loại
đất không ô nhiễm và đất ô nhiễm dầu
không bổ sung chất dinh dưỡng khác nhau
từ 24 - 41% còn có nghĩa là chỉ bằng 20 -
33% chiều cao cực đại của cây được ghi
nhận.
17
6.2.2.3. Ảnh hưởng đến sinh khối khô
Kiểm tra về tương quan, chỉ ra rằng có xử lý ô
nhiễm là quan trọng, thống kê mức độ ô nhiễm quan
hệ ngược lại vớỉ sinh khối khô. Đó là do ảnh hưởng
độc hại trên quá trình sinh trướng bởi các hoạt chất
độc hại lẫn tính chất lý hóa của đất và các hợp chất
sinh học và do mức độ ảnh hưởng của sự tổng hợp
và vận chuyển các nguyên tố vi lượng cần thiết cho
sự sống trong cây.
18
6.2.2.4. Ảnh hưởng đến sự vận chuyển dinh
dưỡng
Quan hệ giữa xử lý dầu và thành phần dinh dưỡng là

một chỉ số mà sự hấp thụ của chúng bởi thực vật bị
ảnh hưởng bất lợi bởi sự ô nhiễm dầu, mặc dù đất đã
được cải tạo lại với việc bón thêm dinh dưỡng bổ
sung. Tính độc của Mn trong đất ô nhiễm dầu trở
thành một nguyên nhân chính làm giảm năng suất
vụ mùa. Những thực vật phát triển trên đất có dầu
thường có nồng độ Mo cao là nguyên nhân của bệnh
Molipden của động vật nhai lại ở nơi bị trầy da.
19
6.2.2.5.Dầu tác động trong đất:
Sự tác động trong đất của những chất ô nhiễm
dầu chủ yếu bằng cách kìm hãm quá trình vận
chuyển, bay hơi và phân hủy sinh học, quá
trình ở lại và sự lưu chuyển được biết khi
nhiên liệu động cơ bị rò rĩ từ những thùng
chứa và chảy tràn vào trong đất.
20
6.2.2.6. Sự bay hơi
Khi tiếp xúc với đất bị nhiễm bẩn dầu với mức
độ đủ cao có thể gây nguy hiểm cho con người
và động vật qua tiếp xúc với da, hít thở, hoặc ăn
uống. Trẻ em từ 2 - 6 tuổi bò lê lên trên đất và
ăn phải đất ô nhiễm dầu cũng là một mối nguy
hại. Nhưng khi trong dầu có chất sinh ung thư
có thể tạo ra vài cấp độ nguy hiểm, thậm chí ở
liều lượng rất thấp.
21
Hình : Sơ đồ ô nhiễm dầu trong đất bởi nồng độ và
ảnh hưởng của chúng
22


Tóm lại dầu và các sản phẩm của dầu khí
đều mang lai hậu quả nặng nề cho đất vì:
- Chỉ cần một lớp dầu bao phủ mặt đất, dù rất
mỏng (0,2 – 0,5 mm) cũng sẽ làm cho đất “ngạt
thở” vì thiếu không khí, quá trình trao đổi khí bị
cắt đứt. Kết quả là các loài động, thực vật và vi
sinh vật đều thiếu oxy, cuối cùng dẫn đến cái chết.
Lớp dầu này cũng ngăn cản quá trình trao đổi
năng lượng mặt trời của môi trường đất.
- Dầu là hợp chất hữu cơ cao phân tử có đặc tính
diệt sinh vật.
23
- Do dầu là chất kỵ nước, khi thấm vào đất, dầu đẩy
nước ra ngoài làm cho môi trường đất hầu như
không còn nước và chiếm hết các khoảng không khí
trong đất làm cho đất giảm thiểu oxy và nước, gây
tổn thương cho hệ sinh thái.
- Dầu khi xâm nhập vào đất, dầu làm thay đổi kết
cấu và đặc tính lý hoá tính của đất, khiến các hạt
keo đất trơ ra và không còn khả năng hấp thu, trao
đổi nữa.
- Dầu thấm qua đất xuống mạch nước ngầm, làm ô
nhiễm nguồn nước ngầm.
24
6.3 Dầu loan ở những giàn khoan ngoài khơi
và những sự cố ô nhiễm dầu lớn gần đây trên thế giới
Những
ảnh
hưởng

của
loan
dầu
Ảnh hưởng đến môi
trường
Thiệt hại về mặt kinh tế
Ảnh hưởng đến con
người
25