Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại HTXTM và DV Thuận Thành

-

LỜI MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Công cuộc cải cách kinh tế đã mang lại cho đất nước ta nhiều biến chuyển
sâu sắc. Những năm gần đây, điều dễ nhận thấy là hàng hóa ngày càng không
ngừng gia tăng, thị trường tiêu thụ ngày càng phong phú và đa dạng. Xu hướng
quốc tế hóa và toàn cầu hóa nền kinh tế Thế giới, cùng với sự phát triển của
nhân công lao động quốc tế thì việc tham gia vào thương mại quốc tế sẽ mở ra
cho chúng ta nhiều cơ hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đòi hỏi chúng
ta có những chính sách mở cửa đúng đắn.
Nền kinh tế Việt Nam đã khởi sắc trên nhiều lĩnh vực trong đó: Thương
mại, Dịch vụ được xem là một trong những lịch vực quan trọng của nước ta hiện
nay. HTXTM và DV Thuận Thành là một Doanh nghiệp (DN) thực hiện chức
năng mua bán các mặt hàng tiêu dùng cần thiết như: thực phẩm, gia dụng, thời
trang, hóa mỹ phẩm…Trong những năm qua HTXTM và DV Thuận Thành đã
thực sự vươn lên và đạt được những thành tích đáng khích lệ, góp phần không
nhỏ vào gia tăng doanh thu cho tỉnh nhà và tạo được việc làm cho người lao
động. Với ý nghĩa đó, tôi quyết định chọn đề tài: “Kế toán tiền lương và các
khoản trích theo lương tại HTXTM và DV Thuận Thành” .
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về công tác kế toán tiền lương và các khoản
trích theo lương.
Tìm hiểu thực trạng công tác kế toán về công tác tiền lương và các khoản
trích theo lương tại HTXTM và DV Thuận Thành Huế.
Đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần trong
công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />1
-

Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại HTX TM và DV
Thuận Thành Huế
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Không gian: Phòng kế toán HTXTM và DV Thuận Thành Huế địa chỉ tại
92 Đinh Tiên Hoàng Huế.
Thời gian: đánh giá tình hình chung của đơn vị năm 2008, 2009, đánh giá
tình hình nghiên cứu tháng 03/2010.
4. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu tài liệu
Nhằm tìm hiểu các khái niệm, nguyên tắc, quan điểm, vai trò, chức năng
nhiệm vụ của kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương.
Phương pháp quan sát
Nhằm tìm hiểu tình hình kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại
HTXTM và DV Thuận Thành Huế với mục đích có cái nhìn khách quan, chính xác.
Phương pháp thu thập, so sánh, phân tích số liệu
Bằng cách hỏi các anh chị trong phòng kế toán, ghi chép các số liệu trên
cơ sở sổ sách kế toán tại công ty.

SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />2
-

Chương I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Một số khái niệm
Tiền lương: là một biểu hiện bằng tiền của giá trị sức lao động mà người
lao động bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh và được thanh toán theo kết
quả cuối cùng.
Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương: là một trong những

vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong công tác kế toán tại Doanh nghiệp. Bởi vì,
ngoài việc xây dựng cho mình một chế độ tiền lương đúng quy định, tiết kiệm
chi phí, các Doanh nghiệp còn phải chú trọng đến tính hợp lý tương đối của tiền
lương đứng trên góc độ người lao động, nhằm thu hút lao động có trình độ tay
nghề, đồng thời khuyến khích người lao động tích cực sản xuất, nâng cao năng
suất và chất lượng lao động, đảm bảo tái sản xuất chất lượng lao động.
Các khoản trích theo lương hiện nay gồm: Bảo chiểm xã hội, Bảo hiểm
Y tế (BHYT) và kinh phí Công đoàn. Trong đó, Bảo hiểm xã hội là quỹ dùng để
trợ cấp cho người lao động có tham gia đóng bảo hiểm xã hội trong các trường
hợp bị mất khả năng lao động như ốm đau, thai sản, tai nạn giao thông, hưu trí
trí mất sức. BHYT là quỹ dùng để đài thọ người lao động có tham gia đóng bảo
hiểm y tế trong các trường hợp khám, chữa bệnh. Kinh phí Công đoàn là quỹ để
dùng tài trợ cho hoạt động của Công đoàn
1.1.2.Nguyên tắc và quan điểm tỗ chức tiền lương
* Nguyên tắc
Tiền lương là một trong những hình thức kích thích lợi ích vật chất đối
với người lao động. Vì lẽ đó, công tác tổ chức tiền lương trong Doanh nghiệp
phải quán triệt nguyên tắc phân phối lao động. Theo nguyên tắc này nhiệm vụ
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />3
-

chủ yếu của công tác tổ chức tiền lương trong Doanh nghiệp là phải đảm bảo
tiền lương bằng nhau đối với các loại lao động cụ thể giống nhau.
Để giải quyết nhiệm vụ này, một giải pháp xác định số lượng và chất
lượng lao động của từng lao động trên từng loại công việc, mặt khác phải quy
định hợp lý tiền lương giữa các vùng khác nhau của Đất nước. Căn cứ vào mức
độ phức tạp, trình độ lành nghề, điều kiện lao động và ý nghĩa quan trọng của
ngành trong nền kinh tế quốc dân.
* Quan điểm
Để xây dựng chính sách tiền lương nói chung và tổ chức công tác tiền

lương trong Doanh nghiệp nói riêng đòi hỏi phải đưa vào những quan điểm chủ
yếu sau:
Quan điểm con người:
Theo quan điểm này, trước hết phải xem con người là vốn quý nhất, là
nguồn lực số một trong tất cả mọi nguồn lực tạo nên của cải xã hội. Công tác tổ
chức tiền lương theo quan điểm vì con người trước hết cần phải định hướng vì sự
đãi ngộ vật chất vào việc làm phong phú đời sống vật chất tinh thần cho người lao
động. Vận dụng quan điểm này cần phải xuất phát từ hướng suy nghĩ tiền lương
thực tế, nhất thiết phải thật sự đảm bảo cho người ăn lương sống chủ yếu bằng
tiền này, để họ tái sản xuất được sức lao động phù hợp với trình độ khả năng phát
triển của nền kinh tế.
Quan điểm thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật:
Trong thời đại ngày nay, để thúc đẩy sản xuất phát triển đảm bảo thế đứng
vững chắc cho Doanh nghiệp trên thương trường cạnh tranh có ý nghĩa quyết
định về lĩnh vực phát triển ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản
xuất để nhanh chóng đưa ra thị trường những sản phẩm mới có chất lượng cao
đáp ứng kịp thời cho người tiêu dùng. Vì vậy, việc sử dụng tiền lương làm đòn
bẩy để thúc đẩy tiến bộ khoa học kỹ thuật, phải được xem là một trong những
quan điểm chủ yếu đối với công tác tổ chức tiền lương.
Vận dụng quan điểm nói trên, công tác tổ chức tiền lương trong Doanh
ngiệp phải được quán triệt cụ thể bằng hình thức tăng lương, nâng bậc đối với
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />4
-

người lao động có đóng góp trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật như phát minh,
sáng chế, cải tiến kỹ thuật, đổi mới phương pháp sản xuất.
Quan điểm tiền tệ hóa tiền lương:
Trong nền sản xuất hàng hóa vận hành theo cơ chế Thị trường, mọi nhu
cầu tiêu dùng của người lao động đều có thể thỏa mãn thông qua lao động bằng
tiền lương.

Để tránh sự thiệt thòi cho người lao động và để họ có thể chủ động trong
kế hoạch chi tiêu của bản thân cũng như gia đình. Mọi thành quả trong tháng của
người lao động nên thanh toán bằng tiền. Điều này đơn giản hóa trong khâu tổ
chức tiền lương lại vừa phù hợp với tâm lý của người lao động. Vì vậy, tiền tệ
hóa tiền lương phải xem là một trong những quan điểm chủ yếu của công tác
tiền lương ở trong Doanh nghiệp.
1.1.3. Vai trò, chức năng, nhiệm vụ của kế toán tiền lương
Lao động là hoạt động của con người nhằm tạo ra của cải vật chất và giá
trị tinh thần cho xã hội. Lao động có năng suất, chất lượng và hiệu quả là nhân
tố quyết định của đất nước.
Bên cạnh đó, tiền lương là yếu tố hỗ trợ không kém phần quyết định. Bởi
vì nó chính là lợi ích thiết thực ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống của người lao
động, đồng thời nó là nhân tố kích thích người lao động làm việc tích cực hơn,
hiệu quả hơn và trách nhiệm hơn
Tiền lương thể hiện sức lao động bỏ ra nó chiếm tỷ trọng lớn trong chi phí
sản xuất của Doanh nghiệp. Vì vậy, nhà quản trị Doanh nghiệp cần phải quan
tâm đến yếu tố quan trọng này để làm sao vận dụng một cách hợp lý để tăng
năng suất lao động, tăng số lượng, chất lượng sản phẩm và dịch vụ đảm bảo
quyền lợi cho người lao động đúng với quy định của pháp luật.
Nhiệm vụ của kế toán tiền lương:
Ghi chép, phản ánh tổng hợp chính xác, thúc đẩy kịp thời về số lượng,
chất lượng, thời gian và kết quả lao động, tính toán các khoản tiền lương, tiền
thưởng, các khoản trợ cấp phải trả cho người lao động và tình hình thanh toán
các khoản đó cho người lao động.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />5
-

Tính toán và phân bổ các khoản chi phí tiền lương, bảo hiểm xã hội và chi
phí sản xuất kinh doanh theo từng đối tượng. Hướng dẫn kiểm tra các bộ phận
trong Doanh nghiệp thực hiện đúng chế độ ghi chép ban đầu về lao động tiền

lương, bảo hiểm xã hội đúng chế độ.
Lập báo cáo về lao động tiền lương
Phân tích tình hình quản lý lao động, sử dụng thời gian lao động, quỹ tiền
lương, năng suất lao động
1.1.4. Nguyên tắc thanh toán lương
Thực hiện phân phối theo lao động, tiền lương phụ thuộc vào kết quả cuối
cùng của từng người, từng bộ phận. Những người thực hiện các công việc đòi
hỏi trình độ chuyên môn cao, tay nghề giỏi, đóng góp nhiều vào hiệu quả sản
xuất thì được trả lương cao.
Không chấp nhận phân phối bình quân, hệ số giản cách do Doanh nghiệp
lựa chọn, quyết định.
Thanh toán lương đối với người làm nhiệm vụ quản lý gián tiếp lương
được thanh toán theo ngày công hiệu quả công việc. Đối với lao động trực tiếp
sản xuất, lương khoán theo sản phẩm hàng hóa, một số người có thể hưởng
lương khoán theo khối lượng công việc được giao.
Người lao động nghỉ ốm, thai sản, tai nạn giao thông được thanh toán
lương BHXH (phải có đầy đủ giấy tờ hợp lệ).
Những người nghỉ theo quy định của luật lao động (như ngày lễ Tết, phép
năm, cưới hỏi, tang lễ) được thanh toán lương.
Mỗi người lao động trong công ty được nghỉ việc riêng hưởng lương 03
ngày trong một năm, những ngày nghỉ ngoài quy định trên không thanh toán lương.
1.1.5. Kế toán tiền lương
Cán bộ công nhân viên quản lý doanh nghiệp là những người lao động
thực hiện chức năng quản lý sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp, nhiệm vụ
của họ là tổ chức, chỉ đạo, điều phối phục vụ các nguồn lực trước, trong và sau
khi tiến hành sản xuất sản phẩm.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />6
-

Cán bộ công nhân viên trong Doanh nghiệp ngoài tiền lương, tiền lương

phụ còn có thể được hưởng các khoản tiền lương thưởng, tiền trợ cấp bảo hiểm
xã hội. Công việc tính lương, tính thưởng và các khoản phải trả khác cho người
lao động được thực hiện tập trung tại Phòng kế toán của Doanh nghiệp. Đối với
các Doanh nghiệp lớn, công việc này có thể giao cho các nhân viên hạch toán
phân xưởng hoặc bộ phận kế toán ở các đơn vị phụ thuộc đảm trách dưới sự chỉ
đạo của kế toán trưởng Doanh nghiệp.
Thời gian để tính lương, tính thưởng và các khoản khác phải trả cho người
lao động là tính theo tháng trên cơ sở các chứng từ hạch toán thời gian, kết quả
lao động và các chứng từ khác có liên quan như bản chấm công, phiếu nghỉ
hưởng bảo hiểm xã hội, phiếu xác nhận sản phẩm hoặc công việc hoàn thành,
phiếu báo làm thêm giờ, hợp đồng giao khoán, biên bản ngừng việc…tất cả các
chứng từ trên phải được lập theo đúng chế độ và kế hoạch và kế toán phải kiểm
tra trước khi tính các khoản phải trả cho cán bộ công nhân viên sau khi kiểm tra
các chứng từ có liên quan kế toán tiến hành tính lương, tính thưởng, tính các
khoản trợ cấp phải trả cho công nhân viên theo hình thức trả lương, trả thưởng
đang áp dụng tại Doanh nghiệp và lập bảng thanh toán tiền lương, bảng thanh
toán tiền thưởng, bảng thanh toán bảo hiểm xã hội.
* Chứng từ sử dụng
Bảng thanh toán tiền lương là chứng từ làm căn cứ thanh toán tiền lương,
phụ cấp cho người lao động, kiểm tra việc thanh toán tiền lương và là căn cứ để
thống kê tình hình lao động tiền lương. Bảng này được lập hàng tháng theo từng
bộ phận (phòng, ban, tổ, nhóm…) tương ứng với bảng chấm công. Sau khi lập
xong bảng thanh toán tiền lương được chuyển cho kế toán trưởng duyệt để làm
căn cứ để lập phiếu chi và phát lương.
Bảng thanh toán tiền thưởng là chứng từ xác nhận số tiền thưởng cho từng
người hoạt động làm cơ sở để tính thu nhập của mỗi người và ghi sổ kế toán. Bảng
này dùng chủ yếu trong các trường hợp thưởng đột xuất. Bảng này được lập cho
từng bộ phận và phải có chữ ký của kế toán thanh toán và kế toán trưởng.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />7
-

Bảng thanh toán BHXH là căn cứ tổng hợp và thanh toán trợ cấp BHXH trả
thay lương cho người lao động, lập quyết toán BHXH với cơ quan quản lý BHXH
cấp trên. Tùy thuộc vào số người phải thanh toán trợ cấp BHXH trả thay lương
trong tháng của đơn vị, kế toán có thể lập bảng này cho từng phòng, ban, bộ
phận… hoặc cho toàn đơn vị. Sau khi lập xong, bảng này được chuyển cho trưởng
ban BHXH của đơn vị xác nhận và chuyển cho kế toán trưởng đơn vị duyệt.
* Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng : tài khoản 334 - phải trả cho công nhân viên.
* Bên nợ:
Các khoản phải trả cho nhân viên, các khoản tiền lương, tiền công, tiền
thưởng, BHXH và các khoản đã trả, đã chi, đã ứng cho công nhân viên,.
Các khoản khấu trừ vào lương tiền của công nhân viên.
* Bên có:
Các khoản tiền lương, tiền công, tiền thưởng, BHXH và các khoản khác
phải trả cho công nhân viên và lao động thuê ngoài.
Tài khoản 334 có thể có số dư bên nợ trong trường hợp rất cá biệt. Số dư
Nợ tài khoản 334 (nếu có) phản ánh số tiền đã trả lớn hơn số phải trả về tiền
lương, tiền công, tiền thưởng và các khoản khác cho nhân viên.
Tài khoản 334 phải hạch toán chi tiết theo 02 nội dung thanh toán lương
và thanh toán các khoản khác.
Trình tự kế toán:
Cuối tháng căn cứ vào các chứng từ tính lương, tính thưởng kế toán lập
bảng phân bổ tiền lương, tiền thưởng theo lương và chi phí sản xuất kinh doanh
theo đúng đối tượng tập hợp chi phí.
* Tính tiền lương, các khoản phụ cấp theo quy định phải trả cho công
nhân viên, ghi:
Nợ TK 214 - xây dựng cơ bản dở dang
Nợ TK 622 - chi phí nhân công trực tiếp
Nợ TK 623 - chi phí sử dụng máy thi công

Nợ TK 627 - chi phí sản xuất chung
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />8
-

Nợ TK 641 - chi phí bán hàng
Nợ TK 642 - chi phí quản lý doanh nghiệp
Có TK 334 - phải trả công nhân viên.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />9
-

* Tính tiền thưởng trả cho công nhân viên, ghi:
Nợ TK 431 - quỹ khen thưởng phúc lợi
Có TK 334 - phải trả công nhân viên
* Tính tiền BHXH (ốm đau, thai sản, tai nạn…) phải trả công nhân viên, ghi:
Nợ TK 338 - phải trả, phải nộp khác
Có TK334 - phải trả công nhân viên
* Các khoản được khấu trừ vào lương và thu nhập của công nhân viên như tiền
tạm ứng, bảo hiểm y tế , BHXH, thu tiền bồi thương theo Quyết định xử lý…, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 141 - tạm ứng.
* Tính tiền thuế thu nhập của công nhân viên, người lao động phải nộp
Nhà nước, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 334 - thuế và các khoản nộp Nhà nước
* Khi ứng hoặc trả các khoản phải trả cho công nhân viên, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 111 - tiền mặt.
Có TK 112 - tiền gửi Ngân hàng.
- Trường hợp trả lương cho công nhân viên bằng hàng hóa sản phẩm:
* Đối với sản phẩm, hàng hóa chịu thuế GTGT tính theo phương pháp

khấu trừ, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng theo giá bán chưa thuế, ghi:
Nợ TK334 - phải trả công nhân viên
Có TK3331 - thuế GTGT phải nộp.
Có TK 512 - doanh thu bán hàng nội bộ.
* Đối với sản phẩm chịu thuế GTGT hoặc chịu thuế GTGT theo phương
pháp trực tiếp, kế toán phản ánh doanh thu bán hàng theo giá thanh toán, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 512 - doanh thu bán hàng nội bộ.
- Chi phí tiền ăn ca phải chi cho công nhân viên, ghi:
Nợ TK 622, 623, 627, 641, 642
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />10
-

Có TK 334 - phải trả công nhân viên.
- Khi chi tiền ăn ca cho công nhân viên, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 111,112.
Kế toán áp dụng : TK 335 - chi phí phải trả
* Bên nợ:
+ Các chi phí thực tế phát sinh thuộc chi phí phải trả
+ Chênh lệch chi phái phải trả lớn hơn số chi phí thực tế phát sinh được
ghi giảm chi phí.
* Bên có:
Chi phí phải trả dự tính trước đã hạch toán vào chi phí sản xuất kinh doanh.
* Số dư bên có:
Chi phí phải trả đã tính vào chi phí sản xuất kinh doanh nhưng thực tế
chưa phát sinh.
Trình tự kế toán:
* Trích trước vào chi phí tính lương nghỉ phép phải trả trong năm cho
công nhân sản xuất.

Nợ TK 335 - chi phí phải trả
Có TK 334 - phải trả công nhân viên.
Cuối năm, nếu tổng tiền lương nghỉ phép thực tế phải trả cho công nhân
sản xuất lớn hơn tổng số tiền lương nghỉ phép đã tính trước vào chi phí trong
năm thì khoản chênh lệch này được tính bổ sung vào chi phí. Ngược lại, nếu
tổng tiền lương nghỉ phép thực tế phát sinh nhỏ hơn so với số đã tính trước vào
chi phí thì phải điều chỉnh giảm chi phí bằng cách ghi:
Nợ TK 335 - chi phí phải trả
Có TK 622 - chi phí nhân công trực tiếp.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />11
-

Sơ đồ 01: Sơ đồ hạch toán tiền lương phải trả công nhân viên.
TK 112 TK111 TK 334 TK 622
Trả lương cho Tiền lương phải trả cho
CN viên nhân viên sản xuất
TK623, 627
TK138, 338 Tiền lương phải trả CNV
Các khoản khấu trừ vào lương sử dụng máy thi công,
NV phân xưởng
TK 641
TK 333 Tiền lương phải trả
Thuế thu nhập phải nộp nhân viên bán hàng
TK 642
Tiền lương phải trả NV
quản lý DN
TK 512 TK 335 TK 622
Trả lương cho CNV bằng Tiền lương nghỉ Trích tiền lương
phép trả CNSX nghỉ phép CNSX
sản phẩm

TK 338
TK 3331 Tiền lương phải trả
CNV từ quỹ BHXH
Thuế GTGT
TK 241
Tiền lương phải trả CN
XDCB và sửa chữa lớn
TSCĐ
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />12
-

Sơ đồ 02: Sơ đồ hạch toán chi phí phải trả
TK334 TK335 TK622
Tiền lương nghỉ phép thực tế Trích trước tiền lương nghỉ
phải trả cho công nhân sản xuất phép của công nhân sản xuất
1.1.6. Kế toán các khoản trích theo lương
* Khái niệm
Bảo hiểm xã hội : là loại hình bảo hiểm do Nhà nước tổ chức, quản lý nhằm
đảm bảo vật chất góp phần ổn định đời sống cho những người tham gia BHXH bị
ốm đau, thai sản, suy giảm khả năng lao động, hết tuổi lao động hoặc chết.
Người sử dụng lao động là người lao động phải đóng góp BHXH để thực
hiện các chế độ lao động, người lao động có BHXH được cơ quan BHXH cấp sổ
BHXH, có quyền được hưởng các chế độ BHXH sau:
+ Chế độ trợ cấp ốm đau.
+ Chế độ trợ cấp thai sản.
+ Chế độ trợ cấp tai nạn giao thông.
+ Chế độ trợ cấp tử tuất.
Mức đóng và trách nhiệm BHXH: người sử dụng lao động đóng 6 % tiền
lương và được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh.
Bảo hiểm y tế: là loại hình bảo hiểm do nhà nước tổ chức, quản lý nhằm

huy động đóng góp của cá nhân, tập thể và cộng đồng xã hội để tăng cường chất
lượng trong công tác khám bệnh chữa bệnh.
Bảo hiểm y tế gồm:
+ Bảo hiểm tự nguyện.
+ Bảo hiểm học sinh, sinh viên (từ 6 tuổi trở lên).
+ Bảo hiểm y tế nhân đạo.
Đối với Doanh nghiệp quốc doanh, các tổ chức, văn phòng đại diện của
nước ngoài: mức đóng BHYT bằng 3 % tổng thu nhập của người lao động, trong
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />13
-

đó DN có trách nhiệm đóng 2/3 (tính vào chi phí sản xuất kinh doanh) và người
lao động đóng 1/3.
Cơ quan quản lý BHXH có trách nhiệm đóng góp BHYT cho người nghỉ
hưu và mất sức lao động, mức đóng góp là 1 % lương hưu.
Quỹ BHYT do cơ quan BHYT thống nhất quản lý và trợ cấp cho người
lao động qua mạng lưới BHYT nên các DN phải nộp toàn bộ 3%.
Kinh phí công đoàn: được hình thành bằng cách tính tỷ lệ 2 % trên tổng
tiền lương phải trả cho người lao động và được tính hết vào chi phí kinh doanh.
Thông thường DN phải nộp 1 % cho Công đoàn cấp trên, phần còn lại để chi
tiêu hoạt động cho Công đoàn cơ sở.
* Nguyên tắc hoạch toán
TK 338 - phải trả, phải nộp khác
Tài khoản này dùng để phản ánh tình hình thanh toán về các khoản phải
trả, phải nộp ngoài nội dung đã phản ánh ở các TK khác (từ TK 331 đến TK
336). Tài khoản này cũng được dùng để hạch toán doanh thu nhận trước về các
dịch vụ đã cung cấp cho khách hàng.
Nội dung và phạm vi phản ánh của tài khoản này gồm các nghiệp vụ
chủ yếu sau:
Giá trị tài sản thừa chưa xác định rõ nguyên nhân, còn chờ quyết định xử

lý của cấp có thẩm quyền.
Giá trị tài sản thừa phải trả cho cá nhân, tập thể theo quyết định của cấp
có thẩm quyền ghi trong biên bản xử lý nếu đã xác định được nguyên nhân.
Tình hình trích và thanh toán BHXH, BHYT và KPCĐ.
Các khoản khấu trừ vào tiền lương của công nhân viên theo quyết định Tòa án
(tiền nuôi con khi ly dị, con ngoài giá thú, lệ phí tòa án, các khoản thu hộ, đền bù…)
Các khoản phải trả cho các bên tham gia liên doanh cổ tức phải trả cho
các cổ đông.
Các khoản đi vay, đi mượn vật tư, tiền vốn có tính chất tạm thời.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />14
-

Các khoản tiền nhận từ đơn vị ủy thác xuất nhập khẩu hoặc nhận đại lý
bán hàng để nộp các loại thuế suất, thuế nhập, thuế giá trị gia tăng hàng hóa
nhập khẩu.
Số tiền thu trước của khách hàng trong nhiều kỳ kế toán về cho thuê tài
sản, cơ sở hạ tầng.
Các khoản phải trả, phải nộp khác
Tài khoản sử dụng:
TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
* Bên nợ:
Kết chuyển giá trị tài sản thừa vào các tài khoản liên quan theo quyết định
liên quan trong biên bản xử lý.
Bảo hiểm xã hội phải trả cho công nhân viên.
Kinh phí Công đoàn tại đơn vị
Sổ BHXH, BHYT và KPCĐ đã nộp cho cơ quan quản lý quỹ BHXH,
BHYT và KPCĐ.
Doanh thu nhận trước tính cho từng kỳ kế toán, trả lại tiền nhận trước cho
khách hàng khi không tiếp tục thực hiện việc cho thuê tài sản.
Các khoản đã trả, đã nộp khác

* Bên có :
Giá trị tài sản thừa chờ xử lý (chưa xác định rõ nguyên nhân)
Giá trị tài sản thừa phải trả cho cá nhân, tập thể (trong và ngoài đơn vị)
theo quyết định ghi trong biên bản xử lý do xác định được nguyên nhân.
Trích BHXH, BHYT và KPCĐ vào chi phí sản xuất kinh doanh.
Trích BHXH, BHYT và KPCĐ khấu trừ vào lương của công nhân viên.
Các khoản thanh toán với công nhân viên về tiền nhà, điện, nước, ở tập thể.
Doanh thu nhận trước của khách hàng.
Các khoản phải trả khác.
* Số dư bên có:
+ Số tiền còn phải trả, phải nộp
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />15
-

+ BHXH, BHYT và KPCĐ đã trích chưa nộp cho cơ quan quản lý hoặc sổ
quỹ để lại cho đơn vị chưa chi hết.
+ Giá trị tài sản thừa còn chờ giải quyết.
+ Doanh thu nhận trước các kỳ kế toán tiếp theo
Tài khoản này có thể có số dư bên Nợ. Số dư bên Nợ phản ánh số đã trả,
đã nộp nhiều hơn số phải trả phải nộp hoặc số BHXH và KPCĐ vượt chi chưa
được bù cấp.
Tài khoản 338 - Phải trả, phải nộp khác: có 05 tài khoản cấp 2
TK 3381 - Tài sản thừa chờ giải quyết: phản ánh giá trị tài sản chưa xác
định rõ nguyên nhân, còn chờ quyết định xử lý của cấp có thẩm quyền.
TK 3382 - Kinh phí công đoàn: phản ánh tình hình trích và thanh toán
kinh phí công đoàn của đơn vị.
TK 3383 - Bảo hiểm xã hội: phản ánh tình hình trích và thanh toán BHXH
của đơn vị.
TK 3384 - Bảo hiểm y tế: phản ánh tình hình trích và thanh toán BHYT
theo quy định.

TK 3387 - Doanh thu nhận được: phản ánh số hiện có và tình hình tăng,
giảm doanh thu nhận trước trong kỳ kế toán.
TK 338 - phải trả, phải nộp khác: phản ánh các khoản phải trả khác của
đơn vị ngoài nội dung các khoản phải trả đã phản ánh trong các TK 331 đến TK
336 và từ TK 3381, TK 3384, TK 3387.
Trình tự kế toán:
* Hàng tháng trích BHXH, BHYT và KPCĐ vào chi phí sản xuất kinh
doanh, ghi:
Nợ TK 623 - chi phí sử dụng máy thi công.
Nợ TK 622 - chi phí nhân công trực tiếp
Nợ TK 627 - chi phí sản xuất chung
Nợ TK 641 - chi phí bán hàng
Nợ TK 642 - chi phí quản lý Doanh nghiệp
Có TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />16
-

* Tính số tiền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tính vào lương của công
nhân viên, ghi:
Nợ TK 334 - phải trả công nhân viên
Có TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
* Nộp bảo hiểm xã hội, kinh phí công đoàn cho cơ quan quản lý quỹ và
khi mua thẻ bảo hiểm y tế cho công nhân viên, ghi:
Nợ TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
Có TK 111 - tiền mặt
Có TK 112 - tiền gửi ngân hàng.
* Tính bảo hiểm xã hội phải trả cho công nhân viên khi nghỉ ốm, đau, thai
sản, ghi:
Nợ TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
Có TK 334 - phải trả công nhân viên.

* Chi tiêu quỹ bảo hiểm xã hội và kinh phí Công đoàn tại đơn vị, ghi:
Nợ TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
Có TK 111 - tiền mặt
Có TK 112 - tiền gửi ngân hàng
* Bảo hiểm xã hội và kinh phí Công đoàn chi vượt được cấp bù, ghi:
Nợ TK 111 - tiền mặt
Nợ TK 112 - tiền gửi ngân hàng
Có TK 338 - phải trả, phải nộp khác.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />17
-

Sơ đồ 03: Sơ đồ hạch toán thanh toán bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và
kinh phí công đoàn
TK 334 TK 338 TK 334
BHXH, BHYT từ vào lương
BHXH phải trả thay lương
TK622
Tính BHXH, BHYT, KPCĐ
theo tiền lương của CNSX
TK 627
TK111, 112 Tính BHXH, BHYT, KPCĐ
Theo tiền lương NVPX
TK 641
Nộp BHXH, BHYT và kinh Tính BHXH, BHYT, KPCĐ
phí công đoàn theo tiền lương NVBH
TK 642
Chi BHXH và KPCĐ Tính BHXH, BHYT, KPCĐ
Tại doanh nghiệp theo tiền lương nhân viên QLDN
TK 111,112
Kinh phí công đoàn chi

vượt được cấp
TK 623
BHXH, BHYT, KPCĐ
của nhân viên xây lắp
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />18
-

1.2. Cơ sở thực tiễn
Dựa trên quy chế phân phối tiền lương của công ty, các đơn vị trực
thuộc trả lương theo đơn giá tiền lương của đơn vị mình đã được Tổng giám
đốc công ty phê duyệt.
Riêng tiền lương của các cán bộ nhân viên văn phòng công ty được thanh
toán cố định hàng tháng theo hệ số lương cá nhân đã được lãnh đạo duyệt.
Để thuận lợi cho việc trình và thanh toán tiền lương hàng tháng các đơn vị
tạm ứng một phần hai tháng lương cơ bản. sau khi co quyết toán chính xác mới
được chi bổ sung lương và các chế độ phụ cấp vào đầu tháng sau.
Phòng hành chính nhân sự tập hợp ngày công và các chế độ chính sách
khác của người lao động của từng đơn vị để thanh toán lương.
Phòng Tài chính kế toán có trách nhiệm phân bổ quỹ lương dựa trên hiệu
quả kinh doanh của từng đơn vị để thanh toán lương.
Quy chế này được thông qua cho tất cả các thành viên và áp dụng kể từ
tháng 7 năm 2007.

SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />19
-

Chương II
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KẾ TOÁN TIỀN LƯƠNG VÀ CÁC
KHOẢN TRÍCH THEO LƯƠNG CỦA HTX TM VÀ DV
THUẬN THÀNH

2.1. Khái quát tình hình cơ bản của siêu thị Thuận Thành
2.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của siêu thị
Tên gọi: Siêu thị Thuận Thành (Thuận Thành Mart)
Trụ sở chính: 92 Đinh Tiên Hoàng - Huế
Số điện thoại: 0543. 539839
Fax: 054. 520099
Mã số thuế: 3300101565
E mail: thuanthanhmart@ vnn.vn
Năm 2004, HTX TM và DV Thuận Thành đầu tư xây dựng trung tâm siêu
thị Mini tại 92 Đinh Tiên Hoàng - Huế, giá trị đầu tư trên 02 tỷ đồng.
Đến nay, qua 6 năm đi vào hoạt động siêu thị đã góp phần không nhỏ vào
doanh thu của HTX, siêu thị kinh doanh ngày càng có lãi và được khách hàng
tín nhiệm. Siêu thị thuận thành ra đời đúng lúc và đúng với mong muốn mua
sắm của khách hàng ở TP Huế nên người tiêu dùng dễ dàng chấp nhận, hoạt
động mua bán ở siêu thị trở nên hiệu quả hơn. Đến nay mô hình siêu thị Mini
này đã hoạt động hiệu quả đem lại lợi nhuận lớn cho HTX.
Với đà phát triển đó, HTX TM và DV Thuận Thành đã đầu tư xây dựng
siêu thị Mini thứ hai tại đường Bà Triệu, siêu thị Mini thứ 3 nằm trong trường
ĐH Y Dược Huế và siêu thị Mini thứ 4 ở Thuận An (huyện phú vang - Huế). Sắp
tới HTX sẽ mỡ rộng mạng lưới bán lẽ, củng cố hệ thống bán sĩ, hình thành và
phát triển một chuổi siêu thị hiện đại nhằm mở rộng quy mô kinh doanh, đáp ứng
tốt nhu cầu tiêu dùng và khả năng cạnh tranh trên thị trường.Tóm lại, tuy mới
hình thành và đi vào hoạt động trong 6 năm từ 2004 đến nay nhưng siêu thị đã có
chỗ đứng trong lòng người tiêu dùng TT Huế nói chung và TP Huế nói riêng.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />20
-

Đặc điểm kinh doanh của siêu thị Thuận Thành.
Siêu thị Thuận Thành là siêu thị đầu tiên ở TP Huế, trong những năm qua
siêu thị đã kinh doanh các loại mặt hàng như sau:

Thức phẩm: bánh kẹo, mì ăn kiền, bơ, sữa...
Hàng hóa mỹ phẩm: dầu gội, sữa tắm, xà phòng, nước hoa...
Gia dụng: nồi xoong, chén đũa…
Thời trang: áo quần, giày dép, túi xách…
Giả khát - rượu: bia, nước giải khát…
Ngoài ra siêu thị còn kinh doanh đồ chơi các loại
Dịch vụ ở siêu thị Thuận Thành bao gồm: giao hàng tận nhà, đặt hàng qua
điện thoại, dịch vụ chăm sóc khách hàng, phục vụ bữa ăn tại nhà cho khách hàng
khi họ yêu cầu và các dịch vụ khác.
Hàng hóa ở siêu thị luôn lấy tiêu chí là giá cả vừa phải mức thấp nhất so
với các cửa hàng bán lẻ và siêu thị khác, chất lượng hàng hóa tốt. Đa số hàng
hóa ở siêu thị được lấy từ các nhà cung cấp có uy tín trên thị trường như: Dove,
visan, vinamilk, huda, knorr, kinh đô…
Hàng hóa ở siêu thị được cung cấp từ hai nguồn đó là từ các nhà cung cấp
có thương hiệu trên thi trường và từ chính những hàng hóa do siêu thị Thuận
Thành sản xuất, tuy nhiên siêu thị Thuận Thành chủ yếu sử dụng phương thức
mua sau đó bán lại cho khách hàng.
Phương thức kinh doanh của siêu thị Thuận Thành là mua hàng hóa của
các nhà cung cấp với giá rẻ rồi niêm yết giá bán riêng của siêu thị thấp hơn so
vơi giá trên thi trường.
2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của siêu thị Thuận Thành
* Chức năng
Siêu thị là một đơn vị bán lẻ, bán hàng tự chọn. Giúp cho quá trình lưu
thông hàng hóa trong siêu thị dễ dàng hơn thông qua việc mua hàng của các nhà
cung ứng khác nhau về tiêu thụ tại siêu thị, mua tận gốc, bán tận tay người tiêu
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />21
-

dùng và đảm bảo chất lượng hàng hóa bán ra. Giá cả phù hợp với thu nhập của
người tiêu dùng trên địa bàn TP Huế.

Với việc hàng hóa phong phú, đa dạng, chất lượng đảm bảo, giá cả hợp lý
siêu thị đã giáp cho TP Huế giải quyết được mặt hàng an toàn chất lượng.
* Nhiệm vụ
Kinh doanh đúng các mặt hàng đã đăng ký, đa dạng hóa các mặt hàng
nhằm cung cấp cho khách hàng trong và ngoài tỉnh.
Mở rộng các chi nhánh ở các tỉnh bạn và tỉnh nhà thông qua các hợp đồng
được ký trực tiêp với chủ đầu tư, các công ty đầu máy sản xuất.
Thực hiện đúng các chế độ kế toán, chế độ quản lý tài sản tài chính, tiền lương.
Nộp đầy đủ các khoản thuế cho ngân sách nhà nước.
Đảm bảo quyền lợi cho tất cả các nhân viên trong siêu thị, chăm lo, giáo
dục, đào tạo bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn và nghiệp vụ cho các
nhân viên của siêu thị.
Không ngừng triển khai các nghiên cứu, các biện pháp mở rộng thị
trường, đẩy mạnh hoạt động tiêu thụ, giảm bớt chi phí.
Cung cấp các thông tin cho nhân viên trong việc xây dựng siêu thị Thuận
Thành trở thành một thương hiệu mạnh, được người tiêu dùng tin cậy và là một
địa điểm mua sắm an toàn.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />22
-

2.2. Cơ cấu tổ chức bộ máy
2.2.1. Cơ cấu tổ chức của bộ máy quản lý

Ghi chú: : quan hệ trực tiếp
: quan hệ chức năng tham mưu
: quan hệ hỗ trợ kết hợp.
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý
* Chức năng và nhiệm vụ của các phòng ban:
Chủ nhiệm hợp tác xã do đại hội xã viên bầu ra trong số thành viên ban
quản trị, chủ nhiệm HTX chịu trách nhiệm điều hành các hoạt động của siêu thị

và các hoạt động kinh doanh của HTX.
Phó chủ nhiện HTX phụ trách siêu thị: chịu trách nhiệm trong kinh
doanh siêu thị và quản lý nhân viên của siêu thị. Đó là công việc tìm kiếm nguồn
hàng về chất lượng, số lượng, giá cả, phương thức vận chuyển. Phó chủ nhiệm
HTX phụ trách siêu thị còn có trách nhiệm tham mưu cho cả chủ nhiệm HTX
trong các hoạt động của siêu thị.
Phòng kế toán : tham mưu cho chủ nhiệm về các hoạt động liên quan đến
mặt tài chính và thực hiện các nhiệm vụ: Cung cấp số liệu, thông tin kinh tế về
các hoạt động kinh doanh hằng ngày của siêu thị và hợp đồng kinh doanh cho
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />23
Chủ nhiệm
Hợp Tác Xã
Phó chủ nhiệm
HTX phụ trách siêu
thị
Phòng
Kế toán
Phòng
Kinh doanh
Tổ bán hàng Tổ tiếp thị Tổ bảo vệ Tổ thu ngân
-

ban chủ nhiệm. Ghi chép phản ánh, giám sát việc bảo quản sử dụng tài sản phục
vụ hoạt động kinh doanh của siêu thị và HTX. Thanh toán tiền hàng cho các nhà
cung cấp hàng hóa cho siêu thị. Thu thập và phản ánh kết quả hoạt động của
từng tổ, từng cá nhân làm cơ sở cho việc thưởng, phạt, thăng tiến. Thực hiện
việc kiểm tra hoạt động kinh doanh của HTX đồng thời cung cấp chứng từ, tài
liệu kế toán phục vụ cho việc kiểm tra của nhà nước đối với HTX.
Phòng kinh doanh: tổ chức nghiên cứu thị trường trong và ngoài nước, có
quan hệ hỗ trợ với phòng kế toán tài chính trong các hoạt động của siêu thị.

Tổ bán hàng: thực hiên nhiệm vụ bán hàng, hướng dẫn cho khách hàng
về thông tin của các loại hàng hóa, giá cả, các dịch vụ kèm theo khi mua hàng,
theo dõi khách hàng khi mua sắm ở siêu thị.
Tổ thu ngân: chịu trách nhiệm về việc thanh toán tiền hàng cho khách
hàng và thực hiện việc nhập tiền và hóa đơn cho phòng kế toán tài chính.
Tổ tiếp thị: chịu trách nhiệm giới thiệu về siêu thị, các sản phẩm của siêu
thị, các hoạt động khuyến mãi của siêu thị…để khách hàng biết và đến mua sắm
tại siêu thị
Tổ bảo vệ: làm nhiệm vụ giám sát khách hàng khi có các hiện tượng gian
lận, chen lấn, xô đẩy xảy ra tại siêu thị.
2.2.2. Cơ cấu tổ chức của bộ máy kế toán
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />24
Kế toán trưởng
Kế toán
thanh
toán
Kế toán tổng hợp
Kế toán
kho
Kế toán
chi nhánh
Kế toán
ngân
hàng
Kế toán
máy
Thủ quỹ
-

* Chức năng nhiệm vụ từng phần hành kế toán:
Kế toán trưởng: tổ chức chỉ đạo toàn diện công tác kế toán của HTX,
quản lý việc ghi chép sổ sách kế toán, tính toán chính xác, trung thực, kịp thời
và đầy đủ tình hình tài sản, vật tư, tiền vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh
của HTX.
Tham gia ký kết các hợp đồng kinh tế với tư cách là người chịu trách
nhiệm về tài chính của HTX.
Xây dựng và trình lên chủ nhiệm kế hoạch tài chính hàng năm đảm bảo kế
hoạch sản xuất kinh doanh của HTX .
Chịu trách nhiệm trước chủ nhiệm về tình hình tài chính của HTX, tham
mưu cho chủ nhiệm về tổ chức công tác tiền lương và bộ máy kế toán cho phù
hợp với điều kiện hoạt động của HTX.
Kế toán tổng hợp: kiểm tra công tác kế toán và hướng dẫn việc ghi sổ kế
toán cho các thành phần kế toán khác trong HTX. Trực tiếp điều hành tổng hợp
báo cáo kế toán theo chế độ hiện hành của nhà nước.
Kế toán thanh toán: có nhiệm vụ theo dõi, phản ánh số hiện có, tình hình
tăng giảm công nợ.
Kế toán kho làm nhiệm vụ xuất nhập khẩu từ kho, ghi chép mọi hoạt động
diễn ra trong ngày của kho HTX.
Kế toán chi nhánh: có 03 người có nhiệm vụ báo cáo tất cả các vấn đề của
mọi chi nhánh lên kế toán trưởng, HTX có những chi nhánh ở Quảng Bình,
Quảng Trị.
Kế toán Ngân hàng: theo dõi việc thu chi tiền gửi ngân hàng, kiểm tra các phiếu
báo nợ, báo có của ngân hàng gửi đến, mở sổ theo dõi chi tiết từng khoản tiền gửi.
Kế toán máy: sử dụng để ghi các sổ sách kế toán để tiết kiệm thời gian
cho kế toán viên trên hệ thống Excel.
Thủ quỹ: mở sổ ghi chép các khoản tiền mặt thu vào, chi ra của HTX.
Chấp hành các chế độ báo cáo quỹ, kiểm không để tình trạng mất mác thiếu hụt
xảy ra.
SVTH: Trần Thị Phương Thảo- upload by />25