Khảo sát tình trạng nhược thị trên trẻ em lé cơ năng tại bệnh viện mắt Thành phố Hồ Chí Minh trong hai năm 1999 và 2000

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 8 * Phụ bản của Số 1 * 2004 Nghiên cứu Y học

KHẢO SÁT TÌNH TRẠNG NHƯC THỊ TRÊN TRẺ EM LÉ CƠ NĂNG TẠI
BỆNH VIỆN MẮT TP.HCM TRONG HAI NĂM 1999 & 2000
Lê Thò Kim Chi*, Đoàn Trọng Hậu*
TÓM TẮT
Mục đích: Phân tích các đặc điểm của nhược thò trên trẻ lé cơ năng và đánh giá quá trình theo dõi điều
trò cũng như kết quả điều trò nhược thò.
Phương pháp: Nghiên cứu hồi cứu 244 trường hợp nhược thò trong số 1009 bệnh nhân lé từ 3 đến 15
tuổi nhập viện tại Bệnh Viện Mắt TPHCM trong hai năm 1999 và 2000.
Kết quả: Tỉ lệ nhược thò ở trẻ em lé cơ năng là 24,2%.Đa số phát hiện lé trước 6 tuổi (63,6% trước hai
tuổi và 34,2% lúc 3-5 tuổi) nhưng có đến 53,3% đến khám lần đầu sau 6 tuổi. Lé trong chiếm 77,9%, lé
ngoài 22,1%. Lé thường xuyên chiếm 78,3%, lé từng lúc 21,7%. Lé một mắt 74,6%, lé luân phiên hai mắt
25,4%. Tật khúc xạ chiếm 93,4%. Bất đồng khúc xạ chiếm 45,5%. Đa số nhược thò ở mức độ trung bình
(61,9%). Về theo dõi điều trò, tỉ lệ bỏ tái khám cao (62,3%). Về kết quả điều trò, 30,6% đạt kết quả tốt,36,5%
đạt kết quả trung bình, 32,9% kết quả kém.
Kết luận: Nhược thò là một trong những hậu quả nghiêm trọng của lé nhưng chưa được phụ huynh
quan tâm đưa trẻ đến khám sớm và điều trò nghiêm túc dẫn đến kết quả điều trò chưa cao.
SUMMARY
AMBLYOPIA IN STRABISMUS CHILDREN IN HCMC EYE HOSPITAL 1999 – 2000
Le Thi Kim Chi, Doan Trong Hau * Y Học TP. Ho Chi Minh * Vol. 8
* Supplement of No 1 * 2004: 150 - 154

Purpose: To describe the clinical characterristics of the strabismus children with amblyopia and to
evaluate follow-up and management of amblyopia
Methods: A retrospective study on 244 amblyopia patients from 1009 strabismus patients from 3 to 15
years who were examinated first at HCM city eye hospital in 1999 & 2000.
Results: The percentage of amblyopia in strabismus children is 24.2%. Most patiens were discovered
having strabismus before 6 years (63.6% before 2 years and 34.2% from 3 to 5 years), whereas 53.3% were
examinated first after 6 years.Esodeviation 77.9%, exodeviation 22.1%. Tropia 78.3%, intermittent tropia
21.7%. Monocular strabismus 74.6%, alternating strabismus 25.4%. Refractive error 93.4%. Anisometropia

45.5%. Most is moderate amblyopia (61.9%). During follow-up, 62.3% drops out. A result of treatment, 30.6%
good, 36.5% mild, 32.9% bad.
CONCLUSION: Amblyopia is seious consequence of strabismus, which was not concerned by parents
for examination early. So result is not good.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Bệnh lé chiếm tỉ lệ khá cao trong dân số. Tỉ lệ lé
ở trẻ em khoảng 3% đến 4%
(3)
. Một tổn hại nặng nề
thường đi kèm với lé -đó là nhược thò. Theo công
trình nghiên cứu của Dense Godde-Jolly trên 1757
bệnh nhân khám vì lé từ tháng 1/1978 đến tháng
11/1982, phát hiện 593 nhược thò
(1)
. Ở Việt Nam, theo
* Bộ môn Mắt - ĐH Y Dược TP. Hồ Chí Minh
Chuyên đề Tai Mũi Họng – Mắt
150
Nghiên cứu Y học
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 8 * Phụ bản của Số 1 * 2004

luận văn tốt nghiệp cao học của bác só Nguyễn Thò
Xuân Hồng, Bệnh viện Mắt TPHCM, tỉ lệ nhược thò
chung cho lé cơ năng là 27,4%(2).Nhược thò có thể do
nhiều nguyên nhân:tật khúc xạ, bất đồng khúc xạ, lé
cơ năng, đục thủy tinh thể bẩm sinh...Để khắc phục
nhược thò, phải khám phát hiện và điều trò sớm cho
trẻ từ 2-3 tuổi, chậm là 6-7 tuổi. Có như vậy mới có
thể phục hồi được thò lực của mắt lé, khôi phục được
chúc năng thò giác hai mắt, chức năng nhìn bằng hai

mắt. Nếu không được phát hiện sớm, mắt nhược thò
sẽ ngày càng mờ hơn dẫn đến mù. Trẻ nhìn bằng
một mắt sẽ chòu nhiều thiệt thòi trong công việc
hàng ngày và trong sinh hoạt. Nếu vì một tai nạn hay
bệnh lý khác xảy ra đối với mắt lành, trẻ sẽ trở thành
khiếm thò. Vì vậy, phát hiện và điều trò sớm nhược thò
là một phần quan trọng trong công tác điều trò lé.
Với nghiên cứu này, chúng tôi muốn khảo sát
nhược thò ở trẻ em bò lé cơ năng để xác đònh tỉ lệ
nhược thò, khảo sát các đặc điểm của nhược thò, đánh
giá sự phục hồi thò lực sau điều trò... Qua đó nói lên
tầm quan trọng của việc phát hiện sớm và điều trò kòp
thời nhược thò ở trẻ bò lé.
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đây là nghiên cứu quan sát mô tả hồi cứu có
phân tích. Đối tượng nghiên cứu là tất cả bệnh nhân
lé trẻ em từ 3 đến15 tuổi đến khám lần đầu tại phòng
khám lé Bệnh viện Mắt trong hai năm 1999 và 2000.
Nhược thò một mắt được ghi nhận khi hai mắt có thò
lực sau điều chỉnh kính chênh nhau từ 3 hàng thò lực
thập phân trở lên, không có bất thường ở bán phần
trước và ở đáy mắt ảnh hưởng đến thò lực. Loại các hồ
sơ không ghi nhận được thò lực kính do trẻ không trả
lời được bảng thò lực hay do trẻ không tái khám.
Thò lực xa thử bằng bảng chữ E cách 5m đối với
trẻ 3 -6 tuổi, bằng bảng chữ Monoyer cách 5m đối với
trẻû trên 6 tuổi.
Chúng tôi phân loại nhược thò làm 3 độ:
- Nhược thò nhẹ: thò lực mắt nhược thò từ 4/10
đến 7/10.

- Nhược thò trung bình: thò lực mắt nhược thò từ
ĐNT 3m đến 3/10.
- Nhược thò nặng: thò lực mắt nhược thò từ dưới
ĐNT 3m.
Đánh giá kết quả điều trò nhược thò một mắt
thông qua thò lực, chia làm 3 nhóm:
- Tốt: Thò lực mắt nhược thò tương đương mắt
lành, chênh lệch tối đa 1 hàng thò lực thập phân.
- Trung bình: Chênh lệch thò lực mắt nhược thò
so với mắt lành từ 2 hàng thò lực thập phân đến 3
hàng thò lực thập phân, có sự cải thiện thò lực so với
trước điều trò.
- Kém: Chênh lệch thò lực mắt nhược thò so với
mắt lành trên 3 hàng thò lực thập phân và/ hoặc
không có sự cải thiên thò lực.
Kiểu đònh thò được ghi nhận đơn giản bằng
phương pháp che mắt, có 3 loại: đònh thò trung tâm,
ngoại tâm, ngoại tâm không tuyệt đối
Khúc xạ được khám với liệt điều tiết.
Phương pháp điều trò nhược thò: Tại phòng
khám lé, nhược thò một mắt được điều trò bằng
phương pháp che mắt lành bằng miếng che mắt.
Thời gian che mắt thay đổi từ 4 giờ đến 12 giờ một
ngày tuỳ trường hợp.
Sau khi điều trò che mắt, phẫu thuật chỉnh lé
được thực hiện trên các bệnh nhân còn tồn tại lé.
KẾT QUẢ
Chúng tôi nghiên cứu 1009 hồ sơ của các bệnh
nhân đến khám và làm hồ sơ nhập viên tại phòng
khám lé bệnh viện Mắt TPHCM trong hai năm 1999

và 2000, kết quả có:
- 54 ca nhược thò/ 608 trường hợp lé ngoài
- 190 ca nhược thò/ 401 trường hợp lé trong.
Như vậy, tỉ lệ nhược thò ở lé ngoài là 8,9%, ở lé
trong là 47,4%, tỉ lệ nhược thò chung là 24,2%.
Tỉ lệ phân bố nhược thò:Nam chiếm tỉ lệ 48%, nữ
chiếm 52%.Số bệnh nhân thuộc TP HCM chiếm 41%,
bệnh nhân từ các tỉnh chiếm 59%.
Tỉ lệ nhược thò liên quan đến tuổi (bảng 1)
Chuyên đề Tai Mũi Họng – Mắt
151
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 8 * Phụ bản của Số 1 * 2004 Nghiên cứu Y học

Bảng1 : Phân bố nhược thò theo tuổi đến khám lé và
tuổi phát hiện lé
≤ 2tuổi 3-5 tuổi 6-15 tuổi TC

Số ca % Số ca % Số ca %
Tuổi đến
khám
0 0 114 46,7 130 53,3 244
Tuổi phát hiện
145 63,6 78 34,2 5 2,2 228
Bảng này cho thấy sự khác nhau giữa tuổi phát
hiện lé và tuổi đến khám lé. Tuổi khởi đầu lé được ghi
nhận dựa trên lời khai của phụ huynh, do đó kết quả
không chắc chắn hoàn toàn. Tuổi khởi đầu lé ghi
nhận được ở 93,4% số bệnh nhân (228/244 bệnh
nhân). Số còn lại không biết con mình lé từ lúc nào.
Ta thấy 2/3 số trẻ nhược thò khởi đầu lé dưới 2 tuổi

(63,6%), 34,2% trường hợp khởi đầu lé ở tuổi từ 3-5.
Chỉ 2,2% trường hợp nhược thò có tuổi khởi đầu lé
trên 6 tuổi. Trong khi đó số bệnh nhân đến khám từ
3-5 tuổi chiếm 46,7%, số bệnh nhân đến khám ở tuổi
trên 6 chiếm 53,3%. Sự khác nhau giữa tuổi phát
hiện lé và tuổi đến khám lé cho thấy trẻ thường được
cha mẹ đưa đến khám nhiều năm sau khi phát hiện
lé. Thời gian trung bình từ lúc xuất hiện lé đến lúc
đến khám lần đầu là 4,37 ± 2,82 năm. Số bệnh nhân
đến khám lần đầu trong vòng 1 năm sau khi xuất
hiện lé ít, chỉ chiếm 17,5%, trong khi số bệnh nhân
đến khám lần đầu trễ hơn 5 năm sau khi xuất hiện lé
chiếm 41,2% (bảng 2).
Bảng 2: Phân bố nhược thò theo thời gian từ lúc xuất
hiện lé đến lúc khám lần đầu
≤1 năm 2 năm 3 năm 4 năm ≥ 5 năm TC
40 27 33 34 94 228
17,5% 11,8% 14,5% 14,9% 41,2% 100%
Trong số 244 ca nhược thò, lé trong chiếm tỉ lệ
cao 77,9%, lé ngoài chiếm 22,1%. Lé thường xuyên
chiếm tỉ lệ cao 78,3%, lé từng lúc có tỉ lệ là 21,7%.
Lé một mắt chiếm tỉ lệ cao 74,6%, lé luân phiên
hai mắt chiếm tỉ lệ thấp hơn(25,4%).
Kiểu đònh thò: Kiểu đònh thò trung tâm chiếm
tỉ lệ cao nhất 73,4%, đònh thò ngoại tâm tuyệt đối
chiếm 16,4%, ngoại tâm không tuyệt đối 10,2%.
Mức độ nhược thò: Đa số nhược thò ở mức độ
trung bình chiếm 61,9%, nhược thò nhẹ chiếm
18,9%, nhược thò nặng chiếm 19,3%.
Liên quan với tật khúc xạ:Tật khúc xạ được phân

loại dựa trên kết quả Skiascopie. Bất đồng khúc xạ
được tính khi chênh lệch khúc xạ giữa hai mắt từ 1D
trở lên.
Các loại tật khúc xạ được phân bố theo bảng 3.
Bảng 3: Phân bố nhược thò theo tật khúc xạ

Chính thòCận thò
Viễn
thò
BĐKX
cận viễn
Loạn thò
hỗn hợp
TC
Lé
ngoài
5 20 23 5 1 54
Lé trong
11 3 176 0 0 190
TC
16 23 199 5 1 224
%
6,6% 9,4% 81,6% 2% 0,4% 100%
Tật khúc xạ chiếm tỉ lệ cao 93,4% trong nhược
thò do lé, trong đó viễn thò chiếm tỉ lệ cao nhất với tỉ
lệ 81,6%, cận thò chiếm tỉ lệ nhỏ 9,4%.
Cận thò chiếm tỉ lệ khá cao ở lé ngoài 37%%, rất ít
ở lé trong 1,6%.
Viễn thò chiếm tỉ lệ rất cao ở lé trong 92,6%, ở lé
ngoài 42,6%.

Bảng 4 biểu diễn tình trạng bất đồng khúc xạ
trong nhược thò.
Bảng 4: Phân bố nhược thò theo sự hiện diện của bất
đồng khúc xạ

Không BĐKX BĐKX Tổng cộng
Lé ngoài
22 32 54
Lé trong
111 79 190
Tổng cộng
133 111 244
54,5% 45,5% 100%
Có 111 trường hợp có bất đồng khúc xạ, chiếm
45,5% số trường hợp nhược thò ở trẻ lé cơ năng.
Bất đồng khúc xạ trong nhược thò ở lé ngoài nhiều
hơn lé trong.
Theo dõi kết quả điều trò
Tỉ lệ bỏ tái khám: Có 152/244 bệnh nhân bỏ tái
khám khi chưa kết thúc điều trò nhược thò chiếm
62,3%. Tỉ lệ bệnh nhân ở tỉnh bỏ tái khám nhiều hơn
so với bệnh nhân ở TP HCM (54/100 so với 98/144).
Trong số 92 bệnh nhân có tái khám theo dõi điều
trò, chỉ có 55 bệnh nhân thực hiện che mắt tương đối
tốt, 30 bệnh nhân ít che mắt, có 7 bệnh nhân hoàn
toàn không che mắt. Chúng tôi đánh giá sơ bộ kết
quả điều trò trên 85 bệnh nhân có thực hiện che mắt.
Chuyên đề Tai Mũi Họng – Mắt
152
Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 8 * Phụ bản của Số 1 * 2004

Kết quả điều trò theo mức độ nhược thò trước điều
trò được biểu diễn trong bảng 5.
Bảng 5: Kết quả điều trò theo mức độ nhược thò
Kết quả điều trò Mức độ
nhược thò
Tốt Trung bình Kém
Tổng cộng
Nhẹ
12 5 0 17
Trung bình
12 26 20 58
Nặng
2 0 8 10
Tổng cộng
26 31 28 85
Sau thời gian điều trò, 26/85 ca đạt kết quả tốt
chiếm 30,6%, 31/85 ca đạt kết quả trung bình chiếm
36,5%, 28 ca kết quả kém chiếm 32,9%.
Nhược thò nhẹ cho tỉ lệ điều trò khá cao, 12/17 ca
kết quả tốt(70,6%), 5/17 ca kết quả trung bình. Không
có trường hợp nào kết quả kém.
Nhược thò trung bình sau điều trò có 12/58 ca kết
quả tốt(20,7%), 26/58 ca kết quả trung bình(44,8%),
20/58 ca kết quả kém(34,5%).
Nhược thò nặng có kết quả điều trò thấp với 2/10
(20%) ca kết quả tốt và 8/10 (80%) ca kết quả kém.
Bảng 6 biểu diễn kết quả điều trò theo loại lé
trong hay lé ngoài.

Bảng 6: Kết quả điều trò theo loại lé trong hay lé
ngoài
Kết quả điều trò
Loại lé
Tốt Trung bình Kém
Tổng cộng
Lé ngoài
6 9 7 22
Lé trong
20 22 21 63
Tổng cộng
26 31 28 85
Kết quả điều trò ở hai loại lé trong và lé ngoài
khác nhau không có ý nghóa thống kê (p>0,05).
Kết quả điều trò teo tuổi đến khám được biểu diễn
trong bảng 7.
Bảng 7: Kết quả điều trò theo tuổi đến khám:
Kết quả điều trò Tuổi đến
khám
Tốt Trung bình Kém
Tổng cộng
3 5 9 1 15
4 11 5 9 25
5 4 5 6 15
6 4 4 2 10
7 1 3 3 7
8 1 0 2 3
9 0 2 4 6
10 0 1 1 2
Kết quả điều trò Tuổi đến

khám
Tốt Trung bình Kém
Tổng cộng
11 0 1 0 1
12 0 0 0 0
13 0 1 0 1
Bảng trên cho thấy hầu hết các trường hợp đạt
kết quả điều trò tốt và trung bình ở trẻ nhỏ hơn hay
bằng 6 tuổi 47/65 trường hợp chiếm 72,3%. Từ 7 tuổi
trở lên kết quả điều trò kém, chỉ 10/20 đạt tốt và trung
bình chiếm 50% và không có trường hợp nào đạt kết
quả tốt sau 9 tuổi.
Bảng 8 biểu diễn kết quả điều trò theo kiểu đònh
thò.
Bảng 8:Kết quả điều trò theo kiểu đònh thò
Kết quả điều trò
Kiểu đònh thò
Tốt Trung bình Kém
Tổng
cộng
Trung tâm 24 29 17 70
Ngoại tâm 2 1 7 10
Ngoại tâm
không tuyệt đối
0 1 4 5
Tổng cộng 26 31 28 85
Tỉ lệ đạt kết quả tốt và trung bình trong đònh thò
trung tâm là 71,4%, trong đònh thò ngoại tâm và
ngoại tâm không tuyệt đối là 22%.
Vì thò lực thập phân không thay đổi tuyến tính

nên khi tính thò lực trung bình trong mẫu,sử dụng
bảng đổi thò lực thập phân sang thò lực logMAR và
tính thò lực trung bình theo logMAR. Thò lực trung
bình trước điều trò là 0,72±0,37 đơn vò logMAR (tương
đương 1,9/10). Thò lực trung bình sau điều trò là
0,34±0,36 đơn vò logMAR (tương đương 4,6/10). Như
vậy, thò lực trung bình sau điều trò tăng lên 3,8 hàng
thò lực logMAR.
BÀN LUẬN
Tỉ lệ nhược thò ở bệnh nhân lé cơ năng là 24,2%
cho thấy nhược thò đóng vai trò quan trọng trong lé
cơ năng và gây hậu quả nặng nề cho trẻ bò lé. Hầu hết
bệnh nhân xuất hiện lé trước 6 tuổi (97,8%)(bảng 1)
nhưng số bệnh nhân đến khám sau 6 tuổi lại chiếm tỉ
lệ 53,3% (bảng 1). Điều này gây bất lợi cho việc điều
trò nhược thò vì từ 6 tuổi trở lên, sự phục hồi thò lực
bắt đầu trở nên kém. Nguyên nhân cha mẹ đưa bé đi
khám lé trễ ngoài lý do khó khăn về kinh tế, đường xá
xa xôi, còn có nguyên nhân sự kém hiểu biết về bệnh
Chuyên đề Tai Mũi Họng – Mắt
153
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 8 * Phụ bản của Số 1 * 2004 Nghiên cứu Y học

lé. Nhiều người cho rằng lé không thể chữa được và
chờ bé lớn để mổ chỉnh lé.
Thò lực mắt nhược thò rất thấp, 61,9% nhược thò
trung bình với thò lực ở nhóm khiếm thò và 19,3%
nhược thò nặng với thò lực ở nhóm mù. Nguyên nhân
là bệnh nhân thường đến khám trễ nhiều năm sau
khi lé xuất hiện khi nhược thò đã ảnh hưởng nặng nề.

Điều này không chỉ ảnh hưởng đến thò giác hai mắt
làm trẻ không nhìn hình nổi được mà còn là nguy cơ
lớn nếu trẻ bò chấn thương hay bệnh lý mắt ở mắt
không nhược thò. Thò lực mắt nhược thò thấp còn gây
khó khăn cho việc điều trò che mắt vì khi chỉ nhìn
bằng mắt nhược thò, trẻ rất khó chòu và không cho
che mắt. Việc điều trò nhược thò ở những mắt này là
rất cần thiết.
Tật khúc xạ chiếm tỉ lệ rất cao trong nhược thò
93,4% với viễn thò chiếm đa số. Vì vậy công tác thử
kính, đặc biệt kính điều chỉnh viễn thò, để cho trẻ có
kính đeo thích hợp rất quan trọng trong điều trò.
Tỉ lệ bỏ tái khám là 62,3%. Bệnh nhân bỏ tái
khám đồng nghóa với thất bại điều trò. Điều trò nhược
thò chỉ là bước đầu tiên quan trọng trong phức hợp
điều trò lé. Thò lực sau điều trò chỉ được giữ ổn đònh
với những bước điều trò tiếp theo như tiếp tục đeo
kính, điều trò chỉnh thò phục hồi thò giác hai mắt, điều
trò phẫu thuật chỉnh lé. Ngưng điều trò khi thò lực mắt
nhược thò chưa cải thiện đến mức tối đa để có thể
cùng nhìn với mắt lành hay không có các bước điều
trò tiếp theo, nhược thò sẽ tiếp tục và nặng lên. Đây là
một điều đáng tiếc bởi vì nhược thò hoàn toàn có khả
năng chữa được. Tỉ lệ bệnh nhân bỏ tái khám ở các
tỉnh là 68% có thể nói là do điều kiện đi lại khó khăn,
nhưng tỉ lệ này ở thành phố cũng cao đến 54% chứng
tỏ ý thức của người dân về tác hại của lé chưa cao.
Mặt khác, chúng tôi nhận thấy tình trạng quá tải ở
phòng khám lé, nhất là vào dòp hè cũng khiến một số
cha mẹ bé ngại chờ đợi khám.

Kết quả điều trò phụ thuộc mức độ nhược thò ban
đầu, tuổi bắt đầu điều trò và kiểu đònh thò. Nhược thò
nhẹ cho kết quả điều trò cao, không có trường hợp
nào kết quả điều trò kém. Nhược thò trung bình có tỉ lệ
kết quả điều trò kém cũng khá cao 34,5%, và nhược
thò nặng có đến 80% ca kết quả kém. Kết quả điều trò
cao ở trẻ dưới 6 tuổi và kém ở trẻ trên 9 tuổi.Vì vậy
việc phát hiện và điều trò nhược thò sớm là rất quan
trọng. Kết quả điều trò kém trong nhược thò có đònh
thò không phải trung tâm. Tiên lượng điều trò nhược
thò ở những trường hợp nhược thò có đònh thò ngoại
tâm cho kết quả kém.
KẾT LUẬN
Nhược thò là một trong những hậu quả nghiêm
trọng của lé. Nhược thò chiếm 24,2% - tỉ lệ khá cao
trong lé cơ năng ở trẻ em lé cơ năng. Nhiều phụ
huynh chưa nhận thấy được tác hại lớn lao của hậu
quả này nên đưa trẻ đến khám trễ và không kiên trì
điều trò. Điều này dẫn đến kết quả điều trò chưa cao.
Cần tăng cường công tác giáo dục tuyên truyền trong
nhân dân về lé và hậu quả của việc không điều trò kòp
thời, nhất là nhược thò và rối loạn chức năng thò giác
hai mắt. Ngoài ra cần tổ chức tốt công tác khám và
điều trò nhược thò nói riêng và lé nói chung, lập nhiều
phòng khám và điều trò lé ở các đòa phương, tạo điều
kiện thuận lợi cho người dân đến khám và điều trò lé.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ngô Như Hòa: Nhãn khoa lâm sàng. Sách lưu hành nội
bộ 1988: 195-205.
2. Nguyễn Thò Xuân Hồng: Khảo sát tình trạng lé biểu hiện

ở trẻ em tại Trung Tâm Mắt TP.Hồ Chí Minh trong hai
năm 1997-1998. Luận văn tốt nghiệp cao học 2000.
3. Phạm Văn Tần: Điều trò phục hồi thò giác hai mắt trong
phức hợp điều trò lác cơ năng. Luận án tốt nghiệp tiến só
y học 1998.
4. David Mittelman: Amblyopia. Ophthalmology Clinics of
North America Volume 14 Number 3 September 2001.
5. Jonathan M. Holmes, Roy W. Beck, Michael X. Repka:
Amblyopia- Current Clinical Studies. Ophthalmology
Clinics of North America Volume 14 Number 3
September 2001.
6. The Paediatric Eye Disease Investigator Group: The
Clinical Profile of Moderate Amblyopia in Children
Younger Than 7 Years. Arch Ophthalmol/vol120,
Mar2002.
7. The Paediatric Eye Disease Investigator Group: A
Randomized Trial of Atropine vs Patching for Treatment
of Moderate Amblyopia in Children. Arch
Ophthalmol/vol120, Mar2002.
8. William Tasman, MD: Duane’s Clinical Ophthalmology.
J.B.Lippincott Company 1999.
9. Yanoff: Ophthalmology, First Edition. Mosby
International Ltd 1999.

Chuyên đề Tai Mũi Họng – Mắt
154