Tiết 6 - Bài 6. Lực Ma Sát

Tiết 6
I Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát tr ợt
?Em hãy đọc thông tin SGK và trả lời C1
C1:Bánh xe tr ợt trên mặt đ ờng, dẻ lau tr ợt
trên mặt bàn vv
? Vậy lực ma sát tr ợt sinh ra khi nào?
Định nghĩa: Lực ma sát tr ợt sinh ra khi một
vật tr ợt trên bề mặt một vật khác

2. Lực ma sát lăn
Khi búng viên bi trên mặt sàn, hòn bi lăn chậm
rồi dừng lại tại sao?
Do mặt bàn tác dụng lên hòn bi một lực ngăn cản chuyển
động hòn bi
? Vậy lực ma sát lăn xuất hiện khi nào?
Định nghĩa:
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật lăn trên bề mặt một
vật khác
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát lăn trong đời sống và
kỹ thuật?
Tiết 6
I Khi nào có lực ma sát?
1. Lực ma sát tr ợt


Trong các tr ờng hợp vẽ ở hình 6.1, tr ờng hợp nào có
ma sát tr ợt? Tr ờng hợp nào có ma sát lăn? Từ hai tr
ờng hợp trên em có nhận xét già c ờng độ của lực ma
sát tr ợt và ma sát lăn?

I/ Khi nào có lực ma sát :
1. Lực ma sát tr ợt:
Lực ma sát tr ợt sinh ra khi một vật tr ợt
trên bề mặt một vật khác
2. Lực ma sát lăn
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật
lăn trên bề mặt một vật khác
P
C2: Vd:
-
Khi quả bóng lăn trên sân
-
Bánh xe lăn trên đ ờng
Em so sánh độ lớn của lực ma
sát tr ợt và độ lớn của lực ma
sát lăn trong hai tr ờng hợp d ới
đây?
F
ms Trt
F
ms Ln
C
3
:Hình a): Ma sát tr ợt
Hình b):Ma sát lăn
- F
ms Trt
> F
ms ln

P

Móc lực kế vào khối gỗ đặt trên mặt bàn.
F
k
F
ms
Kéo từ từ lực kéo theo ph ơng nằm
ngang
Khối gỗ không khuyển động

C
3
: - F
ms Trt
> F
ms ln
3. Lực ma sát nghỉ:
P
Tại sao trong thí nghiệm trên
mặc dù có lực kéo tác dụng lên
vật nặng nh ng vật vẫn đứng
yên?
C
4
- Vt ng yờn chng t ó cú
mt lc cõn bng vi lc kộo
Lc ny gi
l lc ma sỏt
ngh

Vy lc ma sỏt
ngh cú tỏc
dng gỡ?
- Lực ma sát nghỉ giữ cho vật không bị
tr ợt khi có lực khác tác dụng
Hãy tìm thêm ví dụ về lực ma sát
nghỉ trong đời sóng và kỹ thuật
C
5
:
-Lực ma sát nghỉ giữa bàn chân
và mặt đ ờng
Lực ma sát nghỉ giúp ta cầm nắm
mọi vật
Vậy lực ma sát có
lợi hay có hại cúng
ta sẽ nghiên cứu
tiếp phần II
II/ Lực ma sát trong đời sống và
kỹ thuật:
1. Lực ma sát có hại:
I/ Khi nào có lực ma sát :
1. Lực ma sát tr ợt:
Lực ma sát tr ợt sinh ra khi một vật tr ợt
trên bề mặt một vật khác
Lực ma sát lăn xuất hiện khi một vật
lăn trên bề mặt một vật khác
- Lực ma sát nghỉ cú cng tng
lờn khi lực tác dụng vo vt tng lờn

Xích xe đạp Trục quay ổ bi Đẩy thùng đồ
-Hãy nêu tác hại của ma sát và biện pháp làm
giảm lực ma sát trong các hình d ới đây?

1.Lực ma sát có thể có hại
Các em hãy quan sát hình 6.3 hãy nêu tác hại của ma sát
và các biên pháp khắc phục?
-Hình a:Lực mat sát làm mòn xích và răng đĩa-> dẫn
đến đạp nặng -> Biện pháp khắc phục: Tra dầu mỡ để
làm giảm ma sat
- Hình b: Ma sát tr ợt làm mòn trục->cản Trở chuyển
động quay -> Biện pháp: làm trục có ổ bi, tra dầu mỡ .
-Ma sát tr ợt cản trở chuyển động của thùng hàng
biên pháp: Làm bánh xe -> lực ma sát lăn nhỏ hơn
ma sát tr ợt

Viết bảng Bulông Ô tô phanh gấp
2. Lực ma sát có ích
- Hãy quan sát hình d ới đây, t ởng t ợng xem nếu không
có lực ma sát thì sẽ xẩy ra hiện t ợng gì? Hãy tìm cách
làm tăng tực ma sát

C7: Bảng trơn, nhẵn quá không thể dùng phấn
viết lên bảng đ ợc-> Biện pháp:Tăng độ nháp của
bảng để tăng ma sát tr ợt
- Không có ma sát giữa mặt răng của ốc và vít thì con
ốc sẽ bị quay lỏng dần khi bị rung động; Khi quẹt
diêm, nếu không ma sát , đầu que diêm tr ợt trên mặt s
ờn bao diêm sẽ không phát ra nửa -> Biện pháp: Tăng

độ nháp của mặt s ờn bao diêm để tăng ma sát
- Khi phanh gấp, nếu không có ma sát thì ô tô không
thể dừng đ ợc-> Biện pháp: Tăng độ ma sát của
phanh

3.Lực ma sát nghỉ:
II/Lực ma sát trong đời sống và kỹ
thuật
* Lực ma sát có thể có hại:
Vậy ma sát có lợi hay có
hại
Ma sát có hại
Ma sát có lợi
I/ Khi nào có lực ma sát :
1. Lực ma sát tr ợt:
2. Lực ma sát lăn

Ma sát có lợi
Hãy cho biết trong
các hiện tượng
sau đây ma sát có
ích hay có hại ?
Giải thích ?
* Lực ma sát có lợi hay có hại:
Ma sát có hại
Vậy lực ma
sát có lợi hay
có hại ?
- Lùc ma s¸t võa cã lỵi vïa cã h¹i
III/ VËn dơng

C8:
Hãy cho biết trong các
hiện tượng sau đây ma sát
có ích hay có hại ? Giải
thích ?
* Ma s¸t cã Ých :
a) Khi đi trên sàn đá hoa mới lau dễ
ngã
b,a,
* Ma s¸t cã h¹i :
c) Dày đi lâu ngày đế bị mòn
c,
Lốp ơ tơLốp xe đạp
d,e
b. Ô tô chạy vào
đường đất mềm có bùn dễ
bò sa lầy.
I/ Khi nµo cã lùc ma s¸t :
1. Lùc ma s¸t tr ỵt:
2. Lùc ma s¸t l¨n
3.Lùc ma s¸t nghØ:
II/Lùc ma s¸t trong ®êi sèng vµ kü
tht

I/ Khi nào có lực ma sát:
1. Lực ma sát tr ợt:
2. Lực ma sát lăn:
II/ Ma sát trong đời sống và kỹ
thuật:
* Lực ma sát vừa có lợi vừa có hại:

III/ Vận dụng
3.Lực ma sát nghỉ:
C8: * Ma sát có ích :
*Ma sát có hại:
a, d,b,
c,
e
C
9
:
ổ bi có tác dụng gì?
Tại sao việc phát minh
ra ổ bi lại có ý nghĩa
quan trọng đến sự
phát triển của khoa
học và công nghệ?
- ổ bi giúp biến ma sát tr ợt
thành ma sát lăn

Qua bài
học hôm
nay các em
cần ghi nhớ
những gì?
- Lực ma sát tr ợt sinh ra khi một vật tr ợt trên
bề mặt một vật khác .
- Lực ma sát lăn sinh ra khi một vật lăn trên
bề mặt một vật khác.
-Lực ma nghỉ giữ cho vật không tr ợt khi vật bị
tác dụng của lực khác.

-Lực ma sát có thể có hại hoặc có ích.

1. VÒ nhµ c¸c em häc thuéc ghi nhí
2. Lµm bµi tËp trong s¸ch bµi tËp: Bµi
6.1; 6.3; 6.4; 6.5