Ngân hàng Thương mại, chức năng và mối quan hệ với ngân hàng TW

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
A - Lời mở đầu
Sau hơn một thập niên thực hiện đổi mới nền kinh tế của đất nớc, Việt Nam đã
đạt đợc những thành tựu kinh tế đáng hể, chuyển từ một nền kinh tế tập trung bao cấp
sang nền kinh tế nhiều thành phần hay còn gọi là nền kinh tế thị trờng, cùng với sự
nghiệp công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nớc, ngành ngân hàng cũng đã có những sự
thay đột biến trong hoạt động của mình để phù hợp với tình hình mới. Kể từ năm 1988
hệ thống ngân hàng của Việt Nam tách từ ngân hàng một cấp thành ngân hàng nhiều
cấp, hệ thống ngân hàng Việt Nam đã có những bớc phát triển vợt bậc về mọi mặt, kể
cả về số lợng và chất lợng và đã có những đóng góp đáng kể vào công cuộc công
nghiệp hóa hiện đại hóa đất nớc, ngân hàng trung ơng (NHTƯ) đóng vai trò là ngân
hàng của các ngân hàng và giữ vai trò chủ đạo, thị trờng có sự quản lý của Nhà nớc theo
định hớng XHCN, Đảng, Nhà nớc và nhân dân ta đã đạt đợc nhiều thành tựu đáng kể,
đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế. Đồng thời chúng ta cũng phải đối mặt với những vấn đề
do nhiều nguyên nhân, ảnh hởng gây ra. Những thành tựu to lớn mà Đảng- Nhà nớc-
Nhân dân ta đạt đợc đều có sự đóng góp của nhiều nhân tố, trong đó ngành Ngân hàng
có những đóng góp đáng kể.
Chính vì vậy, nghiên cứu nắm bắt về vai trò chức năng của ngành Ngân hàng nói
chung, Ngân hàng Thơng mại nói riêng cũng nh đặt vai trò, chức năng của Ngân hàng
Thơng Mại trong mối tơng quan với Ngân hàng TW là sự cần thiết để có thể hiểu rõ
thực trạng và đặt ra những giải pháp cụ thể cho quá trình phát triển của ngành Ngân
hàng và quá trình đổi mới của đất nớc. Em chọn đề tài: Ngân hàng Th ơng Mại- chức
năng và mối quan hệ với Ngân hàng TW bởi lẽ đây là đề tài mang tính thực tiễn
cao.
Tuy vậy do thời gian có hạn & nhận thức còn cha thật thấu đáo nên bài làm
không tránh khỏi những sai sót, nhợc điểm. Em mong thầy cô thông cảm và góp ý cho
em. Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày15 tháng5 năm 2003
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
B - Nội dung

Để hiểu rõ hơn ngân hàng thơng mại (NHTM) và mối quan hệ giữa ngân hàng
thơng mại (NHTM) với ngân hàng Trung ơng (NHTW). Trớc hết ngời ta phải hiểu rõ đ-
ợc vai trò, chức năng của NHTM và sau đó ta mới tìm hiểu xem NHTM và NHTW
quan hệ với nhau nh thế nào ?
I. Vai trò , chức năng của NHTM:
Ngân hàng thơng mại là gì?
Ngân hàng thơng mại là Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực tiền tệ, là trung
gian tài chính đứng ra vay vốn của những ngời cho vay và cho ngời thiếu vốn vay.
Mục đích của Ngân hàng thơng mại
Mục đích của nó là nhằm kinh doanh kiếm lời từ các hoạt động của mình: Nh lãi
suất Ngân hàng, môi giới tài chính, bảo hiểm ...
1. Vai trò của NHTM :
Nh chúng ta đã biết , ngày nay không một quốc gia nào là không có NHTM
.Muốn hiểu rõ NHTM trớc hết ta phải hiểu rõ Ngân hàng này làm nhiệm vụ gì ?
Nó thực hiện 4 nhiệm vụ cơ bản nh sau :
+ Thứ nhất : NHTM giúp các doanh nghiệp có vốn đầu t mở rộng sản xuất kinh
doanh nâng cao hiệu quả kinh doanh .
+ Thứ hai : Nó góp phần phân bố hợp lý các nguồn lực giữa các vùng trong quốc
gia, tạo điều kiện phát triển cân đối nền kinh tế .
+ Thứ ba : NHTM tạo môi trờng cho việc thực hiện chính sách nền tiền tệ của
NHTW .
+ Thứ t : NHTM là cầu nối cho việc phát triển kinh tế đói ngoại giữa các quốc
gia .
Để hỗ trợ đắc lực cho các hoạt động kinh tế này đạt đợc hiệu quả cao, góp phần
khẳng định vị trí và tăng sức cạnh tranh cho các doanh nghiệp trên thị trờng quốc tế thì
vai trò của NHTM là không thể thiếu đợc thông qua các nghiệp vụ tài trợ xuất khẩu,
quan hệ thanh toán với các tổ chức tài chính ngân hàng và doanh nghiệp quốc tế, giúp
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
cho việc thanh toán , trao đổi mua bán đợc diễn ra nhanh chóng , thuận tiện , an toàn và

có hiệu quả .
2. Các chức năng của NHTM :
Để thực hiện vai trò đó NHTM có những chức năng cơ bản sau đây :
2.1. Chức năng trung gian tài chính:
Hoạt động chính của NHTM là đi vay để cho vay, điều đó thể hiện rõ NHTM
thực hiện chức năng trung gian tín dụng. Một mặt, NHTM huy động các khoản tiền
nhàn rỗi ở mọi chủ thể trong xã hội từ các doanh nghiệp ,các hộ gia đình ,cá nhân cơ
quan nhà nớc ...Mặt khác, các NHTM dùng nguồn vốn đã huy động đợc để cho vay lại
đối với những chủ thể có nhu cầu bổ sung vốn .Theo những cách thức đó NHTM là một
trung gian về tín dụng giữa những chủ thể d thừa về vốn và những chủ thể có nhu cầu về
sử dụng vốn .
Những hoạt động trên của NHTM mang tính chất kinh doanh, bởi vì khi cho vay,
NHTM đặt ra một mức lãi suất cao hơn so với khi huy động vốn. Những hoạt động đó
ngày càng đợc mở rộng nhiều , nó tiết kiệm đợc các chi phí về thông tin và giao dịch
cho nền kinh tế .
Nh vậy , với chức năng trung gian tài chính , NHTM đã hỗ trợ, khắc phục những
hạn chế của cơ chế phân phối vốn trực tiếp, tạo ra một kênh điều chuyển vốn quan
trọng. Kết quả của những hoạt động đó góp phần nâng cao hiệu quả trong việc điều
chuyển vốn của nền kinh tế, thúc đẩy tăng trởng kinh tế , tạo thêm việc làm cho ngời
lao động .
2.2. Chức năng trung gian thanh toán :
Trên cơ sở những hoạt động đi vay để cho vay, NHTM đã cung cấp các dịch vụ
thanh toán cho các khách hàng. Thay cho việc thanh toán trực tiếp , các doanh nghiệp
,cá nhân ...có thể nhờ NHTM thực hiện những công việc này dựa trên những khoản tiền
họ đã gửi ở ngân hàng, thông qua việc mang tiền của ngời phải trả chuyển cho ngời đợc
hởng bằng nhiều hình thức khác nhau với kỹ thuật ngày càng tiên tiến và thủ tục ngày
một đơn giản .
Những dịch vụ thanh toán của NHTM ngày càng đợc a chuộng vì nó đem lại sự
thuận tiện, an toàn và tiết kiệm chi phí hơn cho những chủ thể trong nền kinh tế. Đối
Website: Email : Tel (: 0918.775.368

Website: Email : Tel (: 0918.775.368
với NHTM khi thực hiện chức năng thanh toán sẽ tạo điều kiện để mở rộng quan hệ
khách hàng, không chỉ hỗ trợ cho sự phát triển của hoạt động huy động tiền gửi mà còn
đối với cả hoạt động cho vay .
Qua chức năng này, NHTM cũng đã góp phần giám sát kỷ luật tài chính, giữ gìn
kỷ cơng phép nớc trong toàn xã hội .
2.3. Chức năng tạo tiền :
Những hoạt động mà NHTM thực hiện làm hình thành nên một cơ chế tạo tiền
trong toàn hệ thống ngân hàng. Ban đầu, với những khoản tiền dự trữ nhận đợc từ
NHTW, NHTM sử dụng để cho vay, sau đó những khoản tiền này sẽ đợc quay lại
NHTM một phần khi những ngời sử dụng tiền gửi vào dới dạng tiền gửi không kỳ hạn.
Quá trình huy động tiền gửi và cho vay của NHTM trên cơ sở lợng tiền do NHTW cung
ứng sẽ đợc kéo dài và chỉ dừng lại khi nào toàn bộ lợng tiền do NHTW cung ứng ban
đầu đã quay trở về hết NHTW dới dạng tiền gửi dự trữ bắt buộc. Khi đó, các NHTM đã
có một số d rất lớn trên các tài khoản tiền gửi không kỳ hạn. Đây chính là số tiền do các
NHTM tạo ra, bởi vì những khách hàng gửi tiền có thể sử dụng nó để thanh toán, chi trả
dới hình thức thanh toán qua ngân hàng , mà không cần sử dụng tới tiền mặt do NHTW
phát hành .
Khối lợng tiền do các NHTM tạo ra có ý nghĩa kinh tế to lớn , nó mở ra những
điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của quá trình sản xuất ,đáp ứng nhu cầu sử dụng
tiền của xã hội bên cạnh lợng tiền do NHTW phát hành .
Mặc dù khả năng tạo tiền của các NHTM phụ thuộc nhiều vào quyết định của
các NHTM trong việc duy trì dự trữ d thừa, quyết định sử dụng tiền dới hình thức nào
của các chủ thể sử dụng tiền, nhng NHTW có thể kiểm soát và điều tiết nó khi quy định
dự trữ bắt buộc.
II. Mối quan hệ giữa NHTW và NHTM:
1. Quyền lực và sự giúp đỡ của NHTW đối với NHTM :
NHTW là ngân hàng của các ngân hàng. Chức năng, nhiệm vụ của nó là cung
ứng và điều hoà khối lợng tiền tệ, điều khiển hệ thống tiền tệ và tín dụng, kiểm soát hệ
thống ngân hàng ,đảm bảo giá trị của đồng tiền trong nớc. Nó là trung tâm tác động

toàn bộ hoạt động tín dụng ký thác ,tiết kiệm của các ngân hàng trung gian và các chế
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
tài tài chính, vừa do khả năng của nó sử dụng một cách linh hoạt những biện pháp có
tính cách đòn bẩy kinh tế trong việc kiểm soát và điều hoà khối lợng tiền tệ và tín
dụng .
NHTM là ngân hàng thực hiện nhiều nghiệp vụ ngân hàng trong số ngân hàng
trung gian .Ngày nay , ngời ta không thể hình dung nổi một nền kinh tế thị trờng mà
vắng bóng các tổ chức tài chính trung gian tức là các tổ chức làm chức năng nh chiếc
"cầu nối " giữa ngời có vốn và ngời cần vốn .Công cụ tài chính đã đợc sử dụng triệt để
nhằm thu hút toàn bộ các nguồn vốn dự trữ với thời hạn và quy mô rất khác nhau phục
vụ cho sản xuất và đời sống .
Các tổ chức tài chính trung gian hoạt động theo nguyên tắc phát hành các phiếu
ghi nợ (sổ tiết kiệm ,tín phiếu mở tài khoản ...) mua các chứng khoán khởi thuỷ (cổ
phiếu , trái phiếu, vật cầm cố). Nhờ có quy mô hoạt động lớn, nên các tổ chức tài chính
có thể phân tán đợc rủi ro,và giảm rủi ro tới mức tối thiểu để thu đợc lợi nhuận cho
mình và đảm bảo các lợi ích cho khách hàng. Nh vậy, có thể ví hoạt động của các tổ
chức tài chính giống nh hoạt động của khâu thơng nghiệp trong chu trình sản xuất và
tiêu dùng hàng hoá. Sự khác nhau là ở chỗ, hàng hoá mà các tổ chức tài chíng kinh
doanh là tiền tệ và các giấy tờ có giá trị. Hoạt động này càng thể hiện rõ khi ta xem xét
tới vai trò thúc đẩy sự tăng trởng kinh tế của các tổ chức tài chính .Vai trò này thể hiện
ở hai mặt:
Thứ nhất: Do khả năng đa dạng hoá và quy mô lớn, do sự thành thạo trong
nghề nghiệp, các trung gian tài chính lựa chọn lĩnh vực bỏ vốn chính xác hơn nhiều
so với từng cá thể trong xã hội. Nghĩa là, nó chuyển một cách có hiệu quả nhất các
nguồn vốn tích luỹ trong xã hội từ ngời có vốn tới tay ngời cần vốn.
Thứ hai: Sự cạnh tranh giữa các tổ chức tài chính đã ép mức lãi suất xuống
mức thấp nhất làm cho nguồn vốn thực tế bỏ vào đầu t đợc tăng lên tới mức cao nhất.
Trong thực tế, các tổ chức tài chính trung gian đợc hình thành ở rất nhiều dạng,
nhng nội dung và hoạt động của chúng lại đan xen lẫn nhau rất khó phân biệt rõ

ràng.Trong số các tổ chức tài chính trung gian, hệ thống các NHTM chiếm vị trí quan
trọng nhất cả về quy mô tài sản và về thành phần các nghiệp vụ .
Website: Email : Tel (: 0918.775.368