Xác lập mã nghệ thuật thơ Đường luật của Quách Tấn

Xác lập mã nghệ thuật thơ Đường luật của
Quách Tấn

Nguyễn Công Thanh Dung

Trường Đại học KHXH&NV
Luận văn ThS. Chuyên ngành: Văn học Việt Nam; Mã số: 60 22 34
Người hướng dẫn: PGS.TS Trần Nho Thìn
Năm bảo vệ: 2013


Abstract: Xác lập mã nghệ thuật thơ Đường luật nói chung, thơ Đường luật của
Quách Tấn nói riêng, trên cơ sở đối chiếu so sánh với thơ Đường luật trong văn
học Việt Nam hồi nửa đầu thế kỷ XX trong bối cảnh hiện đại hoá văn học nước
nhà. Tìm hiểu mã nghệ thuật thơ Đường luật của Quách Tấn nhìn từ phương diện
nội dung cảm hứng. Tìm hiểu mã nghệ thuật thơ Đường luật của Quách Tấn nhìn
từ phương diện nghệ thuật biểu hiện.

Keywords: Nghiên cứu văn học; Văn học Việt Nam; Thơ; Thơ Đường luật; Quách
Tấn, 1910-1992

Content


3
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài 1
2. Lịch sử vấn đề 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 20
4. Phương pháp nghiên cứu 20

5. Đóng góp mới của đề tài 21
6. Giới thiệu cấu trúc luận văn 22
Chƣơng 1. THƠ ĐƢỜNG LUẬT CỦA QUÁCH TẤN VÀ XÁC LẬP MÃ
NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT 23
1.1. Quách Tấn: nhà thơ xuất sắc của dòng thơ Đƣờng luật Việt Nam nửa
đầu thế kỷ XX và trong phong trào Thơ Mới 23
1.1.1. Cuộc đời 23
1.1.2. Sự nghiệp văn chương 25
1.1.3. Quách Tấn với nhóm Bàn Thành tứ hữu 30
1.1.4. Quách Tấn: nhà thơ thuỷ chung với thơ cách luật 31
1.1.5. Ảnh hưởng của thơ Đường đối với thơ Quách Tấn 33
1.2. Xác lập mã nghệ thuật thơ Đƣờng luật 36
1.2.1. Khái niệm: Thơ Đường, Thơ Đường luật, Thơ Đường luật Việt Nam
1.2.2. Những tiêu chí xác lập mã nghệ thuật thơ Đường luật 38
1.3. Thơ Đƣờng luật nửa đầu thế kỷ XX và nhu cầu kế thừa tinh hoa thơ
truyền thống 50
1.3.1. Nhu cầu hiện đại hoá thơ Việt trong văn học Việt Nam nửa đầu thế kỷ
XX 50
1.3.2. Thơ Đường luật nửa đầu thế kỷ XX vẫn tiếp tục tồn tại trên báo chí và
trong phong trào Thơ Mới 57
1.3.3. Dấu ấn tượng trưng của thơ Đường luật trong Thơ Mới 62
1.3.4. Ảnh hưởng của thơ Đường đối với một vài thơ lãng mạn Việt Nam
1932-1945 63

4
Tiểu kết 72
Chƣơng 2. MÃ NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT CỦA QUÁCH
TẤN NHÌN TỪ NỘI DUNG CẢM HỨNG 74
2.1. Đề tài và cảm hứng 74
2.1.1. Đề tài 74

2.1.2. Cảm hứng và Cảm hứng chủ đạo 75
2.2. Cảm hứng về thiên nhiên 76
2.2.1. Hình ảnh thiên nhiên trong hiện thực cuộc sống 78
2.2.2. Tái hiện một số hình ảnh thiên nhiên: hoa cúc, chim én, ánh trăng 83
2.3. Cảm hứng về quê hƣơng đất nƣớc 90
2.3.1. Quê hương đất nước: những nơi chốn đã đi qua 92
2.3.2. Quê hương: nơi gia đình sinh sống và đoàn tụ 95
2.4. Nô
̃
i niê
̀
m hoa
̀
i cô
̉
98
2.5. Cảm hứng Thiền đạo 103
2.5.1. Nhìn thiên nhiên qua cảm quan Thiền đạo 104
2.5.2. Hình ảnh tiếng chuông chùa 107
2.5.3. Một đạo tâm dào dạt 108
Tiểu kết 111
Chƣơng 3. MÃ NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT CỦA QUÁCH
TẤN NHÌN TỪ NGHỆ THUẬT BIỂU HIỆN 112
3.1. Quan niệm của Quách Tấn về việc làm thơ 112
3.1.1. Quan niệm của nhà thơ về việc dụng điển, luyện chữ 112
3.1.2. Quan niệm của nhà thơ về việc chọn thể thơ để sáng tác 114
3.1.3. Những thể thơ được Quách Tấn sử dụng trong các tập thơ 115
3.2. Quách Tấn với những cách tân về ngôn ngữ thơ 117
3.2.1. Những nét mới trong nghệ thuật dụng điển 117
3.2.2. Những cách tân về ngôn ngữ - hình ảnh thơ 117

3.2.3. Những đổi mới cấu trúc câu thơ 125

5
3.3. Những nét mới trong việc tổ chức nhịp điệu và hệ thống giọng điệu
thơ Quách Tấn 127
3.3.1. Những nét mới trong việc tổ chức nhịp điệu thơ Đường luật của
Quách Tấn 127
3.3.2. Những nét mới trong hệ thống giọng điệu thơ Đường luật của Quách
Tấn 141
Tiểu kết 151
KẾT LUẬN 152
TÀI LIỆU THAM KHẢO 156
NHỮNG BÀI VIẾT CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN VĂN 162









5
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
(1910-1992) 





1932-1945. 








 , 





 


Nam (1941). 







 ,
 , 













, 
















,  , 
 . 



 



.
2. Lịch sử vấn đề
2.1. Nhƣ
̃
ng ý kiến đánh giá vê
̀
thơ Qua
́
ch Tâ
́
n



:
2.1.1. Trươ
́
c năm 1945:















 














. 







 



 1932-
1933. 
















 (1939), , , 






. , : J.M. ,











 






 

, 









 ,

c .


 ,  , 






 . 



, 








 

 

6
(1941); 



 





 (1943). 

   


2.1.2. Tư
̀
năm 1945 đn năm 1975:


1946, , 


. Sang




 1955  1975, 





, 


,  . 




1930 1945 











: 


  ; 


  ; 
 

5 (1930  1945)  ; 





 1900  1945  , 






 , 




 



 





. Trong


 


 :  ,  
















 , 
 . 
  . 
trong Nam,   . 


 : 










 
 ; 

 








; 



 
 

. 









 , 








 



 , 

 , 



7


, 

, 


v.v   (









).
- 

            i

           




   -  




2.1.3. Tư
̀
năm 1975 đn nay:













 Tư
̀
điê
̉
n
văn ho
̣
c 





 



 . 











 , 

 





 , 
, , 



,


(





), , 



  v.v 
 . , 1992,  ,






, 










, 




























  . 







 , 

8
 . 









.
            


     
 

 
            








 

2.2. Những ý kiến về thơ Đƣờng luật nửa đầu thế kỷ XX









       

9


            

 
  

 

    


            

 
 
; 
           .






3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu








 “Xác lập mã nghệ thuật thơ
Đường luật của Quách Tâ
́
n” 

















, 





 , 


















 02 







1945 



 , 





 

10
 

















, 

, 

 v.v
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
















 





, 







 ; 


- 



; 



; 




, 



           
,  , 

, 


 







  , 











.
5. Đóng góp mới của đề tài

t


“Xác lập mã nghệ thuật thơ Đường luật của Quách Tấn”

 






11
ch

   


 
 
 
.
6. Giới thiệu cấu trúc đề tài




 158  .  


u 22 trang (tr.1-tr.22)  , 









 :

-tr.73
           
   -tr.111      
           
trang (tr.112-tr.151      -
tr.155











12
Chƣơng 1.
THƠ ĐƢỜNG LUẬT CỦA QUÁCH TẤN
VÀ XÁC LẬP MÃ NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT
1.1. Quách Tấn: nhà thơ xuất sắc của dòng thơ Đƣờng
luật Việt Nam nửa đầu thế kỷ XX và trong phong trào Thơ
Mới

;

;    







, 









, 



















. 








, 


. 










 , 












 , 












: , , 

. 







 . 60 


, 


. , 

1939 , 

05






 02 










 , 


. 







13 



01 






. , 



 10 :

a, , 


, 



. 



24 









: thi
, 

, 








, , 

, 


.v 























 









  . ,
 , 







13






 , 




 








,.
1.2. Xác lập mã nghệ thuật thơ Đƣờng luật
 
 
Nam. 
           
  ;      
           
           


           
        


 

1.3. Thơ Đƣờng luật nửa đầu thế kỷ XX và nhu cầu kế
thừa tinh hoa thơ truyền thống

 ;


; 
; 
32-1945 


14

-1945.
Tiểu kết







,  



 , 











 . 





 , 






, 
. 





 , 


, 








 , 


.


60 

, 





















 
, 





. 







, 

Nam, 








.  











, 



.


           
           


            







15
   


      








trong p

16
Chƣơng 2.
MÃ NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT
CỦA QUÁCH TẤN NHÌN TỪ NỘI DUNG CẢM HỨNG

 
    

      
 

Tiểu kết








 . 






m, 







. 









 
,  , 


, , 







c, 
 , 







 . 
 , 




 .  , 






,  , 




, 

  , 
. 
 , 








 .


, 



 , 







 

















 , 

17




 , . 




, 







, 
 ,  .
































 , 







,  , 
.




















18
Chƣơng 3.

MÃ NGHỆ THUẬT THƠ ĐƢỜNG LUẬT
CỦA QUÁCH TẤN NHÌN TỪ NGHỆ THUẬT BIỂU HIỆN




.

        trong   

          

           
           


Tiểu kết






 , 













 ,  



. 
















, 











 










, 
















.




 , 


















, 








, - 


; 
- cao;  ; 


, 

, 











. 

19






, 
, 

, , 







 .


  



      
 . 















, 












 ,







 .


















20
KẾT LUẬN




             


 



           

 
 


 

    


            
 

 




21

 



 




 





 


   






        
      
 
 .


, 










 , 















,  . 











 









. 





















 .

















, 
















. , trong 


, 






 









  : 





22
 (

) 
 [74,tr.34].  , 
 .
, , 














 [74,tr.28].




,  , 











 




















 , 



 , 

, 












, 













, 
























. , ,  

















, 
























. 

 
. 


















 , 
 , 





 











, 








 . 











 ,
 , 










 , 


























. 












 














23
 . Trong
 



 , 










 , 
. 





 
















. 










 . 































; 




















. 







 . B,  , 


 



,  
 .  

 .










 . 






? 







[74,tr.34].




, 







, 







 

 , 





 ,  ,

























,  , 

















.




 , 

















, , 

, 






,  , 

, 

, 



, 

; 









, 

















, 


















 ; 
 











24













 , 





 ,  

  


, 





 , trong
, 





 . 




















 , 
































.

161
TI LIU THAM KHO

1. 



 (1977), 



, Nxb K HN.
2. B

3. Phan Canh (1999), 
4. , Nxb V, HN.
5. -  (1997), 
thi ca )
6.              
                

-
, tr.29-39.
7. 
:  


8. 
: g thi
9. ), ,  
VNam, HN,
10. - 
, , , tr.46-53.
11. : 
, HN, tr.518-529.
12. 

13.  (1994),   , 
, HN, 7, tr.1-10.
14. 



(1982), 



, Nxb K, HN.