giáo trình sửa chữa và bảo quản ngư cụ

BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN







GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN
SỬA CHỮA
VÀ BẢO QUẢN NGƢ CỤ
Mã số: MĐ 05
NGHỀ: LẮP RÁP VÀ SỬA CHỮA NGƢ CỤ

Trình độ: Sơ cấp nghề






Hà Nội, năm 2012


1


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN:
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể
được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và

tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
MÃ TÀI LIỆU: MĐ 05




2


LỜI GIỚI THIỆU
Ở nước ta hiện nay nghề khai thác, đánh bắt hải sản đóng một vai trò hết
sức quan trọng trong sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Để đáp ứng nhu
cầu phát triển ngày càng cao của khoa học kỹ thuật, nhiệm vụ lắp ráp và sửa
chữa ngư cụ có tính chất quyết định đến hiệu quả khai thác, đánh bắt hải sản. Vì
vậy ở các địa phương có nghề cá cũng như các cơ sở đào tạo cần thiết phải đào
tạo lực lượng lao động có tay nghề lắp ráp và sửa chữa ngư cụ thành thạo, nhằm
đáp ứng với tình hình thực tế của nghề cá.
Dựa trên cơ sở đề án: “ Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm
2020 của Thủ tướng Chính phủ”. Chương trình dạy nghề “Lắp ráp và sửa chữa
ngư cụ”do tập thể giáo viên ngành Khai thác hàng hải Thủy sản thuộc khoa
Công nghệ Thủy sản, trường Cao đẳng nghề Thủy sản Miền Bắc biên soạn.
Chương trình đào tạo đã tổ hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề thành
5 mô đun, trên cơ sở sơ đồ phân tích nghề DACUM và bộ phiếu phân tích công
việc.
Bộ giáo trình đã tích hợp những kiến thức, kỹ năng cần có của nghề, cập
nhật những tiến bộ của khoa học kỹ thuật và thực tế sản xuất trên biển tại các địa
phương. Bộ giáo trình gồm 5 quyển:
1) Giáo trình mô đun Chuẩn bị lắp ráp ngư cụ

2) Giáo trình mô đun Lắp ráp áo lưới
3) Giáo trình mô đun Lắp ráp áo lưới với dây giềng
4) Giáo trình mô đun Lắp ráp lưới với phụ tùng
5) Giáo trình mô đun Sửa chữa và bảo quản ngư cụ
Giáo trình Sửa chữa ngư cụ giới thiệu khái quát về quy trình sửa chữa và
bảo quản ngư cụ đảm bảo kỹ thuật. Nội dung được phân bổ giảng dạy trong thời
gian 100 giờ và bao gồm 9 bài:
Bài 1: Kiểm tra để sửa chữa ngư cụ
Bài 2: Sửa chữa áo lưới
Bài 3: Sửa chữa dây giêng
Bài 4: Sửa chữa phao, chì và phụ tùng
Bài 5: Kiểm tra sau khi sửa chữa lưới
Bài 6: Chuẩn bị kho bảo quản ngư cụ
Bài 7: Sắp xếp ngư cụ để bảo quản
Bài 8: Bảo quản ngư cụ sau khi sử dụng
Bài 9: Kiểm tra ngư cụ trong khi bảo quản

Để hoàn thiện bộ giáo trình này chúng tôi đã nhận được sự chỉ đạo, hướng
dẫn của Vụ Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT; Tổng cục dạy nghề -
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Sự hợp tác, giúp đỡ của Trung tâm
Khuyến ngư Quốc gia, Chi cục bảo vệ nguồn lợi thuỷ sản Hải phòng, Viện
nghiên cưú Hải sản Hải phòng và một số đơn vị khác v.v Đồng thời chúng tôi


3


cũng nhận được các ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật của
các Viện, Trường, cơ sở nghề cá, Ban Giám Hiệu và các thầy cô giáo Trường
Cao đẳng nghề thuỷ sản Miền Bắc. Chúng tôi xin được gửi lời cảm ơn đến Vụ

Tổ chức cán bộ – Bộ Nông nghiệp và PTNT, Tổng cục dạy nghề, Ban lãnh đạo
các Viện, Trường, các cơ sở sản xuất, các nhà khoa học, các cán bộ kỹ thuật, các
thầy cô giáo đã tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu, tạo điều kiện thuận lợi
để hoàn thành bộ giáo trình này.
Bộ giáo trình là cơ sở cho các giáo viên soạn bài giảng để giảng dạy, là tài
liệu nghiên cứu và học tập của học viên học nghề “Lắp ráp và sửa chữa ngư cụ”.
Các thông tin trong bộ giáo trình có giá trị hướng dẫn giáo viên thiết kế và tổ
chức giảng dạy các mô đun một cách hợp lý. Giáo viên có thể vận dụng cho phù
hợp với điều kiện và bối cảnh thực tế trong quá trình dạy học.
Bộ giáo trình chắc chắn không tránh khỏi những sai sót, Ban chủ nhiệm và
các tác giả mong nhận được nhiều ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, các
cán bộ kỹ thuật, các đồng nghiệp để giáo trình hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!

Tham gia biên soạn:

1- Đỗ Văn Nhuận (Chủ biên)
2- Đỗ Ngọc Thắng
3- Lê Trung Kiên



4



MỤC LỤC
LỜI GIỚI THIỆU 2
MÔ ĐUN SỬA CHỮA VÀ BẢO QUẢN NGƯ CỤ 7
Bài 1: Kiểm tra để sửa chữa ngư cụ 7

A. Giới thiệu quy trình 7
B. Các bước tiến hành 8
1. Chuẩn bị 8
1.1. Chuẩn bị các bản vẽ thiết kế ngư cụ 8
1.2. Chuẩn bị ngư cụ 11
2. Xác định cụ thể hư hỏng của ngư cụ 11
2.1. Kiểm tra sự phù hợp của ngư cụ đã sử dụng với bản vẽ 11
2.2. Lên kế hoạch sửa chữa ngư cụ 11
3. Tiến hành sửa chữa ngư cụ 12
3.1. Dự trù vật tư, dụng cụ 12
3.2. Sửa chữa ngư cụ 12
C. Câu hỏi 12
D. Ghi nhớ 12
Bài 2: Sửa chữa áo lưới 13
A. Giới thiệu quy trình 13
B. Các bước tiến hành 13
1. Chuẩn bị 13
1.1. Chuẩn bị mặt bằng sửa chữa áo lưới 13
1.2. Chuẩn bị dụng cụ, chỉ lưới 13
2. Trải vàng lưới để sửa chữa 14
3. Sửa chữa áo lưới 14
3.1. Vá lại phần rách của áo lưới 14
3.2. Thay thế phần hư hỏng của áo lưới 22
C. Bài tập thực hành 23
D. Ghi nhớ 23
Bài 3: Sửa chữa dây giêng 24
A. Giới thiệu quy trình 24
B. Các bước tiến hành 24
1. Chuẩn bị dụng cụ, dây giềng các loại 24
2. Trải vàng lưới trên nền nhà xưởng 26

3. Xác định cụ thể hư hỏng của đường ghép và dây giềng 26
4. Sửa chữa hư hỏng của đường ghép và dây giềng 26
C. Bài tập thực hành 26
D. Ghi nhớ 26
Bài 4: Sửa chữa phao, chì và phụ tùng 27
A. Giới thiệu quy trình 27
B. Các bước tiến hành 27
1. Chuẩn bị dụng cụ, phụ tùng 27


5


2. Trải vàng lưới trên nền nhà xưởng 27
3. Xác định cụ thể hư hỏng của phụ tùng 27
3.1. Xác định hư hỏng của phao, chì 27
3.2. Xác định hư hỏng của phụ tùng các loại 27
4. Sửa chữa hư hỏng của phụ tùng 27
4.1. Sửa chữa hư hỏng của phao, chì 27
4.2. Sửa chữa hư hỏng của phụ tùng các loại 27
C. Bài tập thực hành 27
D. Ghi nhớ 28
Bài 5: Kiểm tra sau khi sửa chữa lưới 28
A. Giới thiệu quy trình 28
B. Các bước tiến hành 28
1. Chuẩn bị bản vẽ tổng thể, vàng lưới 28
2. Kiểm tra áo lưới 28
3. Kiểm tra toàn bộ lưới 28
4. Nghiệm thu lưới sửa chữa 28
C. Bài tập thực hành 28

D. Ghi nhớ 29
Bài 6: Chuẩn bị kho bảo quản ngư cụ 30
A. Giới thiệu quy trình 30
B. Các bước tiến hành 30
1. Chuẩn bị 30
1.1. Kiến thức liên quan đến bảo quản ngư cụ 30
1.2. Chuẩn bị nhà kho 31
1.3. Chuẩn bị hầm lưới 32
2. Sắp xếp trang thiết bị 33
3. Kết thúc công việc 33
C. Câu hỏi 33
D. Ghi nhớ 33
Bài 7: Sắp xếp ngư cụ để bảo quản 34
A. Giới thiệu quy trình 34
B. Các bước tiến hành 34
1. Chuẩn bị 34
1.1. Phơi ngư cụ trước khi bảo quản 34
1.2. Kiểm tra ngư cụ 35
2. Sắp xếp ngư cụ để bảo quản trong kho 37
3. Sắp xếp ngư cụ để bảo quản trong hầm lưới 39
4. Kết thúc công việc 42
C. Bài tập thực hành 42
D. Ghi nhớ 43
Bài 8: Bảo quản ngư cụ sau khi sử dụng 43
A. Giới thiệu quy trình 43
B. Các bước tiến hành 43
1. Kiểm tra ngư cụ, hầm ngư cụ 43


6

2. Sắp xếp ngư cụ để bảo quản trong kho 43
3. Sắp xếp ngư cụ để bảo quản trong hầm 43
4. Kết thúc công việc 43
C. Bài tập thực hành 43
D. Ghi nhớ 44
Bài 9: Kiểm tra ngư cụ trong khi bảo quản 44
1. Kiểm tra kho, hầm bảo quản ngư cụ 44
2. Kiểm tra ngư cụ trong kho bảo quản 44
3. Kiểm tra ngư cụ trong hầm bảo quản 44
4. Kết thúc công việc 45
C. Bài tập thực hành 45
D. Ghi nhớ 45
PHỤ LỤC 1 45
HƯỚNG DẪN GIẢNG DẠY MÔ ĐUN 70


7


MÔ ĐUN SỬA CHỮA VÀ BẢO QUẢN NGƢ CỤ
Mã số mô đun: MĐ 05

Giới thiệu mô đun
Mô đun Sửa chữa và bảo quản ngư cụ là mô đun chuyên môn nghề, mang
tính tích hợp giữa kiển thức và và kỹ năng thực hành sửa chữa và bảo quản ngư
cụ. Nội dung mô đun này trình bày khái quát về việc sửa chữa và bảo quản ngư
cụ. Mô đun được kết cấu qua các bài dạy tích hợp giữa lý thuyết vả thực hành,
chủ yếu là thực hành. Học xong mô đun này, học viên có những kiến thức cơ

bản về thực hành sửa chữa và bảo quản một số ngư cụ thông dụng hiện nay.

+ Biết xác định hư hỏng cụ thể của ngư cụ;
+ Biết sửa chữa áo lưới, dây giềng và phụ tùng các loại;
+ Trình bày được các tiêu chuẩn trong kho, hầm bảo quản ngư cụ ;
+ Biết cách bảo quản ngư cụ.
+ Xác định được cụ thể hư hỏng của ngư cụ;
+ Giải quyết được hư hỏng của ngư cụ ;
+ Xác định được các tiêu chuẩn trong kho, hầm bảo quản ngư cụ ;
+ Bảo quản được ngư cụ đúng quy định.
+ Nghiêm túc học tập, thận trọng, tuân thủ quy định, tiết kiệm.

Bài 1: Kiểm tra để sửa chữa ngƣ cụ

Mục tiêu
- Kiểm tra tổng thể vàng lưới;
- Phát hiện được các hư hỏng của vàng lưới;
- Nghiêm túc, chính xác, tự giác trong học tập.
A. Giới thiệu quy trình
Muốn tiến hành kiểm tra để sửa chữa ngư cụ đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, ta
phải làm tốt công tác chuẩn bị và xác định hư hỏng cụ thể của ngư cụ, để từ đó
có kế hoạch tổng thể trong việc sắp xếp các bản vẽ, ngư cụ để công tác kiểm tra
đạt hiệu quả cao. Ta có thể tiến hành theo sơ đồ sau:



8


B. Các bƣớc tiến hành

1. Chuẩn bị
1.1. Chuẩn bị các bản vẽ thiết kế ngư cụ
Muốn sửa chữa ngư cụ đạt hiệu quả, ta phải có bản vẽ thiết kế để so sánh
với ngư cụ đang sử dụng.
a. Bản vẽ lưới kéo

Hình 1.1. Bản vẽ lưới kéo


9


200
40
PE380D/25x3
120
56,5
80
106
120
120
120
82
130
97
165
110
98
159
239

157
206
242
38
68
85
257
86
32
8
5,20
6,00
12,50 WIRE

11/PE380D/13x3
16,00 WIRE

16/PE380D/13x3
1T4B
AB
1N6B
1N6B
1N6B
1N4B
1N2B
1N6B
1N6B
1N4B
1N4B
1N2B

1,60PA14
VËt liÖu
9
1N6B
AB
45
30
25
3
6,00
PE380D/25x3
200 mm
4,50 PA

14
9
PE380D/17x3
34,5
140
PE380D/9x3
30,20
Sè m¾t
2a(mm)
VËt liÖu
PE380D/13x3
80
50,5
120
56,5
36

120
160
72,5
60
50
72,5
160
PE380D/13x3
Sè m¾t
2a(mm)
140
34,5
120
38,00
2,30PA14
46,5
60



Hình 1.2. Bản vẽ khai triển lưới kéo


10



b. Bản vẽ lưới chụp mực

Hình 1.3. Bản vẽ khai triển lưới chụp mực

c. Bản vẽ lưới rê

Hình 1.4. Bản vẽ khai triển lưới rê 3 lớp
d. Bản vẽ lưới vây


11



Hình 1.5. Bản vẽ lắp ráp lưới vây


1.2. Chuẩn bị ngư cụ
Ta phải trải ngư cụ cần sửa chữa ra nền nhà xưởng hoặc ngoài trời để kiểm
tra sự hư hỏng
a. Vàng lưới kéo


Hình1.6. Lưới kéo


12


b. Lưới chụp mực

Hình 1.7. Lưới chụp mực
c. Vàng lưới rê

Hình 1.8. Lưới rê
d. Vàng lưới vây


13



Hình 1.9. Lưới vây


14


2. Xác định cụ thể hư hỏng của ngư cụ
2.1. Kiểm tra sự phù hợp của ngư cụ đã sử dụng với bản vẽ
Ta đem các bản vẽ tương ứng với ngư cụ đem sửa chữa để kiểm tra ngư đã
sử dụng còn phù hợp với bản vẽ của ngư đó hay không, nếu phát hiện thấy sự
không phù hợp ở vị trí nào, ta phải đánh dấu vị trí đó. Sau khi kiểm tra toàn bộ
ngư cụ, ta sẽ có kết luận cụ thể về sự phù hợp của bản vẽ với ngư cụ đang sử
dụng.
Sau khi ngư cụ đã được trải ra, ta tiến hành phân công nhân lực hợp lý để
kiểm tra xác định hư hỏng cụ thể của ngư cụ. Ta lần lượt kiểm tra từng phần
lưới, từng tấm lưới và các đường ghép. Xác định cụ thể hư hỏng của ngư cụ có
đánh dấu vị trí hư hỏng của các bộ phận ngư cụ. Nếu ngư cụ hư hỏng phần áo
lưới, ta sửa chữa áo lưới cũng như các đường ghép áo lưới. Nếu ngư cụ hư hỏng
dây giềng, thì ta chuẩn bị dây giềng để sửa chữa hoặc thay thế. Nếu ngư cụ hư
hỏng phụ tùng thì ta tiến hành sửa chữa phụ tùng
2.2. Lên kế hoạch sửa chữa ngư cụ
Khi kiểm tra toàn bộ ngư cụ, xác định được hư hỏng cụ thể, tiến hành lập

kế hoạch sửa chữa một cách hợp lý. Trong đó có sự phân công lao động sao cho
tiến độ sửa chữa đạt kết quả cao nhất.
3. Dự trù vật tư, dụng cụ
3.1. Dự trù vật tư
Căn cứ vào kế hoạch sửa chữa ngư cụ và những hư hỏng đã được liệt kê, ta
phải dự trù vật tư đảm bảo đầy đủ cho việc sửa chữa kịp thời.
Trong quá trình dự trù vật tư để lắp ráp
ngư cụ ta cần phải tính toán đúng và đủ
lượng tiêu hao vật tư cần thiết cho một
ngư cụ đang lắp ráp.


Cân vật tư lắp ráp ngư cụ


15



Thước đo đường kính dây

Thước đo chièu dài dây
3.2. Dự trù dụng cụ
Dụng cụ để sửa chữa ngư cụ, cần phải dự trù đầy đủ dụng cụ cần thiết cho
số lao động hiện có tham gia sửa chữa ngư cụ, nhằm đảm bảo tiến độ phục vụ
cho việc khai thác trên biển của các đơn vị sản xuất.
C. Câu hỏi
Câu hỏi 1: Chuẩn bị các bản vẽ ngư cụ
Câu hỏi 2: Lập kế hoạch kiểm tra ngư cụ
D. Ghi nhớ

+ Sắp xếp đúng thứ tự các bản vẽ ngư cụ



16


Bài 2: Sửa chữa áo lƣới
Mục tiêu:
- Xác định được hư hỏng cụ thể của áo lưới;
- Giải quyết được những hư hỏng của áo lưới;
- Thận trọng, nghiêm túc, chăm chỉ học tập.
A. Giới thiệu quy trình
Muốn sửa chữa áo lưới đảm bảo yêu cầu kỹ thuật, ta phải làm tốt công tác
chuẩn bị và xác định hư hỏng cụ thể của áo lưới, để từ đó có kế hoạch dự trù vật
tư và phân công lao động hợp lý để sửa chữa đúng như bản vẽ. Ta có thể tiến
hành theo sơ đồ sau:

B. Các bƣớc tiến hành
1. Chuẩn bị
1.1. Chuẩn bị mặt bằng sửa chữa áo lưới

Hình 1.1.Mặt bằng ngoài trời


17



Hình 1.2. Mặt bằng trong nhà xưởng

1.2. Chuẩn bị dụng cụ, chỉ lưới






18



Ghim đan lưới các loại


Cữ đan lưới các loại

2. Trải vàng lưới để sửa chữa
Sau khi trải vàng lưới cần sửa chữa ra nền nhà xưởng, ta xác định những hư
hỏng cụ thể của áo lưới. Xem áo lưới bị hư hỏng ở những vị trí nào, đánh dấu lại
để chuẩn bị chỉ đan lưới cho phù hợp với bản vẽ và lưới đang sử dụng.
3. Sửa chữa áo lưới
3.1. Vá lại phần rách của áo lưới
a. Vá lỗ thủng ở giữa tấm lưới


19


Các hình thức vá lưới được minh hoạ bởi các hình vẽ sau đây:

Nếu ta vá từ trái sang phải sẽ có thứ tự
từ hình a đến hình c bên cạnh



Nếu ta vá từ phải sang trái sẽ có thứ tự
từ hình a đến hình c bên cạnh



Thứ tự vá những nút lưới ở cạnh bên
phải tấm lưới từ hình a đến hình c bên
cạnh



20




Thứ tự vá những nút lưới ở cạnh bên
trái tấm lưới từ hình a đến hình c bên
cạnh



Thứ tự vá những nút lưới ở ở hàng mắt
lưới cuối cùng từ trái sang phải tấm

lưới từ hình a đến hình c bên cạnh





21


Thứ tự vá những nút lưới ở ở hàng mắt
lưới cuối cùng từ phải sang trái tấm
lưới từ hình a đến hình c bên cạnh



Hình vẽ từ a - d dưới đây thể hiện nút vá lưới kết thúc






22


- Nếu lỗ thủng của tấm lưới bị rách có
dạng như hình vẽ bên cạnh. Ta phải để
tấm lưới ở vị trí thuận lợi và theo chiều
xuôi mắt lưới, từ đó chọn vị trí cắt bỏ
các cạnh mắt lưới không cần thiết.

- Ta cắt các mắt lưới ở lỗ thủng theo
nguyên tắc chọn điểm bắt đầu( V),
điểm kết thúc( R) sao cho điểm bắt đầu
và điểm kết thúc có nút lưới 3 cạnh,
còn các điểm khác là nút lưới 3 cạnh
như hình vẽ bên cạnh. Sau đó dọn sạch
lỗ rách để có thể thao tác vá lại lỗ rách
một cách nhanh chóng.



23


- Tiến hành vá lại lỗ thủng như hình vẽ
bên cạnh sao cho các mắt lưới đồng
đều như cũ, cấc nút lưới đảm bảo chặt
chẽ.

- Nếu lỗ thủng của tấm lưới có dạng
như hình vẽ, ta phải để tấm lưới sao
cho các mắt lưới theo chiều xuôi như
khi đan. Quan sát lỗ thủng để chọn
điểm vào, ra rồi mới cắt.



24

- Tiến hành chọn điểm vào, ra cắt lỗ
thủng đúng nguyên tắc và dọn sạch chỗ
rách như hình vẽ

- Ta dọn sạch lỗ thủng theo nguyên tắc
như trên rồi vá lại, tấm lưới có dạng
như hình bên cạnh. Hình bên dưới thể
hiện rõ điểm vào và ra khi tiến hành vá
lưới.