đề cương chi tiết học phần lý thuyết xếp hàng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh Phúc

ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT HỌC PHẦN
1. Tên học phần: Lý thuyết xếp hàng.
- Mã số học phần : CT126.
- Số tín chỉ học phần : 2 tín chỉ
- Số tiết học phần : 20 giờ lý thuyết, 10 giờ bài tập và 30 giờ tự học.
2. Đơn vị phụ trách học phần:
- Bộ môn : Khoa học máy tính.
- Khoa: Công nghệ thông tin & Truyền thông.
3. Điều kiện tiên quyết: không.
4. Mục tiêu của học phần: Mô hình hóa các hệ thống có hàng chờ trên cơ sở Xích
Markov ở chế độ dừng, từ đó có thể nghiên cứu các tình huống thực tế và phát triển
các giải pháp đánh giá hệ thống tin học với mô hình Mạng các hàng chờ.
4.1. Kiến thức:
4.1.1. Xích Markov và các phương pháp dự báo ngắn hạn.
4.1.2. Trạng thái dừng của các quá trình ngẫu nhiên, trong đó trường hợp đặc biệt
đối với Xích Markov.
4.1.3. Ký pháp Kendall như mô hình hóa một hệ thống hàng chờ tổng quát ở chế
độ dừng và các hệ thống hàng chờ đã được nghiên cứu hoàn chỉnh, gồm:
M/M/s, M/G/1 và M/G/1 có ưu tiên.
4.1.4. Ứng dụng các mô hình M/M/s, M/G/1 và M/G/1 có ưu tiên như là các giải
pháp nghiên cứu quy hoạch hệ thống có hàng chờ.
4.1.5. Mạng các hàng chờ và mô hình hóa các hệ thống trực tuyến cùng các phép
tính cơ bản để đánh giá hiệu nă ng.
4.2. Kỹ năng:
4.2.1. Mô hình hóa dịch vụ làm phát sinh hàng chờ dưới dạng hệ thống xếp hàng

và tính toán các tham số đánh giá dịch vụ.
4.2.2. Mô hình hóa mạng tin học trực tuyến với nhiều dịch vụ kết nối dưới dạng
Mạng các hàng chờ và tính toán các tham số đánh giá hiệu năng của mạng.
4.3. Thái độ:
4.3.1. Nhìn nhận một cách khoa học các hiện tượng lộn xộn trong một hệ thống
để có thể tìm giải pháp phân tích và đánh giá khách quan.
5. Mô tả tóm tắt nội dung học phần:
Học phần gồm 3 phần cơ bản: Xích Markov, L ý thuyết xếp hàng và Mạng các hàng
chờ. Phần Xích Markov giới thiệu cho người học các kiến thức cơ bản của Xích
Markov, trạng thái dừng của nó và ứng dụng cho dự báo ngắn hạn cũng như dài hạn.

Phần Lý thuyết xếp hàng nói về mô hình hóa một hệ thống có hàng chờ tổ ng quát theo
ký pháp Kendall, sau đó đưa ra các phép tính tham số hoàn chỉnh đối với các mô hình
cơ bản: M/M/s, M/G/1 và M/G/1 có ưu tiên. Phương pháp mô hình hóa này có thể là
giải pháp tốt để Quy hoạch một hệ thống xếp hàng có sự lộn xộn xảy ra. Phần Mạng
các hàng chờ mô hình hóa hệ thống tin học có nhiều dịch vụ kết nối với nhau và từ đó
đưa ra các giải pháp đánh giá hiệu năng của hệ thống này.
6. Cấu trúc nội dung học phần:
6.1. Lý thuyết

Nội dung
Số giờ
Mục tiêu
Chương 1.
Xích Markov.

4.1.1;4.1.2.
1.1.
Biến ngẫu nhiên và phân phối xác suất.
2

1.2.
Khái niệm Xích Markov.

1.3.
Hệ thức Chapman-Kolmogorov và dự
báo ngắn hạn.
2

1.4.
Phân phối dừng và dự báo dài hạn.
2

1.5.
Phương pháp Đồ thị cân bằng.

1.6.
Bài tập tình huống
2

Chương 2.
Lý thuyết xếp hàng.

4.1.3; 4.1.4;
4.2.1;4.3
2.1.
Ký pháp Kendall.
2

2.2.

Mô hình M/M/1

2.3.
Mô hình M/M/2 và M/M/s.
2

2.4.
Mô hình M/G/1 và G/G/1
2

2.5.
Mô hình M/G/1 có ưu tiên
2

2.6.
Bài tập tình huống
4

Chương 3.
Mạng các hàng chờ.

4.1.4; 4.2.2;4.3
3.1.
Khái niệm cơ bản.
2

3.2.
Các ví dụ mô hình hóa.
2

3.3.
Phân tích tình huống dịch vụ trực tuyến.
2

3.4.
Bài tập tình huống.
4

6.2. Thực hành: không.

Nội dung
Số giờ
Mục tiêu








7. Phương pháp giảng dạy:
- Nêu tình huống và đặt câu hỏi tìm hiểu kiến thức của sinh viên trước khi học bài
mới.
- Giải thích tình huống theo kiến thức mới.
- Kiểm tra ngẫu nhiên về kiến thức mới tiếp thu của sinh viên.
8. Nhiệm vụ của sinh viên:
Sinh viên phải thực hiện các nhiệm vụ như sau:
- Tham dự tối thiểu 60% số tiết học lý thuyết.
- Tham gia tối thiểu 80% giờ bài tập.

- Tham dự kiểm tra giữa học kỳ.
- Tham dự thi kết thúc học phần.
- Chủ động tổ chức thực hiện giờ tự học.
9. Đánh giá kết quả học tập của sinh viên:
9.1. Cách đánh giá
Sinh viên được đánh giá tích lũy học phần như sau:
TT
Điểm thành phần
Quy định
Trọng số
Mục tiêu
1
Điểm chuyên cần
Số tiết tham dự học/tổng số tiết
lý thuyết >= 60%
Điều kiện
tham gia
Kiểm tra
giữa kỳ
và Thi hết
môn.
4.3
2
Điểm kiểm tra giữa
kỳ
- Thi viết (45 phút).
30%
4.1.1;4.1.2;
4.1.3

3
Điểm thi kết thúc
học phần
- Thi viết (90 phút)
- Tham dự tối thiểu 60% giờ lý
thuyết và 80% giờ thực hành
- Bắt buộc dự thi
70%
4.1, 4.2 và
4.3.
9.2. Cách tính điểm
- Điểm đánh giá thành phần và điểm thi kết thúc học phần được chấm theo thang
điểm 10 (từ 0 đến 10), làm tròn đến một chữ số thập phân.
- Điểm học phần là tổng điểm của tất cả các điểm đánh giá thành phần của học phần
nhân với trọng số tương ứng. Điểm học phần theo thang điểm 10 làm tròn đến một
chữ số thập phân, sau đó được quy đổi sang điểm chữ và điểm số theo thang điểm
4 theo quy định về công tác học vụ của Trường.
10. Tài liệu học tập:
Thông tin về tài liệu
Số đăng ký
cá biệt
[1] Lê Quyết Thắng và Phạm Nguyên Khang, 2013, Giáo trình Lý
thuyết xếp hàng và Ứng dụng đánh giá hệ thống, NXB Đại học Cần
thơ.

[2] Bose Sanjey K., 2002, An Introduction to Queueing System,
Springer.

[3] Edward D. Lazowska, John Zahorjan, G.Scott Graham, Kenneth C.
Sevcik, 1984, Quantitative System Performance. Computing System

Analysis Using Queueing Network Models, Prentice Hall, Inc.

11. Hướng dẫn sinh viên tự học:
Tuần
Nội dung
Lý
thuyết
(tiết)
Thực
hành
(tiết)
Nhiệm vụ của sinh viên
1-4
Chương 1. Xích Markov.
8

-Nghiên cứu trước:

1.1. Biến ngẫu nhiên và phân phối xác suất.
1.2. Khái niệm Xích Markov.
1.3. Hệ thức Chapman-Kolmogorov và dự báo
ngắn hạn.
1.4. Phân phối dừng và dự báo dài hạn.
1.5. Phương pháp Đồ thị cân bằng.
1.6. Bài tập tình huống.
+ Biến ngẫu nhiên và phân phối
xác suất.
Tài liệu [1]:
+ Khái niệm xích Markov và các
phép tính.

+Tra cứu Internet: các khái niệm
cơ bản về biến ngẫu nhiên, phân
phối xác suất, Xích Markov và
các ví dụ tình huống và tính
toán.
+ Làm lại các ví dụ minh họa l ý
thuyết.
5-10
Chương 2. Lý thuyết xếp hàng.
2.1. Ký pháp Kendall.
2.2. Mô hình M/M/1.
2.3. Mô hình M/M/2 và M/M/s.
2.4. Mô hình M/G/1 và G/G/1.
2.5. Mô hình M/G/1 có ưu tiên.
2.6. Bài tập tình huống.
12

-Nghiên cứu trước:
+Tài liệu [1]:
- Xích Markov.
- Ký pháp Kendall.
- Các mô hình M/M/1, M/M/2
và tổng quát hóa.
- Mô hình M/G/1.
- Phân tích tính ưu tiên và mô
hình M/G/1 có ưu tiên.
+Tham khảo tài liệu [2] về các
+Tham khảo Internet các ví dụ
về mô hình M/M/s và các phép
tính tham số.

+ Tham khảo Internet các ví dụ
mô hình M/G/1 và M/G/1 có ưu
tiên.
+ Làm lại các ví dụ minh họa lý
thuyết.
11-15
Chương 3. Mạng các hàng chờ.
3.1. Khái niệm cơ bản.
3.2. Các ví dụ mô hình hóa.
3.3. Phân tích tình huống dịch vụ trực tuyến.
3.4. Bài tập tình huống.
10

-Nghiên cứu trước:
+Tài liệu [1]:
- Mô hình M/M/1, M/G/1 và
M/G/1 có ưu tiên.
- Khái niệm cơ bản Mạng các
hàng chờ.
- Các tình huống đ ư ợ c mô hình
hóa dưới dạng Mạng các hàng
chờ.
+ Tham khảo tài liệu [3] các tình
huống mô hình hóa dưới dạng
Mạng các hàng chờ.
+Tra cứu Internet các tình huống
mô hình hóa Mạng các hàng
chờ.

Cần Thơ, ngày tháng 3 năm 2014

TL. HIỆU TRƯỞNG
TRƯỞNG KHOA/GIÁM ĐỐC VIỆN/
GIÁM ĐỐC TRUNG TÂM


TRƯỞNG BỘ MÔN