PHÒNG GIÁO DỤC – ĐÀO TẠO QUẬN 12
TRƯỜNG MẦM NON HỒNG YẾN
A – PHẦN GIỚI THIỆU
VẬN DỤNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
VỀ VIỆC THỰC HIỆN “MÁI NHÀ XANH” GIÚP
TRẺ LÀM QUEN VỚI TRƯỜNG LỚP MỚI,
GIẢM SỐC KHI LẦN ĐẦU TIÊN ĐI HỌC
Người thực hiện: Cấn Thu Hương
Thời gian thực hiện: Từ tháng 09/2010 05/2011
Thời gian áp dụng: Tháng 09/2010
Tại trường Mầm Non Hồng Yến
Ngửụứi thửùc hieọn: Caỏn Thu Hửụng
XC NHN GI TR CA TH TRNG
NHN XẫT CA CP TRấN
....................................
............
B – NỘI DUNG
I- ĐẶT VẤN ĐỀ:
1/Xuất phát điểm:
Lần đầu tiên tại Việt Nam, từ tháng 10 - 12.2006, Sở GD-ĐT TP.HCM lần lượt
đưa vào thí điểm mô hình Nhà xanh. Đây là sáng kiến của một bác sĩ tâm lý người
Pháp đang được phát triển mạnh ở các nước Châu Âu... với mục đích làm giảm bớt
những bất ổn tâm lý trong lần đầu xa gia đình, xa mẹ đến trường học, đặc biệt đối với
lứa tuổi nhà trẻ, mẫu giáo. Ở Việt Nam, xuất phát từ truyền thống nên trẻ thường
xuyên được bế, ẵm, gần gũi với mẹ nhiều nên khi đến tuổi đi học nhà trẻ tiếp xúc với
nhiều người xa lạ từ sáng đến chiều dễ trở thành cực hình đối với trẻ. Nhiều trẻ có
phản ứng sau khi đi học về như: bỏ ăn, bỏ bú, không ngủ, kêu khóc hoặc nín lặng dẫn
đến uất ức, quá sợ hãi dẫn đến sốc tâm lý rất nguy hiểm.
Nhà xanh là nơi để trẻ cùng chơi với mẹ trong thời gian nhất định, tập cho trẻ
dần tách ra khỏi mối quan hệ này, tăng cường giao tiếp cùng bạn bè xung quanh, tập
dần tính độc lập bước đầu trong giao tiếp xã hội. Khi mẹ chơi với bé hoặc các bé chơi
với nhau ở Nhà xanh dần dần trẻ sẽ quen với môi trường mới điều đó giúp trẻ bớt cảm
giác sợ hãi khi bắt đầu đi học.
2/Lý do chọn đề tài:
Một trong những công tác đổi mới quản lý nhằm nâng cao chất lượng giáo dục
tại trường Mầm non nói chung, chúng ta không thể không nói đến việc tổ chức tốt
“Mái nhà xanh” sẽ giúp cho các trẻ mầm non lần đầu đi học giảm “Sốc” chuẩn bị tốt
tâm lý cho trẻ thích ứng và làm quen với trường lớp, đây là một công tác rất quan
trọng đòi hỏi Hiệu trưởng và Giáo viên mầm non phải cần quan tâm, nếu không sẽ làm
ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ tại nhà
trường.
Nhà xanh được đầu tư rất đơn giản, không đặt nặng đồ chơi mà chú trọng chỗ
chơi, nơi thực hiện giao tiếp. Trường MN Hồng Yến đã tận dụng góc cầu thang để xây
dựng mái nhà xanh để trẻ được làm quen trước khi đi học tại trường.
3/Tầm quan trọng:
Vai trò của nhà trường mầm non là giúp trẻ phát triển các mối liên hệ tâm lý, việc
làm này còn quan trọng hơn là đối với sự phát triển kiến thức cho trẻ. “Trẻ em không
thể tồn tại một mình”, ở mỗi trẻ sinh ra đều có một nền tảng sinh học khác nhau, một
tâm lý khác nhau, dẫn đến mỗi trẻ có một ứng xử khác nhau, những tác động xung
quanh của môi trường sẽ ảnh hưởng rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, nên trẻ
cần có môi trường an toàn, cảm giác an toàn “bên trong” thì trẻ mới khám phá thế giới
tốt được, do vậy chăm sóc giáo dục trẻ phải đáp ứng nhu cầu an toàn của trẻ, đây là
yếu tố đầu tiên mà người làm công tác quản lý giáo dục, những giáo viên Mầm non
cần phải xác định và phải có kế hoạch tổ chức cho tốt ngay từ khi bước vào đầu năm
học. Vậy làm thế nào để tạo cho trẻ có một môi trường an toàn, một cảm giác an toàn
về tâm lý để trẻ giảm “Sốc” khi lần đầu đến trường?
4/Phạm vi áp dụng:
Trường mầm non Hồng Yến.
II- NỘI DUNG CHÍNH:
1/Diễn biến tình huống:
Những ngày đầu đến trường là nỗi ám ảnh đối với trẻ. Trẻ không có cảm giác an
toàn khi xung quanh là những người chưa từng quen biết. Biểu hiện rõ nhất là trẻ cố
vùng vẫy để thoát ra vòng tay của cô, trẻ gào khóc thật to để mong ba mẹ nghe, đến
giải thoát cho trẻ khỏi sự “giam hãm” của cô. Cũng có những trẻ ngày đầu đi học bình
thường, vui vẻ tưởng chừng như đã thích nghi nhưng đây là những trẻ khó dỗ dành
nhất. Sau vài tiếng ở lớp, hoặc sang ngày hôm sau, trẻ phản ứng dữ dội hơn những trẻ
khác vì thấy mình lạc lõng, bị bỏ rơi. Có những trẻ quá sợ hãi nên đã có những bệnh
trạng như nhức đầu, đau bụng, la hét khi ngủ, bỏ ăn, ói mửa, viêm họng… Đây là
những biểu hiện rối loạn tâm lý kèm theo sự rối loạn về cơ thể của trẻ.
Những ngày đầu mới tiếp nhận trẻ ở nhóm nhà trẻ hai cô giáo ở nhóm này rất
vất vả với trẻ từ lúc đón cho đến lúc ngủ trưa cô giáo luôn vật lộn để dỗ cho trẻ nín
khóc nhưng không hiệu quả cho lắm vì nhóm này ở gần phòng Ban Giám Hiệu nên
chúng tôi nắm rất rõ có những trẻ khóc từ lúc cha mẹ giao cho giáo viên, sau bữa ăn
trưa trẻ ngủ không được ngon giấc và hay giật mình và tiếp tục quấy khóc, chiều đến
phụ huynh đón trẻ đa số đều rất xót con. Vậy mà từ khi chúng tôi đầu tư đồ chơi vào
khu vực “ mái nhà xanh” trẻ được cô giáo cho vào chơi rồi chiều đến khi cha mẹ đến
đón, trẻ cũng được vào chơi dần dần trẻ có cảm giác quen thuộc với trường, lớp, cô, và
các bạn hơn, trẻ đi học ngoan hơn và bớt khóc hơn thời gian đầu năm học thậm chí có
những trẻ không chịu về mà cứ đòi ở lại chơi.
2/Biện pháp xử lý:
Một là: Xác định vai trò của nhà trường giúp trẻ phát triển tốt các mối quan hệ
về tâm lý và đó là nền tảng tạo cảm giác an toàn cho trẻ
Trước hết chúng ta cần xác định vai trò quan trọng của nhà trường mầm non là
giúp trẻ phát triển các mối liên hệ về tâm lý chứ không phải chỉ giúp trẻ phát triển về
kiến thức, bởi vì việc khám phá và học tập cần gắn với mối liên hệ tâm lý của trẻ, tâm
lý có cân bằng ổn định và an toàn thì mới làm cơ sở cho sự phát triển về các mặt khám
phá và học tập, cho nên sự chăm sóc trẻ phải đáp ứng nhu cầu an toàn của trẻ, nếu làm
trẻ sợ hãi hoặc bỏ mặt trẻ trong môi trường xa lạ, trẻ sẽ có những rối nhiễu về tâm lý,
làm ảnh hưởng đến sự phát triển các mối liên hệ gắn bó với người lớn, và đây là yếu tố
rất quan trọng, vì nếu làm tốt sẽ giúp trẻ phát triển cảm xúc, nhà trường và cô giáo
phải hiểu được cảm xúc của trẻ, đồng cảm với trẻ và nên giúp trẻ hết sợ hãi, để tìm lại
cảm giác an toàn khi phải rời xa vòng tay của bố mẹ trong lần đầu đi học: Sự quan tâm
chia sẻ cảm xúc sợ hãi khi gặp người lạ, nơi lạ, bằng sự trả lời nhẹ nhàng của cô giáo
với ánh mắt, cử chỉ vỗ về âu yếm trẻ về những nhu cầu đòi hỏi ở trẻ chính là sự chia
sẻ, đáp ứng nhu cầu của cô giáo một cách hợp lý, hay là sự giải thích khi chưa có thể
đáp ứng được cho trẻ cũng làm cho trẻ tìm lại được cảm giác an toàn hơn, bớt khóc
hơn, việc tạo cho trẻ một môi trường có mái nhà xanh giống như ngôi nhà thân yêu
của trẻ, có những đồ chơi mới lạ thu hút trẻ, trẻ sẽ được chơi và có bố mẹ bên cạnh, có
các bạn cùng tuổi vui hát chơi đùa với cô giáo. Ô! Thích quá, bé sẽ quên bố mẹ bên
cạnh một lúc, và từ từ, dần dần bé sẽ cảm thấy quen với mái nhà xanh có đồ chơi
nhiều, quen với các bạn để cùng chơi, quen với cô giáo đẹp “dễ thương” như mẹ của
mình, và rồi bé sẽ hết khóc thôi. Chính vì vậy việc xây dựng “Mái nhà xanh” tại
trường mầm non là một việc làm rất cần thiết.
Hai là: Vận dụng kiến thức tâm lý để giải quyết các khủng hoảng tâm lý của trẻ
khi lần đầu đi học giúp trẻ giảm “sốc”:
Như chúng ta đã biết, trong thực tế: Nhà trường mầm non, bố mẹ và cô giáo thường
gặp những khó khăn khi không đáp ứng được nhu cầu của trẻ rất nhiều, nhưng thường
tập trung vào các trường hợp phổ biến nhất mà tôi đã quan sát trong thời gian như sau:
Khi đưa bé đến trường học bố mẹ cũng khóc khi thấy con khóc và phải ra về
giao con lại cho cô giáo.
Bé không chịu ăn cơm ở nhà trường và đòi bú bình.
Bé không chịu vào lớp mà khóc ré lên khi cô giáo bế bé rời xa mẹ.
Bé khóc suốt không ngủ và hay giật mình ban đêm khiến cho bố mẹ lo sợ và
cho bé nghỉ học.
Bé khóc hoài và tay cứ ôm cái khăn, hay chú gấu nhồi bông.. đem từ nhà vào và
không cho cô giáo cất vào ngăn tủ của bé.
Để giải quyết hiệu quả các trường hợp trên của trẻ, nhà trường và cô giáo cần phải
nắm rõ khái niệm về sự phát triển các mốc cơ bản của trẻ và sự rối nhiễu tâm lý của trẻ
để có kế hoạch tổ chức và đề ra các biện pháp tâm lý thích hợp cụ thể:
- Ở trường hợp thứ nhất và trường hợp thứ hai: Nhà trường nên giải thích và tư
vấn cho Bố mẹ của em bé là nên tạo cho mình cảm giác an toàn tin tưởng vào nhà
trường thì mới giúp bé an tâm, điều này đã được các nhà tâm lý kết luận: Lần đầu tiên
đi học, đa số sự sợ hãi đều bắt nguồn từ tâm lý bất ổn của cha mẹ mình. Vì vậy bố mẹ
không nên khóc khi giao bé cho cô giáo, mà phải đưa trẻ đến trường bằng nụ cười và
sự tin tưởng vào nhà trường và cô giáo. Muốn vậy, bố mẹ phải đến tham quan trường
trước khi cho bé đi học và tham khảo những chế độ sinh hoạt và ăn uống trong nhà
trường để tập cho bé ở nhà làm quen dần ít nhất 3 tuần hoặc 1 tháng, sau đó cho bé
đến trường làm quen với trường ít nhất là một tuần: ngày đầu chơi với bé khoảng 2
tiếng, ngày thứ 2: 3 tiếng, ngày thứ 3: 1 buổi sáng và nếu bé đã quen dần thích ứng
được với trường lớp, với cô giáo thì cho bé ở lại ngủ trưa, trong thời gian đầu bố mẹ
nên dành thời gian đưa bé đi học và ở lại chơi với bé và tránh lén ra về đột ngột làm
cháu sợ hãi, sợ bị bỏ rơi, đây là một hành vi nên tránh vì theo các nhà giáo dục Pháp
cho rằng “Cảm giác bị bỏ rơi là cảm giác khủng khiếp nhất của đứa trẻ nên bố mẹ và
cô giáo cần phải giải thích cho trẻ biết là khi con đi học thì bố mẹ cũng đi làm và buổi
chiều bố mẹ sẽ đến đón con về. Phụ huynh cũng nên dành thời gian cho trẻ đến chơi
trong khuôn viên trường trước khi đi học chính thức. Ở đó, trẻ có thể vui chơi với các
bạn mà vẫn nhìn thấy mẹ. Có thể bắt đầu khoảng 30 phút trong ngày đầu tiên, sau đó
tăng dần thời lượng cho đến ngày đi học. Điều này sẽ giúp trẻ quen thuộc dần với môi
trường mới, trẻ sẽ không cảm thấy xa lạ, bỡ ngỡ với trường lớp, cô giáo và các bạn
cùng tuổi với mình, như vậy sẽ giúp trẻ giảm đi sự lo lắng, căng thẳng khi không có
mẹ bên cạnh. Ngoài ra bố mẹ cũng không nên dọa con khi bé không ngoan như “con
không ăn bố mẹ sẽ cho đi học, cô giáo sẽ đánh đòn” làm như vậy bé sẽ rất sợ đi học và
có ấn tượng không tốt về cô giáo.