Con đường đi lên CNXH ở nước ta dưới ánh sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh

12
tiÓu luËn t tëng hå chÝ minh
Vò viÕt thµnh – vk2 k42
Phần Mở đầu
Bước vào những thập niên đầu của thế kỷ XXI, tình hình thế giới có nhiều
biến động phức tạp, khó lường, nhất là sau sự kiện 11- 9 ở Mỹ, sự kiện Mỹ tiến
hành cuộc chiến tranh xâm lược Irắc… Ở nước ta, công cuộc đổi mới theo định
hướng xã hội chủ nghĩa càng được đẩy mạnh và đi vào chiều sâu càng bộc lộ
nhiều vấn đề mới, phức tạp đòi hỏi lý luận phải làm sáng tỏ. Trong Đảng ta, một
bộ phận cán bộ, đảng viên sa sút về tư tưởng chính trị, phẩm chất đạo đức, phai
nhạt về lý tưởng, thậm chí một số người hoài nghi, dao động về chủ nghĩa xã hội
và con đường xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Các thế lực thù địch tiếp tục đẩy mạnh
âm mưu “diễn biến hòa bình", trong đó trên lĩnh vực tư tưởng – lý luận bằng các
phương tiện thông tin đại chúng, chúng tung ra các quan điểm phủ nhận chủ
nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, phủ nhận con đường xã hội chủ
nghĩa, phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng ta… Trong tình hình hiện nay, nhiệm
vụ bao trùm và cấp bách của công tác lý luận của Đảng là nắm vững và vận
dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư
tưởng và kim chỉ nam hành động của Đảng. Nhận thức được tầm quan trọng của
tư tưởng Hồ Chí Minh em chọn đề tài: “Con đường đi lên CNXH ở nước ta dưới
ánh sáng của tư tưởng Hồ Chí Minh”.
Tiểu luận của em chia làm 3 chương:
Chương I: Tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH
Chương II: Thành tựu và hạn chế trong quá trình xây dựng CNXH ở nước ta
Chương III: Phương hướng xây dựng CNXH ở nước ta hiện nay.
Do tầm hiểu biết có hạn nên tiểu luận của em không tránh khỏi có những thiếu
sót. Em mong nhận được sự chỉ bảo tận tình của thầy.
Em xin chân thành cám ơn thầy!
12
tiÓu luËn t tëng hå chÝ minh
Vò viÕt thµnh – vk2 k42

Phần nội dung
I.Tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH:
1. CNXH trong tư tưởng Hồ Chí Minh:
Tư tưởng Hồ Chí minh là ngọn cờ dẫn dắt sự nghiệp cách mạng của Đảng và
nhân dân ta, trong đó tư tưởng về CNXH là một bộ phận hết sức quan trọng.
Nhất quán với các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, Chủ tịch Hồ Chí
Minh quan niệm rằng, CNXH là một học thuyết khoa học và cách mạng của giai
cấp vô sản nhằm xóa bỏ ách thống trị tư bản chủ nghĩa, thực hiện lý tưởng giải
phóng giai cấp và giải phóng toàn thể xã hội loài người. CNXH còn được hiểu
với tư cách là một chế độ xã hội thuộc hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ
nghĩa mà việc xây dựng và hoàn thiện nó như là một quá trình lịch sử lâu dài để
từng bước đạt tới mục tiêu.
a. Nét mới trong tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH:
Cái mới và sáng tạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi nói về bản chất của CNXH
là phát hiện lý tưởng XHCN từ sự chung đúc tất cả những lý tưởng về giải phóng
giai cấp, giải phóng dân tộc và giải phóng xã hội. Đồng thời, Người còn phát
hiện một điểm rất quan trọng là, muốn đạt tới lý tưởng, mục tiêu XHCN, chúng
ta phải thường xuyên chống lại chủ nghĩa cá nhân. Đối với Người, CNXH là
một chế độ xã hội bảo đảm sự phát triển hài hòa giữa các cá nhân. Trong tác
phẩm “Đạo đức cách mạng” Người viết: “Chủ nghĩa cá nhân là một trở ngại lớn
cho việc xây dựng CNXH. Cho nên thắng lợi của CNXH không thể tách rời
thắng lợi của cuộc đấu tranh trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân….Không có chế độ nào
tôn trọng con người, chú ý xem xét những lợi ích cá nhân đúng đắn và đảm bảo
12
tiÓu luËn t tëng hå chÝ minh
Vò viÕt thµnh – vk2 k42
cho nó được thoả mãn bằng chế độ XHCN và cộng sản chủ nghĩa”. Như vậy,
đây là cách tiếp cận mới mà Người đã làm phong phú thêm hướng tiếp cận về
CNXH. Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đã làm sáng tỏ bản chất
CNXH từ những kiến giải về kinh tế, chính trị và xã hội. Ngoài những kiến giải

ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn nhìn nhận bản chất CNXH từ phương diện đạo
đức, văn hóa. Theo Người, CNXH đối lập, xa lạ với chủ nghĩa cá nhân, nhưng
không hề phủ nhận cá nhân; trái lại, tôn trọng cá nhân, phát triển mọi năng lực
cá nhân vì sự phát triển xã hội và hạnh phúc của con người nói chung. Từ cách
tiếp cận đó về CNXH, thông qua hoạt động lý luận và thực tiễn hết sức phong
phú của mình, Người đã rút ra những kết luận rất sâu sắc về bản chất của CNXH
với tư cách là một chế độ xã hội có khả năng thực hiện quyền làm chủ của nhân
dân, đem lại tự do và hạnh phúc cho nhân dân. Đây là chiều sâu trong tư duy
biện chứng, trong nhãn quan văn hóa, đạo đức của Người.
Cách tiếp cận sáng tạo, độc đáo về bản chất của CNXH cũng như các định
hướng và động lực của sự nghiệp xây dựng CNXH là điểm nổi bật trong tư
tưởng Hồ Chí Minh.
Khi tìm hiểu định nghĩa CNXH của Hồ Chí Minh phải đặt trong tổng thể quan
niệm chung của Người về CNXH, việc tuyệt đối hóa một mặt nào đó dễ đưa đến
sai lầm trong hoạt động và chỉ đạo thực tiễn.
Theo Người, chỉ có CNXH - chủ nghĩa cộng sản mới triệt để giải phóng giai
cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người khỏi ách áp
bức bóc lột, đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, đem lại vị trí làm chủ
chân chính cho người lao động. CNXH xóa bỏ triệt để chế độ chiếm hữu tư nhân
tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, là nguồn gốc sinh ra tình trạng người bóc
lột người, xác lập chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, cơ sở kinh tế
đảm bảo cho nhân dân lao động thoát khỏi đói nghèo, hướng tới cuộc sống ấm
no, hạnh phúc, xây dựng xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, tạo điều kiện giải
12
tiÓu luËn t tëng hå chÝ minh
Vò viÕt thµnh – vk2 k42
phóng và phát triển con người toàn diện. Độc lập dân tộc là điều kiện tiên quyết
để thực hiện CNXH và CNXH là cơ sở đảm bảo vững chắc cho độc lập dân tộc.
Con đường đi lên CNXH ở Việt Nam là sự phát triển quá độ lên CNXH bỏ qua
chế độ tư bản chủ nghĩa, bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất

và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành
tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa, đặc biệt về khoa học
- công nghệ để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền kinh tế hiện
đại. Đó cũng là thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá theo định hướng
XHCN.
b. Đặc trưng bản chất của CNXH trong tư tưởng Hồ Chí Minh:
CNXH là một chế độ do nhân dân làm chủ, Nhà nước phải phát huy quyền làm
chủ của nhân dân để huy động được tính tích cực và sáng tạo của nhân dân vào
sự nghiệp xây dựng CNXH. CNXH có nền kinh tế phát triển cao, dựa trên lực
lượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về tư liệu sản xuất chủ yếu, nhằm
không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho nhân dân, trước hết là
nhân dân lao động. CNXH là một xã hội phát triển cao về văn hóa, đạo đức,
trong đó người với người là bè bạn, là đồng chí, là anh em, con người được giải
phóng khỏi áp bức, bóc lột, có cuộc sống vật chất và tinh thần phong phú, được
tạo điều kiện để phát triển hết mọi khả năng sẵn có của mình. CNXH là một xã
hội công bằng và hợp lý, làm nhiều hưởng nhiều, làm ít hưởng ít, không làm
không hưởng, các dân tộc bình đẳng, miền núi tiến kịp miền xuôi. CNXH là một
công trình tập thể của nhân dân, do nhân dân tự xây dựng lấy dưới sự lãnh đạo
của Đảng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác -
Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền
thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại, là một hệ thống
quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt
12
tiÓu luËn t tëng hå chÝ minh
Vò viÕt thµnh – vk2 k42
Nam. Đó là tư tưởng về giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con
người; về độc lập dân tộc gắn liền với CNXH; về lòng yêu nước thương dân, về
sức mạnh của nhân dân, lấy dân làm gốc; về sản xuất và tiết kiệm, chống tham
ô, lãng phí, quan liêu; về tăng cường quốc phòng - an ninh, xây dựng lực lượng

vũ trang nhân dân; về nền văn hóa dân tộc và hiện đại; về đạo đức cách mạng;
về đoàn kết trong Đảng, đoàn kết dân tộc, đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại; về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh; xây
dựng nhà nước của dân, do dân, vì dân... Tư tưởng Hồ Chí Minh đã và đang soi
đường cho cuộc đấu tranh của nhân dân ta giành thắng lợi. Đó chính là kho tài
sản tinh thần vô cùng to lớn của Đảng và dân tộc ta. Khẳng định lấy chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho
hành động của Đảng là sự tổng kết sâu sắc thực tiễn cách mạng và là bước phát
triển quan trọng trong nhận thức và tư duy lý luận cuả Đảng ta.
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ lên CNXH ở Việt Nam:
Quan niệm của Hồ Chí Minh về thời kỳ quá độ xuất phát từ quan điểm của
chủ nghĩa Mác – Lênin và từ tình hình thực tiễn của Việt Nam:
Trước hết, Hồ Chí Minh đã lưu ý chúng ta cần nhận thức rõ tính quy luật
chung và đặc điểm lịch sử cụ thể của mỗi nước để nhận rõ đặc trưng tính chất
của thời kỳ quá độ của Việt Nam đi lên CNXH bỏ qua giai đoạn phát triển tư
bản chủ nghĩa.
Hồ Chí Minh đã chỉ ra những đặc điểm và mâu thuẫn của thời kỳ quá độ lên
CNXH ở Việt Nam, trong đó đặc điểm bao trùm to nhất là từ một nước nông
nghiệp lạc hậu tiến thẳng lên CNXH không kinh qua giai đoạn phát triển tư bản
chủ nghĩa. Đặc điểm này thâu tóm đầy đủ những mâu thuẫn, khó khăn, phức tạp,
chi phối toàn bộ tiến trình quá độ lên CNXH ở nước ta, từ đó phải tìm ra con
đường với những hình thức, bước đi và cách làm phù hợp với đặc điểm Việt
Nam.