Giải thích câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn"

Đề bài 5: Giải thích câu tục ngữ:
Uống nớc nhớ nguồn
Tìm hiểu đề
1. Thể loại: Giải thích một vấn đề.
2. Nội dung: Phải nhớ ơn những ngời đã tạo nên những thành quả cho
mình đợc hởng.
3. T liệu: Thực tế cuộc sống.
Dàn ý
I. Mở bài
Nhớ ơn những ngời đã giúp đỡ mình, hơn thế nữa, đã tạo nên thành quả
cho mình đợc hởng, xa nay vốn là một truyền thống đạo lý tốt đẹp cảu nhân
dân ta. Bởi vậy câu tục ngữ có câu: Ăn quả nhớ kẻ trồng cây. Ăn khoai nhớ
kẻ cho day mà trồng . Cũng cùng ý trên, tục ngữ còn có câu: Uống n ớc nhớ
nguồn .
Ngay trong cuộc sống hôm nay, lời dạy đạo lí làm ngời này càng trở nên
sâu sắc hơn bao giờ hết.
II. Thân bài:
1. Giải thích: Uống n ớc nhớ nguồn.
Uống nớc: Thừa hởng hoặc sử dụng thành quả lao động, đấu tranh
của các thế hệ trớc.
Nguồn: Chỗ xuất phát dòng nớc. Nghĩa bóng: nguyên nhân dẫn đến,
con ngời hoặc tập thể làm ra thành quả đó.
ý nghĩa: lời nhắc nhở, khuyên nhủ của ông cha ta đối với con cháu,
những ai đã, đang và sẽ thừa hởng thành quả công lao của ngời đi trớc.
2. Tại sao uống n ớc phải nhớ nguồn?
Trong thiên nhiên và xã hội, không có một sự vật, một thành quả nào
mà không có nguồn gốc, không do sức lao động tạo nên.
Của cải vật chất các thứ do bàn tay con ngời lao động làm ra. Đất nớc
giàu đẹp do cha ông gây dựng, giữ gìn tiếp truyền. Con cái là do các bậc cha
mẹ sinh thành dỡng dục. Vì thế, nhớ nguồn là đạo lí tất yếu.
Lòng biết ơn là tình cảm đẹp xuất phát từ lòng trân trọng công lao

những ngời trồng cây phục vụ cho biết bao ngời ăn trái.
Ai ơi bng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
Khi bng bát cơm đầy , ta phải biết trân trọng, nhớ ơn những ngời đã
một nắng hai s ơng, muôn phần cay đắng để làm nên dẻo thơm một hạt .
Nói cách khác, đợc thừa hởng cuộc sống tự do, thanh bình, no ấm ta phải
khắc ghi công lao các anh hùng liệt sĩ đã hi sinh.
Uống nớc nhớ nguồn là nền tảng vững chắc tạo nên một xã hội thân ái
đoàn kết. Sự vô ơn, bội bạc sẽ khiến cho con ngời ích kỉ, ăn bám gia đình, xã
hội.
3. Phải làm gì để nhớ nguồn?
Tự hào với lịch sử anh hùng và truyền thống văn hóa vẻ vang của dân
tộc, ra sức bảo vệ và tích cực học tập, lao động góp phần xây dựng đất nớc.
Có ý thức giữ gìn bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt Nam mình và
tiếp thu có chọn lọc tinh hoa của nớc ngoài.
Có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí khi sử dụng thành quả lao động
của mọi ngời.
III. Kết bài:
Khẳng định giá trị của câu tục ngữ trong tình hình thực tế đời sống
hiện nay.
Nhớ nguồn trớc hết là nhớ ơn cha mẹ, thầy cô, những ngời đã sinh
thành, dỡng dục, dạy dỗ chúng ta thành ngời hữu dụng. Ngoài ra, còn phải
nhớ ơn xã hội đã giúp đỡ ta.
_Bài làm_
Sống trong xã hội, con ngời cần có thái độ nh thế nào đối với những ngời
đã giúp đỡ mình? Trớc mắt ta, thiếu chi những kẻ trâng tráo, vô ơn làm nên
những hiện tợng ăn cháo đá bát mà nhân dân ta ai cũng phê phán. Những
kẻ ấy đã không hiểu đợc một đạo lí truyền thống của dân tộc ta đã đợc đúc
kết từ thực tế, một mối quan hệ cần thiết trong đời sống con ngời đó là:
Uống n ớc nhớ nguồn. Ta nên hiểu câu tục ngữ này ra sao? Trong cuộc

sống hiện nay, ý nghĩa của câu trên càng trở nên sâu sắc hơn nh thế nào?
Trớc tiên, ta cần hiểu thế nào là Uống n ớc nhớ nguồn . Câu tục ngữ đã
bắt đầu bằng một hình ảnh cụ thể, dễ thấy và dễ hiểu đó là uống nớc. Uống
nớc là thừa hởng hoặc sử dụng thành quả lao động hay thành quả đấu tranh
cách mạng của các thế hệ trớc đã qua rồi còn để lại. Nguồn là nơi xuất phát
dòng nớc. Nói rộng hơn, là nguyên nhân dẫn đến, là con ngời: cá nhân hay
tập thể đã đổ tâm huyết và công sức làm ra thành quả đó.
Đủ hiểu Uống n ớc nhớ nguồn là lời khuyên nhủ, nhắc nhở của ông cha
chúng ta đối với các lớp ngời đi sau, đối với tất cả những ai, đang và sẽ thùa
hởng thành quả đợc tạo nên do công lao thế hệ ngời đi trớc.
Có điều là vì sao uống nớc phải nhớ nguồn cũng nh ăn trái phải nhớ kẻ
trồng cây? Điều này thật là dễ hiểu! Bởi vì trong thiên nhiên cũng nh trong
xã hội, không có bất cứ một sự vật nào, một thành quả nào mà không có
nguồn gốc, không do công sức lao động làm nên cả. Giống nh hoa thơm trái
ngọt phải có ngời trồng cây, đổ biết bao mồ hôi công sức đôi khi cả xơng
máu nữa để cây xanh non tơi tốt mới có đợc. Của cải vật chất trong xã hội
cũng vậy, cũng đều cần đến bàn tay, khối óc cần lao của ngời lao động khổ
công nhọc trí làm ra.
Ngay cả đến một dải đất nớc giàu đẹp của chúng ta hiện nay cũng chính
là thành quả của biết bao thế hệ cha ông đã đổ máu xơng công sức ra gây
dựng tiếp truyền cho. Trong phạm vi hẹp hơn là gia đình, thì con cái là
thành quả do các bậc cha mẹ đã sinh thành dỡng dục. Ngời thừa hởng sử
dụng các thành quả đó phải biết đến công lao của những ngời tạo ra chúng.
Vì thế, nhớ nguồn là đạo lí tất yếu. Ân nghĩa, thủy chung, không quên
công lao của tổ tiên từ đó đã là một trong những phẩm chất tốt đẹp đã trở
thành truyền thống cao quý của ngời Việt Nam. ta đã từng bắt gặp tình cảm
ấy trong ca dao, tiếng nói tâm tình của dân tộc ta:
Ai ơi bng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần
Khi b ng bát cơm đầy ta phải biết trân trọng, nhớ ơn những ai đã một

nắng hai sơng, muôn phần đắng cay để làm nên dẻo thơm một hạt . Nói
cách khác, đợc thừa hởng cuộc sống thanh bình, no ấm hiện nay nhất thiết ta
phải khắc ghi công lao cảu các vị anh hùng liệt sĩ đi trớc đã hi sinh biết bao
xơng máu, mồ hôi và nớc mắt.
Do đó, uống n ớc nhớ nguồn chính là nền tảng vững chắc tạo nên một
xã hội đoàn kết, thân ái, đầy đạo lí làm ngời. Ai chẳng biết là sự vô ơn, bội
bạc, ăn cháo đá bát sẽ làm cho con ngời nhỏ nhen, ích kỉ, ăn bám gia đình
và xã hội.
Thế nhng để nhớ nguồn chúng ta phải làm gì? Là ngời Việt Nam, tự
hào với lịch sử anh hùng, và truyền thống văn hóa vẻ vang của dân tộc,
chúng ta phải ra sức góp phần xây dựng đất nớc trở nên giàu đẹp hơn.
Không những chỉ có ý thức giữ gìn bản sắc, tinh hoa của dân tộc Việt
Nam mà chúng ta chứ không phải ai khác - phải ý thức tiếp thu một cách
chọn lọc tinh hoa nhân loại để làm giàu thêm nền văn hóa nớc nhà.
Ngoài ra, để nhớ nguồn chúng ta còn phải có ý thức tiết kiệm, chống
lãng phí khi sử dụng thành quả lao động của mọi ngời. Có nh thế mới sống
xứng đáng trọn nghĩa trọn tình đúng với truyền thống đạo lí uống n ớc nhớ
nguồn tốt đẹp của cah ông.
Tóm lại, câu tục ngữ trên là lời khuyên, lời nhắc nhở ngắn gọn, súc tích,
hình tợng rõ ràng, đon giản, dễ hiểu mà ý nghĩa thật sâu sắc. Từ bao đừoi
nay, cha ông chúng ta vẫn lấy câu tục ngữ này để giáo dục chúng ta đạo lí
làm ngời Việt Nam.
Là học sinh, hơn ai hết, chúng ta phải khắc ghi trong lòng công ơn sinh
thành nuôi nấng của cha mẹ và công lao tận tâm dạy dỗ của thầy cô giáo.
Phải biết bảo vệ các thành quả vật chất lẫn tinh thần của bao thế hệ cha ông
để lại, và đồng thời cũng kế thừa phát huy và giữ gìn giá trị vật chất, tinh
thần của những thành quả đó.