đổi mới phương pháp dạy học môn giáo dục công dân

ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC MÔN GDCD :
LÀM SAO TRÁNH ĐỌC - CHÉP ?
(Người thực hiện: Phạm Vũ Hồng Nhung
Tổ chuyên môn: Văn-Sử-GDCD)
Thay đổi cách học.
Có người quan niệm đã đổi mới thì phải thay thế tất cả từ hình thức đến nội
dung. Nhưng phải thấy rằng, định hướng về phương pháp dạy học của môn giáo dục
công dân (GDCD) cũng đi theo quỹ đạo chung các bộ môn khác là đổi mới phương
pháp học tập, cách thức hoạt động ở lớp và cả ở nhà của học sinh (HS). Chuyển từ
học tập ghi nhớ thụ động sang học tập tích cực chủ động sáng tạo, chú trọng phương
pháp tự học, tự rèn kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Theo quy trình tất yếu,
đổi mới phương pháp học tập của HS bắt buộc phải đổi mới phương pháp dạy học
của GV và đổi mới cả môi trường đang diễn ra các hoạt động giáo dục.
Cốt lõi của việc đổi mới phương pháp dạy học, phát huy tính tích cực của HS
và chống đọc - chép môn GDCD là thay đổi cách dạy học của GV tác động đến HS.
Phương châm đào tạo lấy HS làm trung tâm phải được GV thực hiện đồng bộ. Đây
chính là quan niệm dạy học mới yêu cầu HS tự chiếm lĩnh tri thức mà thực chất
không ngừng phát huy tính tích cực của HS để thích ứng nguồn thông tin ngày càng
phong phú.
Yêu cầu HS ở nhà không chỉ đọc SGK, soạn vài câu hỏi mà hướng dẫn các em
cách học chi tiết hơn, chủ động hơn. Sau khi đọc, HS dùng bút gạch dưới những ý
chính, ý quan trọng đồng thời trả lời được một số câu hỏi gợi ý của thầy cô hoặc của
SGK. Từ đó nảy sinh thắc mắc, phát hiện và ghi nhận các vấn đề bằng câu hỏi để
ngày mai vào lớp trao đổi với GV. Được giao việc cụ thể thì HS sẽ hoàn thành công
việc và học tập một cách độc lập hơn, sáng tạo hơn. Đó là cách vừa tự học vừa tự rèn.
Ở trên lớp khi thảo luận nhóm, HS vận dụng tư duy để trả lời các câu hỏi của
GV với phương châm: tai nghe, mắt nhìn, óc suy nghĩ, tay ghi. Đối với các em, biết
tự làm việc với SGK là rất thiết thực, mở lối con đường nghiên cứu trong phạm vi
học tập, phù hợp với trình độ và yêu cầu. Điều quan trọng hơn là các em biết phát
hiện vấn đề, đặt ra câu hỏi yêu cầu chứ không chỉ dựa vào SGK và bài giảng của GV
trên lớp. Không những thế các em còn biết tự kiểm tra đánh giá ngay kết quả học tập

của mình. Ngoài ra, HS còn phải biết cách sử dụng những câu hỏi trong SGK để nêu
và giải quyết vấn đề. Đây là biện pháp quan trọng để phát triển tư duy của HS trong
bộ môn thông qua hệ thống câu hỏi thảo luận.
Đổi mới phương pháp giảng dạy
Với vai trò chủ đạo, GV phải biết cách gây hứng thú cho HS, hướng dẫn các
em thực hiện chủ động vai trò của mình bằng nhiều biện pháp: nắm vững nội dung
SGK, chuẩn bị tốt bài giảng, xác định mục tiêu bài học.
GV phải đặt HS trước tình huống có vấn đề và tìm cách giải quyết vấn đề.
Không chỉ giải quyết đơn lẻ mà biết kết hợp nhiều phương pháp, biện pháp. Ngoài
SGK, tài liệu tham khảo và đồ dùng dạy học cũng rất quan trọng và không thể thiếu
nên GV phải chuẩn bị sẵn các tài liệu trực quan trong SGK, bổ sung thêm những đồ
dùng tự mình sưu tầm được.
Ngoài ra GV có thể cho các em đọc phần tư liệu đặt vấn đề trong SGK, đồng
thời quan sát và nhận xét tập làm các câu hỏi bài tập. GV xây dựng câu hỏi phải hợp
lý, vừa sức với trình độ và yêu cầu của HS. Do câu hỏi trong SGK hướng tới các yêu
cầu khác nhau như biết và hiểu, vận dụng tính sáng tạo, hình thành kỹ năng rèn luyện
phương pháp nên nội dung các câu hỏi đó phải đặt đúng với nội dung bài học. Mỗi
giờ học chỉ nên sử dụng 5 đến 7 câu hỏi, sau mỗi chương cần có một câu hỏi bài tập.
Các câu hỏi phải tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh có mối quan hệ chặt chẽ làm nổi
bật nội dung tư tưởng của bài.
Hướng dẫn HS thảo luận tổ nhóm theo từng bước: lập danh sách, đặt câu hỏi,
kiểm tra kết quả. Không chỉ tìm ra kiến thức mà các nhóm còn phải đặt ra câu hỏi
tình huống cho các nhóm khác trả lời và ngược lại các bạn nhóm khác bổ sung kiến
thức để tạo phần tranh luận trong lớp giúp tiết học thêm sinh động để thầy cô nhận
định, đánh giá.
Ngoài ra, GV tổ chức cho các nhóm kiểm tra chéo lẫn nhau về việc ghi chép,
làm bài tập theo yêu cầu của mình và cả các tài liệu sưu tầm được. Đây là cách tự học
và tự học lẫn nhau rất tốt tạo thêm sự hứng thú cho HS.