KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH YÊU THÍCH HỌC MÔN LỊCH SỬ

1/ TÊN ĐỀ TÀI:
“KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH YÊU THÍCH HỌC MÔN LỊCH SỬ”
2/ ĐẶT VẤN ĐỀ:
Đất nước ta dân tộc ta đã trải qua hàng nghì năm lịch sử với nhiều thành tựu và chiến công hu
hoàng rất đáng tự hào. Như Hồ Chí Minh đã dạy:
“ Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam’
Đã là người Việt Nam thì dù ở đâu cũng phải biết lịch sử Việt Nam. Vì đó là đạo lý
muôn đời của dân tộc “ uống nước nhớ nguồn”
Lịch sử đóng vai trò quan trọng trong giáo dục thế hệ trẻ và không thể thiếu được trong
việc học tập của học sinh ngày nay là chủ nhân tương lai của đất nước. Chính vì thế mà
môn lịch sử đã được đưa vào giảng dạy ở các bậc học nhưng đối với học sinh hiện nay
đều xem môn học lịch sử chỉ là môn học phụ, rất nhàm chán không thiết thực. Đa số
học sinh hiện nay, đặc biệt là học sinh phổ thông đều có một câu hỏi là ‘ Học lịch sử để
làm gì? Và tại sao phải học lịch sử”? Lịch sử là môn học rắc rối với quá nhiều sự kiện
khó nhớ, dài dòng. Học lịch sử là không cần thiết và học chỉ lấy điểm cho qua thôi. Như
vậy do đâu mà học sinh đưa ra ý kiến đó? Có phải do không xác định được mục đích
học tập, không có phương pháp học tập đúng, từ đó nảy sinh ra quan niệm sai lầm về
vai trò ý nghĩa của môn học lịch sử. Hay do tình trạng xem thường môn lịch sử là môn
phụ nên phương pháp dạy học của giáo viên không đem lại hứng thú học tập cho học
sinh.
Tôi đồng tình với quan điểm của PGS.TS Vũ Quang Hiển về nhận định: Không có học
trò dốt sử, mà chỉ có những người thầy chưa giỏi về dạy sử. Đứng trước thực trạng đó
trong quá trình giảng dạy tôi xin nêu ra vài “KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH YÊU
THÍCH HỌC MÔN LỊCH SỬ
3/ CƠ SỞ LÝ LUẬN
- Môn Lịch sử có vai trò và ý nghĩa quan trọng trong việc giáo dục thế hệ trẻ. Bước
sang thế kỷ XXI, xu thế khu vực hoá, toàn cầu hoá đã và đang diễn ra mạnh mẽ. Càng
giao lưu, hội nhập quốc tế, càng cần thiết phải giữ vững bản sắc dân tộc, giáo dục tình
yêu quê hương, đất nước và ý thức trách nhiệm công dân.
- Trong đời sống xã hội, lịch sử có tác dụng quan trọng không chỉ về mặt trí tuệ, mà cả

tình cảm, tư tưởng, đạo đức…Nó tham gia tích cực vào vào đời sống xã hội, giúp cho
con người hiểu biết về vấn đề văn hóa, khoa hoc xã hội, khoa học tự nhiên và công nghệ
có liên quan, lịch sử còn giáo dục lòng yêu nước trung thành với dân tộc với đất nước.
- Ngoài ra sử học còn có nhiệm vụ phục vụ cuộc đấu tranh lao động sản xuất. Lịch sử là
quá trình thống nhất đi lên xã hội loài người từ quá khứ đến hiện tại và vươn tới tương
lai. Đồng thời sử học còn có tác dụng trong nhiều mặt của xã hội, trước hết là giáo dục
tình cảm đạo đức thẫm mĩ cho thế hệ trẻ.
Chính vì thế ta phải giúp học sinh hiểu vì sao phải học lịch sử. Đó không chỉ là sự hiểu
biết đúng đắn quá khứ mà còn giúp ta hành động tốt hơn về hiện tại và tương lai.
1
. Trên cơ sở vận dụng lý luận vào quá trình thực nghiệm xin được nêu lên kinh nghiệm
giải quyết khó khăn vừa nêu trên qua đề tài: “KINH NGHIỆM GIÚP HỌC SINH YÊU
THÍCH HỌC MÔN LỊCH SỬ”
4 . CƠ SỞ THỰC TIỄN:
- Qua những năm giảng dạy lịch sử tôi thấy lịch sử là một môn học khô khan, ít sinh
động và nội dung kiến thức nhiều nên học sinh rất thụ động và hầu như không yêu
thích bộ môn lịch sử.Bên cạnh đó thì vẫn còn một số bộ phận giáo viên không quan tâm
nhiều học sinh có yêu thích môn mình dạy hay không. Chính các yếu tố đó cũng là một
trong những vấn đề làm cho chất lượng bộ môn ngày càng giảm.
- Vấn đề không chỉ dừng lại ở đó, nội dung và cách trình bày, hình ảnh minh họa trong
sách giáo khoa không có những câu chuyện lịch sử rất ít (hiếm) để minh họa sống động
những trận chiến ác liệt hay những hồi ký, những tâm tư của người lính sau chiến tranh.
Lối trình bày theo dạng đề mục I, II, III của sách giáo khoa lịch sử hiện nay giống như
một công trình khoa học nhiều hơn là sách nhằm truyền thụ kiến thức lịch sử. Cách viết
này nếu nhìn ở khía cạnh khoa học sẽ thấy nội dung rất cô đọng, dễ hiểu nhưng về cách
truyền tải thông điệp lịch sử như thế sẽ khó tạo ra sức hút đối với học sinh Cái mà học
sinh có thể học được ở đây là làm sao có thể cảm nhận những mất mát hy sinh to lớn
của những người đi trước, là xương máu là mồ hôi công sức của biết bao con người,
những chuyển biến về nhiều lĩnh vực xã hội như kinh tế chính trị văn hóa trong các
giai đoạn lịch sử khác nhau để từ đó ý thức được việc giữ gìn thành quả của cha ông

trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Khơi lên trong tâm hồn học sinh lòng biết
ơn sâu sắc, lòng tự hào dân tộc, tình yêu quê hương đất nước, thêm yêu những trang sử
hào hùng của dân tộc.
Những cái đó không đâu ngoài những câu chuyện người thật việc thật, những hình ảnh
sinh động, những câu chuyện mang tính thông tin mang hơi thở của thời cuộc, những
lời văn giàu cảm xúc gần gũi dễ đọc chắc sẽ dễ truyền vào tâm trí người đọc.Sau sách
giáo khoa phải kể đến sách tham khảo lịch sử hiện nay, có quá ít những cuốn sách lịch
sử hấp dẫn người đọc. Đó là một trong những nguyên nhân làm giảm chất lượng và sự
yêu thích bộ môn lịch sử của học sinh ở các cấp hiện nay.
5/NỘI DUNG NGHIÊN CỨU:
-Việc dạy học lịch sử ở trường phổ thông đóng vai trò hết sức quan trọng trong việc
truyền thụ những kiến thức cơ bản cho học sinh người giáo viên giữ vai trò chủ đạo.
Học sinh hiểu lịch sử như thế nào và có đam mê học hay không, có chú tâm học hay
không thì giáo viên là người đưa đường dẫn lối truyền thụ những kiến thức, giúp các em
nhìn nhận và đánh giá được hiện thực lịch sử, khơi dậy tình yêu dân tộc và đất nước
hơn. Để làm được điều đó giáo viên phải có những gây hứng thú cho học sinh qua
những giờ dạy trên lớp để cho học sinh nhìn nhận và có ý thức được tầm quan trọng của
môn lịch sử.
- Theo tôi để giúp học sinh ngày càng hứng thú với môn lịch sử, thấy được tầm quan
trọng của môn học này và lý giải vì sao ta phải học sử.
+Thứ nhất ta phải khơi dậy tình yêu lịch sử cho học sinh:
2
Một điều mà chúng ta thừa nhận nếu không có tình yêu thích đam mê một thứ gì đó sẽ
là động lực tốt nhất giúp chúng ta hoàn thành tốt công việc. Đối với lịch sử cũng vậy để
học sinh yêu thích lịch sử, trước hết thầy cô phải cho học sinh thấy được các em sẽ nhận
được những gì qua môn học này.Niềm tự hào, tính thiết thực hay thõa mãn trí tò mò,
cao hơn nữa là phát triển tư duy… Một khi các em thấy được lợi ích thì mới mong các
em nhìn đến sách vở một cách tự giác và dần trở nên yêu thích những kiến thức đó.
Muốn làm được điều trên giáo viên phải trao dồi kiến thức sâu rộng kết hợp với chất
giọng lôi cuốn cách kể chuyện hấp dẫn.

Giáo viên phải khéo léo lồng ghép những gì ngoài đời sống thực tại vào bài giảng.
Ví dụ khi dạy bài 23 lịch sử 9: “Tổng khởi nghĩa tháng tám năm 1945 và sự thành lập
nước Việt Nam dân chủ cộng hòa’’ ta nên kết hợp với lịch sử địa phương là cuộc đấu
tranh giành chính quyền ở tỉnh Quảng Nam để kể cho học sinh biết về những ngày rực
lửa để giành được chính quyền.
Hay mỗi năm, nhà trường đều mời một nhân chứng lịch sử tham gia chiến trường khi
xưa ở địa phương kể lại chi tiết các trận đánh cho các em nghe.
+ Thứ hai sự phát triển công nghệ thông tin như ngày nay việc vận dụng vào dạy học
như trình chiếu tranh ảnh, phim tài liệu sẽ giúp học sinh có cái nhìn thực trong tái hiện
lịch sử qua những hình ảnh minh họa hay hình ảnh thật. Đặc biệt những đoạn phim tài
liệu lịch sử sẽ kích thích tính tò mò của học sinh, các em sẽ hứng thú hơn. Bên cạnh
đó ta kết hợp với các bộ môn học khác như môn văn, nhạc.
Ví dụ: Bài 22 lịch sử 8 “ Sự phát triển của khoa học -kĩ thuật và văn học thế giới nữa
đầu thế kỉ XX” để lôi cuốn tiết học sôi nổi ta dùng phương pháp “thị giác”. Hình ảnh
những chiếc máy xe lửa chạy bằng hơi nước, nhà máy dệt ở các nước Âu - Mỹ và cả
đoạn phim về những chất nổ, bom nguyên tử đầu tiên mà nhà bác học A. Nobel là “cha
đẻ” đã làm cho toàn bộ kiến thức trong sách giáo khoa thành những “vệt sáng” rất ấn
tượng trong trí nhớ của người học. Cả lớp càng thích thú và bất ngờ hơn nếu như giới
thiệu những cuốn sách kinh điển của nền văn học thế giới như: Hải Âu, Sông Đông êm
đềm, Thép đã tôi thế đấy… Không gian lớp học càng “bừng sáng” và có sức lay động
hơn khi các em được nghe một đoạn nhạc du dương từ vở vũ kịch Hồ thiên nga của
Traicopxki, Ca-chiu-sa của dân ca Nga… Qua đó tiết học không còn khô khan đơn
điệu nữa,học sinh dễ nhớ hơn, thích được học nhiều hơn. Bởi lịch sử là những sự kiện
đã xảy ra trong quá khứ, vì vậy cần tăng cường cho học sinh xem phim ảnh có liên
quan đến bài giảng mà các em đang học để các em có thể khắc sâu kiến thức. Bởi vì
hình ảnh cũng như ngôn ngữ thoại của các nhân vật trong phim sẽ giúp các em nhớ các
tình tiết trong tác phẩm lâu hơn. Chính vì thế, với phương pháp mới dạy bằng giáo án
điện tử, giáo viên có thể đưa nhiều hình ảnh tư liệu, lược đồ chiến thuật, hình ảnh nhân
vật lịch sử… vào trong bài giảng, tiết học sẽ sinh động phong phú hẳn lên,học sinh
cũng hào hứng hơn. . Về mặt tinh thần, nó giúp cho học sinh biết được quá khứ hào

hùng của dân tộc, có giá trị giáo dục đạo đức và lòng yêu nước rất cao.
3
Hay khi dạy bài 10 :lịch sử 7: Nhà Lý đẩy mạnh công cuộc xây dựng đất nước” để khắc
sâu kiến thức về ông vua càn gỡ, tàn bạo giáo viên dùng ngay vài câu thơ đố “ Ai là kẻ
ham quân bạo ngược,
Cố giết anh để được làm vua
Ngày đêm yến tiệc say sưa
Đứng ngồi chẳng được nằm bừa trên ngai.’
Như vậy học sinh sẽ nói ngay là Lê Long Đĩnh
+ Thứ ba là để làm cho bài giảng sinh động thì giáo viên nên sưu tầm các mẫu chuyện
gắn với bài học lịch sử về các vị anh hùng, những tấm gương anh dũng hay những chiến
công…. Đưa vào bài giảng sẽ thu hút sự tìm hiểu của học sinh về nhân vật này gắn với
miền quê hay tỉnh nào sẽ giúp học sinh nhớ lâu hơn.
+ Bốn là trong giờ học giáo viên cần tạo sự thoải mái học tập cho học sinh, tránh áp đặt
kiến thức, đưa ra câu hỏi động viên khích lệ học sinh tham gia phát biểu trao đổi bằng
hình thức tuyên dương hay cộng điểm cho học sinh. Với biện pháp này giúp học sinh có
quyết tâm học hơn tham gia phát biểu nhiều hơn, giờ học trở nên sôi nổi hơn.
+ Năm là tổ chức cho học sinh vậvà hiếu động khi tổ chức trò chơi mang tính lịch sử để
giúp các em có hứng thú tham gia. Bên cạnh đó cho các em gặp gỡ những người lão
thành cách mạng thì học sinh sẽ thấy được những giá trị lịch sử dân tộc. Phần nào các
em được chứng kiến những di vật thật, do cuộc chiến tranh để lại, sẽ kích thích sự tìm
tòi tinh thần yêu tổ quốc.
Ví dụ : tổ chức trò chơi thi trả lời nhanh, chia lớp thành 4 đội chơi , phổ biến luật chơi
theo thời gian ấn định, mỗi đội trả lời từ 5- 10 câu hỏi.
Ví dụ: Khi dạy bài 25 “Ôn tập” ở chương trình lịch sử lớp 6. Giáo viên chia thành 4
nhóm (4 đội chơi), chuẩn bị cho mỗi nhóm 5 câu hỏi:
1/ Khởi nghĩa Hai Bà Trưng diễn ra vào năm nà?(40)
2/ Mai Thúc Loan chọn vùng nào làm căn cứ?
3/ Lý Bí lên ngôi vua đặt tên nước là gì? ( Vạn xuân)
4/ Nước Lâm Ấp thành lập vào thời gian nào?( 192- 193)

5/ Công trình tiêu biểu nhất của cư dân ChămPa là gì? ( tháp chăm)
Tổ chức trò chơi sưu tầm và thuyết minh những hình ảnh lịch sử
- Ảnh chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập 2/ 9/ 1945
- Ảnh bộ đội ta kéo pháo lên mặt trận Điện Biên Phủ
- Ảnh chân dung nhân vật lịch sử.
Trò chơi sưu tầm và thuyết minh những hình ảnh lịch sử giúp học sinh có thái độ quan
tâm, chú ý đến các bức tranh ảnh có liên quan đến các sự kiện, nhân vật lịch sử. từ đấy
có ý thức tìm tòi các tranh ảnh lịch sử và có những tình cảm, cảm nhận cũng như những
hiểu biết đối với các tranh ảnh lịch sử đó. Hơn thế nữa, trò chơi này đã giúp cho học
sinh phát huy được năng khiếu bình luận, thuyết minh và góp phần tạo cho học sinh có
những tình cảm tốt đối với bộ môn lịch sử.
Hay trò chơi tìm hiểu về các anh hùng, danh nhân mang tên đường phố.
4
Ví dụ: Giáo viên cho học sinh quan sát bản đồ thành phố Tam Kì và chỉ cho học sinh
thấy những con đường mang tên của các nhân vật lịch sử như: Phan Bội Châu, Hùng
Vương, Trần Phú, Lý Thái Tổ, Nguyễn văn Trỗi, , Rồi gọi từng học sinh trình bày về
sự hiểu biết của mình về từng nhân vật lịch sử trên.Đây là một trò chơi mà qua đó Giáo
viên có thể đánh giá được những hiểu biết của học sinh về các nhân vật lịch sử, các
danh nhân. Từ đó đã giúp cho học sinh rèn luyện được kỹ năng sử dụng bản đồ các
thành phố, thị xã. Giúp các em có thêm được những hiểu biết, những tìm tòi, suy nghĩ
về các con đường mang tên các nhân vật lịch sử, các danh nhân. Mặt khác trò chơi thi
hiểu biết về các danh nhân mang tên đường phố còn tạo cho học sinh niềm thích thú khi
học tập môn lịch sử.
6. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Qua hơn 10 năm giảng dạy lịch sử và dự giờ ở các giáo viên giỏi có nhiều kinh nghiệm
nên bản thân đã rút ra được nhiều kinh nghiệm trong giảng dạy, giúp các em thấy được
vai trò quan trọng của bộ môn lịch sử trong cuộc sống , tránh được cái nhìn và quan
niệm lịch sử chỉ là môn phụ , cần học thuộc lòng là được. Như vậy qua các phương
pháp trên ta có thể giúp học sinh biết cách học môn lịch sử, đồng thời các em học sôi
nổi hơn, tích cực hơn, giờ học sinh động hơn, giáo viên thoát được lối dạy truyền thống

trước đây.
Chính vì thế mà chất lượng bộ và sự ham thích môn lịch sử của học sinh ở các lớp tôi
dạy vượt hẳn so với chất lượng trung bình của huyện, với kết quả như sau qua 3 năm
hoc:
- Năm học: 2008-2009: 75. 0 %
- Năm học: 2009- 2010: 85%
- Năm học 2010- 2011: 93%
7/ KẾT LUẬN:
Học sinh là lứa tuổi đang tiếp thu văn hóa một cách mãnh liệt nhất và đó cũng là lớp
người sau này sẽ viết tiếp những trang sử vẻ vang của dân tộc. Đã có rất nhiều người
cho rằng học sinh thời nay không thích môn lịch sử và học kém môn này. Nhưng không
đó chỉ là cái nhìn một chiều của vấn đề. Thực sự có rất nhiều em học sinh quan tâm đến
những kiến thức lịch sử. Do yếu tố khách quan đã làm cho các em từ yêu thích trở thành
không thích, thậm chí chán ghét mà thôi.
Qua giảng dạy thực tế tôi khẳng định rằng tình yêu lịch sử của các em vẫn có và sẽ
bùng cháy mạnh mẽ khi có sự tác động tích cực.
Như vậy để nâng cao chất lượng dạy học môn lịch sử ở trường phổ thông, không chỉ
đơn thuần là thay đổi phương pháp giảng dạy. Để thay đổi thực trạng yếu kém của môn
học này hiện nay đòi hỏi những giải pháp đồng bộ từ thay đổi nhận thức về môn học,
nâng cao chất lượng biên soạn sách giáo khoa cũng như thực hiện đãi ngộ, tuyển chọn
giáo viên dạy lịch sử và cuối cùng mới là thay đổi phương pháp giảng dạy. Đó là vấn đề
về nhận thức chung của xã hội, chứ không phải chỉ của ngành giáo dục và bản thân các
giáo viên dạy lịch sử.
5
Trên đây là vài kinh nghiệm cảu bản thân rút ra qua các năm giảng dạy, trong quá trình
viết chắc có nhiều thiếu xót, mong các đồng nghiệp góp ý để làm tốt hơn.
8/ Đề nghị:
Nên có phòng học bộ môn , đầu tư trang thiết bị, mua sách tham khảo
Đại Hồng: 8/ 3/ 2012
Người viết:

Nguyễn Thị Trang


6
9/TI LIU THAM KHO
-Phương pháp dạy học lịch sử – Phan Ngọc Liên- Trần Văn Trị, nhà xuất bản Giáo dục
-Những vấn đề chung về đổi mới giáo dục Trung học cơ sở môn Lịch sử- Bộ Giáo dục
và Đào tạo, nhà xuất bản Giáo dục.
-Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên cho Giáo viên THCS Chu kì III(2004-2007) Môn
Lịch sử (quyển 1,2), Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà xuất bản giáo dục.
- Phát huy tính tích cực của học sinh trong dạy học lịch sử ở THCS( NXB GD 1998)
- Vua trẻ trong lịch sử Việt Nam nhà xuất bản Thanh niên
- Sách tham khảo 100 câu đố vui của tác giả Bảo Vân- NXB trẻ
7
10 M#C L#C
1. Tên đề tài ……………………………………………………… Trang 1
2. Đặt vấn đề ………………………………………………………. Trang 1
3. Cơ sở lý luận…………………………………………………… Trang 1
4. Cở sở thực tiễn……………………………………………………Trang 2
5. Nội dung nghiên cứu…………………………………………… Trang 2
6. Kết quả nghiên cứu……………………………………………… Trang 5
7. Kết luận…………………………… ………………………… Trang 5
8. Đề nghị…………………………………………………………. Trang 6
9/ Tài liệu tham khảo……………………………………………….Trang 7
10/Mục lục……………………………………………… Trang 8
8