U ¸c tÝnh thËn ë ngêi lín
U ¸c tÝnh thËn ë ngêi lín
BS NguyÔn Kh«i ViÖt
BS NguyÔn Kh«i ViÖt
Khoa C§HA B¹ch Mai
Khoa C§HA B¹ch Mai
U ¸c tÝnh ë thËn
U ¸c tÝnh ë thËn
A. Carcinoma tÕ bµo thËn (RCC=renal
A. Carcinoma tÕ bµo thËn (RCC=renal
cell carcinoma)
cell carcinoma)
B. Carcinoma tÕ bµo chuyÓn
B. Carcinoma tÕ bµo chuyÓn
tiÕp(TCC=transitional cell carcinoma)
tiÕp(TCC=transitional cell carcinoma)
C. Lymphom
C. Lymphom
D. Di c¨n
D. Di c¨n
A.
A.
RCC
RCC
Chiếm khoảng 3% các loại UT ngời lớn
Chiếm khoảng 3% các loại UT ngời lớn
86% u nguyên phát nhu mô thận
86% u nguyên phát nhu mô thận
Nam:nữ=2/1
Nam:nữ=2/1
Yếu tố liên quan:
Yếu tố liên quan:
Yếu tố gia đình: tuổi trẻ, đa ổ, hai thận
Yếu tố gia đình: tuổi trẻ, đa ổ, hai thận
Bệnh von Hippel-Lindau
Bệnh von Hippel-Lindau
Bệnh xơ cứng não củ
Bệnh xơ cứng não củ
Suy thận mạn đợc lọc thận nhân tạo
Suy thận mạn đợc lọc thận nhân tạo
A.
A.
RCC
RCC
Lâm sàng
Lâm sàng
: tam chứng kinh điển
: tam chứng kinh điển
đau hông lng
đau hông lng
đáI máu đại thể
đáI máu đại thể
Sờ thấy khối vùng thận
Sờ thấy khối vùng thận
Triệu chứng toàn thân: chán ăn, sụt cân
Triệu chứng toàn thân: chán ăn, sụt cân
A.
A.
RCC
RCC
Siªu ©m: c¸c lo¹i tæn th¬ng
Siªu ©m: c¸c lo¹i tæn th¬ng
–
D¹ng ®Æc:
D¹ng ®Æc:
chiÕm ®a sè
chiÕm ®a sè
–
D¹ng nhó
D¹ng nhó
: thêng ph¸t triÓn chËm (5-
: thêng ph¸t triÓn chËm (5-
15%)
15%)
–
D¹ng nang
D¹ng nang
: 5-7%
: 5-7%
A.
A.
RCC
RCC
Dạng đặc:
Dạng đặc:
vị trí: không u thế ở phần nào của thận
vị trí: không u thế ở phần nào của thận
Mật độ âm: RCC đồng âm đa số (86%), thiểu số
Mật độ âm: RCC đồng âm đa số (86%), thiểu số
giảm âm (10%), tăng âm (4%).
giảm âm (10%), tăng âm (4%).
Kích thớc: u nhỏ (<3cm) khuynh hớng âm cao
Kích thớc: u nhỏ (<3cm) khuynh hớng âm cao
hơn mô thận
hơn mô thận
PB: AML
PB: AML
Viền giảm âm xung quanh biểu hiện bao giả thấy ở RCC
Viền giảm âm xung quanh biểu hiện bao giả thấy ở RCC
không thấy ở AML.
không thấy ở AML.
Cấu trúc dạng nang bên trong u
Cấu trúc dạng nang bên trong u
A.
A.
RCC
RCC
Dạng nhú
Dạng nhú
: khuynh hớng giảm và đồng âm, thờng
: khuynh hớng giảm và đồng âm, thờng
phát triển chậm
phát triển chậm
Dạng nang
Dạng nang
: có bốn hình tháI tăng trởng mô học
: có bốn hình tháI tăng trởng mô học
Đa ngăn: khối dạng nang với nhiều vách, vách có thể dày,
Đa ngăn: khối dạng nang với nhiều vách, vách có thể dày,
nốt, vôI +/-
nốt, vôI +/-
Đơn ngăn: chứa nhiều lắng cặn, thành dày không ều, vôI
Đơn ngăn: chứa nhiều lắng cặn, thành dày không ều, vôI
+/-
+/-
Hoại tử dạng nang
Hoại tử dạng nang
U phát sinh trong một nang đơn giản
U phát sinh trong một nang đơn giản
A.
A.
RCC
RCC
V«i ho¸
V«i ho¸
trong RCC
trong RCC
–
ChiÕm 8-18% trêng hîp
ChiÕm 8-18% trêng hîp
–
C¸c d¹ng: ®èm v«i d¹ng chÊm, dÊu
C¸c d¹ng: ®èm v«i d¹ng chÊm, dÊu
phÈy, lan to¶(hiÕm)
phÈy, lan to¶(hiÕm)
–
VÞ trÝ: trung t©m (87%), ngo¹i biªn
VÞ trÝ: trung t©m (87%), ngo¹i biªn
–
§ãng v«i lan to¶
§ãng v«i lan to¶
CT
CT
U nhỏ tăng âm, phát hiện tình cờ,
U nhỏ tăng âm, phát hiện tình cờ,
đẩy lồi bờ thận
đẩy lồi bờ thận
U nhỏ tăng âm có viền giảm âm ở
U nhỏ tăng âm có viền giảm âm ở
ngoại vi
ngoại vi
U lín ®ång ©m ®Èy låi bê thËn
U lín ®ång ©m ®Èy låi bê thËn
U th©m nhiÔm lan to¶ nh$ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh
U th©m nhiÔm lan to¶ nh$ng vÉn gi÷ nguyªn h×nh
d¹ng cña thËn
d¹ng cña thËn
Carcinoma hoại tử dạng nang với
Carcinoma hoại tử dạng nang với
thành phần đặc
thành phần đặc
U dạng nang nhiều ngăn với các đốm nhỏ đậm
U dạng nang nhiều ngăn với các đốm nhỏ đậm
âm dạng chấm ở trung tâm (vôi)
âm dạng chấm ở trung tâm (vôi)
U x©m lÊn víi huyÕt khèi tÜnh
U x©m lÊn víi huyÕt khèi tÜnh
m¹ch thËn
m¹ch thËn
A.
A.
RCC
RCC
Doppler
Doppler
:
:
–
90% RCC t¨ng sinh m¹ch
90% RCC t¨ng sinh m¹ch
–
NhiÒu m¹ch m¸u trong vµ xung quanh u víi TS
NhiÒu m¹ch m¸u trong vµ xung quanh u víi TS
Doppler>2,5 KHz
Doppler>2,5 KHz
–
Shunt §-TM trong vµ xung quanh u
Shunt §-TM trong vµ xung quanh u
–
Sù lan trµn cña RCC:
Sù lan trµn cña RCC:
T¾c TM thËn
T¾c TM thËn
TMCD
TMCD
buång tim ph¶I
buång tim ph¶I
B¶n chÊt u x©m lÊn cña huyÕt khèi: cã phæ §M bªn
B¶n chÊt u x©m lÊn cña huyÕt khèi: cã phæ §M bªn
trong côc HK
trong côc HK
RCC t¨ng sinh m¹ch
RCC t¨ng sinh m¹ch
HK u trong TMCD: c¾t däc vµ ngang, HK lín
HK u trong TMCD: c¾t däc vµ ngang, HK lín
x©m lÊn réng lan lªn c¶ trªn vßm hoµnh
x©m lÊn réng lan lªn c¶ trªn vßm hoµnh
HK u trong TMCD vµ TM thËn
HK u trong TMCD vµ TM thËn
B.
B.
TCC
TCC
Xuất độ
Xuất độ
: TCC ở thận gấp 2-3 lần NQ, tuy nhiên ở BQ lại gấp
: TCC ở thận gấp 2-3 lần NQ, tuy nhiên ở BQ lại gấp
50 lần ở thận.
50 lần ở thận.
TCC phát triển đồng thời
TCC phát triển đồng thời
gặp 2,3% TCC BQ, 39% NQ và 24%
gặp 2,3% TCC BQ, 39% NQ và 24%
thận
thận
BN có yếu tố nguy cơ:
BN có yếu tố nguy cơ:
Trào ngợc BQ-NQ
Trào ngợc BQ-NQ
TCC BQ tái phát đa ổ
TCC BQ tái phát đa ổ
U BQ độ ác tính cao
U BQ độ ác tính cao
Lạm dụng thuốc giảm đau, nghiện thuốc lá, tiếp xúc với tác nhân gây
Lạm dụng thuốc giảm đau, nghiện thuốc lá, tiếp xúc với tác nhân gây
UT, điều trị cyclôphosphamid
UT, điều trị cyclôphosphamid
LS
LS
: đái máu, đau hông lng hoặc tình cờ
: đái máu, đau hông lng hoặc tình cờ
Có hai dạng
Có hai dạng
:
:
nhú
nhú
và
và
không nhú
không nhú
. Nhú dạng polyp có cuống dính
. Nhú dạng polyp có cuống dính
vào nm (ít ác tính). Không nhú dạng nốt hoặc phẳng với dày
vào nm (ít ác tính). Không nhú dạng nốt hoặc phẳng với dày
nm (ác tính, thâm nhiễm)
nm (ác tính, thâm nhiễm)
B.
B.
TCC
TCC
SA TCC ở thận:
SA TCC ở thận:
Với u nhỏ, gđ sớm:SA bình thờng
Với u nhỏ, gđ sớm:SA bình thờng
UIV
UIV
U đủ lớn, dạng nhú: khối đặc, giảm âm, tách
U đủ lớn, dạng nhú: khối đặc, giảm âm, tách
xoang thận, kèm giãn nở đàI thận
xoang thận, kèm giãn nở đàI thận
PB: khối nấm, máu cục
PB: khối nấm, máu cục
SA lại
SA lại
U dạng thâm nhiễm lan toả toàn bộ xoang thận
U dạng thâm nhiễm lan toả toàn bộ xoang thận
U dạng dẹt phẳng khó thấy cho dù SA có thể thấy
U dạng dẹt phẳng khó thấy cho dù SA có thể thấy
giãn nở đài bể thận
giãn nở đài bể thận
Các hình thái tcc ở thận
Các hình thái tcc ở thận
Khối nhỏ ở trung tâm giảm âm,
Khối nhỏ ở trung tâm giảm âm,
không gây tắc
không gây tắc
U đài thận trên, bành tr$ớng, dạng đặc, xâm lấn
U đài thận trên, bành tr$ớng, dạng đặc, xâm lấn
nhu mô thận
nhu mô thận
U đặc trung tâm gây ứ n$ớc thận
U đặc trung tâm gây ứ n$ớc thận
U thâm nhiễm nhu mô, lớn, đặc và đa thuỳ,
U thâm nhiễm nhu mô, lớn, đặc và đa thuỳ,
không gây giãn đài thận
không gây giãn đài thận
C. LYMPHOMA
C. LYMPHOMA
Dạng nguyên phát ở thận rất hiếm do thận
Dạng nguyên phát ở thận rất hiếm do thận
không chứa mô lympho. Đa phần thứ phát
không chứa mô lympho. Đa phần thứ phát
trong bối cảnh u lympho non Hodgkin hơn là
trong bối cảnh u lympho non Hodgkin hơn là
Hodgkin.
Hodgkin.
SA: bốn dạng
SA: bốn dạng
Tổn thơng nhu mô khu trú
Tổn thơng nhu mô khu trú
Thâm nhiễm lan toả
Thâm nhiễm lan toả
Xâm lấn từ u sau phúc mạc
Xâm lấn từ u sau phúc mạc
Tổn thơng quanh thận
Tổn thơng quanh thận
Tæn th$¬ng nhu m«
Tæn th$¬ng nhu m«
khu tró:
khu tró:
biÓu hiÖn
biÓu hiÖn
d$íi d¹ng mét hoÆc
d$íi d¹ng mét hoÆc
nhiÒu nèt. Khèi
nhiÒu nèt. Khèi
®ång nhÊt, gi¶m
®ång nhÊt, gi¶m
©m, kh«ng cã hiÖn
©m, kh«ng cã hiÖn
t$îng t¨ng c$êng
t$îng t¨ng c$êng
©m hay gi¶m ©m
©m hay gi¶m ©m
phÝa sau
phÝa sau
U thâm nhiễm lan toả và phá huỷ nhu mô. Thận giảm âm toàn diện
U thâm nhiễm lan toả và phá huỷ nhu mô. Thận giảm âm toàn diện
tuy nhiên hình thể vẫn giữ nguyên
tuy nhiên hình thể vẫn giữ nguyên
Cắt dọc
Cắt dọc
Cắt ngang
Cắt ngang
Tổn th$ơng quanh thận: lớp vỏ mô giảm âm bao quanh thận và tạo
Tổn th$ơng quanh thận: lớp vỏ mô giảm âm bao quanh thận và tạo
dấu ấn lên đ$ờng bờ của thận
dấu ấn lên đ$ờng bờ của thận
PB: Khối máu tụ, u tạo máu ngoài tuỷ
PB: Khối máu tụ, u tạo máu ngoài tuỷ
D. DI Căn
D. DI Căn
U thờng di căn đến thận
U thờng di căn đến thận
: phổi, vú, RCC đối
: phổi, vú, RCC đối
bên. NgoàI ra: đại tràng, dạ dày, CTC, BT, tuỵ,
bên. NgoàI ra: đại tràng, dạ dày, CTC, BT, tuỵ,
TLT
TLT
LS
LS
: thầm lặng, có thể đáI máu, đau lng
: thầm lặng, có thể đáI máu, đau lng
Các hình thái:
Các hình thái:
Một khối đơn độc
Một khối đơn độc
Nhiều khối
Nhiều khối
Thâm nhiễm lan toả
Thâm nhiễm lan toả