Thăm khám siêu âm tụy hình thái bình thường

Th¨m kh¸m siªu ©m tôy
h×nh th¸i b×nh th êng
Schémas F.H. Netter

Tuþ: t¹ng s©u

SA khã kh¨n

TiÕn bé kü thuËt h×nh ¶nh:
CLVT, IRM, SA néi soi

Nhắc lại giải phẫu:
* Đại c ơng
* Phôi thai
* Các ống tuỵ
* Liên quan
* Mạch máu
Kỹ thuật thăm khám SA
Nội dung


Vùng th ợng vị, tr ớc L1-2 (t thế nằm),
giữa tá tràng và lách, sau dạ dày.

Sau phúc mạc

Đ ợc cố định với khung tá tràng và thành l ng

Chức năng bài tiết:
- Ngoại tiết (ống tuyến): men tiêu hoá (đầu tuỵ)

- Nội tiết (đảo tuỵ): insulin, glucagon (đuôi tuỵ)

Nhắc lại giải phẫu: đại c ơng


Nằm ngang chếch ra tr ớc, lên cao và sang trái

Đầu (móc tuỵ), eo, thân, đuôi

Dọc = 16 20 cm, Cao = 4 5 cm, Dày = 2-3 cm


Q
C
IT
U
Nhắc lại giải phẫu: đại c ơng

Gi¶i phÉu ngo¹i khoa:


Tôy ph¶i = §Çu


Tôy tr¸i = Th©n + §u«i


Tôy gi÷a = Eo
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: ®¹i c ¬ng

Ng 30
35

Tụy gồm 2 nụ: bụng (3) và l ng (5)

Mỗi nụ có 1 ống dẫn.
(1) mầm gan, (2) túi mật
(4) dạ dày (6) tá tràng
L
L
B
B
Nhắc lại giải phẫu: phôi thai học


Nô bông (B) quay ra sau, sang tr¸i
=> n»m d íi nô l ng (L)
t 6
B
L
Quay
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: ph«i thai häc


2 ống hợp lại:
ống tuỵ chính = đoạn xa của ống tuỵ l ng + toàn bộ ống tuỵ bụng
ống tuỵ phụ = đoạn gần của ống tụy bụng

Nụ bụng

đầu
Nụ l ng

thân + đuôi
L
B
Hợp nhất
Nhắc lại giải phẫu: phôi thai học


Tuỵ nhân
hiếm;
biểu hiện bệnh

Tụy phân chia
th ờng gặp (5 10 %)
biểu hiện bệnh?

Tụy lạc chỗ: dạ dày, tá tràng-ruột, túi mật, bao lách
Nhắc lại giải phẫu: phôi thai học
biến đổi


ống tụy chính (Wirsung):
dẫn l u các nhánh ống trong thùy
hợp với ống mật chủ tạo ống gan-tụy (Vater)

ống tụy phụ (Santorini):
đổ vào tá tràng qua nhú tá bé
riêng rẽ hoặc nối với ống tụy chính

các ống phụ
Nhắc lại giải phẫu: ống tụy

Bãng Vater:


låi mÆt trong cña D2 t¸ trµng


van: chèng trµo ng îc


c¬ tr¬n: bao quanh OMC + èng tôy +
èng gan - tôy
w
c
A
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: èng tôy

 NhiÒu biÕn ®æi GP: ® êng ®i, chç ®æ, c¬ th¾t
w
c
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: èng tôy

Bao quanh bởi khung tá tràng


Mặt tr ớc:

- Phúc mạc
- Chỗ bám mạc treo ĐT ngang


khoang mạc nối (HCMN)


Các quai hỗng tràng
Mạch MTTT

Mặt sau:
ĐM tá tụy sau, ĐM vị tá tràng,
OMC
Mạch thận phải, TMCD, ĐMCB





Nhắc lại giải phẫu: liên quan của Đầu tụy


Gi÷a §M vÞ t¸ trµng vµ bê tr¸i cña hîp l u TM l¸ch- m¹c treo.

Bªn ph¶i cña trôc m¹ch m¹c treo

Lîi Ých = x¸c ®Þnh mèc c¾t tôy gi÷a

Liªn quan = trôc m¹c m¹c treo-cöa
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: liªn quan cña Eo tôy

Mặt tr ớc: phúc mạc, HCMN, dạ dày

Mặt sau/ mạc treo tá tràng: ĐMC, đoạn đầu của ĐM MTTT,
trụ hoành trái, TM lách.

Mặt d ới: mạc treo ĐT ngang

Nhắc lại giải phẫu: liên quan của Thân tụy


Bê trªn: th©n t¹ng, §m gan chung, §m l¸ch.

Bê d íi: §m MTTT.

Bê tr íc: ph©n chia 2 l¸ cña m¹c treo §T ngang.
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: liªn quan cña Th©n tôy

M¹c treo §T ngang
HCMN
C¸c quai hçng trµng
T
S
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: liªn quan cña Th©n tôy

Giíi h¹n gi÷a th©n vµ ®u«i:
b¾t chÐo cña §M -TM l¸ch.

Bao trong d©y ch»ng l¸ch – thËn.


Liªn quan: l¸ch, d¹ dµy, §T gãc l¸ch.
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: liªn quan cña §u«i tôy


§M:
§m vÞ t¸ trµng (1),
§m MTTT (2),
§m l¸ch (3)
1
3
2
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: m¹ch m¸u

 TM: dÉn l u vÒ hÖ cöa
Nh¾c l¹i gi¶i phÉu: m¹ch m¸u


Đám rối tạng và mạc treo tràng trên
- Dây cận giao cảm
- Dây giao cảm = nhận cảm đau
( hạch TK nội tạng).
Nhắc lại giải phẫu: thần kinh

Mạch BH dẫn l u về đám hạch lách, tuỵ trên-d ới, tụy tá
tràng, sau và cạnh môn vị
Nhắc lại giải phẫu: hạch bạch huyết


Liên quan phúc mạc Viêm tụy cấp (dòng chảy tụy)

Hình thái và 4 phần Bilan u tuỵ; ngoại khoa

Biến đổi ống tụy Viêm tụy cấp

Hệ mạch máu Bilan tr ớc mổ u tụy
Nhắc lại giải phẫu: các điểm quan trọng



Chuẩn bị BN: nhịn ăn.


Không thăm khám tụy đơn thuần: luôn phối hợp
Gan, Đ ờng mật-Túi mật, Lách.

25 30% cas không thăm khám đ ợc toàn bộ tụy
(đuôi tụy, phần d ới của đầu tụy).


Đọc kết quả: chỉ rõ vùng tụy không thăm khám đ ợc.

Kỹ thuật thăm khám siêu âm tụy