Nghị luận xã hội sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình

Nghị luận xã hội - Sống là cho đâu chỉ nhận riêng
mình
Trong bài thơ “Một khúc ca xuân”, Tố Hữu có viết:
…“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc là phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình?”
A. HƯỚNG DẪN LÀM BÀI
-Đề này cần
1.Nội dung ý nghĩa về lẽ sống “vay trả, nhận - cho”, sống
phải có ích.
Đã là chiếc lá thì phải làm xanh cho đời. Đã là con chim thì phải
dâng cho đời tiếng ca lảnh lót, “Tiếng chim hót trong bụi mận
gai”.Đã là người thì phải có lẽ sống.Lẽ sống của con người là
phải sống có ích, sống có nhận, có cho, có vay, có trả.
2.Thế nào là lẽ sống đẹp “Có vay có trả,có ích cho đời”
Sống ở đời là đã, mắc nợ. Cha mẹ cho ta cuộc đời, nhân dân đất
nước cho ta cho ta nơi ở thanhbình,cuộc sống bình an, để ta học
hành, vui chơi, ăn mặc, chữa bệnh v v Ta phải trả cho đời
bằng cuộc sống có ích, cống hiến
3.Chứng minh bằng thực tế và hình tượng văn học
Các anh hùng liệt sĩ Hoàng Văn Thụ,Võ Thị Sáu, Lý Tự Trọng,
Nguyễn Văn Trỗi, Đặng Thùy Trâm, Nguyễn Văn Thạc v v là
những tấm gương có lẽ sống đẹp.
Hình tượng cô thanh niên xung phong trong thơ Phạm Tiến Duật,
“Người mẹ cầm sung” của Nguyễn Thi về hình tượng người mẹ,
chị Sứ v v
4.Phê phán lối sống chưa đẹp của một số bộ phận thanh
niên
Một bộ phận thanh niên ngày nay chưa có lẽ sống đẹp, dẫn tới lối
sống chưa đẹp. Họ đua đòi, ăn chơi, lười học, lười làm việc, xa

hoa, lãng phí. Họ nhận nhiều hơn cho, vay mà không trả. Nhiều
khi họ trở thành người bất hiếu, vô ơn bạc nghĩa, huỷ hoại cuộc
đời họ và phá hoại xã hội
B. BÀI LÀM THAM KHẢO
I/ Mở bài
“Cái quý giá nhất của con người là đời sống. Vì đời người chỉ
sống có một lần”. Vậy phải sống sao cho “khỏi xót xa ân hận vì
những năm tháng đã sống hoài sống phí, cho khỏi hổ thẹn vì dĩ
vãng ti tiện và đớn hèn?”. Để trả lời với tất cả chúng ta câu hỏi
đó, trong bài “Một khúc ca xuân”, Tố Hữu đã tâm sự bằng những
câu thơ giản dị mà rất sâu sắc:
…“Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc là phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu chỉ nhận riêng mình?”
II/ Thân bài
1) Sống phải có ích
Bằng hình ảnh “Nếu là con chim, chiếc lá; Thì con chim phải hót,
chiếc là phải xanh”, Tố Hữu muốn khẳng định trước hết sống phải
có ích cho đời. Là con chim không chỉ biết kêu mà cao hơn nữa
phải biết cất tiếng hót ca lanh lảnh hót cho đời, tạo nên những
bản nhạc rộn rã tươi vui cho đất trời. Cũng như vậy, đã là chiếc lá
thì chiếc lá phải xanh tươi đưa lại sức sống cho cây cối, làm mát
mắt cho đời và hút nhiều thán khí, nhả ra nhiều ô-xy đem lại sự
sống cho con người và muôn loài vật trên trái đất này. Ngay cả
những sinh vật hết sức nhỏ bé như thế, mà chúng còn biết hiến
dâng những gì tốt đẹp nhất, có ý nghĩa nhất giúp ích cho đời.
Vậy, chúng ta là những con người “Chúa tể của trần gian, kiểu
mẫu của muôn loài” (Sêch-xpia), là “Hoa của đất” (tục ngữ), là
động vật duy nhất có trí tuệ và tâm hồn, chúng ta phải làm gì và

sống ra sao đây để cùng muôn loài tô điểm cho quê hương, đất
nước, cho “Trái đất này là ngôi nhà của chúng mình” ngày một
tươi đẹp hơn.
2) Con người chúng ta phải có lẽ sống đẹp. Mà sống đẹp là có
“vay” có “trả” và cao hơn nữa sống là cống hiến, hy sinh cho đời.
Muốn sống cho xứng đáng tên gọi thiêng liêng cao quý của mình
“Con người! Ôi hai tiếng ấy vang lên mới tự hào và kiêu hãnh làm
sao!” (Gor –ki), mỗi chúng ta phải có lẽ sống đẹp. Nghĩa là phải
biết ứng xử một cách đẹp đẽ giữa người với người, giữa cá nhân
với cộng đồng, với quê hương đất nước. Nói như Tố Hữu, lẽ
sống đẹp là lẽ sống có “vay” thì có “trả”, có “nhận”, thì phải có
“cho”, phải cống hiến hy sinh sức lực, tâm trí, thậm chí là cả sự
sống của mình cho đời, để đời ngày một “đàng hoàng”, “tươi đẹp
hơn”.
Mỗi chúng ta giờ đây được sống trên đời, hít thở khí trời, đứng
thẳng hai chân kiêu hãnh làm người, chúng ta đã được nhận quá
nhiều từ công sinh thành, nuôi dưỡng của cha mẹ, ông bà tổ tiên,
từ tình yêu thương đùm bọc của bà con, đồng bào, từ sự hy sinh
của biết bao anh hùng liệt sĩ đã đổ máu xương để xây dựng quê
hương và giữ gìn đất nước thanh bình tươi đẹp như hôm nay…
Điều đó cũng có nghĩa là chúng ta đã được thừa hưởng biết bao
thành quả của người đi trước để lại và người khác đem cho. Như
thế là chúng ta đã “vay”, đã “mắc nợ” người thân, nhân dân, đất
nước nhiều rồi! Là con người vốn giàu nhân cách và lòng tự
trọng, lẽ nào chúng ta nhắm mắt ăn quỵt được sao? Không!
Chúng ta phải “trả”, hơn nữa phải “cho” nhiều hơn những gì mà
chúng ta đã “vay”, đã “nhận”. Đó là hành động vừa đúng với nhân
tâm, vừa hợp với Đạo lý “ăn quả nhớ kẻ trồng cây”, “uống nước
nhớ nguồn”. Cách đây hơn nửa thiên niên kỷ, thi hào dân tộc
Nguyễn Trãi, một người Việt Nam nhất trong những người Việt

Nam nhất trong lịch sử quá khứ cũng từng đã viết “Ăn lộc phải
đền ơn kẻ cấy cày”, đó sao?
3) Chứng minh bằng thực tế.
Trong sự nghiệp xây dựng chính quyền và bảo vệ nền độc lập
của Tổ quốc, ở Việt Nam ta đã có biết bao con người sống rất
đẹp cho đạo lý, lẽ sống “trả”, “vay” đó, như Hoàng Văn Thụ,
Nguyễn Thị Minh Khai, Võ Thị Sáu, Nguyễn Viết Xuân, Bế Văn
Đàn, Phan Đình Giót, Nguyễn Văn Trỗi, Lý Tử Trọng, Đặng Thùy
Trâm, Nguyễn Văn Thạc,…Họ sẵn sàng “cho” cả cuộc đời, sẵn
sàng đổ máu mình cho Tổ quốc đơm hoa Độc lập, kết trái tự do.
“Và em nữa. Lưng đèo Mụ Gia, ai biết tên em? Chỉ biết cô gái
nhỏ anh hùng. Sống chết từng đêm; Mà lòng thanh thản lạ: Đâu
phải hy sinh, em vinh dự vô cùng”. (Tố Hữu – gửi TNXP).
Noi theo những tấm gương cao đẹp đó, giờ đây, những người
đang sống lại tiếp tục hy sinh, cống hiến tâm trí và sức lực của
mình để làm giàu cho Tổ quốc:
“Ta lại hành quân như năm nào đánh Mĩ
Những sư đoàn không súng, lại xung phong
Ta lại thắng như những chàng dũng sĩ
Biến và hoang vu, thành cơm áo hoa hồng.”
Hàng ngày, hàng giờ trên đất nước ta có biết bao con người đã
“cho” đi những giọt mồ hôi thấm đẫm tâm não để “nhận” lại
những công trình khoa học, những sản phẩm lao động; hoặc
“cho” đi những giọt máu đào nhân đạo để cho người bệnh có nụ
cười ngọt ngào, vì sự sống được hồi sinh; hoặc “cho” đi những
đồng tiền mà mình tiết kiệm được để cho những người nghèo, cơ
nhỡ có những điều kiện vật chất tối thiểu để hướng cuộc đời về
phía tương lai.
4) Phê phán lối sống chưa đẹp của một số bộ phận thanh niên.
Bên cạnh biết bao con người ngày đêm miệt mài học tập, lao

động, cống hiến tài năng sức lực cho xã hội, đất nước, thì có một
bộ phận không nhỏ của thanh niên lại chỉ biết “vay” và “nhận”,
thậm chí còn “nhận” quá nhiều mà không chịu “trả”. Họ đua đòi
theo con đường ăn chơi hưởng lạc: đến với vũ trường, tìm đến
“nàng tiên nâu”. “cái chết trắng”, để tiêu vèo hết cuộc đời trong
chốc lát, vi những thú vui vô nghĩa, mà không hề biết hổ thẹn.
Những người có lối sống ích kỷ và bất nhân, vô ơn bạc nghĩa ấy
thật đáng phê phán, lên án, phỉ nhổ.
III/ Kết luận
Như vậy, mấy câu thơ giản dị của Tố Hữu đã thể hiện một lẽ sống
biết “vay”-“trả”; “cho”-“nhận” đúng lương tâm và đạo lí rất đẹp của
người Việt Nam xưa nay. Hiểu được lẽ sống đó, mỗi chúng ta, ở
từng cương vị cuộc sống khác nhau, hãy cống hiến hết sức mình,
hãy “cho” thật nhiều và gắng làm “Một mùa xuân nho nhỏ, lặng lẽ
dâng cho đời” như nhà thơ Thanh Hải đã viết:
“Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến”