Nghị luận xã hội - Đề bài: Nhà văn Nga Lép – Tônxtôi nói rằng: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc sống”. pot

Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học đảm bảo môn Ngữ văn.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt Trang 1
Nghị luận xã hội.
Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí
Đề bài: Nhà văn Nga Lép – Tônxt ôi nói rằng: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ
đường. Không có lí tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có
phương hướng thì không có cuộc sống”.
Phát biểu suy nghĩ của anh/chị về ý kiến trên.
Đáp án – Hướng dẫn làm bài
Yêu cầu của đề:
- Ở đây, nhà văn Nga nhấn mạnh vai trò quyết định của lí tưởng đối với đời sống con
người. Lí tưởng sẽ định hướng, giúp cho con người có ý chí nghị lực lớn lao để đạt tới mục đích
cao đẹp.
- Từ luận đề chung đó, dựa vào các thao tác nghị luận: phân tích, giải thích, bình luận,
chứng minh, chúng ta có thể khai triển thành các ý, các luận điểm: lí tưởng là gì? Vì sao nói “Lí
tưởng là ngọn đèn chỉ đường” trong đời sống con người? Vì sao nói: “Không có lí tưởng thì
không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng kiên định thì không có cuộc
sống”. Là một thanh niên của thời đại mới, anh chị tự xác định cho mình lí tưởng gì và dự định
sẽ làm gì để thực hiện lí tưởng ấy.
Gợi ý làm dàn bài:
Mở bài:
Có thể mở bài trực tiếp, có thể mở bài gián tiếp (xem bài dưới đây)
Thân bài:
1. Thế nào là lí tưởng? Vì sao lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường? Những quan niệm chưa
đúng về lí tưởng.
- Theo định nghĩa của Từ điển Tiếng Việt “Lí tưởng là tư tưởng và mục đích được coi là
cao nhất, tốt đẹp nhất cần đạt đến”.
- Lí tưởng là mục đích, ước mơ, nó có ý nghĩa định hướng cho cuộc sống con người, giúp
con người khát vọng lớn lao, nghị lực phi thường để vươn tới sự nghiệp cao cả, có ích.
- Cần phân biệt lí tưởng với “tham vọng”, “dục vọng”, “mưu đồ”
- Chứng minh bằng thực tế lịch sử cuộc sống

2. Vì sao cuộc sống thiếu lí tưởng không phải là cuộc sống?
- Thiếu lí tưởng, con người sẽ không có ước mơ, không có khát vọng, không có mục tiêu
làm phương hướng dẫn đường, dẫn đến hậu quả con người sẽ kém dần nghị lực, trở thành lười
biếng, bất lực, hoài nghi, ích kỉ và đau khổ. Cuộc đời của họ sẽ trở nên tẻ nhạt, lông bông, vô
nghĩa lí.
Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học đảm bảo môn Ngữ văn.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt Trang 2
3. Bàn luận, bình luận, mở rộng và liên hệ với bản thân
- Cuộc sống có lí tưởng đẹp sẽ đưa cuộc đời ta tới tuổi thanh xuân huy hoàng, tráng lệ.
Ngược lại, cuộc sống không có lí tưởng sẽ dẫn đến một cuộc đời lặng lẽ, trôi qua một cách bình
thản, trôi qua một cách vô vị với những “dĩ vãng ti tiện và đớn hèn”
- Dự định, ấp ủ lí tưởng của bản thân.
Kết luận:
Khẳng định thêm một lần nữa vai trò quyết định của lí tưởng trong cuộc sống,
đặc biệt là với lứa tuổi thanh niên, “mùa xuân của xã hội”.
BÀI VIẾT THAM KHẢO
Mở bài
Một chiếc thuyền sẽ trôi lay lắt trên dòng sông mù sương, chẳng bao giờ có thể tìm được
một bến đậu bình an, tươi sáng, nếu không có một bánh lái vững vàng, đúng đắn. Cũng như vậy,
một con người sẽ khó có được một cuộc sống có ý nghĩa, đáng tự hào, nếu thiếu một lí tưởng
cao đẹp. Để khẳng định vai trò vô cùng to lớn có ý nghĩa quyết định của lí tưởng đối với một
cuộc đời, nhà văn Nga vĩ đại Lép Tônxtôi đã nói: “Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường. Không có lí
tưởng thì không có phương hướng kiên định, mà không có phương hướng thì không có cuộc
sống”.
Thân bài
1. Thế nào là lí tưởng? Vì sao lí tưởng là ngọn đèn? Những quan niệm chưa đúng về lí
tưởng?
- “Lí tưởng là tư tưởng và mục đích được coi là cao nhất, tốt đẹp nhất cần đạt đến (Từ
điển tiếng Việt). Như vậy, lí tưởng là mục đích, ước mơ, nó có ý nghĩa định hướng cho cuộc
sống con người, giúp con người có khát vọng lớn lao, nghị lực phi thương để vượt qua mọi gian

nan, khổ ải, mọi cám dỗ tầm thường để vươn tới những sự nghiệp có ích, cao cả. Lí tưởng sẽ làm
cho cuộc sống của mỗi con người thú vị, phong phú, sinh động, lấp lánh sắc màu như cây cỏ
xanh tươi được tắm nắng mặt trời. Nguyễn Ái Quốc – Hồ Chí Minh, vị anh hùng dân tộc, danh
nhân văn hóa thế giới, ngay từ thủa thiếu thời đã có “một ham muốn, ham muốn tốt bậc là làm
sao cho nước ta hoàn toàn được độc lập, dân ta được hoàn toàn tự do, đồng bào ta ai cũng có
cơm ăn, áo mặc, ai cũng được học hành” và sau ngày Người cũng luôn luôn mang trong tim
niềm khát khao cháy bỏng là tìm một “Hình” mới của đất nước, một hình thái mới của chế độ
nhằm đưa lại hạnh phúc cho toàn thể dân tộc. Chính lí tưởng cao đẹp ấy, khát vọng cháy bỏng
ấy, đã giúp Người đi khắp chân trời châu Mỹ, châu Âu, không bao giờ lầm đường lạc lối và cho
Người một nghị lực phi thường “Một viên gạch hồng Bác chống lại cả một mùa băng giá” của
thành Ba Lê đầy gió tuyết. Nhà thơ Tố Hữu “lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam”,
một vị lãnh tụ cao cấp của Đảng đã có lần tâm sự: nếu không gặp được lí tưởng của Đảng thì
Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học đảm bảo môn Ngữ văn.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt Trang 3
may lắm ông cũng chỉ là người vô tội và đời ông sẽ khô như “cây sậy bên đường” “Đâu dám
ước làm hoa thơm trái ngọt”; “sẽ chết lặng im như con chim không bao giờ được hót. Một tiếng
ca lảnh lót cho đời”. Lí tưởng cách mạng đã trở thành “ngọn đèn chỉ đường”, chiếc bánh lái
giúp cho con thuyền thơ của ông đi đúng đường, đúng hướng: “Thuyền bơi có lái qua giông tố;
không lái thuyền trôi lạc bến bờ”.
Trong cuộc cách mạng giành chính quyền, trong cuôc kháng chiến chóng Pháp, chống Mĩ
và ngày nay, trong sự nghiệp xây dựng đất nước giàu mạnh, có biết bao con người nhờ mang
trong mình một lí tưởng, ước mơ đúng đắn, cao cả của họ mà đã làm cho tuổi thanh niên của
mình không phải bình thản trôi qua vô vị mà bước kế bước vững vàng tới tuổi thanh xuân huy
hoàng và tráng lệ. Đó là những Lý Tự Trọng, Võ Thị Sáu, Bế Văn Đàn, Nguyễn Viết Xuân,
Nguyễn Văn Trỗi, Vũ Thị Tỵ, Cù Thị Hậu, Đào Thị Hào, Nguyễn Tử Quang, Nguyễn Thanh
Huyền, Hoàng Anh Tuấn…
Những điều đã trình bày trên đây cho thấy lí tưởng quả đúng là vô cùng quan trọng, có ý
nghĩa “như ngọn đèn chỉ đường” cho mỗi cuộc đời. Một điều cần phải khẳng định là lí tưởng
sống của con người phải gắn chặt với xã hội, với lợi ích của người dân, đất nước, thì lí tưởng đó
mới cao cả, mới thiết thực và đúng đắn. Đừng nhầm lí tưởng với tham vọng cá nhân tầm thường,

những ham muốn độc ác, tội lỗi. Chẳng hạn muốn mình nổi tiếng đã cố đạt được bằng mọi cách
như các tên hôn quân, bạo chúa trong lịch sử sẵn sàng chà đạp lên số phận mọi người để gặt hái
“chiến công” cho mình. Hay ngày nay có nhiều thanh niên khát khao làm giàu không chính đáng,
thích hưởng lạc nên đã lao vào những cuộc “đỏ đen” chơi đề, đánh bạc, trộm cắp, cướp giật, miệt
mài truy hoan thâu đêm suốt sáng trong các vũ trường, quán karaoke…
2. Vì sao cuộc sống thiếu lí tưởng không phải là cuộc sống?
Cuộc sống thiếu lí tưởng, hoặc lí tưởng viễn vông, tách rồi hiện thực, không nhằm vào một
cái gì có ý nghĩa cả, sẽ làm cho con người kém dần nghị lực, trở thành lười biếng, bất lực, hoài
nghi, ích kỉ và đau khổ. Cuộc đời của họ sẽ trở nên tẻ nhạt, chán ngắt, héo hắt đến thảm hại và
vô nghĩa lí biết chừng nào! Chẳng thế mà nhà tỷ phú Bill Gates, người được tuổi trẻ toàn nhân
loại hết sức ngưỡng mộ vì ý chí tiến thủ, khát vọng làm giàu chân chính, đã từng phát biểu: “Nếu
cả đời chỉ cầu sự bình an, không bao giờ để bản thân theo đuổi những mục tiêu cao hơn, không
dám giang rộng đôi cánh bay lên, như thế thì cuộc đời chẳng còn ý nghĩa gì”.
3. Kết luận
- Anh chị đã ấp ủ cho mình ước mơ, lí tưởng gì? Vì sao anh, chị lại xác định cho mình lí
tưởng đó? Anh, chị sẽ hành động như thế nào để biến ước mơ của mình thành hiện thực?


Tài liệu khóa học Luyện thi Đại học đảm bảo môn Ngữ văn.
Hocmai.vn – Ngôi trường chung của học trò Việt Trang 4
Giáo viên: Nguyễn Quang Ninh.
Nguồn: Hocmai.vn