Bài viết số 2 văn lớp 11

Bài vi t s 2 l p 11ế ố ớ
1: Hình nh ng i ph n vi t nam th i x a wa bài bánh trôiđề ả ườ ụ ữ ệ ờ ư
n c t tình 2 và th n g v .ướ ự ươ ợ
Bàilàm
Trong kho tàng v n h c Vi tă ọ ệ Nam có r t nhi u bài th nói lên than ph nấ ề ơ ậ
c a ng i ph n phong ki n x a. ó là nh ng ng i ph n ch u sủ ườ ụ ữ ế ư Đ ữ ườ ụ ữ ị ự
ràng bu c c a l giáo phong ki n “Tam tòng, t c” ( t i gia tòng ph ,ộ ủ ễ ế ứ đứ ạ ụ
xu t giá tòng phu, phu t tòng t và công dung ngôn h nh). H h u nhấ ử ử ạ ọ ầ ư
không có quy n quy t nh cu c i mình, ch bi t s ng cam ch u và ph cề ế đị ộ đờ ỉ ế ố ị ụ
tùng. C m thông v i s ph n, thân ph n và ph m ch t c a ng i ph nả ớ ố ậ ậ ẩ ấ ủ ườ ụ ữ
x a, hai nhà th H Xuân H ng và Tr n T X ng ã thay h nói lênư ơ ồ ươ ầ ế ươ đ ọ
ti ng lòng mình qua các bài th nh : T tình, Bánh trôi n c, Th ngế ơ ư ự ướ ươ
v … ợ

Th i x a, d i ch phong ki n suy tàn, m c nát, s ph n ng i phờ ư ướ ế độ ế ụ ố ậ ườ ụ
n luôn b vùi d p vào v ng l y au kh , luôn b trói bu c b i xã h i b tữ ị ậ ũ ầ đ ổ ị ộ ở ộ ấ
công, nam quy n c oán, m t xã h i “tr ng nam khinh n ”, m t ch ề độ đ ộ ộ ọ ữ ộ ế độ
a thê…. H g p nhi u au kh , l n n, tình duyên tr c tr , ch u cu c iđ ọ ặ ề đ ổ ậ đậ ắ ở ị ộ đờ
làm l , s ph n h m hiu, éo le.ẻ ố ậ ẩ
V i b n l nh c a mình và c ng là n n nhân trong xã h i ó, H Xuânớ ả ĩ ủ ũ ạ ộ đ ồ
H ng ã m nh d n nói lên n i lòng c a nh ng ng i ph n x a. ó làươ đ ạ ạ ỗ ủ ữ ườ ụ ữ ư Đ
nh ng ng i ph n duyên dáng, xinh x n nh ng luôn b phân bi t i xữ ườ ụ ữ ắ ư ị ệ đố ử
th m t , không có quy n l a ch n h nh phúc c a i mình và luôn khátậ ệ ề ự ọ ạ ủ đờ
khao h nh phúc l a ôi. Tr c m t xã h i b t công, c nh ng ng i conạ ứ đ ướ ộ ộ ấ ả ộ ườ
gái giàu s c s ng và h t s c tài hoa, nh ng tr trêu cu c i th t b tứ ố ế ứ ư ớ ộ đờ ậ ấ
h nh, s ph n l n n gian truân:ạ ố ậ ậ đậ
“ Thân em v a tr ng l i v a trònừ ắ ạ ừ
B y n i ba chìm v i n c non”ả ỗ ớ ướ
Không ch th n i au thân ph n con c nh c n bài : “T tình II” :ỉ ế ỗ đ ậ đượ ắ đế ở ự
“ êm khuya v ng v ng tr ng canh d nĐ ă ẳ ố ồ
Tr cái h ng nhan v i n c non(…)ơ ồ ớ ướ

V ng tr ng bóng x khuy t ch a tròn”ầ ă ế ế ư
M t tâm tr ng bu n au, oán h n, cô c, trong màn êm v ng l ng. Sộ ạ ồ đ ậ độ đ ắ ặ ự
b bàng, t i h , d u dãi cay ng là n i au c a H Xuân H ng nói riêngẽ ủ ổ ầ đắ ỗ đ ủ ồ ươ
và ng i ph n Vi tườ ụ ữ ệ Nam nói chung. Duyên ph n h th t h m hiu, h nhậ ọ ậ ẩ ạ
phúc ít i ( tu i xuân trôi qua mà h nh phúc không tr n v n nh tr ng xỏ ổ ạ ọ ẹ ư ă ế
mà v n khuy t). Mang cho mình m t thân ph n l m n, tình yêu b chiaẫ ế ộ ậ ẻ ọ ị
n m x b y ch còn tí con con: “M nh tính san s tí con con”.ă ẻ ả ỉ ả ẻ
i v i Tr n T X ng, ông ng d i khía c nh m t ng i àn ông,Đố ớ ầ ế ươ đứ ướ ạ ộ ườ đ
c m thông th ng xót cho s ph n c a ng i ph n b i x b t công,ả ươ ố ậ ủ ườ ụ ữ ị đố ủ ấ
luôn ch u c c c gian truân nh ng không dám ph n kháng. H luôn s ngị ơ ự ư ả ọ ố
cam ch u, hi sinh cho ch ng con:ị ồ
“L n l i than cò khi quãng v ngặ ộ ắ
Eo sèo m t n c bu i ò ông”ặ ướ ổ đ đ
(Th ng V )ươ ợ
Câu th mang ch t li u ca dao, các hình nh “l n l i”, “eo sèo”, “khi quãngơ ấ ệ ả ặ ộ
v ng”, “bu i ò ông” th hi n s t i thân c a ng i ph n , tr c s nắ ổ đ đ ể ệ ự ủ ủ ườ ụ ữ ướ ự đơ
chi c, chen chút làm n v t lôn v i cu c s ng m u sinh, nuôi ch ngế ă ậ ớ ộ ố để ư ồ
con. Ng i ph n x a khi v nhà ch ng ph i ch u s ràng bu c c a lườ ụ ữ ư ề ồ ả ị ự ộ ủ ễ
giáo phong ki n, ch p nh n không kêu ca, oán than (“M t duyên hai n âuế ấ ậ ộ ợ
ành ph n – N m n ng m i m a dám qu n công”) m c dù r t v t v ,đ ậ ă ắ ườ ư ả ặ ấ ấ ả
kh c c. Hình nh bà Tú chính là chân dung c a m t ng i ph n khôngổ ự ả ủ ộ ườ ụ ữ
qu n khó kh n vì ch ng vì con, là m t hình nh tiêu bi u c u ng i phả ă ồ ộ ả ể ả ườ ụ
n Vi tữ ệ Nam.
Qua ó, ã làm n i b t nh ng v p tâm h n và ph m ch t ng i ph nđ đ ổ ậ ữ ẻ đẹ ồ ẩ ấ ườ ụ ữ
Vi tệ Nam x a. ng th i phê phán cái xã h i th i nát, gi n ng i i b cư Đồ ờ ộ ố ậ ườ đờ ạ
b o vô tâm (“Sau gi n vì duyên m i mõm mòm” – T tình I c a Hẽ ậ để ỏ ự ủ ồ
Xuân H ng), gi n cu c s ng ã a nh ng ng i ph n vào ch l loiươ ậ ộ ố đ đư ữ ườ ụ ữ ỗ ẻ
cô d n, hiu hút:ơ
“Oán h n trông ra kh p m i chòm”ậ ắ ọ
(T tình I – H Xuân H ng)ự ồ ươ

H oán h n tr c n i au âm , dai d ng t cháy tâm can và tê tái nh t.ọ ậ ướ ỗ đ ỉ ẳ đố ấ
Trong th H Xuân H ng ta luôn b t g p nh ng hình nh ng i ph nơ ồ ươ ắ ặ ữ ả ườ ụ ữ
bi t v t lên s ph n, không n i au làm mình g c ngã:ế ượ ố ậ để ỗ đ ụ
“Xiên ngang m t t rêu t ng ámặ đấ ừ đ
âm to c chân mây á m y hòn”Đ ạ đ ấ
(T tình II)ự
Qu th t, h không bao gi ch u khu t ph c, luôn c a qu y. Xuân H ngả ậ ọ ờ ị ấ ụ ự ậ ươ
l i càng kh ng nh”ạ ẳ đị
“R n nát m c d u tay k n nắ ặ ầ ẻ ặ
Mà en v n gi t m lòng son”ẫ ữ ấ
( Bánh trôi n c)ướ
úng là m t ph m ch t t t p c a ng i ph n v i t m lòng th y chung,Đ ộ ẩ ấ ố đẹ ủ ườ ụ ữ ớ ấ ủ
son s c, quy t gìn gi không hoàn c nh xã h i lam hoen , là ni m tắ ế ữ để ả ộ ố ề ự
hào, lòng kiêu hãnh và hãnh di n v chính mình. Và trong tâm h n ng iệ ề ồ ườ
ph n luôn khao khát c hòa h p trong m t tình yêu tr n v n, mãnhụ ữ đượ ợ ộ ọ ẹ
li t:ệ
“Chém cha cái ki p l y c ng chung”ế ấ ồ
Nó th hi n m t ni m khao khát chính áng c a ng i ph n m i th iể ệ ộ ề đ ủ ườ ụ ữ ở ọ ờ
i.đạ
n v i “Th ng v ” c a Tú X ng nhìn v i góc o lý, bà Tú angĐế ớ ươ ợ ủ ươ ớ độ đạ đ
tuân theo b n ph n làm v nh ng nhìn góc tình c m, ta th y bà làmổ ậ ợ ư ở độ ả ấ
t t c vì ch ng con mà không than th , bà hi n lên v p truy n th ngấ ả ồ ở ở ệ ẻ đẹ ề ố
c a ng i ph n Vi tủ ườ ụ ữ ệ Nam. ó là s m ang, ch u th ng, ch u khó vàĐ ự đả đ ị ươ ị
c hi sinh âm th m vì ch ng con.đứ ầ ồ
T ây ta càng c m thông sâu s c cho s ph n ng i ph n Vi t Namừ đ ả ắ ố ậ ườ ụ ữ ệ
x a, ph i ch u nhi u kh c c, t i nh c, hiu qu nh, tình duyên h m hiu, tr cư ả ị ề ổ ự ủ ụ ạ ẩ ắ
tr …ở
Ngày nay thân ph n ng i ph n ã chi m m t v trí quan tr ng trong giaậ ườ ụ ữ đ ế ộ ị ọ
ình. B i l cái xã h i “Tr ng nam khinh n ” ã b xóa b mà thay vào óđ ở ẽ ộ ọ ữ đ ị ỏ đ
là m t xã h i “công b ng, bình ng, nam n bình quy n”. Nh ng không vìộ ộ ằ đẳ ữ ề ư

th mà ng i ph n Vi t Nam làm m t i v thu n phong m t c v n cóế ườ ụ ữ ệ ấ đ ẻ ầ ỹ ụ ố
c a mình. Và v n gi c ph m ch t, v p truy n th ng c a ng iủ ẫ ữ đượ ẩ ấ ẻ đẹ ề ố ủ ườ
ph n Viêt Nam, m ang tháo vácụ ữ đả đ
Bài vi t s 2 l p 11 2:ế ố ớ đề Hình nh ng i ph n Vi t Nam th i x aả ườ ụ ữ ệ ờ ư
qua bài T tình II c a H Xuân H ng và Th ng v c a Tr n tự ủ ồ ươ ươ ợ ủ ầ ế
X ngươ
Bài làm
“Thân em nh c u gaiư ủ ấ
Ru t trong thì tr ng v ngoài thì enộ ắ ỏ đ
Ai i ném th mà xemơ ử
N m ra m i bi t r ng em ng t bùi”ế ớ ế ằ ọ
ã t lâu, hình nh ng i ph n Vi t Nam x a ã xu t hi n nhi u quaĐ ừ ả ườ ụ ữ ệ ư đ ấ ệ ề
nh ng câu ca dao v i nh ng v p, hình t ng khác nhau. Nh ng hữ ớ ữ ẻ đẹ ượ ư ở ọ
u có chung c tính truy n th ng p mà dân t c Vi t Nam ã tíchđề đứ ề ố đẹ đẽ ộ ệ đ
lu c qua hàng ngàn n m lao ng và u tranh. Hình nh ó c ngỹ đượ ă độ đấ ả đ ũ
c th hi n r t tài tình qua hai bài th T Tình II cua H Xuân H ngđượ ể ệ ấ ơ ự ồ ươ
Và Th ng V c a Tr n T X ng.ươ ợ ủ ầ ễ ươ
Hình nh u tiên c a ng i ph n Vi t Nam c th hi n qua hai bàiả đầ ủ ườ ụ ữ ệ đượ ể ệ
th ó là hình t ng ng i ph n Vi t Nam ch u nhi u au kh , v t vơ đ ươ ườ ụ ữ ệ ị ề đ ổ ấ ả
trong cu c s ng. ó là hình nh bà Tú v t v , gian truân ki m s ng, t t b tộ ố Đ ả ấ ả ế ố ấ ậ
ng c xuôi “Quanh n m buôn bán mom sông”. Câu th ã nói lên m tượ ă ở ơ đ ộ
hoàn c nh làm n v t v , lam l c a bà. ây, bà Tú làm vi c v t v su tả ă ấ ả ũ ủ Ở đ ệ ấ ả ố
c n m, không k m a n ng trên mom sông- cái doi t nhô ra y nguyả ă ể ư ắ đấ đầ
hi m. Th m thía n i v t v , gian truân c a v , Tú X ng ã m n hìnhể ấ ỗ ấ ả ủ ợ ươ đ ượ
nh con cò trong ca dao nói v bà Tú. Có i u hình nh con cà trong caả để ề đề ả
dao y t i nghi p mà hình nh con cò trong th Tú X ng con t i nghi pđầ ộ ệ ả ơ ươ ộ ệ
h n. Con cò trong th không ch xu t hi n trong cái r n ng p c a khôngơ ơ ỉ ấ ệ ợ ợ ủ
gian mà còn là r n ng p c a th i gian. Hình nh thân cò nh m t s sángợ ợ ủ ờ ả ư ộ ự
t o:ạ
“L n l i thân cò khi quãng v ng”ặ ộ ắ

a t l n l i lên u câu, thay con cò b ng thân cò c ng làm t ng thêmđư ừ ặ ộ đầ ằ ũ ă
n i v t v , gian truân c a bà Tú, càng kh i d y c n i au thân ph n sâuỗ ấ ả ủ ơ ậ ả ỗ đ ậ
s c, th m thía h n:ắ ấ ơ
“Eo sèo m t n c bu i ò ông”ặ ướ ổ đ đ
Câu th g i nên m t s chen chúc, b n ch i trên sông n c c a nh ngơ ợ ộ ự ươ ả ướ ủ ữ
ng i buôn bán nh , s c nh tranh n m c sát ph t nhau nh ng c ngườ ỏ ự ạ đế ứ ạ ư ũ
không thi u l i qua ti ng l i. Bu i ò ông âu ph i là ít lo âu, nguy hi mế ờ ế ạ ổ đ đ đ ả ể
h n khi quãng v ng mà ó còn là s chen l n, xô y ch a y b t tr c,ơ ắ đ ự ấ đẩ ứ đầ ấ ắ
nguy hi m. Nh ng câu th ã làm n i rõ lên nh ng v t v , c c nh c màể ữ ơ đ ổ ữ ấ ả ự ọ
bà Tú và ng i ph n Vi t Nam x a ph i ch u ng, tr i qua.ườ ụ ữ ệ ư ả ị đự ả
Còn v i bài th T Tình II c a H Xuân H ng thì ó là s kh au vìớ ơ ự ủ ồ ươ đ ự ổ đ
không làm ch c s ph n c a mình:ủ đượ ố ậ ủ
“ êm khuya v ng v ng tr ng canh d nĐ ă ẳ ố ồ
Tr cái h ng nhan v i n c non.”ơ ồ ớ ướ
M u là m t âm thanh vang v ng, y h i h : Tr ng canh d n. Nh ngở đầ ộ ọ đầ ố ả ố ồ ư
dù mãnh li t n m y, ti ng tr ng c ng ch là âm thanh duy nhát trongệ đế ấ ế ố ũ ỉ
êm v ng, n u không có nó thì em khuya s tr nên vô cùng v ng l ng.đ ắ ế đ ẽ ở ắ ặ
Cái ng ã c s d ng tôn lên cái t nh, cái cô c, tr ng tr i c ađộ đ đươ ử ụ để ĩ độ ố ả ủ
êm khuya. N a êm là th i gian sum h p c a v ch ng, là th i i mđ ử đ ờ ọ ủ ợ ồ ờ đ ể
h nh phúc l a ôi, y v y mà l i có ng i ph n t nh d y vào úng th iạ ứ đ ấ ậ ạ ườ ụ ữ ĩ ậ đ ờ
kh c thiêng liêng y, hay vì c êm ng i ph n ã không ng c vìắ ấ ả đ ườ ụ ữ đ ủ đượ
thi u v ng m t i u gì ó, vì tâm tr ng ang mang n ng m t n i au?ế ắ ộ đ ề đ ạ đ ặ ộ ỗ đ
Ti ng tr ng canh âm vang t xa v ng l i nh ang thúc gi c th i gian quaế ố ừ ọ ạ ư đ ụ ờ
mau, g i n m t i u áng s ôí v i m t ng i àn bà v n còn thânọ đế ộ đ ề đ ợ đ ớ ộ ườ đ ẫ
n g i chi c: ó là tu i già. Tu i già càng n g n ngh a là hi v ng càngđơ ố ế đ ổ ổ đế ầ ĩ ọ
tu t xa, m i mong m i, khát khao càng tr nên vô v ng. Ti ng tr ng d nộ ọ ỏ ở ọ ế ố ồ
d p c xoáy sâu vào tâm con ng i ph n , nó âm vang trong tâm t ng,ậ ứ ườ ụ ữ ưở
âm vang trong suy ngh không tài nào d t c. D n d p, h i h , ti ngĩ ứ đượ ồ ậ ố ả ế
tr ng không ch bao trùm lên không gian mà còn lên c th i gian n a, vàố ỉ ả ờ ữ
t h i: ây có th t là ti ng tr ng hi n h u trong th c t i hay ph i ch ng óự ỏ đ ậ ế ố ệ ữ ự ạ ả ă đ

là ti ng tr ng c t lên t ti ng lòng th n th c c a tác gi , ti ng tr ng ámế ố ấ ừ ế ổ ứ ủ ả ế ố
nh v m t bi k ch ang ngày càng n g n h n v i bà:ả ề ộ ị đ đế ầ ơ ớ
“Tr cái h ng nhan v i n c non”ơ ồ ớ ướ
Khi th i gian c l t qua càng lúc càng d n d p thì c ng là lúc “h ngờ ứ ướ ồ ậ ũ ồ
nhan” ngày m t tr ra v i i. “H ng nhan” chính là nhan s c, g ng m tộ ơ ớ đờ ồ ắ ươ ặ
xinh p c a ng i ph n . ó là i u mà b t c ng i ph n nào c ngđẹ ủ ườ ụ ữ Đ đề ấ ứ ườ ụ ữ ũ
h t s c t hào, coi tr ng, nâng niu. Nh ng t “cái” g n li n v i “h ngế ứ ự ọ ư ừ ắ ề ớ ồ
nhan” nh m t hòn á kéo n ng c câu th xu ng. “H ng nhan” làm gìư ộ đ ặ ả ơ ố ồ để
khi n a êm ph i t nh gi c trong cái tr ng trãi, l ng l o n ng cay?ữ đ ả ĩ ấ ố ặ ẽ đế đắ
“H ng nhan” làm gì khi nó âu ph i là v nh c u mà s nhanh chóng vồ để đ ả ĩ ữ ẽ ỡ
tan theo t ng nh p tr ng d n. Câu th nh l i ay nghi n, m a mai chínhừ ị ố ồ ơ ư ờ đ ế ỉ
b n thân mình, áng th ng cho nh ng ng i ph n ng th i b èả đ ươ ữ ườ ụ ữ đươ ờ ị đ
nén, áp b c v i nh ng th t c phong ki n n m c x xác, héo mòn cứ ớ ữ ủ ụ ế đế ứ ơ ả
m t ph n h ng nhan. ó còn là n i au vì cô qu nh, thi u v ng h nh phúcộ ậ ồ Đ ỗ đ ạ ế ắ ạ
l a ôi, không ng i yêu th ng, thông c m.ứ đ ườ ươ ả
“Chén r i h ng a say l i t nhượ ươ đư ạ ỉ
V ng tr ng bóng x khuy t ch a tròn”ầ ă ế ế ư
Hai câu th v nên m t khung c nh r t th t và c ng ch a chan bao n iơ ẽ ộ ả ấ ậ ũ ứ ỗ
ni m tác gi . M t ng i ph n mà ph i ng i u ng r u m t mình, cô nề ả ộ ườ ụ ữ ả ồ ố ượ ộ đơ
v i êm khuya, v i v ng tr ng l nh. Câu th là ngo i c nh mà c ng là tâmớ đ ớ ầ ă ạ ơ ạ ả ũ
c nh, t o nên s ng nh t gi a tr ng v i ng i. Khi mu n quên s u làả ạ ự đồ ấ ữ ă ớ ườ ố ầ
lúc ng i ta trong tâm tr ng cay ng nh t, khi xung quanh không có aiườ ở ạ đắ ấ
có th chia s n i ni m và ta ch còn bi t quên i n i ni m trong menđể ể ẽ ỗ ề ỉ ế đ ỗ ề
r u, m t mình. Nh ng li u chén r u có th làm quen i b o n i cô n,ượ ộ ư ệ ươ ể đ ả ỗ đơ
t i nh c trong lòng hay H Xuân H ng u ng r u mà nh u ng i baoủ ụ ồ ươ ố ượ ư ố đ
gi t s u mà ng i u ng ch ng i c khi mà có th l ng l , âm th mọ ầ ườ ố ẳ đổ đ đượ ể ặ ẽ ầ
nu t vào c h ng, au kh c ng ch ng m t i âu mà tr l i chínhố ổ ọ để đ ổ ũ ẳ ấ đ đ ở ạ
trong tâm trí mình. ây c nh tình Xuân H ng c th hi n ch aỞ đ ả ươ đượ ể ệ ứ
ng bi k ch. Tu i xuân ã trôi qua mà nhân duyên không c tr nđự ị ổ đ đượ ọ
v n.Tr ng v n là bi u t ng c a h nh phúc, là hình nh i di n cho cẹ ă ố ể ượ ủ ạ ả đạ ệ ướ

m và hi v ng. Nh ng h nh phúc c a H Xuân H ng l i xót xa n m cơ ọ ư ạ ủ ồ ươ ạ đế ứ
“khuy t ch a tròn”- m t h nh phúc không h tr n v n, m t cu c i cònế ư ộ ạ ề ọ ẹ ộ ộ đờ
dang d , éo le v i nh ng tr c tr trong tình duyên. H nh phúc c a bà chở ớ ữ ắ ở ạ ủ ỉ
nh v ng tr ng khuy t mà bà không th bi t tr c ngày mai tr ng sư ầ ă ế ể ế ướ ă ẽ
khuy t ti p hay tròn. Ánh tr ng sáng mà l nh l o vô cùng khi n hi n trongế ế ă ạ ẽ ẩ ệ
ó m t n i cô n, tr ng v ng. Và bóng x i kèm v i tr ng l i g i nênđ ộ ỗ đơ ố ắ ế đ ớ ă ạ ợ
m t n i ni m trong lòng tác gi : n i lo s tr c tu i xuân ang m t i.ộ ỗ ề ả ỗ ợ ướ ổ đ ấ đ
Tr ng ã x mà v n khuy t ch a tròn, gi ng nh tu i xuân c a Xuână đ ế ẫ ế ư ố ư ổ ủ
H ng ang m t i mà tình duyên chu c tr n v n. Hình nh m tươ đ ấ đ ă đượ ọ ẹ ả ặ
tr ng là hình nh n d vô cùng c áo và c s c, miêu t chính xác vàă ả ẩ ụ độ đ đặ ắ ả
vô cùng sinh ng ngo i c nh mà c ng b l c tâm c nh, nh ng suyđộ ạ ả ũ ộ ộ đượ ả ữ
ngh , tâm t ang hi n h u trong bà.ĩ ư đ ệ ữ
Nh ng dù có v t v , au xót, chán ch ng n m c nào, thì ng i phư ấ ả đ ườ đế ứ ườ ụ
n Vi t Nam x a v n là nh ng con ng i có nh ng ph m ch t p ,ữ ệ ư ẫ ữ ườ ữ ẩ ấ đẹ đẽ
không ch v b ngoài mà còn là tình yêu th ng , lòng nhân h u, m tỉ ở ẻ ề ở ươ ậ ộ
lòng, m t d vì ch ng, vì con:ộ ạ ồ
“Nuôi n m con v i m t ch ng”đủ ă ớ ộ ồ
Câu th là gánh n ng gia ình t lên vai bà Tú, v t v quanh n m ch ngơ ặ đ đặ ấ ả ă ẳ
n hà nh v y là nuôi c nhà. ông con, nuôi l con ông y ã ành,ề ư ậ để ả Đ ũ đ ấ đ đ
bà còn ph i nuôi ch ng. N m con v i m t ch ng là sáu ng i. M t ph iả ồ ă ớ ộ ồ ườ ộ ả
gánh sáu, th là n ng, ph i gánh và gánh c, th là m ang. Nh ngế ặ ả đượ ế đả đ ư
nuôi v n hi u là v a , v a nuôi, không thi u nh ng c ng ch ngđủ ẫ ể ừ đủ ừ đủ ế ư ũ ẳ
th a. V t v quanh n m n v y mà c ng ch v a nuôi ch ng, nuôiừ ấ ả ă đế ậ ũ ỉ ừ đủ ồ
con, v y m i th t là v t v , ã g ng h t s c r i. V y m i th t là m, n ngậ ớ ậ ấ ả đ ắ ế ứ ồ ậ ớ ậ đả ặ
n th mà c ng gánh xong, khó th mà c ng chu toàn. Câu th th hi nđế ế ũ ế ũ ơ ể ệ
s v t v , gian lao c tính ch u th ng, ch u khó, h t lòng vì ch ng, vìự ấ ả đứ ị ươ ị ế ồ
con c a bà Tú nói riêng và c a ng i ph n Vi t Nam nói chung.ủ ủ ườ ụ ữ ệ
Còn v i T Tình II, dù n au n m c nào thì trong sâu th m trái timớ ự đớ đ đế ứ ẳ
bà, dù y u t n âu c ng loé lên ánh l a khát khao, hi v ng, không ch uế ớ đế đ ũ ử ọ ị
khu t ph c mà mu n vùng lên u tranh thay i cu c s ng c a mình:ấ ụ ố đấ đổ ộ ố ủ

“Xiên ngang m t t, rêu t ng ámặ đấ ừ đ
âm to c chân mây, á m y hòn.”Đ ạ đ ấ
M t hình t ng thiên nhiên d d i, y c a ng nh tính cách bu ngộ ượ ữ ộ đầ ự độ ư ớ
b nh, không ch u khu t ph c i u gì c a chính tác gi v y. ây, H Xuânỉ ị ấ ụ đề ủ ả ậ Ở đ ồ
H ng, s bu n t i bao gi c ng g i nên nh ng ph n ng tích c c, bàươ ự ồ ủ ờ ũ ợ ữ ả ứ ự
không buông xuôi, u hàng mà luôn c g ng tìm cách thay i v n m nh,đầ ố ắ đổ ậ ệ
cho dù nh ng c g ng ó m i ch d ng l i trong suy ngh . Hai câu thữ ố ắ đ ớ ỉ ừ ạ ĩ ơ
t ng nh ch miêu t c nh v t xung quanh, nh ng chính nh ng c i mưở ư ỉ ả ả ậ ư ữ đặ đ ể
cu c nh v t ó ã c dùng b c l tâm tr ng c a con ng i. Hàngả ả ậ đ đ đượ để ộ ộ ạ ủ ườ
lo t nh ng ng t m nh y s c thái bi u c m nh xiên, âm c oạ ữ độ ừ ạ đầ ắ ể ả ư đ đượ đả
lên u câu. Nh ng sinh v t bé nh , hèn m n, còn hèn m n h n c “n iđầ ữ ậ ỏ ọ ọ ơ ả ộ
c hoa hèn” nh ám rêu kia mà c ng không ch u m m y u. Nó ph i m cỏ ư đ ũ ị ề ế ả ọ
xiên, mà là “xiên ngang m t t”. á ã r n ch c l i ph i r n ch c h n, nóặ đấ Đ đ ắ ắ ạ ả ắ ắ ơ
ph i “ âm to c chân mây”. Bi n pháp ngh thu t o ng trong hai câu dãả đ ạ ệ ệ ậ đả ữ
làm n i b t s ph n u t c a thân ph n t á, c cây mà c ng là s ph nổ ậ ự ẫ ấ ủ ậ đấ đ ỏ ũ ự ẫ
u t c a tâm tr ng. Ch nh ng c nh v t bình th ng không có gì c bi tấ ủ ạ ỉ ữ ả ậ ườ đặ ệ
nh rêu và á, nh ng qua cách nhìn y b t mãn, m c c a tác gi ,ư đ ư đấ ấ ấ ứ ủ ả
chúng tr nên vô cùng s ng ng. C ng, n i lo n, phá phách, mu nở ố độ ự độ ổ ạ ố
p tan nh ng gì gò bó d c t do vùng v y gi a t tr i, thiên nhiênđậ ữ đẻ ượ ự ẫ ữ đấ ờ
hoà h p v i con ng i, c i m thiên nhiên c ng chính là n i ni m nhânợ ớ ườ đặ đ ể ũ ỗ ề
v t. Và ta c ng th y c tâm tr ng c a H Xuân H ng ph n u t tr cậ ũ ấ đượ ạ ủ ồ ươ ẫ ấ ướ
nh ng t c l phong ki n, c ng nh nh ng s ph n h m hiu ang tàn nh nữ ụ ệ ế ũ ư ữ ố ậ ẩ đ ẫ
ra tay bóp ch t h nh phúc c a bà; nh ng u t h n y b è nén, gò épế ạ ủ ữ ấ ậ ấ ị đ
trong lòng bà n m c không ch u n i ch ch c v oà ra, bà khao khátđế ứ ị ổ ỉ ự ỡ
mu n p tung t t c , mu n p m i th , mu n t do bi t nh ng nào.ố đậ ấ ả ố đậ đổ ọ ứ ố ự ế ườ
Nh ng dù sao, bà c ng ch là m t ng i ph n phong ki n, m t thânư ũ ỉ ộ ườ ụ ữ ế ộ
ph n n nhi cô c, dù phá phách, dù n i lo n n âu thì c ng ch trongậ ữ độ ổ ạ đế đ ũ ỉ
gi i h n ngôn t . Bà không th làm gì h n c n a M c dù v y,ớ ạ ừ ể ơ đượ ữ ặ ậ
ta ph i công nh n ay là m t cách suy ngh vô cùng m i m , m t t t ngả ậ đ ộ ĩ ớ ẻ ộ ư ưở
i tr oc th i i, m t tính cách hoàn toàn khác bi t so v i ng i ph nđ ứ ờ đạ ộ ệ ớ ườ ụ ữ

lúc b y gi . ó là m t b n l nh, m t cá tính Xuân H ng áng trân tr ng:ấ ờ Đ ộ ả ĩ ộ ươ đ ọ
“Ngán n i xuân i xuân l i l iỗ đ ạ ạ
M nh tình san s tí con con”ả ẻ
Ngán là chán ngán, là ngán ng m. H Xuân H ng ngán l m r i n i iẩ ồ ươ ắ ồ ỗ đờ
éo le, b c b o. Xuân i r i xuân l i, t o hoá ch i m t vòng lu n qu n. Tạ ẽ đ ồ ạ ạ ơ ộ ẩ ẩ ừ
xuân mang hai ngh a, v a là mùa xuân, v a là tu i xuân. Mùa xuân i r i,ĩ ừ ừ ổ đ ồ
mùa xuân tr l i v i thiên nhiên, v i muôn nghìn hoa c , lá cây, nh ng v iở ạ ớ ớ ỏ ư ớ
con ng i tu i xuân qua là không bao gi tr l i. Hai t “l i” trong c m tườ ổ ờ ở ạ ừ ạ ụ ừ
“xuân i xuân l i l i” mang hai ý ngh a khác nhau. T l i th nh t ngh a làđ ạ ạ ĩ ừ ạ ứ ấ ĩ
thêm l n n a, t l i th hai ngh a là tr l i. S tr l i c a mùa xuân l iầ ữ ừ ạ ứ ĩ ở ạ ự ở ạ ủ ạ
ng ngh a v i s ra i c a tu i xuân. Ngh thu t t ng ti n làm cho ngh chđồ ĩ ớ ự đ ủ ổ ệ ậ ă ế ị
c nh càng éo le h n: M nh tình-san s -tí con con. M nh tình ã bé l i cònả ơ ả ẻ ả đ ạ
san s ra thành ít i, ch còn tí con con nên càng xót xa, t i nghi p. Câuẻ ỏ ỉ ộ ệ
th c vi t ra có th là tâm tr ng c a ng i mang thân i làm l . auơ đượ ế ể ạ ủ ườ đ ẽ Đ
xót bi t m y, khi m nh tình là m t th c chia n m x b y, nh n d cế ấ ả ộ ứ đượ ă ẻ ả ậ ượ
duy nh t m t m nh tí con con. H nh phúc c a bà ch ng nh ng không tr nấ ộ ả ạ ủ ẳ ữ ọ
v n mà còn nh bé, ít i n m c t i nghi p. Tình duyên nh th có ẹ ỏ ỏ đế ứ độ ộ ệ ư ế để
làm gì, ch càng thêm t i nh c, ng cay. Cách dùng t gi n n mà v nỉ ủ ụ đắ ừ ả đơ ẫ
vô cùng c áo ã c c t n i ni m c a tác gi . H Xuân H ng ngangđộ đ đ ự ả ỗ ề ủ ả ồ ươ
tàng, thách th c y n i lo n trên là th , nh ng cu i cùng t t c v n chứ đầ ổ ạ ế ư ố ấ ả ẫ ỉ
chìm vào vô v ng trong s b t l c t t cùng và chán ch ng, m t m i.ọ ự ấ ự ộ ườ ệ ỏ
Nh ng c g ng vùng v y c a bà ch là vô ích, b i ph n c a bà v n ã làữ ố ắ ẫ ủ ỉ ở ậ ủ ố đ
m t bi k ch và mãi mãi ch là bi k ch mà thôi. Có l trong gi phút y, bà ãộ ị ỉ ị ẽ ờ ấ đ
mu n buông xuôi, mu n b m c cho t t c s ph n a y, bà ã m tố ố ỏ ặ ấ ả ố ậ đư đẩ đ ấ
h t hi v ng “Gi t n c m t em âm th m buông r i, êm s uế ọ ọ ướ ắ ầ ơ đ ầ
n côi trong tim em ôm tr n m t n i sàu b v ành khócđơ ọ ộ ỗ ơ ơ đ
v y thôi Li u H Xuân H ng có th v t qua t t c tr l i làậ ệ ồ ươ ể ượ ấ ả để ở ạ
m t ng i ph n yêu i m nh m , không s gì c nh ngày nào? óộ ườ ụ ữ đờ ạ ẽ ợ ả ư Đ
v n là câu h i còn d dang c a ng i ph n em thân i làm l , ph nẫ ỏ ở ủ ườ ụ ữ đ đ ẽ ậ
ng i mà h nh phúc không bao gi tr n v n mà ch nh nhoi nh m nhườ ạ ờ ọ ẹ ỉ ỏ ư ả

g ng v Câu th di n at sâu s c nh i m, bi k ch c a H Xuânươ ỡ ơ ễ đ ắ đỉ đ ể ị ủ ồ
H ng và c ng là c a ng i ph n th i b y gi .ươ ũ ủ ườ ụ ữ ờ ấ ờ
ó là nh ng hi n thân cho nh ng kh au c a con ng i trong xã h iĐ ữ ệ ữ ổ đ ủ ườ ộ
x a, ng th i là k t tinh c a nh ng c tính t t p c a ng òi ph nư đồ ờ ế ủ ữ đứ ố đẹ ủ ư ụ ữ
Vi t Nam qua hàng th k . Trong c hai bài th là hình t ng ng i phệ ế ỉ ả ơ ượ ườ ụ
n Vi t Nam ch u nhi u au n, t i c c d i ch phong ki n nh ng ữ ệ ị ề đ đớ ủ ự ướ ế độ ế ư ở
h toát lên s u tranh m nh m , v t lên s ph n làn t t b n ph nọ ự đấ ạ ẽ ượ ố ậ để ố ổ ậ
c a m t ng i ph n trong gia ình, m t ng i ph n dám v t lên trênủ ộ ườ ụ ữ đ ộ ườ ụ ữ ượ
n au tìm h nh phúc mà mình h ng khao khát.đớ đ để ạ ằ
Bài vi t s 2 l p 11 3: Nhân cách nhà nho chân chính trong bàiế ố ớ đề
th Bài ca ng n i trên bãi cát c a Cao Bá Quátơ ắ đ ủ
Bài làm
Bãi cát l i bãi cát dàiạ
i 1 b c nh lùi 1 b c.Đ ướ ư ướ
M t tr i ã l n ch a d ng c.ặ ờ đ ặ ư ừ đượ
L khách trên ng n c m t r i.ữ đườ ướ ắ ơ
n d v con ng duy nh t "lên i" trong xã h i pk th i nát. NgayẨ ụ ề đườ ấ để đờ ộ ố
t u bài th ta ã b t g p hình nh l - - con ng. ng i trên cátừ đầ ơ đ ắ ặ ả ộ đồ đườ Đườ đ
mang ý ngh a bi u t ng cho con ng i, con ng y dài vô cùngĩ ể ượ đườ đờ đườ ấ
t n, y r y nh ng khó kh n, chông gai, m m t ko bi t ch n ng nào,ậ đầ ẫ ữ ă ờ ị ế ọ ả
h ng nào. t c chân lí c a cu c i, nta ph i v t qua muôn ngànướ Để đạ đ ủ ộ đờ ả ượ
khó kh nă
Ng` i g là nv tr tình, là ng` k s i tìm chân lí gi a cu c i m m t,đ đ ữ ẻ ĩ đ ữ ộ đờ ờ ị
hay ó chính là hi n thân c a Cao bá Quátđ ệ ủ
Không h c c tiên ông phép ngọ đượ ủ
Trèo non , l i su i , gi n khôn v i !,ộ ố ậ ơ
i n tích ( SGK có ) ây là l i t b ch, n i cay ng, nh ng suy ngh yĐ ể Đ ờ ự ạ ỗ đắ ữ ĩ đầ
mâu thu n gi a m c khát v ng s ng cao p vs hi n th c m m t,ẫ ữ ơ ướ ọ ố đẹ ệ ự ờ ị
gi a tinh th n xông pha trên con ng i tìm lí t ng vs nhu c u h ngữ ầ đườ đ ưở ầ ưở
l c c u an lúc b y gi , Ng òi i g hi u r ng ph i h c i thi, nh ng khiạ ầ ấ ờ ư đ đ ể ằ ả ọ đểđ ư

t làm quan nh bao ph ng danh l i khác thì h c và thi làm j?đỗ đạ ư ườ ợ ọ để
Tác gi nh ng mong mình h c c tiên ông cái phép ng , cái phép "th yả ữ ọ đ ủ ụ
du" nh thái Ng Công Trư độ ứ
c m t d ng d ng ng` thái th ngĐượ ấ ươ ươ ượ
Khen chê ph i ph i ng n ông phongơ ớ ọ đ
Ko quan tâm n ng` i nói j, ngh j, s ng th nh th i nhàn h , vô u, thìđế đờ ĩ ố ả ơ ạ ư
may ra m i n i th ng kh m i ch m d t. Ti c thay phép th y du i v iọ ỗ ố ổ ớ ấ ứ ế ụ đố ớ
nh ng ng i v n ã quá t nh l i ch ng có chút gì hi u l c. Vì th , càng iữ ườ ố đ ỉ ạ ẳ ệ ự ế đ
trong s t nh táo thì m i n i oán h n trong lòng ng i i ch càng thêmự ỉ ọ ỗ ậ ườ đ ỉ
ch t ch ng.ấ ồ
X a nay ph ng danh l iư ườ ợ
T t t trên ng i .ấ ả đườ đờ
Ý mu n nói vs ta r ng cu c i y nh ng b n danh l i chen chúc, chúngố ằ ộ đờ đầ ữ ọ ợ
m u sinh, h ng th say s a và ko ai i cùng m trên con ng m m tư ưở ụ ư đ đườ ờ ị
trên cát, ch có 1 mình n c bi t bao!ỉ đơ độ ế
u gió h i men th m quán r u ,Đầ ơ ơ ượ
Ng i say vô s , t nh bao ng i ?ườ ố ỉ ườ
Chuy n m u c u danh l i c ng nh chy n th ng th c r u ngon, ít aiệ ư ầ ợ ũ ư ệ ưở ứ ượ
tránh c s cám dđ ự ỗ
Cách nói y nh m m c ích làm n i rõ m` vs ông o nh ng ng` ch yấ ằ ụ đ ổ đ đả ữ ạ
theo danh l i và kh ng nh m` ko th hòa tr n vs chúngợ để ẳ đị ể ộ
Cách nói y ch ng t ng` i g ã t thái khinh th ng vs ph ngấ ứ ỏ đ đ đ ỏ độ ườ ườ
danh l i. Ông là k cô n ko có ng hành và s th c y làm ng` i gợ ẻ đơ đồ ự ự ấ đ đ
r t cay ng.ấ đắ
S i l p th c / ng và t nh / say th c ra ch là nh ng bi n pháp lo i trự đố ậ ứ ủ ỉ ự ỉ ữ ệ ạ ừ
nh m gi i h n d n và soi t t ng b c c tr ng lo i bi t c a i t ng.ằ ớ ạ ầ ỏ ừ ướ đặ ư ạ ệ ủ đố ượ
Trx hoàn c nh y, ng` i ng t ra câu h i day d t: i ti p hay d ngả ấ đ đườ đặ ỏ ứ Đ ế ừ
l i?ạ
Bãi cát dài , bãi cát dài i !ơ
Tính sao ây ? ng b ng m m t ,đ Đườ ằ ờ ị

ng ghê s còn nhi u , âu ít ?Đườ ợ ề đ
Và d nhiên ông ã ko d ng l i mà ti p t c b c i ĩ đ ừ ạ ế ụ ướ đ
Th r i ph n cu i, bài th k t thúc b ng m t câu v n b ng và ba câuế ồ ở ầ ố ơ ế ằ ộ ầ ằ
v n tr c b y ch , báo hi u m t cái gì ang th t l i trong t t ng, là cáiầ ắ ả ữ ệ ộ đ ắ ạ ư ưở
tuyên ngôn “cùng ng” c a nhà th . Phép i p âm ây l i c sđườ ủ ơ đệ ở đ ạ đượ ử
d ng ti p, cài vào nhau, an chéo nhau, y c m giác nh c nh i n cùngụ ế đ đẩ ả ứ ố đế
t t :ộ
Hãy nghe ta hát khúc " ng cùng " ,đườ
Phía b c núi B c , núi muôn trùng ,ắ ắ
Phái nam núi Nam , sóng dào d t .ạ
Ng i i g nh n ra r ng m ko ch cô c trên g i mà còn ang i trênườ đ đ ậ ằ ỉ độ đ đờ đ đ
con g cùng, s b t c trên g i, nhìn v phía b c thì th y núi non muônđ ự ế ắ đ đờ ề ắ ấ
trùng, nhìn v phía nam thì núi sau l ng, sông tr c m t, khó kh n vàề ư ướ ặ ă
gian nan, nguy hi m.Và n ây, c m h ng v m t con ng i l m l i iể đế đ ả ứ ề ộ ườ ầ ũ đ
không bi t tháng bi t n m, i mà không bao gi t i ích, i nh ng v n cế ế ă đ ờ ớ đ đ ư ẫ ứ
nh d m chân t i ch … u bài th c ti p thêm b i cái c m h ngư ẫ ạ ỗ ở đầ ơ đượ ế ở ả ứ
v s cô n tuy t i c a chính ng i b hành y, ã nâng hình t ngề ự đơ ệ đố ủ ườ ộ ấ đ ượ
tr tình c a bài th lên m c m t n d có s c ám nh ghê g m : ng iữ ủ ơ ứ ộ ẩ ụ ứ ả ớ ườ
hành nhân y v n c ang m i mi t i, nh ng nhìn lên phía B c thì muônấ ẫ ứ đ ả ế đ ư ắ
ng n núi l p l p ã s ng s ng ch n m t l i; ngo nh v Nam, núi và sóngọ ớ ớ đ ừ ữ ắ ấ ố ả ề
hàng muôn t c ng ã vây ph l y mình. Và nhìn kh p b n phía, thì nàođợ ũ đ ủ ấ ắ ố
có còn ai, ch còn c m t mình mình ng tr trên bãi cát. i ti p hay lùiỉ độ ộ đứ ơ Đ ế
l i? Ti n thoái l ng nan! Ng` i g ch còn bi t ng chôn chân trên cátạ ế ưỡ đ đ ỉ ế đứ
Anh ng làm chi trên bãi cát ? ( Câu h i m , g n gi ng v i câu : S ngđứ ỏ ở ầ ố ớ ố
trên i , k ko h c th c c k có h c u t bi n mình thành ra 1 l bòđờ ẻ ọ ứ ả ẻ ọ đề ự ế ũ
sáng n , t i ng , ch kh kh làm theo l i ch và cây roi . Nh Th cóă ố ủ ỉ ư ư ờ ủ ư ế
ph i là cách s ng úng ngh a i v i 1 con ng i ? )ả ố đ ĩ đố ớ ườ
=> Hình nh k t ng cao nh t là m t con ng i ã m t h t ý ni m v th iả ế đọ ấ ộ ườ đ ấ ế ệ ề ờ
gian vì nh ng cu c i, l i m t luôn c ý ni m v ph ng h ng vì khôngữ ộ đ ạ ấ ả ệ ề ươ ướ
còn có không gian xoay tr . y là con ng i m t ý th c v l t n t i.ở Đấ ườ ấ ứ ề ẽ ồ ạ

Nh ng câu cu i cùng c a bài th là m t câu h i, cho nên c n hi u : trongư ố ủ ơ ộ ỏ ầ ể
c nh ng tuy t v ng, con ng i này v n luôn luôn b n kho n th c m c màả ộ ệ ọ ườ ẫ ă ă ắ ắ
không gi i áp n i vì sao và do âu mình l i t ánh m t lý do t n t i c aả đ ổ đ ạ ự đ ấ ồ ạ ủ
mình.
Thêm: Cao Bá Quát ã t ng chia trí th c ra làm ba lo i, ng v i ba loàiđ ừ ứ ạ ứ ớ
chim. Lo i th nh t là h ng h c bay gi a tr i xanh. Lo i th hai là h c enạ ứ ấ ồ ộ ữ ờ ạ ứ ạ đ
n mình bên s n núi. Lo i th ba là hoàng y n lu n qu n ch n lâu àiẩ ườ ạ ứ ế ẩ ẩ ở ố đ
c a k quy n quý. Kh i ph i nói con ng i c i ch bi t bái t cành hoaủ ẻ ề ỏ ả ườ ả đờ ỉ ế ạ
mai nh Cao Bá Quát thích lo i chim nào và khinh lo i nào. ==> Quanư ạ ạ
i m c a ông ==> Nhân cách c a ôngđ ể ủ ủ