Quan hệ thương mại Việt Nam Nhật Bản trong bối cảnh mới giai đoạn 2008-2013 ( Luận văn ThS 2014 )

i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ



NGUYỄN THANH THẢO



QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN
TRONG BỐI CẢNH MỚI GIAI ĐOẠN 2008-2013



LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI




Hà Nội – 2014


ii
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

NGUYỄN THANH THẢO


QUAN HỆ THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN
TRONG BỐI CẢNH MỚI GIAI ĐOẠN 2008-2013

Chuyên ngành : KTTG&QHKTQT
Mã số: 60 31 07


LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ ĐỐI NGOẠI


NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN XUÂN THIÊN


Hà Nội – 2014


iii


LỜI CẢM ƠN











 










 
-  
. trong



 





 

Em xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 5 năm 2014

Tác giả
Nguyễn Thanh Thảo



iv
Mục lục
LI C i
DANH M VIT TT vi
DANH MNG viii
DANH M ix
M U 1
 M NG TI QUAN H I
VIT NAM  NHT BN 11
1.1.   11
1.1.1. Xu th  11
1.1.2. S u dch 13
1.1.3. C         t gia Trung Qu 
Nht Bn 17
1.1.4. ng ca bi cnh th gii 20
1.2.   22
1.2.1. Nht Bn 22
1.2.2. Vit Nam 25
1.2.3. ASEAN  Nht Bn 28
1.2.4. Hi Vit Nam - Nht Bn (VJEPA) 32
1.2.5. ng t s a Nht Bn vi Vic 35
C TRNG QUAN H I VIT NAM  NHT BN . 38
2.1. Tng quan chung quan h i Vit Nam  Nht Bn ng
 38
2.1.1. n 1973  1986 38

2.1.2. n 1987  1991 40
2.1.3. n 1992  2007 41
2.2. Thc trng xut khp khu ca Vit Nam - Nht Bn. 44
2.2.1.  44
2.2.2. Xut khu ca Vit Nam sang Nht Bn 47
2.2.3. Nhp khu ca Vit Nam t Nht Bn 49


v
2.2.4. Nhng v t ra 54
2.3.  i Vit Nam  Nht Bn 55
2.3.1. Nhc 55
2.3.2. Nhng thun l ng Nht Bn 57
2.3.3. Mt s p th ng Nht Bn 59
N VY QUAN H I
VIT NAM  NHT BN 64
3.1. Trin vng quan h i Vit Nam  Nht B 64
3.1.1. D  trin vng quan h i Vit Nam  Nht Bn 64
3.1.2. Nh Vit Nam  Nht Bn 68
3.2. Mt s gi i Vit Nam  Nht Bn. 71
3.2.1. Gi c 72
3.2.2. Nhng gip   p h tr t
Nht Bn 75
3.2.3. Gi ng t p 77
KT LUN 80
Danh mu tham kho 82



vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT
Từ viết tắt
Nguyên nghĩa tiếng Anh
Nguyên nghĩa tiếng Việt
1
AEC
ASEAN Economic
Community
Cng kinh t ASEAN
2
AJCEP
ASEAN Japan
Comprehension
Economic Partnership
Hi 
din ASEAN-Nht Bn
3
ARF
ASEAN Regional Forum
Dic ASEAN
4
ASEAN
Association of Southeast
Asian Nations
Hip h

5
ASEM

The Asia- Europe
Meeting
Di 
6
CNH-

 Hii

7
EU
European Union

8
FTA
Free Trade Agreement
Hii t do
9
JIS
Japanese Industrial
Standards
p Nht
Bn
10
NAFTA
North America Free
Trade Agreement
Hii t do
Bc M
11
ODA

Official Development
Assistance
H tr c


vii
12
OPEC
Organization of the
Petroleum Exporting
Countries
T chc xut khu
du la
13
TPP
Trans-Pacific Partnership


14
VJEPA
Vietnam  Japan
economic Partnership
Agreement
Hi Vit
Nam-Nht Bn
15
XNK

Xut nhp khu
16

WTO
World Trade
Organization
T chi th gii


viii
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT
Số hiệu
Nội dung
Trang
1
Bng 2.1
Kim ngch xut nhp khu Vit Nam  Nht Bn
1973-1986
39
2
Bng 2.2
Kim ngch mu dch Vit Nam  Nht Bn giai
n 1998-2007
43
3
Bng 2.3
Kim ngch, t m kim ngch XNK ca
Vic/khi

45
4
Bng 2.4

T tr hng kim ng
gia Vit Nam  Nht Bn 2007-2013
47
5
Bng 2.5
Thp khu t Nht Bn  Vit

53



ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
STT
Số hiệu
Nội dung
Trang
1
Bi 2.1
T trt khu ca Vit Nam sang Nht
Bn
48
2
Bi 2.2

    -    
- 
49
3
Bi 2.3

T trp khu ca Vit Nam t Nht
B
51
4
Bi 2.4
Kim ng
mi gia Vit B
2009-2013
56


1
MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài.




Q- 





         
-





  
  quan  song
p             tin   
   hai     nay  kinh doanh      


2
 Nam        cao          




 


       




 
 Tuy    
Nam         khu        
giao   

. 
B

 



        kinh   Nam    trong 
     nay, quan     Nam     


3
 xem          kinh     Trong
giai  2008 -2013  ta           quan 
quan     Nam      H   
ASEAN  - 


 
 
      Quan   mai  Nam
            hai  hay   
         Nam      gia  quy
   hay   Nam          cao 
  quan     Nam   
   cho              
   Vi Nam    trong    giai  2008-
        
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu.
    c n quan h i Vit
Nam  Nht B            
i mt s mi Vit Nam  Nht Bn
 Thương mại một số mặt hàng
- Nguyn Th Hu (2009), Xuất khẩu hàng thủ công mỹ nghệ của Việt
Nam sang thị trường Nhật Bản,  - i. Lu

c trng xut kh  ngh ca Vit Nam sang
th ng Nht Bc bim s g m
ngh 


4
nhng kt qu n ch trong hong xut kh 
ngh ca Vit Nam sang Nht B xuy vic
xut kh  ngh ca Vit Nam sang th ng Nht Bn.
-  Chiến lược phát triển ngành công nghiệp ô tô
Nhật Bản: Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam,  - 
Ni. Luu nh i dung ca
chi  t B ng mt
n ch ca chi n dng c
 nhng kinh nghim thc t ca Nht Bc tin ca Vit
Nam, lun ngh nhp
t Nam trong bi cnh hin nay.
 Khái quát quan hệ hệ kinh tế, thương mại
- NguyVai trò của văn hóa đối với phát triển
kinh tế Nhật Bản và một số gợi ý chính sách đối với Việt Nam
pi vn kinh t Nht Bn. - 
ra nhng gthit thi vi Vit Nam nhng mt nn
n su t i vi
n kinh t trong bi cnh hi nhp. - 
gia Vit Bn Nhng ni di dung c p
m sau: - t Bt trong nhng
 quan trng nhn t thn k v kinh t ca Nht Bn,
c bit Bn; - ng c
t Bi vn kinh t  c t- 
n ca

ng v n nt Nam. - n g
trng v mt ng n


5
tin su t i vn kinh t
trong bi cnh hi nhp. - Vi  i
vi Nht Bi vi Vit qu c: -
u tham kho b 
 quc t & Quc t hc. -
  a Vit Nam vi Nht B ng ti Nht Bn    n
- Kt qu u c   
-  223 - 
- TQuan hệ thương mại Việt Nam – Nhật Bản
(thời kỳ 1990-2007) - i,. Lu
t s v n chung v i quc t; nhm
ch yu v u kin t  - i ca Vit B
 ch yy quan h i Vit Nam - Nht B
quan h i Vit Nam - Nht Bn t  ra
c nh ng ci hai chiu, s ci thin
cu dch, s n ca mt s mt khu ch lng
th ra mt s hn ch bt cp ca quan h i Vit Nam - Nht
Bn: s n ca quan h i Vit - Nhng vi tim
a mt nhp khc
ci thin, cht kh xut mt s gi
y mnh quan h i Vit - Nht  ti
v i vi doanh nghii v hoch c
th ci t h tng cy mng
p ph trc bit ci thich v n xut kh
cng mt chic sn pha chc

p hiu qu  ng kim ngch xut khu sang Nht Bi vi


6
p Vit Nam, cn la chn chi p th
ng Nht B  t kh      c tip, cn c gng
i din hoi Nhng
mt chic hop vi th kinh tc
c  t
c  p Vit Nam.
- TrThương mại Việt Nam – Nhật Bản trong
tiến trình phát triển quan hệ giữa hai nước, t b Quc gia.
 c
lch s quan h c Vit-Nht qua nhiu th k t c khi
thit lp quan h ngot lp quan h ngoi
giao k t  
n 1973  n 1979  n 1992
 2008. Trong m u din bit qu c
ca mi quan h  
c bi kinh ti b
hi trong tin quan h gia Vit
B  
h i Vit Nam - Nht Bn: T 
1975; t  i giai
 u s lic thuyt ph i v
s i Vit - Nh
qua, hiu qu ca hong kinh t i Vit - Nht to
ln bn vng mi quan h Vit Nam - Nht Bn. Tuy
vy quan h i Vit - Nht s hn ch, bt cp do nhng
 quan ca c t B 

7
ra. V ng thun lng
d n vng th xut nhng gin nhn
ma quan h i Vit Nam - Nht B
, c c Vit- Nhu phng gi lc h
trip vi tiu ca c hai nuc trong bi cnh khu vc
 hic mt, c 
kt Hi Vit Nam - Nht B Hip
i t t-Nh  kt
ng th n nghc ta cn ch ng chic
hn vi Nht Bn t 
c bit coi tr hn kinh t p vi li th
 n thc tin ca m
- Ngc Trnh (2008), 35 năm quan hệ kinh tế Việt Nam – Nhật Bản:
một chặng đường phát triển, Tu
cho rNht Bt trong nh quan tru ca
Vi 
Nht B i b ca quan h c
 c tip ca Nht Bn  Vit
Nam, Vin tr t tri h th c,

u v quan h i Vit Nam 
Nht Bn trong thi gian mt s a th k u th k 
 u thc trng quan h i Vit Nam  Nht
Bn, thun l   ng gi gii quyt nh 
t ci ch ng nh
cu ca thc tin trong khong th ng

8
th  u ch mt ni dung
 u hoc n mi
dng  mt cao, 
u m i quyc mn
 t ra trong quan h i Vit Nam  Nht Bn trong giai
n hin t luu v  mt phm vi
u m sn v ng tip cn
ca luu trc tip thc trng quan h i Vit Nam 
Nht Bn hin nhng v n xut
nhng giy quan h i Vit Nam  Nht Bn
p vi nhng l ca Vit Bn.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
 M
 thc trng quan h i Vit Nam  Nht Bi
s ng ca bi cnh mi cn 2008-2013,
 u trong quan h t hn ch t 
Vit Nam
  ra nhng gi  c ph  n dng nh   a
Nht Bt Nam t 
t.
  

  th



 sau:
- Th nh




i cng ti ti
h i Vit Nam  Nht Bn.
- Th hai, 



 

 

, nh

 


vi th ng Nht Bn 2008-2013


9
- Th ba, 



 xu

m
tip t






  Nht Bn trong nh
ti
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.
u ca lu i gia Vit Nam
t Bn trong bi cnh .mn 2008-2013). Trong quan h 
mi, quan h v m mt phn quan tr 
la chu v quan h 
V thi gian, luu quan h ng mi Vit Nam - Nht
B
5. Phƣơng pháp nghiên cứu.
Lu dng h t hch s
 th 
 ng, m bing ca hot
i gia c.
  p s li





 ,













, 
6. Những đóng góp mới của đề tài.
- H th thc tin v quan h hi
gia hai ni bi cnh mi.
- i quan h i Vit Nam  Nht Bn t 
 c nhu, nhng tn t 
n ti gia mi quan h cc
-  xut mt s giy quan h i song



10
- t s d  trin vng quan h i Vit Nam
 Nht Bn cho t
7. Kết cấu của đề tài.
  

 mng ti quan h i Vit Nam
-Nht Bn
c trng quan h i Vit Nam  Nht Bn
  n v     y quan h  i Vit
Nam  Nht Bn

11
CHƢƠNG 1: NHỮNG NHÂN TỐ MỚI TÁC ĐỘNG TỚI QUAN HỆ
THƢƠNG MẠI VIỆT NAM – NHẬT BẢN
1.1. Nhân tố bên ngoài
1.1.1. Xu thế toàn cầu hóa


 





- 


- 


-  

- 

- 



12

-         


 ny sinh rt sn d ri to ra
nhn nhy v u th k XVI  XVII
vi s  quc t 
kinh t khi ngun t i dn dn ph
trin sang nhin xut, dch vi.
t c n kinh t c
n, quc gia l qu 
r 
 mang nhm:
- T  u t cn xu  u
c th hin qua t  i dung quan trng c
. Bng cha hu h ch kinh
t c biu tp trung gii
quyt v tip cn th t v t i.
 b dn nh
b s i x, to lp s cng, nhng
m vi quc t  c ct gim
dn thu quan; gim bn ti loi b  
bii x gia ci quc t.
- y mc t  
c biu hin bng quan h t  v
 t; t c gia tham gia hong
ch v  gin h


13
thc gia hi nhng l

nh m.
- u t cht kinh t quc
t vi nhng c c nh

- S nh m ct
kinh t quc tt kinh t quc t din ra  nhiu c 
nhau, t t sonn khu v
 
cu.
1.1.2. Sự gia tăng tiến trình khu vực hóa mậu dịch
T nhu ca thu
 hu v n mnh m c v  cht.
 c mu dch t do
 t thc nhi 
ph bii phm vi hng ch gii hn trong vic thc
hin t ch v   
, thun l tc hng
u ni dung mng.
ang dic bit
mnh mng t ng mi vy bi s gia
ng mnh m ng ca c chc kinh t quc t vc hi
 nh  i, t chc kinh t ng    
quan trng trong nhng cung lng, sp xp vi quy khu
vc vc tc bit ly t do hong mi vu
kinh t quc t. Bt k mc nc t


14
u phi t tht mt trong nhng t chc kiu
vn vic hi kinh t 

mu dch t do trong khu vc. Hin nay, nn kinh t th git nhiu khi
lit kinh t hoc mu dch t  
c coi lt t chc lit khu vc rin hng bii gi
quc gia  b  quan. Mc dn trn
ra kh      mong mun, song vic h  t th
ng thng nhc hon. Mc tia to
kinh t  u t -  sn xut c nhng
kinh nghim, k ng qum vi tong trong tng lai
gn, mc tia th thc hiy, vic tc
lit li vi nhau, ca ra nhu n nhu hu
quc t hin h: loi b nhng h
u t sn xua t n
v kinh t n. T 
khnh rng, khu v tou ho
thun vi nhau m h tr cho y ln nhau v tr cho nhau. Khu
v ny sinh trong bi cnh to n mt
m nhnh ny. Nh ha khu vi cao
n so vi tokinh t vu vn rng r gii s
lt ton ngn. Hai t
chc khu vng vng trc tip nht, lit thin
quan h kinh t i ngoi cc bit lan h kinh t Vit Nam 
Nht Bn h 
Hip h
 ASEAN


15
ASEAN c thp ngu thp mi
nc thn nay, n v rng ra to c
 n t c (bao g

t Nam. Ngay trong ngu thp, ASEAN long trng tuy
mc tiu ca hip hi ly s tng trng kinh t, tin b x
hi v lc chung tr
thn bng, hng cs vt cht cho mt c
 t cho 
c nn coi h lt trong nhng ni dung ch y
hong ca mc tha ASEAN,  kinh t
ca Vit Nam vi Nht Bn, nht l   ca ASEAN cng 3 gm
(Trung Quc; Nht Bn; Hc) va chu s chi phi ca nhng nguyc
chung trong h ca hip hi vc trong khu vc v
va nm trong bi cnh chung quc t, chu s chi phi c
 i ngoi ca Nht Bn vc trong khu vc n



  




- 
 
Shinzo 


16

 




-
 


 APEC
            
         
     
      

- 


 

-

-li, In---xi-
- 

  