Một số giải pháp chủ yếu nhằm đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển tỉnh lộ 293 tại huyện lục nam, tỉnh bắc giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI





VŨ TRÍ THỨC




MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM ðẨY NHANH TIẾN ðỘ
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN
TỈNH LỘ 293 TẠI HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG




LUẬN VĂN THẠC SĨ







HÀ NỘI - 2014

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO
TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI




VŨ TRÍ THỨC



MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NHẰM ðẨY NHANH TIẾN ðỘ
GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN
TỈNH LỘ 293 TẠI HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG



CHUYÊN NGÀNH : KINH TẾ NÔNG NGHIỆP
MÃ SỐ : 60.62.01.15


NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
GS.TS. ðỖ KIM CHUNG




HÀ NỘI - 2014

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế

Page i

LỜI CAM ðOAN


Tác giả cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược ai công bố trong
bất kỳ luận văn nào khác.
Tác giả xin cam ñoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñã
ñược chỉ rõ nguồn gốc.
Hà Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn



Vũ Trí Thức

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình ñiều tra, nghiên cứu ñể hoàn thành luận văn, ngoài sự
nỗ lực của bản thân, tác giả ñã nhận ñược sự hướng dẫn nhiệt tình, chu ñáo
của các thầy cô giáo, cơ quan, ñồng nghiệp và nhân dân huyện Lục Nam,
tỉnh Bắc Giang.
Tác giả xin bày tỏ sự cảm ơn trân trọng nhất tới giáo viên hướng dẫn
khoa học GS.TS. ðỗ Kim Chung ñã tận tình hướng dẫn, giúp ñỡ tác giả trong
suốt quá trình hoàn thành luận văn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn sự góp ý chân thành của các thầy, cô giáo Ban
quản lý ñào tạo sau ñại học, Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn, Bộ môn
kinh tế nông nghiệp và chính sách cùng tất cả các thầy cô giáo trường ðại học
Nông nghiệp Hà Nội ñã giúp ñỡ tôi trong quá trình học tập cũng như hoàn
thành luận văn này.
Tác giả xin trân trọng cảm ơn Trung tâm phát triển quỹ ñất và Cụm công
nghiệp huyện Lục Nam, Phòng Tài chính - kế hoạch huyện Lục Nam, Phòng
Tài nguyên - Môi trường huyện Lục Nam, Chi cục thống kê huyện Lục Nam,
Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Lục Nam, Sở giao thông vận tải tỉnh Bắc
Giang ñã nhiệt tình giúp ñỡ tôi trong quá trình hoàn thành luận văn này.
Cuối cùng tác giả xin ñược dành lời cảm ơn sâu sắc nhất tới gia ñình,
những người thân ñã tạo ñiều kiện về mọi mặt và ñộng viên khích lệ cho tác
giả trong quá trình học tập cũng như thực hiện ñề tài.
Hà Nội, ngày 10 tháng 5 năm 2014

Tác giả luận văn


Vũ Trí Thức

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page iii

MỤC LỤC
LỜI CAM ðOAN i

LỜI CẢM ƠN ii

MỤC LỤC iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT vi

DANH MỤC BẢNG vii

DANH MỤC HỘP vii

DANH MỤC BIỂU ðỒ vii

DANH MỤC SƠ ðỒ vii

1. ðẶT VẤN ðỀ 1

1.1 Tính cấp thiết của việc nghiên cứu ñề tài 1

1.2 Mục tiêu của ñề tài 3

1.2.1 Mục tiêu chung 3

1.2.2 Mục tiêu cụ thể 3

1.3 Các câu hỏi nghiên cứu 3

1.4 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu 4

1.4.1 ðối tượng nghiên cứu 4

1.4.2 Phạm vi nghiên cứu của ñề tài 4

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN ðƯỜNG GIAO THÔNG 6

2.1 Cơ sở lý luận về giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường
giao thông 6

2.1.1

Bản chất, khái niệm của giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển
ñường giao thông 6

2.1.2

Vai trò của công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong
dự án phát triển ñường giao thông 7

2.1.3

ðặc ñiểm của công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng
trong dự án phát triển ñường giao thông 8

2.1.4

Nội dung nghiên cứu giúp ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng
trong dự án phát triển ñường giao thông 9

2.1.5

Nhân tố ảnh hưởng ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt
bằng trong dự án phát triển ñường giao thông 12


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page iv

2.2

Cơ sở thực tiễn của giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường
giao thông 17

2.2.1

Chính sách, bồi thường thiệt hại và tái ñịnh cư ở các tổ chức tài trợ 17

2.2.2 Chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng trên thế giới 18

2.2.3

Chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng ở nước ta và
một số ñịa phương trong nước hiện nay 22

3. ðẶC ðIỂM ðỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

3.1 ðặc ñiểm ñịa bàn nghiên cứu 28

3.1.1 ðặc ñiểm tự nhiên 28

3.1.2 ðặc ñiểm ñiều kiện kinh tế - xã hội 32

3.2 Phương pháp nghiên cứu 33

3.2.1 Phương pháp chọn ñiểm nghiên cứu 33

3.2.2 Phương pháp thu thập số liệu 34

3.2.3 Khung phân tích 37

3.2.4 Phương pháp xử lý thông tin và phân tích số liệu 39

3.2.5 Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu 40

4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN 42

4.1 Thực trạng công tác giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ
293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc
Giang tại ñịa bàn huyện Lục Nam 42

4.1.1

Lập kế hoạch giải phóng mặt bằng dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ
293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh
Bắc Giang 42

4.1.2

Tổ chức, nguồn lực cho công tác bồi thường giải phóng mặt bằng
dự án cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào Tây
Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang 46

4.1.3 Kết quả giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Nam 61

4.1.4 ðánh giá chung về công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng
của dự án phát triển ñường giao thông ở huyện Lục Nam 76


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page v

4.2 Những nhân tố ảnh hưởng ñến công tác giải phóng mặt bằng trong dự án
Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa
Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang 86

4.2.1 Chính sách giải phóng mặt bằng hiện hành 86

4.2.2 Công tác quản lý về ñất ñai, hành lang giao thông và quản lý dự án 91

4.2.3 Công tác tuyên truyền, vận ñộng 93

4.2.4 ðội ngũ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng 94

4.3 Một số giải pháp chủ yếu nhằm ñẩy nhanh công tác giải phóng mặt bằng
trong dự án phát triển ñường giao thông trên ñịa bàn huyện Lục Nam 95

4.3.1 Nhóm giải pháp trước mắt 95

4.3.2 Nhóm giải pháp lâu dài 102

5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 117

5.1 Kết luận 117

5.2 Kiến nghị 118

TÀI LIỆU THAM KHẢO 121

PHỤ LỤC 123

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Các chữ viết tắt
Ký hiệu
1.

Ban quản lý dự án
BQLDA
2.

B
ồi th
ư
ờng, hỗ trợ v
à tái
ñ
ịnh c
ư

BT- HT & TðC

3.

Chính Phủ
CP
4.

Công nghiệp hóa - hiện ñại hóa
CNH-HðH
5.

ð
ầu t
ư xây d
ựng công tr
ình gia
o thông

ðTXDCTGT
6.

Tỉnh lộ 293
ðT 293
7.

Giải phóng mặt bằng
GPMB
8.

Giao thông vận tải
GTVT

9.

Gi
ấy chứng nhận quyền sử dụng (sổ ñỏ)

GCNQSD
10.

Hành lang giao thông
HLGT
11.

Hội ñồng nhân dân
HðND
12.

Hợp tác xã
HTX
13.

Ngân hàng ñ
ầu t
ư và phát tri
ển

BIDV
14.

Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn
Agribank

15.

Ngân hàng phát triển châu Á
ADB
16.

Ngân hàng thế giới
WB
17.

Nghị ñịnh – Chính Phủ
Nð-CP
18.

Nông nghiệp
NN
19.

Quyết ñịnh - Ủy ban nhân dân
Qð-UBND
20.

Tái ñ
ịnh c
ư

TðC
21.

Tài nguyên và môi trường

TN&MT
22.

Trách nhiệm hữu hạn
TNHH
23.

Trung học phổ thông
THPT
24.

Trung tâm Phát triển quỹ ñất và cụm công nghiệp

TTPTQð&CCN
25.

Uỷ ban nhân dân
UBND
26.

Xây dựng cơ bản
XDCB

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page vii

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 3.1 Diện tích cơ cấu ñất ñai năm 2013 của huyện Lục Nam 31

Bảng 3.2 ðiểm nghiên cứu và ñối tượng ñiều tra 36

Bảng 4.1 Khối lượng các thiệt hại hữu hình 43

Bảng 4.2 Tiến ñộ giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Nam 45

Bảng 4.3 Nguồn nhân lực chính làm nhiệm vụ GPMB tại huyện Lục Nam 49

Bảng 4.4 Xác ñịnh ñối tượng ñược bồi thường và không ñược bồi thường 52

Bảng 4.5 Ý kiến của hộ gia ñình, cá nhân có ñất bị thu hồi 53

Bảng 4.6 Tổng hợp bồi thường, hỗ trợ về ñất 55

Bảng 4.7 Tổng hợp bồi thường tài sản, cây cối, vật kiến trúc trên ñất 57

Bảng 4.8 Tổng hợp kinh phí hỗ trợ theo chính sách hiện hành của Nhà nước 59

Bảng 4.9 Tổng hợp số hộ ñược bố trí tái ñịnh cư 60

Bảng 4.10 Kết quả giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Nam 2011 62

Bảng 4.11 Kết quả giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Nam 2012 64

Bảng 4.12 Kết quả giải phóng mặt bằng tại huyện Lục Nam 2013 67

Bảng 4.13 Tổng hợp kết quả thực hiện so với kế hoạch 70

Bảng 4.14 Sử dụng tiền bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng 72

Bảng 4.15 Tình hình ñời sống của hộ sau khi bị thu hồi ñất 73

Bảng 4.16 Tổng hợp các giải pháp ñã áp dụng tại huyện Lục Nam 101


DANH MỤC HỘP
Hộp 4.1 Khó khăn về việc thiếu cán bộ chuyên môn giỏi 51


DANH MỤC BIỂU ðỒ
Biểu ñồ 3.1 Cơ cấu ñất ñai năm 2013 của huyện Lục Nam 32


DANH MỤC SƠ ðỒ
Sơ ñồ 3.1 Khung phân tích công tác GPMB tại huyện Lục Nam 38

Sơ ñồ 4.1 Cây vấn ñề về nguyên nhân gây chậm tiến ñộ GPMB 83


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 1

1. ðẶT VẤN ðỀ


1.1 Tính cấp thiết của việc nghiên cứu ñề tài
Bắc Giang là tỉnh trung du miền núi phía Bắc nằm trên trục ñường
xuyên Á và hành lang kinh tế Nam Ninh - Lạng Sơn - Hà Nội - Hải Phòng -

Quảng Ninh, cạnh tam giác kinh tế trọng ñiểm Hà Nội - Hải Phòng - Quảng
Ninh. Hiện nay, tiềm năng phát triển kinh tế của tỉnh Bắc Giang mở ra rất lớn
cho ñầu tư phát triển kinh tế, du lịch và nông nghiệp. Xây dựng Bắc Giang
theo hướng hiện ñại, văn minh là mục tiêu chung của toàn tỉnh.
Huyện Lục Nam là một huyện miền núi của tỉnh Bắc Giang, nằm giáp
danh với các tỉnh Quảng Ninh, Hải Dương, Lạng Sơn. Vì vậy, muốn ñẩy
nhanh, ñẩy mạnh kinh tế vùng phát triển thì nâng cấp và mở rộng ñường giao
thông liên tỉnh là vấn ñề then chốt. Ở Lục Nam ñã có nhiều công trình ñược
cải tạo, xây dựng theo hướng ñồng bộ ñáp ứng một phần nhu cầu của người
dân như dự án cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 31, Quốc lộ 37, tỉnh lộ 295, tỉnh lộ
293 Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau, công tác quản lý và thực
hiện còn nhiều hạn chế, các dự án cải tạo và nâng cấp diễn ra còn chậm. ðặc
biệt dự án “Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử,
chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang’’ ñược coi là dự án cải tạo, nâng cấp
ñường tỉnh lớn nhất của tỉnh Bắc Giang từ trước ñến nay và còn ñược gọi với
một cái tên khác là “con ñường tâm linh’’, nối liền các khu du lịch tâm linh
như Chùa Vĩnh Nghiêm - Quần thể Khu du lịch sinh thái Suối Mỡ - Tây Yên
Tử - Chùa ðồng. Theo kế hoạch thì ñến cuối năm 2011 phải giải phóng mặt
bằng xong và bàn giao mặt bằng cho nhà thầu là Doanh nghiệp xây dựng
Xuân Trường thi công nhưng ñến cuối năm 2013 vẫn chưa hoàn thành. Vì vậy
yêu cầu ñặt ra là làm sao ñể ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng nhằm ñẩy
nhanh tiến ñộ thực hiện dự án ñể sớm ổn ñịnh cuộc sống cho người dân, phát
triển kinh tế và du lịch tâm linh.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 2

Có thể nói ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án Cải tạo,
nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm,
tỉnh Bắc Giang là một vấn ñề hết sức nhạy cảm, phức tạp và nan giải vì nó có

ảnh hưởng ñến quyền lợi, lợi ích của các hộ dân bị giải tỏa, tác ñộng một phần
không nhỏ tới ñời sống, kinh tế, xã hội của cộng ñồng dân cư trên tuyến tỉnh
lộ 293 nói riêng, huyện Lục Nam nói chung.
ðể góp phần ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án này
cần sớm hoàn thiện chính sách bồi thường, giải phóng mặt bằng; bồi dưỡng
nâng cao năng lực chuyên môn cho ñội ngũ làm công tác thực hiện; phát huy
sức mạnh phối hợp giữa các cơ quan, ñơn vị thực hiện; Công tác quản lý hồ
sơ ñất ñai, hành lang giao thông phải ñược quan tâm; ñặc biệt tăng cường
tuyên truyền về dự án ñến từng hộ gia ñình trong vùng thực hiện dự án.
Vấn ñề quan trọng nhất trong ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng là
công tác kiểm kê, tính toán bồi thường, hỗ trợ, tái ñịnh cư vì một số hộ dân bị
thu hồi ñất phải di dời nhà cửa, vật kiến trúc trên ñất thổ cư, ñất hành lang an
toàn giao thông nên phải thay ñổi ñiều kiện sống, kinh doanh, làm việc và học
tập; thay ñổi tập quán, các vấn ñề tâm lý xã hội khác. Vì vậy nên việc ñẩy
nhanh công tác kiểm kê, lập phương án tính toán bồi thường, hỗ trợ, giải
phóng mặt bằng, bố trí tái ñịnh cư, ñào tạo nghề, tạo việc làm mới, tạo sự cân
bằng cho người dân bị thu hồi ñất có ñược cuộc sống ổn ñịnh như cũ hoặc cao
hơn là yêu cầu rất cấp thiết hiện nay.
Trong thời gian qua tình hình triển khai dự án: “Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ
293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang’’ bị
chậm tiến ñộ do gặp những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải phóng mặt
bằng như:
1. Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư còn nhiều bất cập nhất
là ñơn giá bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
2. Công tác quản lý về ñất ñai, quản lý dự án còn lỏng lẻo.
3. ðội ngũ thực hiện giải phóng mặt bằng năng lực yếu.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 3

4. Nhận thức của người dân vùng dự án còn hạn chế.
Vì những vấn ñề nêu trên chúng tôi tiến hành nghiên cứu ñề tài: Một số
giải pháp chủ yếu nhằm ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự
án phát triển tỉnh lộ 293 tại huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
1.2 Mục tiêu của ñề tài
1.2.1 Mục tiêu chung
Thông qua việc khảo sát, ñánh giá tình hình triển khai dự án; Kết quả và
tiến ñộ giải phóng mặt bằng; Những nhân tố ảnh hưởng ñến ñẩy nhanh tiến ñộ
giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông tại huyện Lục
Nam, tỉnh Bắc Giang. Trên cơ sở ñó ñề xuất và kiến nghị một số giải pháp góp
phần ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng ñể thực hiện dự án.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể
- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn của việc ñẩy nhanh
tiến ñộ giải phóng mặt bằng ñể thực hiện dự án phát triển ñường giao thông.
- ðánh giá thực trạng công tác giải phóng mặt bằng trong dự án phát
triển ñường giao thông, từ ñó tìm ra nguyên nhân chính làm chậm tiến ñộ giải
phóng mặt bằng tại ñịa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
- ðề xuất một số giải pháp nhằm góp phần giải quyết những tồn tại,
vướng mắc ñể ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển
ñường giao thông.
1.3 Các câu hỏi nghiên cứu
- Lý luận về công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong phát
triển ñường giao thông bao gồm những nội dung gì?
- Thực trạng công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong phát
triển ñường giao thông tại huyện Lục Nam ñã và ñang diễn ra như thế nào?
- Bài học kinh nghiệm rút ra trên ñịa bàn huyện Lục Nam như thế nào?
- Nhân tố nào ảnh hưởng ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng
mặt bằng trong phát triển ñường giao thông?

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 4

- Có những giải pháp nào ñể thực hiện tốt công tác ñẩy nhanh tiến ñộ
giải phóng mặt bằng trong phát triển ñường giao thông những năm tới?
1.4 ðối tượng và phạm vi nghiên cứu
1.4.1 ðối tượng nghiên cứu
- Các nhân tố ảnh hưởng ñến ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng dự
án Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào Tây Yên Tử, chùa
Vĩnh Nghiêm tại ñịa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
- Các văn bản pháp lý liên quan ñến công tác thu hồi ñất, giải phóng mặt
bằng và tái ñịnh cư trên ñịa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
- ðất ñai liên quan ñến thu hồi, giải phóng mặt bằng trong thực hiện dự
án trên ñịa bàn huyện Lục Nam.
- Hộ gia ñình khi thu hồi ñất, giải phóng mặt bằng có liên quan ñến dự
án trên ñịa bàn nghiên cứu.
ðề tài chỉ giới hạn nghiên cứu, ñánh giá công tác ñẩy nhanh tiến ñộ
giải phóng mặt bằng của dự án Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến
nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang có tích chất ñiển
hình trên ñịa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.
1.4.2 Phạm vi nghiên cứu của ñề tài
* Về nội dung nghiên cứu
- Giới thiệu dự án Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến nhánh vào
Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang.
- Tình hình triển khai dự án (tổ chức, lập kế hoạch, nguồn lực, giải phóng
mặt bằng…)
- Kết quả giải phóng mặt bằng của dự án trong năm 2011, 2012, 2013 và
quý 1 năm 2014.
- ðánh giá tiến ñộ giải phóng mặt bằng, các vướng mắc ñã gặp phải từ
ñó ñề ra một số giải pháp chủ yếu nhằm ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt

bằng trên ñịa bàn huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 5

* Về không gian nghiên cứu
- Tác giả chỉ xin chọn ñiểm một Thị trấn và hai xã có nhiều vướng
mắc nhất trong công tác giải phóng mặt bằng của huyện Lục Nam khi Nhà
nước thu hồi ñất ñể thực hiện dự án Cải tạo, nâng cấp tỉnh lộ 293 và các tuyến
nhánh vào Tây Yên Tử, chùa Vĩnh Nghiêm, tỉnh Bắc Giang là: Thị trấn Lục
Nam, xã Cương Sơn, xã Nghĩa Phương.
* Về thời gian nghiên cứu
- Thời gian thu thập số liệu sẵn có: Từ năm 2011 - 2013
- Thời gian thực hiện: Từ tháng 10 năm 2012 ñến tháng 05 năm 2014.


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 6

2. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ GIẢI PHÓNG MẶT BẰNG
TRONG DỰ ÁN PHÁT TRIỂN ðƯỜNG GIAO THÔNG

2.1 Cơ sở lý luận về giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường
giao thông
2.1.1 Bản chất, khái niệm của giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển
ñường giao thông
* Bản chất của giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường
giao thông:
Khi Nhà nước thu hồi ñất phục vụ mục ñích vì lợi ích quốc gia, lợi ích
công cộng trong quá trình hiện nay không chỉ ñơn thuần là sự bồi thường về

mặt vật chất mà còn phải ñảm bảo lợi ích công bằng của người dân bị giải tỏa.
ðó là họ phải ñược bồi thường, hỗ trợ về ñất, tài sản, hoa mầu vật kiến trúc
trên ñất sao cho thỏa ñáng và không ảnh hưởng ñến ñiều kiện sống, kinh
doanh, làm việc và chắc chắn phải bằng hoặc tốt hơn về mọi mặt so với trước
khi thực hiện dự án thì mới tạo ñược sự ñồng thuận của người dân sớm bàn
giao mặt bằng. Giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông
là quá trình tổ chức thực hiện các công việc liên quan ñến di dời tài sản, vật
kiến trúc, hoa mầu trên phần ñất hành lang an toàn giao thông, ñất ở hoặc ñất
nông nghiệp nằm trong phạm vi thực hiện dự án. Giải phóng mặt bằng trong
dự án phát triển ñường giao thông là quá trình ña dạng và phức tạp, nó thể
hiện khác nhau ñối với mỗi một dự án, nó liên quan trực tiếp ñến lợi ích của
các bên tham gia và lợi ích của toàn xã hội.
* Khái niệm giải phóng mặt bằng ñể thực hiện dự án phát triển ñường
giao thông:
Quá trình tổ chức thực hiện các công việc liên quan ñến việc di dời nhà
cửa, cây cối, các công trình xây dựng, vật kiến trúc và một bộ phận dân cư
trên một phần ñất nhất ñịnh (hành lang an toàn giao thông ñường bộ hoặc
vùng, khu) ñược quy hoạch cho việc cải tạo, mở rộng ñể phát triển cấp ñường

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 7

mới. Quá trình giải phóng mặt bằng ñược tính từ khi bắt ñầu có chủ trương
thu hồi ñất và hình thành hội ñồng giải phóng mặt bằng (hiện nay ñã có tổ
chức phát triển quỹ ñất là cơ quan chuyên môn làm công việc này). Tổ chức
phát triển quỹ ñất phối hợp với chính quyền ñịa phương nơi có dự án ñể thực
hiện giải phóng xong và bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
2.1.2 Vai trò của công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự
án phát triển ñường giao thông
Công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển

ñường giao thông mang tính quyết ñịnh ñến tiến ñộ thực hiện dự án, là khâu ñầu
tiên ñể thực hiện dự án. Trong ñó công tác kiểm kê và lập phương án tính toán
bồi thường (bồi thường, hỗ trợ) thiệt hại là khâu quan trọng quyết ñịnh tiến ñộ
giải phóng mặt bằng. Theo từ ñiển tiếng Việt thì bồi thường có nghĩa là: “trả lại
ñầy ñủ hoặc tương xứng với mất mát hoặc sự vất vả” ñiều ñó có nghĩa là:
- Không phải mọi khoản bồi thường ñều bằng tiền;
- Sự mất mát của người bị thu hồi ñất không chỉ là về mặt vật chất mà
nhiều trường hợp còn mất mát cả về tinh thần, nhất là khi phải tái ñịnh cư;
- Về mặt hành chính thì ñây là một quá trình không tự nguyện, có tính
cưỡng chế và vẫn ñòi hỏi sự “hy sinh”. Không chỉ là một sự bồi thường ngang
giá tuyệt ñối.
+ Tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông
phụ thuộc vào nhiều ñiều kiện khác nhau như: Tài chính, lao ñộng, công
nghệ, ñiều kiện tự nhiên, tập quán của những người dân trên tuyến ñường bị
giải toả Nhìn chung, nó phụ thuộc nhiều vào thời gian tiến hành thu hồi ñất
và bồi thường, hỗ trợ ñể giải phóng mặt bằng.
+ Quá trình thu hồi ñất, bồi thường giải phóng mặt bằng thực hiện ñúng
tiến ñộ ñề ra sẽ tiết kiệm ñược thời gian và việc thực hiện dự án có hiệu quả.
Ngược lại, thu hồi ñất, bồi thường giải phóng mặt bằng kéo dài gây ảnh
hưởng ñến tiến ñộ thực hiện dự án, ảnh hưởng ñến việc sử dụng lao ñộng
cũng như chi phí cho dự án, gây ra thiệt hại không nhỏ cho Nhà nước.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 8

+ Về mặt kinh tế của dự án: Thực hiện thu hồi ñất, bồi thường giải
phóng mặt bằng ñược thực hiện tốt sẽ giảm tối ña chi phí cho công tác giải
phóng mặt bằng, có ñiều kiện tập trung vốn ñầu tư cho các dự án khác. Thu
hồi ñất, bồi thường giải phóng mặt bằng kéo dài dẫn ñến chi phí bồi thường
lớn, không kịp hoàn thành tiến ñộ dự án dẫn ñến sự quay vòng vốn chậm gây

khó khăn cho các nhà ñầu tư. ðối với dự án phát triển tỉnh lộ 293 nhằm mục
ñích ñẩy mạnh sản xuất kinh doanh, phát triển du lịch tâm linh nếu không ñáp
ứng ñược tiến ñộ thực hiện dự án thì sẽ mất ñi cơ hội kinh doanh, hiệu quả
kinh doanh thấp. ðặc biệt, nhà thầu thi công là doanh nghiệp xây dựng Xuân
Trường sẽ không thể hoàn thành ñúng tiến ñộ thực hiện dự án nên việc quay
vòng vốn, tận dụng cơ hội ñấu thầu các dự án khác sẽ bị ảnh hưởng.
2.1.3 ðặc ñiểm của công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong
dự án phát triển ñường giao thông
ðặc ñiểm thứ nhất: Công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong
dự án phát triển ñường giao thông là một quá trình thực hiện ña dạng. Mỗi một dự
án ñược tiến hành trên một vùng nhất ñịnh với mỗi một quy mô thực hiện khác
nhau, do ñó việc thực hiện ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng cũng thể hiện
khác nhau tùy thuộc vào từng dự án. Công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt
bằng trong dự án phát triển ñường giao thông cũng phải gắn với ñặc trưng của
từng khu vực như: Khu vực nội thành dân số cao, ñất ñai lại có giá trị ñặc biệt,
thực hiện giải phóng mặt bằng sẽ gặp nhiều khó khăn, vướng mắc hơn. ðiều này
thì ở một số khu vực ven ñô hay ngoại thành thì công việc thực hiện sẽ ñơn giản
hơn. Tuy nhiên, còn phụ thuộc vào công tác quản lý ñất ñai mà lịch sử ñể lại vì
nếu quản lý tốt thì sẽ thuận lợi hơn trong quá trình giải phóng mặt bằng do xác
ñịnh rõ, chính xác nguồn gốc sử dụng ñất làm cơ sở lập phương án tính toán bồi
thường, hỗ trợ.
ðặc ñiểm thứ hai: Công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong
dự án phát triển ñường giao thông là một quá trình thực hiện mang tính phức tạp.
Bởi vì ñất ñai, nhà ở có vai trò ñặc biệt quan trọng nên khi giải phóng mặt bằng

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 9

cũng gặp phải nhiều khó khăn, ở các khu ñô thị do ñất có giá trị kinh tế cao và
công việc của các hộ dân chủ yếu là kinh doanh nên phần nào dẫn tới tình trạng

người dân không muốn di chuyển chỗ ở hoặc tháo dỡ một phần nhà ở, vật kiến
trúc trên ñất do ảnh hưởng tới công việc kinh doanh, ñời sống hàng ngày. Mặt
khác, do sự hình thành lâu ñời của ñất ñai ñược sở hữu do nhiều chế ñộ, nhiều chủ
sở hữu, việc xác ñịnh rõ ñặc ñiểm của từng thửa ñất rất khó cho công tác quy chủ,
tự kê khai, kiểm kê; phần khác nó cũng ảnh hưởng bởi Luật ñất ñai và các chính
sách hiện hành trong công tác giải phóng mặt bằng không ñồng bộ, ñặc biệt là
công tác xác ñịnh ñơn giá bồi thường chưa thỏa ñáng cho người dân trong diện
cần giải phóng mặt bằng dẫn tới tình trạng chây lì không chịu bàn giao mặt bằng
(kể cả hành lang an toàn giao thông ñường bộ). ðối với các hộ phải thực hiện di
dời ñến khu tái ñịnh cư mới thì lại không ñược ñảm bảo do các nguyên nhân khác
nhau như thiếu các ñiều kiện sinh hoạt vì giải phóng mặt bằng chủ yếu ñược thực
hiện ở các khu vực dân cư có ñời sống kinh tế thấp, chủ yếu là buôn bán nhỏ do
vậy họ lại phải tìm một công việc khác cho phù hợp với nơi ở mới.
2.1.4 Nội dung nghiên cứu giúp ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng
trong dự án phát triển ñường giao thông
2.1.4.1 Lập kế hoạch
Là các mốc thời gian và khối lượng công việc phải ho
àn thành cho
từng giai ñoạn thực hiện dự án.
Tại sao phải lập kế hoạch: Nếu không có kế ho
ạch cụ thể cho từng giai
ñoạn, từng khối lượng công việc thì s
ẽ không thể bố trí, sắp xếp các ñiều kiện,
nguồn lực ñể phát huy nội lực và hạn chế rủi ro trong quá trình t
ổ chức thực
hiện giải phóng mặt bằng.
Thực hiện như thế nào? ðể kế hoạch ñược thực hi
ện một cách tốt nhất
thì cần phải ñảm bảo rằng trong kế hoạch ñã tính toán hết tất cả các
tình

huống xấu nhất có thể xảy ra khi thực hiện thông qua vi
ệc khảo sát thực ñịa
và tính toán khoa học về công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 10

2.1.4.2 Tổ chức, nguồn lực
Là chi phí giải phóng mặt bằng và con người thực hiện công tác bồi
thường giải phóng mặt bằng cho từng giai ñoạn thực hiện.
Tại sao phải có tổ chức và nguồn lực: Nếu không có chi phí (tiền bồi
thường) và con người thực hiện cụ thể cho từng giai ñoạn, từng khối lượng
công việc thì sẽ không thể tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng.
Thực hiện như thế nào? ðể quá trình tổ chức thực hiện giải phóng mặt
bằng ñạt kết quả tốt nhất thì cần phải bố trí, sắp xếp nguồn chi phí cụ thể cho
từng giai ñoạn và con người thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt
bằng cũng phải có năng lực, trình ñộ chuyên môn, nhất là kinh nghiệm trong
công tác giải phóng mặt bằng. Nhân lực thực hiện công tác giải phóng mặt
bằng ở ñây bao gồm: Chủ ñầu tư, các cơ quan quản lý dự án, cơ quan chuyên
môn và Hội ñồng bồi thường giải phóng mặt bằng, các cơ quan liên quan và hệ
thống Ngân hàng.
2.1.4.3 Triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng
Là các công việc ñược tiến hành ñảm bảo tất cả các thủ tục cần thiết phải
thực hiện trong công tác giải phóng mặt bằng của dự án, từng nhiệm vụ cụ thể cho
từng cơ quan quản lý dự án, cơ quan chuyên môn, các ñịa phương có dự án ñi qua
nhằm bồi thường, hỗ trợ ñể giải phóng, di dời toàn bộ tài sản trên ñất thuộc phạm
vi mặt bằng thực hiện dự án. Tổ chức họp dân thông báo chủ trương thực hiện
dự án và vận ñộng nhân dân ủng hộ ñường lối, chính sách của ðảng và Nhà
nước. Tiến hành hướng dẫn các tổ chức, cá nhân, hộ gia ñình tự kê khai ñất và
tài sản trên ñất bị thu hồi ñể thực hiện dự án. Tổ công tác giải phóng mặt bằng

tiến hành kiểm kê ñất và tài sản trên ñất phục vụ công tác lập phương án tính
toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Tiếp theo là lập phương án tính
toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng; Công khai phương án; Kết thúc
công khai phương án; Thẩm ñịnh và phê duyệt phương án… Các trình tự thủ
tục theo qui ñịnh hiện hành của Nhà nước về ñất ñai và bồi thường giải phóng
mặt bằng.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 11

Tại sao phải triển khai bồi thường, giải phóng mặt bằng? Bởi ñây là
công việc chủ yếu và phải làm theo trình tự ñể nhằm mục ñích kiểm kê ñất, tài
sản trên ñất bị thu hồi, lập phương án tính toán bồi thường giúp các tổ chức,
hộ gia ñình, cá nhân tái ñịnh cư hoặc di dời toàn bộ tài sản trên phần diện tích
cần giải phóng mặt bằng ñể thực hiện dự án. ðây cũng là một mắt xích quan
trọng, là một công việc khó khăn, nhạy cảm bởi những tồn tại của lịch sử ñể
lại về quản lý ñất ñai, quản lý hành lang an toàn giao thông ñường bộ.
Thực hiện như thế nào? ðể quá trình thực hiện ñạt kết quả tốt thì việc
qui chủ thửa ñất và xác ñịnh thời ñiểm xây dựng các công trình, vật kiến trúc
trên ñất là rất quan trọng vì nó quyết ñịnh ñến việc tính toán bồi thường, hỗ
trợ về ñất và tài sản trên ñất cho các tổ chức, hộ gia ñình, cá nhân ñược chuẩn
xác. Làm tốt công tác này sẽ góp phần hạn chế ñơn thư, khiếu nại về phương
án tính toán bồi thường, hỗ trợ, góp phần ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt
bằng trong dự án phát triển ñường giao thông.
2.1.4.4 Giải quyết tồn tại, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng
Là việc tiếp nhận và giải quyết các kiến nghị, ñề xuất, ñơn thư, khiếu nại tố
cáo về phương án tính toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cũng như các
tranh chấp về ñất ñai liên quan ñến công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.
Tại sao phải giải quyết tồn tại, vướng mắc trong giải phóng mặt bằng? Bởi
vì ñây là quyền lợi của các tổ chức, cá nhân và hộ gia ñình liên quan ñến công tác

giải phóng mặt bằng ñể thực hiện dự án. Việc tiếp nhận và giải quyết kịp thời
ñúng pháp luật về các kiến nghị, khiếu nại về phương án tính toán bồi thường sẽ
góp phần ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng và lấy ñược lòng tin của nhân
dân về ðảng và Nhà nước.
Thực hiện như thế nào? Quá trình thực hiện là sự phối hợp giữa cơ sở
có dự án phải giải phóng mặt bằng ñi qua với các cơ quan chuyên môn ñể thụ
lý và giải quyết triệt ñể các ñơn thư, khiếu nại, tố cáo về ñất ñai và phương án
tính toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 12

2.1.4.5 Kết quả ñạt ñược tại ñịa bàn nghiên cứu
Là kết quả giải phóng mặt bằng ñã ñạt ñược giữa thực tế so với kế hoạch và
tiến ñộ ñã ñề ra trên cơ sở các báo cáo của cơ quan thực hiện nhiệm vụ giải
phóng mặt bằng tại ñịa bàn nghiên cứu dựa vào các giai ñoạn và khối lượng
công việc ñã ñặt ra qua các năm.
Tại sao phải ñánh giá kết quả trong giải phóng mặt bằng? Bởi vì qua ñó
sẽ tìm ra những nguyên nhân gây chậm tiến ñộ giải phóng mặt bằng ñể thực
hiện dự án. Việc tổng hợp và ñiều tra lấy kết quả thực hiện tại ñịa bàn nghiên
cứu về ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường
giao thông sẽ góp phần hệ thống hóa cơ sở thực tiễn cho công tác giải phóng
mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông trên các ñịa bàn khác trong
phạm vi rộng hơn.
Thực hiện như thế nào? ðể quá trình thực hiện ñảm bảo có kết quả thì
cần có sự phối hợp giữa ñịa phương nơi có dự án phải giải phóng mặt bằng ñi
qua với các cơ quan quản lý dự án, cơ quan chuyên môn và các cơ quan liên
quan thì mới có thể hoàn thành ñược các công việc liên quan ñến bồi thường,
hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
2.1.5 Nhân tố ảnh hưởng ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt

bằng trong dự án phát triển ñường giao thông
2.1.5.1 Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư hiện hành
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư ñể giải phóng mặt bằng dự
án phát triển ñường giao thông là căn cứ vào Luật ñất ñai và các văn bản dưới
luật như Nghị ñịnh, thông tư, quyết ñịnh, hướng dẫn thi hành. Tại ñịa bàn
nghiên cứu sẽ có những qui ñịnh riêng cho phù hợp với thực tế ñịa phương
mình. Tuy nhiên, ñể chính sách thực sự sát thực thì cần có sự khảo sát thực tế
và vận dụng linh hoạt cho ñặc thù từng ñịa phương.
Tại sao chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái ñịnh cư hiện hành lại ảnh
hưởng ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng? Bởi vì Luật ñất
ñai và các văn bản dưới luật là căn cứ gốc của việc tính toán bồi thường, hỗ

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 13

trợ giải phóng mặt bằng. Nếu chính sách phù hợp và sát thực sẽ tạo ñược sự
ñồng thuận cao khi thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng.
Ngược lại, nếu chính sách bất cập sẽ là nguyên nhân làm chậm tiến ñộ giải
phóng mặt bằng do phải giải quyết nhiều ñơn thư, khiếu nại về ñất ñai và
phương án tính toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Thực hiện như thế nào? ðể chính sách khi áp dụng vào công tác giải
phóng mặt bằng không bộc lộ quá nhiều bất cập thì cấp tỉnh nơi ñịa phương
ñang thực hiện dự án phải bám sát và sửa ñổi ngay những vấn ñề tồn tại, bất
cập nhất là ñơn giá bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho phù hợp với
dự án và ñặc thù của ñịa phương thông qua các kiến nghị của nhân dân và cơ
quan thực hiện.
2.1.5.2 Công tác quản lý về ñất ñai, hành lang giao thông, quản lý dự án
Công tác quản lý về ñất ñai bao gồm việc quản lý hồ sơ ñất ñai từ việc
cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng ñất, chỉnh lý biến ñộng ñất ñai thường
xuyên ñến công tác giải quyết ñơn thư khiếu nại tranh chấp ñất ñai theo ñúng

thẩm quyền.
Tại sao công tác quản lý ñất ñai lại ảnh hưởng ñến quá trình ñẩy nhanh tiến
ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông? Bởi vì do quản
lý về ñất ñai yếu kém, lỏng lẻo nên khó xác ñịnh nguồn gốc ñất và giải quyết tranh
chấp về ñất ñai ñể tính toán bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Thực hiện như thế nào khi công tác quản lý ñất ñai bộc lộ quá nhiều yếu
ñiểm và tồn tại? Trong quá trình thực hiện các công việc liên quan ñến xác ñịnh
nguồn gốc sử dụng ñất và giải quyết tranh chấp về ñất ñai ñể tính toán bồi thường,
hỗ trợ giải phóng mặt bằng thì các cơ quan chuyên môn phối hợp thật tốt với các
hộ gia ñình, cá nhân liên quan tìm ra ñúng nguyên nhân và các căn cứ pháp lý có
thể có ñược ñể xem xét vận dụng trong khuôn khổ của pháp luật hiện hành. ðối
với các trường hợp khó quá thì có thể xin phép bằng văn bản tới các cấp cao hơn
ñể giải quyết ngay phục vụ công tác lập phương án giải phóng mặt bằng ñược
chính xác và kịp thời.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 14

Công tác quản lý về hành lang an toàn giao thông ñường bộ bao gồm
việc quản lý hồ sơ ñất giao thông, các công trình giao thông, quản lý hành
lang an toàn giao thông không ñể lấn chiếm sử dụng sai mục ñích và ảnh
hưởng ñến hiệu quả của công trình giao thông.
Tại sao công tác quản lý về hành lang an toàn giao thông ñường bộ lại
ảnh hưởng ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án
phát triển ñường giao thông? Bởi vì nếu quản lý tốt hành lang an toàn giao
thông ñường bộ thì khi thực hiện công tác bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ
rất thuận lợi do không có các công trình, vật kiến trúc, tài sản vi phạm trên ñất
hành lang an toàn giao thông ñường bộ nên không mất thời gian kiểm kê, lập
phương án bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng.
Thực hiện như thế nào khi thực tế hành lang an toàn giao thông bị lấn

chiếm trái phép? Quá trình thực hiện thì tại mỗi ñịa phương ñã có những
chính sách hỗ trợ riêng nhằm sửa sai và phần nào giúp cho người dân trong
diện giải phóng mặt bằng ñỡ thiệt thòi. Tuy nhiên việc xác ñịnh thời ñiểm xây
dựng công trình, tài sản, vật kiến trúc trên ñất hành lang an toàn giao thông là
rất nhạy cảm. Do việc thực hiện chế tài quản lý về xây dựng công trình trên
ñất chưa tốt nên việc xác ñịnh thời ñiểm xây dựng chỉ mang tính tương ñối và
không tránh khỏi sai xót và thiếu công bằng. ðể tránh việc khiếu kiện về vấn
ñề xác ñịnh thời ñiểm xây dựng trên ñất hành lang thì khi thực hiện nên lập
biên bản cho các hộ gia ñình ký nhận cam kết về thời ñiểm xây dựng và các
hộ liền kề, chính quyền cơ sở xác nhận vào biên bản ñể làm căn cứ pháp lý
lập phương án tính toán bồi thường, hỗ trợ, giải phóng mặt bằng.
Năng lực quản lý dự án của Chủ ñầu tư (cơ quan quản lý dự án) từ khâu
tổ chức, lập kế hoạch, giám sát và ñiều hành dự án chưa ñáp ứng ñược yêu
cầu ñặt ra nên dẫn ñến gặp nhiều vướng mắc trong công tác giải phóng mặt
bằng làm chậm tiến ñộ thực hiện dự án. Là ñơn vị trúng thầu có chức năng,
nhiệm vụ tư vấn khảo sát thiết kế và trích ño bản ñồ giải thửa hiện trạng sử
dụng ñất phục vụ công tác bồi thường giải phóng mặt bằng, thực hiện dự án.


Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 15

Tại sao công tác quản lý dự án lại ảnh hưởng ñến việc ñẩy nhanh tiến
ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển ñường giao thông? Bởi nếu
công tác quản lý dự án tốt thì sẽ xử lý kịp thời và triệt ñể các tồn tại, vướng
mắc và ñôn ñốc các cơ quan thực hiện, nhà thầu thi công ñúng tiến ñộ ñề ra.
Thực hiện như thế nào khi công tác quản lý dự án còn bộc lộ nhiều hạn
chế? Trong quá trình thực hiện các ñịa phương có dự án ñi qua và các cơ quan
chuyên môn phải thường xuyên phối hợp, tham mưu bằng văn bản gửi cho cơ
quan quản lý dự án ñề nghị xử lý ngay những tồn tại, vướng mắc trong quá

trình tổ chức thực hiện giải phóng mặt bằng và thi công dự án. Làm tốt công
tác này sẽ góp phần giúp ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng, ñẩy nhanh
thi công dự án ñúng tiến ñộ ñề ra.
2.1.5.3 Công tác tuyên truyền, vận ñộng về dự án còn chưa ñược quan tâm ñúng
mức dẫn ñến nhận thức của người dân về dự án còn nhiều hạn chế.
Công tác tuyên truyền, vận ñộng từ khi có chủ trương thu hồi ñất ñến
khi bàn giao mặt bằng cho ñơn vị thi công là rất quan trọng trong công tác
giải phóng mặt bằng vì ñây là công tác phải làm thường xuyên, liên tục từ khi
có dự án ñến khi bàn giao ñưa công trình vào sử dụng nhằm ñảm bảo công
khai, minh bạch và mọi người dân ñều ñược biết, ñược hiểu về qui mô cũng
như các quyền và nghĩa vụ của mình. Nhận thức của người dân vùng thực
hiện dự án rất quan trọng vì nó có ảnh hưởng rất lớn ñến việc ñẩy nhanh tiến
ñộ giải phóng mặt bằng. Ngay từ khi phổ biến chế ñộ chính sách ñến tự kê
khai, kiểm kê ñất và tài sản trên ñất ñến khi nhận tiền bồi thường, hỗ trợ giải
phóng mặt bằng và bàn giao lại ñất ñể thực hiện dự án. ðối với dự án phát
triển ñường giao thông thường sẽ ñi qua nhiều vùng dân tộc thiểu số nên tính
cộng ñồng trong lòng người dân vùng dự án rất cao dẫn ñến tình trạng khi hộ
dân liên quan chưa nhìn nhận ra giá trị vô hình của dự án mang lại thì sẽ bảo
nhau không phối hợp trong công tác giải phóng mặt bằng, nếu có một ai trong
bản (thôn) ñồng thuận nhận tiền bồi thường giải phóng mặt bằng sẽ bị tẩy
chay khỏi sinh hoạt cộng ñồng.

Học viện Nông nghiệp Việt Nam – Luận văn Thạc sỹ Khoa học Kinh tế
Page 16

2.1.5.4 ðội ngũ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng
Là lực lượng các cán bộ làm nhiệm vụ giải phóng mặt bằng. Trình ñộ,
năng lực thực hiện các công việc liên quan ñến công tác chuyên môn, khối
lượng, áp lực công việc ñòi hỏi vừa ñảm bảo tiến ñộ, vừa không ñể xảy ra sai
xót trong quá trình tác nghiệp. Do công tác giải phóng mặt bằng trong dự án

phát triển ñường giao thông là một công việc nhạy cảm, phức tạp nên ñòi hỏi
lực lượng cán bộ chuyên môn phải giỏi, giàu kinh nghiệm thực tiễn thì mới
ñáp ứng ñược những yêu cầu ñặt ra của công việc ñặc thù này.
Tại sao ñội ngũ thực hiện công tác giải phóng mặt bằng lại ảnh hưởng
ñến công tác ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng trong dự án phát triển
ñường giao thông? Bởi ñây là những con người thực thi các công việc liên
quan ñến công tác bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng. Nếu ñội ngũ thực
hiện này có trình ñộ, năng lực chuyên môn và nhiều kinh nghiệm thì việc giải
quyết và thực hiện các công việc liên quan ñến giải phóng mặt bằng sẽ rất
nhanh và chính xác góp phần ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng. Ngược
lại, nếu ñội ngũ này không ñược trang bị kiến thức chuyên môn, không có
kinh nghiệm công tác thì sẽ không thể hoàn thành ñược nhiệm vụ ñược giao
và có thể gây hậu quả nghiêm trọng khi tác nghiệp vì giải phóng mặt bằng
luôn là công việc hết sức phức tạp và nhạy cảm.
Thực hiện như thế nào khi mà ñội ngũ thực hiện chưa ñược ñào tạo
chuyên sâu và chưa có kinh nghiệm trong công tác? ðể giải quyết ñược vấn
ñề này cần có sự phối hợp giữa các cơ quan trong việc thực hiện các công
việc liên quan ñến giải phóng mặt bằng. ðây sẽ là một mắt xích quan trọng
trong việc ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng. Nếu không có ñược sự
phối hợp tốt thì việc thực hiện ñẩy nhanh tiến ñộ giải phóng mặt bằng sẽ rất
khó thực hiện và ngược lại nếu có ñược sự phối kết hợp tốt giữa các cơ quan
cùng chung tay cho công việc giải phóng mặt bằng thì việc ñẩy nhanh tiến
ñộ giải phóng mặt bằng sẽ rất thuận lợi và có thể còn vượt kế hoạch ñã ñề ra.