tài liệu sinh hóa đại cương

TS. ĐỖ HIẾU LIÊM
TS. ĐỖ HIẾU LIÊM
CHƯƠNG I
CHƯƠNG I
GLUCID – CARBOHYDRATE
GLUCID – CARBOHYDRATE
(CHẤT BỘT ĐƯỜNG)
(CHẤT BỘT ĐƯỜNG)
1. ĐẠI CƯƠNG
2.PHÂN LOẠI
- Số lượng carbon
- Số lượng cấu tử monosaccharide
- Nhóm chức hoá học
3. GLUCOSE
3.1. Đồng phân
3.2. Các dẫn xuất của glucose
4.DISACCHARIDE
- Maltose - Lactose - Saccharose
5.POLYSACCHARIDE
- Amidon - Cellulose - Glycogen
2
1. ĐẠI CƯƠNG
1. ĐẠI CƯƠNG
•
Glucid (carbohydrate)-bột đường [C
n
(H
2
O)
n
]

•
Phổ biến trong thiên nhiên (thực vật, động vật và vi sinh
vật): maltose, lactose, saccharose, amidon, cellulose
•
Vai trò sinh học
- Nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể động vật
- Thành phần cấu tạo của các hợp chất sinh học (màng
sinh học, nucleic acid )
2.PHÂN LOẠI
2.PHÂN LOẠI
•
Theo số lượng carbon (đơn đường-monosaccharide)
+ OSE
TRI
TETRA
PEN
HEX
3
Số carbon Nhóm Ví dụ
4 Tetrose Erythrose, Threose
5 Pentose
Arabinose, Ribose, Ribulose, Xylose,
Xylulose, Lyxose
6 Hexose
Allose, Altrose, Fructose, Galactose,
Glucose, Gulose, Idose, Mannose, Sorbose,
Talose, Tagatose
7 Heptose Sedoheptulose
Ribose Glucose Mannose Galactose Fructose
4

•
Số lượng cấu tử monosaccharide
- Monosaccharide: glucose, galactose, fructose
- Disaccharide: maltose, lactose, saccharose
- Oligosaccharide: dextrose
-
Polysaccharide:glycogen, amidon, cellulose
•
Nhóm chức hoá học (đơn đường-monosaccharide)
- Aldose (CHO): glucose, galactose, mannose, ribose
- Ketose (CO): fructose
5
3. GLUCOSE
3. GLUCOSE
3.1. Đồng phân
(1). Đồng phân quang học
D.Glyceraldehyde
CHO
H-C-OH
CH
2
OH
CHO
H-C-OH
HO-C-H
H-C-OH
H-C-OH
CH
2
OH

CH
2
OH
C=O
HO-C-H
H-C-OH
H-C-OH
CH
2
OH
D.Glucose D.Fructose
(2). Đồng phân vị trí
Nhóm OH ở C
2
, C
3
, C
4
như glucose, mannose, galactose
(3). Đồng phân dạng vòng
Dạng vòng 5 cạnh furanose
Dạng vòng 6 cạnh pyranose
6
Furanose
Pyranose
7
Glucose (C
6
H
12

O
6
)
8
OH
1
2
34
5
6
CH
2
-OHHO-H
2
C
H
HO
OH
H
H
O
C
2
-C
5
D.Fructose
Hemiacetal
α.D.Fructofuranose
(4). Đồng phân aldose và ketose
Dựa vào chức hoá học aldehyde (CHO) và keton (CO)

(5). Đồng phân α và β
-Aldose căn cứ vào nhóm OH ở C
1
-Ketose căn cứ vào nhóm OH ở C
2
9
OH
1
2
34
5
6
CH
2
-OHHO-H
2
C
H
HO
OH
H
H
O
-Nhóm OH ở C
1
(aldose) hoặc
C
2
(ketose) tự do tính khử
CH

2
-OH
1
2
3
4
5
6
OHHO-H
2
C
H
HO
OH
H
H
O
α.D.Fructofuranose β.D.Fructofuranose
3.2. Các dẫn xuất của glucose
4. DISACCHARIDE
4. DISACCHARIDE
10
11
5. POLYSACCHARIDE
5. POLYSACCHARIDE
Amylose 15-25%
Amylopectin 75-85%
(1). Amidon
(2). Cellulose
12

(3). Glycogen
6.CÁC DẪN XUẤT CỦA POLYSACCHARIDE
6.CÁC DẪN XUẤT CỦA POLYSACCHARIDE
Chondroitin
Chitin
Heparine
13