Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lời nói đầu
Chất lợng hàng hoá là mối quan tâm hàng đầu của mọi ngời, là một trong
những mục tiêu quan trọng của toàn xã hội.
Trong nền kinh tế thị trờng, trở về với đúng vị trí quan trọng của nó, chất l-
ợng không những đợc ngời tiêu dùng coi trọng, nó là nhân tố cơ bản quyết định
sự thắng bại trong cạnh tranh, quyết định sự tồn tại, hng vong của từng doanh
nghiệp nói riêng cũng nh sự thành công hay tụt hậu của một đất nớc nói chung.
Do đó, để đảm bảo sự phát triển, nâng cao chất lợng hàng hoá, dịch vụ trong n-
ớc, sự lành mạnh, bền vững và công bằng và tiến bộ xã hội, chỉ có quản lý nhà
nớc mới có thể thực hiện đợc điều này thông qua các cơ chế chính sách. Qua
đó, nó tác động trực hay gián tiếp đến việc nâng cao chất lợng hàng hoá dịch
vu, khuyến khích các doanh nghiệp đầu t, liên tục đổi mới trang thiết bị, công
nghệ hiện đại, hớng dẫn áp dụng phong cách quản lý mới, thông qua các hoạt
động thanh tra, kiểm tra phát hiện những sai phạm về chất lợng,tạo môi trờng
cạnh tranh lành mạnh buộc các doanh nghiệp phải nâng cao chất lợng hàng hoá,
dịch vụ của mình, tránh ô nhiễm môi trờng. Nhờ vậy, bảo vệ an toàn cho ngời
tiêu dùng, cho ngời sản xuất và môi trờng trong sạch, văn minh trong xã hội.
Trong bài viết này, em muốn viết về tình hình quản lý nhà nớc về chất l-
ợng hiện nay và một số giải pháp trong quản lý nhà nớc về chất lợng trong và
ngoài nớc Tuy nhiên, do trình độ còn hạn hẹp, không thể tránh nổi những thiếu
sót, em rất mong nhận đợc sự góp ý, nhận xét của thày, cô giáo và các bạn.
Em xin chân thành cảm ơn!
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần I: Những lý luận cơ bản và thực
trạng của quản lý nhà nớc về chất lợng
I- quản lý nhà nớc về chất lợng là tất yếu trong nền
kinh tế Việt nam
Sản xuất và cung cấp dịch vụ có chất lợng đáp ứng nhu cầu của ngời tiêu
dùng là mục tiêu và nhiệm vụ của các doanh nghiệp. Tuy nhiên với t cách là ng-
ời đại diện cho t nhân, đảm bảo cho lợi ích xã hội, nhà nớc không đứng ngoài
để mặc cho các doanh nghiệp tự xoay sở, đo lờng. Do đó để đảm bảo trật tự và
tạo điều kiện cho các doanh nghiệp phát triển, nhà nớc cần phải thực hiện chức
năng quản lý về mặt chất lợng.
Quản lý nhà nớc về chất lợng là những hoạt động hành chính nhằm kiểm
soát đợc sự thay đổi biến động của các tổ chức kinh tế trong xã hội để tạo ra sự
phát triển ổn định và bền vững cho đất nớc.
Khi mới hình thành nền kinh tế thị trờng thì có một số quan điểm cho rằng
quan hệ trên thị trờng là do ngời mua, ngời bán tự quyết định điều tiết, do đó
không cần có sự quản lý của nhà nớc về chất lợng. Đó là quan điểm hoàn toàn
sai lầm.
Theo lý luận và thực tiễn đã khẳng định nhà nớc có vai trò quản lý kinh tế
nói chung. Đặc biệt là trong nền kinh tế thị trờng có sự điều tiết, nhiều doanh
nghiệp chỉ quan tâm đến vấn đề lợi nhuận mà bỏ qua vấn đề chất lợng và thoả
mãn lợi ích của khách hàng. Do đó, họ không tuân thủ những qui định của pháp
luật, gây ảnh hởng trực tiếp đến ngời tiêu dùng và nền kinh tế. Nhận thức đợc
tầm quan trọng đặc biệt của chất lợng trong sự phát triển kinh tế, xã hội, chính
vì vậy mà nhà nớc phải đứng ra tiến hành quản lý chặt chẽ về mặt chất lợng để
khống chế những hành vi mang lại hậu quả xấu cho xã hội, đảm bảo sự phát
triển lành mạnh và bền vững. Chỉ có quản lý nhà nớc về chất lợng thì ngời sản
xuất mới thấy đợc sự đầy đủ trách nhiệm của mình đối với sản phẩm mà họ tạo
ra cho xã hội. Nhà nớc thông qua các công cụ quản lý của mình nh ban hành
các văn bản, các thể lệ, chính sách, các qui định, tiêu chuẩn về chất lợng, tổ
chức thực hiện giám sát và thi hành các quyết định của nhà nớc về chất lợng
qua các hoạt động thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện những sai phạm về chất l-
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
ợng để có tác dụng sử lý, ngăn chặn kịp thời sản phẩm kém chất lợng, kém
phẩm chất, hết hạn sử dụng đợc bán ra trên thị trờng. Điều đó, một mặt giúp ng-
ời tiêu dùng an tâm sử dụng các sản phẩm hàng hoá trong nớc do đã đợc bảo
hành về mặt chất lợng, tránh những hậu quả nghiêm trọng mang lại cho sức
khoẻ, thiệt hại vật chất tinh thần khi sử dụng vào những sản phẩm kém chất l-
ợng.Mặt khác, nhà nớc còn tạo điều kiện môi trờng thuận lợi thúc đẩy, khuyến
khích các doanh nghiệp nâng cao chất lợng bằng các chính sách u tiên hợp
lý,các hình thức hỗ trợ phù hợp, giúp các doanh nghiệp có thể đẩy mạnh, nhanh
đợc quá trình hoàn thiện, đổi mới, cải tiến và nâng cao chất lợng. Nhờ đó các
doanh nghiệp có thêm cơ hội đầu t liên tục tăng cờng, đổi mới áp dụng công
nghệ mới, khoa học kỹ thuật tiên tiến, hiện đại nhằm đa ra thị trờng những sản
phẩm ngày càng tốt hơn, cung cấp phục vụ khách hàng một cách tốt nhất, tăng
khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trờng sản phẩm, đó là điều kiện tiên quyết cho
doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Việc nghiên cứu, đa ra các hệ thống tiêu
chuẩn hợp lý khoa học, hiệu quả cao góp phần giúp doanh nghiệp sử dụng, tiết
kiệm, có hiệu quả nguồn tài nguyên khan hiếm, tăng khả năng cạnh tranh của
doanh nghiệp và đẩy mạnh quan hệ kinh tế đối ngoại. Chất lợng là yếu tố cạnh
tranh quan trọng nhất giúp cho doanh nghiệp và các tổ chức sản xuất kinh
doanh thu lợi nhuận, chiếm lợi thế so sánh với các đối thủ cạnh tranh, chiếm
lĩnh và đứng vững trên thị trờng. Sản xuất và cung cấp sản phẩm có chất lợng
đáp ứng nhu cầu của ngời tiêu dùng là mục tiêu và nhiệm vụ của mọi doanh
nghiệp. Nhà nớc có trách nhiệm quản lý giám sát hợp lý không làm giảm đi tính
năng động sáng tạo vốn có của các doanh nghiệp mà còn tạo cơ hội tốt cho
doanh nghiệp tồn tại và đứng vững trên thị trờng. Điều đó càng khẳng định vai
trò của quản lý nhà nớc về chất lợng là hết sức cần thiết trong việc điều hành
nền kinh tế trong nớc phát triển công bằng, vững mạnh, cụ thể đó là:Qua các
chính sách hợp lí, thúc đẩy quá trình tiêu dùng, tăng khối lợng hàng hoá có chất
lợng lu thông trên thị trờng. Nhà nớc còn định hớng về chất lợng cho các doanh
nghiệp hay các tổ chức để các doanh ngiệp hay các tổ chức này sản xuất ra
những sản phẩm hàng hoá, dịch vụ đạt chất lợng ngày các tốt hơn cho tiêu dùng
trong nớc và xuất khẩu, tạo mục tiêu phát triển cho doanh nghiệp và đất nớc
bằng việc đa ra những chính sách kinh tế xã hội, khoa học kỹ thuật hợp lý làm
cơ sở cho các doanh nghiệp phát huy đợc thế mạnh của mình. Mặt khác, đa ra
các hoạt động tác động và cách điều chỉnh quá trình sản xuất, cung cấp và tiêu
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
dùng cho xã hội, tạo ra sự công bằng cho ngời sản xuất và ngời tiêu dùng. Tránh
xa tình trạng lãng phí, kém hiệu quả.
1. Mục tiêu, nhiệm vụ và các yêu cầu cơ bản trong quản lý nhà nớc về
chất lợng:
Nhà nớc với chức năng quản lý kinh tế chung, hoạt động nhằm mục tiêu
chính đa đất nớc ngày càng phát triển lành mạnh, công bằng, văn minh. Vì
vậy,ngoài những mục tiêu là nâng cao chất lợng của sản phẩm, hàng hoá, dịch
vụ, tăng khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp hay các tổ chức thì quản lý
nhà nớc về chất lợng còn nhằm thực hiện những mục tiêu kinh tế xã hội khác
nh:
Bảo vệ lợi ích của ngời tiêu dùng, giảm tối thiểu mức độ ô nhiễm khi khai
thác, sử dụng các sản phẩm Đảm bảo an toàn vệ sinh, chống tác động ảnh hởng
không tốt đến môi trờng kinh tế- xã hội. Giúp các doanh nghiệp sử dụng, tiết
kiệm, có hiệu quả nguồn lực có hạn, tránh tình trạng gây lãng phí làm tổn hại
đến nền kinh tế.
Để thực hiện những mục tiêu trên thì nhà nớc phải thực hiện những nhiệm
vụ sau:
Định hớng sự phát triển và nâng cao chất lợng sản phẩm, hàng hoá, dịch
vụ, xây dựng các kế hoạch về chất lợng và ban hành các chính sách khuyến
khích hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao chất lợng.
Qui định chế độ thể lệ về quản lý chất lợng, ban hành các hệ thống tiêu
chuẩn Việt Nam (TCVN) và qui định việc áp dụng các hệ thống tiêu chuẩn Việt
Nam (TCVN) cũng nh các tiêu chuẩn Quốc tế.
Xác nhận tính hợp pháp của sản phẩm, hành hoá, dịch vụ về mặt chất l-
ợng.Bên cạnh đó,còn cấp đăng kí chứng nhận công nhận hệ thống chất lợng
phòng thử nghiệm, phòng hoá nghiệm của các cơ quan đơn vị.
Giám sát việc thực hiện những quyết định quản lý về mặt chất lợng thông
qua việc thanh tra, kiểm tra, sử lý các vi phạm về mặt chất lợng.
Thiết lập trật tự, kỷ cơng trong lĩnh vực chất lợng.
Chức năng quản lý nhà nớc về chất lợng:
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Với chức năng quản lý nhà nớc về chất lợng, các cơ quan có thẩm quyền
quản lý nhà nớc về chất lợng ban hành và áp dụng các tiêu chuẩn chất lợng sản
phẩm, hàng hoá, dịch vụ, đây là nội dung quan trọng của công tác quản lý nhà
nớc về chất lợng, nhà nớc chỉ có thể quản lý đợc chất lợng của sản phẩm hàng
hoá, dịch vụ do các tổ chức, các doanh nghiệp sản xuất ra bằng việc ban hành
các tiêu chuẩn và bắt buộc áp dụng các tiêu chuẩn đó. Hệ thống tiêu chuẩn của
nhà nớc đóng vai trò chủ đạo trong việc ổn định và nâng cao chất lợng sản
phẩm, hàng hoá, dịch vụ.
Nhà nớc phải tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân tự nguyện áp dụng
các tiêu chuẩn không bắt buộc và các tiêu chuẩn quốc tế nhng trên cơ sở phải
tuân thủ những qui định của pháp luật Việt Nam.
Chứng nhận chất lợng và công nhận các hệ thống quản lý chất lợng, hoạt
động công nhận, chứng nhận bao gồm: Việc chứng nhận hàng hoá, dịch vụ, hệ
thống quản lý chất lợng phù hợp với tiêu chuẩn Việt nam hoặc tiêu chuẩn nớc
ngoài. Việc chứng nhận này mang lại nhiều lợi ích cho tổ chức, doanh nghiệp,
đó là tạo cơ sở cho việc cải tiến, nâng cao uy tín và mở rộng thị phần.
Chức năng kiểm tra, thanh tra nhà nớc về chất lợng, hàng hoá, dịch vụ để
đảm bảo lợi ích chung của nền kinh tế và tạo lập trật tự kỉ cơng trong hoạt động
sản xuất, kinh doanh. Nhà nớc cần phải kiểm tra bắt buộc đối với một số mặt
hàng xuất nhập khẩu, các thanh tra viên chấp hành đầy đủ những qui định pháp
lý về chất lợngcủa các đơn vị, các tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh.
Thực hiện các chức năng nhiệm vụ của mình,quản lý nhà nớc về chất lợng
phải đáp ứng đợc những yêu cầu cơ bản sau:
Chính sách biện pháp đa ra phải phù hợp với điều kiện thực tế, với pháp
luật.Một mặt phải bảo vệ kỉ cơng, phục vụ lợi ích cho xã hội, tuân thủ giá trị
đạo đức, văn hoá, xã hội, mặt khác không gây ra những khó khăn, trở ngại,
mang lại hậu quả không tốt đến sự chủ động sáng tạo của các doanh nghiệp
trong việc phấn đấu nâng cao chất lợng, cải tiến, đổi mới các mặt hàng.
Với t cách là ngời đại diện toàn dân nhà nớc tham gia quản lý chất lợng
mang lại lợi ích cho cộng đồng xã hội, mọi đối tợng tham gia kinh doanh trên
thị trờng. Do đó nhà nớc quản lý về mặt chất lợng phải tạo ra đợc một môi trờng
ổn định, công bằng. Đảm bảo cho mọi tổ chức, mọi doanh nghiệp đều có cơ
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hộinh nhau trong việc cải tiến và nâng cao chất lợng để góp phần thực hiện
những mục tiêu, chơng trình kinh tế xã hội chung.
Quản lý nhà nớc về chất lợng phải đảm bảo khai thác đợc mọi tiềm năng,
nâng cao chất lợng hàng hoá dịch vụ, phải định hớng đợc cho các doanh nghiệp,
phải khuyến khích đợc cho các doanh nghiệp phấn đấu nâng cao chất lợng sản
phẩm, hàng hoá, dịch vụ.
Nhà nớc phải giúp đỡ các doanh nghiệp tìm kiếm thi trờng, tìm kiếm
nguồn thông tin về công nghệ để các tổ chc sản xuất kinh doanh, các doanh
nghiệp học hỏi, tiếp cận đầu t đổi mới. Cạnh đó nhà nớc cần có các cơ chế,
chính sách thích hợp, giúp các doanh nghiệp tập trung tìm kiếm thế mạnh, tạo
chỗ đứng trong cạnh tranh trên thị trờng. Từ đó cung cấp các thông tin của đối
thủ cạnh tranh trên thị trờng thế giới, cung cấp những xu hớng biến độngvề môi
trờng cạnh tranh để các doanh nghiệp có thể đón trớc đợc những khó khăn và
thuận lợi trong tình hình đổi mới.
Nhà nớc phải khuyến khích phải phát triển các hàng hoá cất lợng cao, đáp
ứng nhu cầu xã hội với giá có khả năng cạnh tranh. Vì vậy việc nâng cao chất l-
ợng trên cơ sở giảm chi phí.
Đây chính là mục tiêu nhà nớc phải giúp các tổ chức sản xuất kinh doanh,
các doanh nghiệp thấu hiểu nhở việc truyền bá những nhận thức, quan niệm mới
về chất lợng, các hệ thống tiêu chuẩn mới, động viên các tổ chức các doanh
nghiệp áp dụng.
Các cơ chế, thủ tục có ảnh hởng rất lớn, có thể dẫn đến làm giảm chi phí,
giảm thời gian, làm giảm các nguồn lực của các tổ chức, các doanh nghiệp.
Chính vì vậy, nhà nớc phải tạo điều kiện hỗ trợ, thông qua cung cấp thông tin,
giảm thủ tục phiền hà, tránh lãng phí không cần thiết và các lãng phí cho hoạt
động bên ngoài, nhờ đó giúp các doanh nghiệp giảm giá thành nhng vẫn nâng
cao đợc chất lợng sản phẩm hàng hoá, dịch vụ.
Xây dựng, ban hành và tổ chức thực hiện các chính sách các kế hoạch, văn
bản về chất lợng hàng hoá theo định hớng về quản lý chất lợng của nhà nớc.
Tổ chức quản lý các hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nớc về chất l-
ợng một cách chặt chẽ và thờng xuyên của các cấp.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Xây dựng, công bố và ban hành các tiêu chuẩn để định hớng cho các
doanh nghiệp hoặc các tổ chức có thể tổ chức hoặc tham khảo
Quản lý các hoạt động chứng nhận chất lợng hàng hoá, chứng nhận hệ
thống chất lợng, đây là một trong nhiều hình thức quản lý nhà nớc về chất lợng.
Tổ chức nghiên cứu khoa học, áp dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật
trong lĩnh vực chất lợng, đào tạo và bồi dỡng nghiệp vụ kỹ thuật về chất lợng,
bên cạnh đó còn tổ chức tuyên truyền thông tin, phổ biến kiến thức về chất lợng
cho mọi đối tợng trong xã hội.
Đây là một hoạt động không thể thiếu đợc trong công tác quản lý chất l-
ợng của nhà nớc, hoạt động này giúp cho nhà nớc biết đợc sự tuân thủ các yêu
cầu về chất lợng của doanh nghiệp, đáp ứng đầy đủ hay không đầy đủ, có những
biểu hiện tích cực hay tiêu cực để từ đó ra các quyết định sử lý kịp thời.
2. Các hoạt động chính trong công tác quản lý nhà nớc về chất lợng
Việt Nam.
Đáp ứng trên góc độ quản lý nhà nớc về chất lợng ở Việt Nam, công tác
quản lý nhà nớc về chất lợng bao gồm những nội dung cụ thể sau:
2.1. Đăng ký chất lợng hàng hoá của các cơ sở sản xuất kinh doanh trong nớc
Đây là một nội dung quan trọng mang tính đặc thù của Việt Nam, nó có ý
nghĩa to lớn trong hoạt động quản lý hoạt động sản xuất kinh doanh, với mục
đích cơ bản đó là: Xác nhận tính hợp pháp của hàng hoá về chất lợng, để nhà
nớc bảo vệ quyền lợi của ngời sản xuất và lợi ích của ngời tiêu dùng. Qua hoạt
động đăng kí chất lợng sản phẩm hàng hoá, ngời tiêu dùng có thể yên tâm hơn
trong việc sử dụng và khai thác sản phẩm, do các sản phẩm đã đăng kí chất lợng
đã đợc kiểm tra, công nhận là sản phẩm đạt tiêu chuẩn chất lợng quốc gia và đ-
ợc phép lu thông hợp pháp trên thị trờng, tránh tình trạng tổn thất về tinh thần
và chi phí cho việc sử dụng vào hàng kém chất lợng, kém phẩm chất hoặc đã hết
hạn sử dụng. Cũng nhờ đó, các nhà sản xuất kinh doanh cũng đợc nhà nớc bảo
hộ, xác nhận là sản phẩm có chất lợng đạt tiêu chuẩn, qua đó làm tăng sự tin t-
ởng của khách hàng trong tiêu dùng và là cơ sở cho khách hàng đăng kí và lựa
chọn sản phẩm. Chính vì vậy đăng kí chất lợng vừa là nghĩa vụ vừa là quyền lợi
của ngời sản xuất. Nhờ có đăng kí chất lợng hàng hoá mà nhà nớc có thể quản
lý đợc lợng hàng hoá lu thông trên thị trờng trên thị trờng một cách chặt chẽ
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
hơn, từ đó chống những hành vi lừa đảo xã hội, làm hàng giả, hàng kém chất l-
ợng, doanh nghiệp buộc phải trung thực và có trách nhiệm hơn trong hoạt động
sản xuất kinh doanh kinh doanh và sản phẩm của mình bán ra trên thị trờng.
Mặt khác,đăng kí chất lợng sản phẩm, hàng hoá sẽ khuyến khích các doanh
nhiệp đầu t cải tiến nâng cao chất lợng, làm tăng khả năng cạnh tranh tốt hơn
trên thị trờng. Vì vậy, họ đòi hỏi phải có sự bảo hộ rất lớn của nhà nớc đối với
những sản phẩm đã đợc đăng kí. Bản đăng kí chất lợng sản phẩm hàng hoá
chính là cơ sở pháp qui về kỹ thuật để doanh nghiệp thực hiện quá trình sản
xuất, đồng thời cũng là căn cứ pháp lý cho hoạt động thanh tra, kiểm tra giải
quyết những khiếu nại tranh cãi về chất lợng.
Thủ tục đăng kí chất lợng sản phẩm hàng hoá
Trớc hết, doanh nghiệp phải lập hồ sơ xin đăng kí chất lợng hàng hoá bao
gồm những văn bản sau:
- Bản đăng kí chất lợng sản phẩm hàng hoá theo mẫu do cơ quan quản lý
phát hành. Các tiêu chuẩn hoặc qui định về chất lợng đối với loại sản phẩm xin
đợc đăng kí chất lợng, các chỉ tiêu, thờng là:
+ Tên các chỉ tiêu chất lợng, VD: Chỉ tiêu an toàn, vệ sinh môi trờng, chỉ
tiêu kỹ thuật.
+ Đơn vị tính các chỉ tiêu. (Mức chất lợng xin đăng kí không đợc thấp hơn
mức chất lợng tối thiểu theo qui định của nhà nóc).
+ Phơng pháp thử và hình thức kiểm tra.
+ Mẫu nhãn hiệu sản phẩm:Trên sản phẩm cần đợc ghi đầy đủ các yêu cầu
của cơ quan cấp đăng kí, bao gồm: Tên sản phẩm, tên cơ sở sản xuất, địa chỉ cơ
sở sản xuất, các đặc tính của hàng hoá, thời hạn bảo hành, ngày xuất xởng và
thời hạn sử dụng, số đăng kí chất lợng.
+ Bảng hớng dẫn sử dụng và giấy bảo hành sản phẩm đối với các sản phẩm
đòi hỏi các chỉ tiêu chất lợng, an toàn cao. Các sản phẩmđòi hỏi tiêu chuẩn vệ sinh
môi trờng cao cần phải có phiếu thử nghiệm chất lợng hợp pháp.
- Tập hợp đầy đủ hồ sơ và gửi lên cơ quan nhà nớc có thẩm quyền xem xét,
nghiên cứu, thử nghiệm và xét duyệt. Sau khi xem xét, nếu thấy không vi phạm
thì cơ quan đăng kí cấp đăng kí vào sổ đăng kí. Chỉ khi đã đợc cấp giấy đăng kí
chất lợng, doanh nghiệp mới đợc ghi số đăng kí trên hàng hoá của mình và
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
những sản phẩm đó mới đợc phép lu thông trên thị trờng.Ngoài ra, các doanh
nghiệp, tổ chức phải sản xuất sản phẩm với những chỉ tiêu chất lợng đã đăng kí.
2.2. Hoạt động chứng nhận và công nhận sự phù với tiêu chuẩn của các cơ
quan quản lý nhà nớc về chất lợng.
Đây là một nội dung cũng hết sức quan trọng, có vai trò to lớn trong việc ổn
định và nâng cao chất lợng sản phẩm hàng hoá tiêu dùng trong nớc và xuất khẩu ở
trong nớc, thúc đẩy tiến trình hợp tác toàn diện, liên doanh, liên kết, hội nhập giữa
các tổ chức, các quốc gia trên thế giới. Hoạt động còn có ý nghĩa trong việc làm
cho sản phẩm hàng hoá hợp pháp về mặt chất lợng. Từ đó tạo lợi thế cho đấu thầu
và kí kết hợp đồng sản xuất kinh doanh, mang lại lợi thế kinh doanh cho các doanh
nghiệp, tổ chức thành viên tham gia vào hoạt động.
Chứng nhận
Hoạt động chứng nhận chất lợng bao gồm việc chứng nhận sản phẩm hàng
hoá dịch vụ và hệ thống quản lí chất lợng phù hợp với tiêu chuẩn Việt Nam
hoặc tiêu chuẩn quốc tế đang đợc áp dụng.
Đối tợng của hoạt động chứng nhận này bao gồm rất nhiều loại:
- Chứng nhận và giám định sản phẩm hàng hoá dịch vụ phù hợp với các
tiêu chuẩn đã đợc ban hành và đang đợc sử dụng.
- Chứng nhận hệ thống quản lý chất lợng của quốc gia và quốc tế.
- Tổ chức giám định chứng nhận và hiệu chuẩn đối với các thiết bị đo đạc
chuyên dùng trong các tổ chức.
-Tổ chức kiểm tra chứng nhận và thừa nhận các chuyên gia đánh giá chất
lợng gồm cả các chuyên gia đánh giá chất lợng sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ và
hệ thống chuyên gia quản lý chất lợng.
Mục đích của hoạt động chứng nhận: Đợc chia ra thành mục đích của
các đơn vị đợc chứng nhận: Chứng nhận của quốc gia và chứng nhận của quốc
tế.
Mục đích của hoạt động chứng nhận đối với các tổ chức đợc chứng nhận:
Các tổ chức sau khi đợc các cơ quan nhà nớc có thẩm quyền kiểm tra, xem
xét và đợc cấp chứng nhận là phù hợp với tiêu chuẩn, trớc hết sẽ tạo nên đợc
lòng tin đối với khách hàng không chỉ đối với khách hàng trong nớc mà cả với
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
những khách hàng nớc ngoài khi sử dụng sản phẩm, hàng hoá của tổ chức đó
làm ra. Cũng nhờ đó, các doanh nghiệp hay các tổ chức sản xuất kinh doanh
này biết đợc khả năng cạnh tranh của tổ chức mình đang ở mức độ nh thế nào
với các đối thủ cạnh tranh của mình sau khi đợc so sánh với các tiêu chuẩn qui
định, từ đó giúp họ đa ra đợc những giải pháp tốt nhất trong hoạch định chiến l-
ợc hoạt động sản xuất kinh doanh của mình.
Tạo ra đợc nhiều cơ hội kinh doanh cho các tổ chức hay doanh nghiệp nhờ
vào việc cải tiến, đổi mới liên tục nhằm nâng cao chất lợng sản phẩm, hàng hoá
của mình sao cho phù hợp với tiêu chuẩn để có thể tạo nên lợi thế cạnh tranh
trên thị trờng, ngày càng chiếm thị phần lớn do chiếm đợc lòng tin của ngời tiêu
dùng trong và ngoài nớc. Thông qua đó thị trờng ngày càng đợc mở rộng.
Tạo ra sự hợp tác và trao đổi một cách toàn diện trong lĩnh vực chất lợng
giữa các doanh nghiệp, các tổ chức và các nớc thông qua việc đáp ứng các tiêu
chuẩn quốc gia và quốc tế.
Mục đích của hoạt động này đối với khách hàng:
Có đợc sự lựa chọn thích hợp đối với các loại sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ
và các tổ chức, các doanh nghiệp sản xuất, cung cấp một cách uy tín mà không
sợ bị thiệt.
Khách hàng có đợc thông tin cần thiểt trớc khi quyết định lựa chọn mua
một sản phẩm, hàng hoá dịch vụ nào đó nhờ vào theo dõi các kết quả thử
nghiệm, giám định, làm hiệu chuẩn. Giảm đợc chi phí thử nghiệm nhiều lần
khi mua sắm và sử dụng,tiêu dùng một sản phẩm hàng hoá dịch vụ nào. Tránh
tình trạng bị thiệt hại về về sức khoẻ, tinh thần và vật chất khi tiêu dùng sản
phẩm kém chất lợng, kém phẩm chất hoặc hết hạn sử dụng.
Đối với quốc gia và quốc tế:
Có cơ sở để tiến hành quản lý chất lợng một cách chính xác đảm bảo đợc
sự công bằng trong hoạt động sản xuất kinh doanh, đảm bảo quyền lợi cho các
tổ chức, các doanh nghiệp, cho ngời tiêu dùng.
Tạo ra sự thống nhất cao, mở rộng đầu t và phát triển thơng mại giữa các
nớc khi tiến hành liên doanh, liên kết trong sản xuất và gia công.
Đối với các tổ chức sản xuất kinh doanh và các doanh nghiệp:
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Lợi ích của chứng nhận đó là tạo điều kiện cho các tổ chức tự nghiên cứu,
xây dựng và áp dụng cho mình một hệ thống quản lý chất lợng hiện đại.
Tạo điều kiện để liên tục cải tiến chất lợng, đáp ứng yêu cầu của khách
hàng, nhờ vào đó các doanh nghiệp hay các tổ chức sản xuất kinh doanh, luôn
luôn đứng vững và mở rộng trên thị trờng.
Là cơ sở để nâng cao uy tín và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hay các
tổ chức kinh doanh đứng vững trên thị trờngvà có khả năng phát triển trong tơng
lai.
Chứng nhận là cơ sở có nhà nớc bảo hộ các sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ
của các tổ chức sản xuất kinh doanh, từ đó tạo ra một sự công bằng cho các tổ
chức đó.
Công nhận:
Công nhận là hoạt động của một cơ quan có thẩm quyền, chứng minh
nhằm thừa nhận chính thức một tổ chức, một doanh nghiệp hay một cá nhân có
đủ năng lực để tiến hành nhiệm vụ theo qui định.
Đối tợng của hoạt động công nhận này đó là:
- Các tổ chức xin công nhận cho các sản phẩm, hàng hoá dịch vụ của mình
phù hợp với các tiêu chuẩn đã qui định.
- Các tổ chức xin công nhận hệ thống quản lý chất lợng.
- Các tổ chức xin giám định chất lợng cho các sản phẩm hàng hoá dịch vụ
(kể cả hàng hoá xuất nhập khẩu)
- Các tổ chức xin công nhận các chuyên gia đánh giá chất lợng đã đợc đào
tạo theo tiêu chuẩn, đợc qui định sẵn của cả quốc gia và quốc tế.
Hoạt động này mang lại rất nhiều lợi ích cho các tổ chức đã đợc công nhận
Qua hoạt động công nhận này:
Trớc hết, tạo ra sự tin tởng trong nội bộ tổ chức, trớc hết là của lãnh đạo
đối với các thành viên trong các tổ chức, các doanh nghiệp trớc những công việc
mà họ đợc giao.
Tạo lòng tin cho khách hàng đối với các kết quả thử nghiệm hoặc công bố
do đã đợc một cơ quan nhà nớc có thẩm quyền công nhận tổ chức đó có đủ
năng lực để hoàn thành tốt các công việc của họ một cách tốt nhất.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Thúc đẩy sự cải tiến và thực hiện các phơng pháp nâng cao chất lợng trong
quá trình sản xuất kinh doanh, đặc biệt là các trong các biện pháp nghiên cứu,
áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, các công nghệ mới trong quá trình hoạt
động sản xuất kinh doanh.
Các kết quả thử nghiệm và hiệu chuẩn sử dụng trong công tác quản lý chất
lợng có giá trị pháp lý cao trong toàn quốc và đợc nhiều tổ chức khác công
nhận.Tạo điều kiện hợp tác giữa các tổ chức trong nớc cũng nh vấn đề quốc tế
về vấn đề chất lợng, sau khi đã đợc công nhận sẽ giảm đợc lãng phí về thời
gian, tránh đợc tình trạng chồng chéo do nhiều cơ quan chức năng tiến hành.
Các yếu tố ảnh hởng đến hoạt động công nhận :
Một mặt, do sự mở rộng và phát triển của quan hệ quốc tế cùng sự ra đời
của các tổ chức thơng mại thế giới tác động mang lại, sự hình thành và phát
triển của các khu vực kinh tế trên thế giới, sự ra đời của các thoả ớc quốc tế đặc
biệt là sự ra đời của các thoả ớc về kỹ thuật và công nghệ ngày càng nâng cao,
vì vậy nhu cầu về hoạt động công nhận của các quốc gia phải ra đời là hết sức
cần thiết nhằm tạo dựng một lòng tin phía đối tác khi giao lu, hợp tác, liên kết
giữa các tổ chức ngoài quốc gia với nhau. Mặt khác các hoạt động hợp tác, liên
kết giữa các tổ chức trong nớc cũng đang trên đà phát triển. Hoạt động công
nhận phải ra đời thúc đẩy cạnh tranh hợp tác toàn diện của các cơ quan, các đơn
vị tổ chức trong quốc gia và giữa các quốc gia.
Tuy nhiên để hai hoạt động trên hoạt động có hiệu quả, thì chúng phải đ-
ợc dựa trên cơ sở khoa học rõ ràng, đó là một bộ tiêu chuẩn qui định và áp dụng
cho mọi thành viên tham gia vào hoạt động công nhận và chứng nhận này. Bởi
vậy, quản lý nhà nớc về chất lợng phải có một hoạt động nữa đó là:
Ban hành và áp dụng tiêu chuẩn.
Tiêu chuẩn là văn bản qui định qui cách, chỉ tiêu kỹ thuật, yêu cầu bao
gói, ghi nhãn vận chuyển và phơng pháp thừa hởng.
Hoạt động ban hành và áp dụng hệ tiêu chuẩn cũng có ý nghĩa hết sức
quan trọng trong việc ổn định và nâng cao chất lợng trong các cơ sở sản xuất,
kinh doanh trong và ngoài nớc. Cơ quan thực hiện hoạt động này tại Việt Nam
là Tổng cục tiêu chuẩn đo lờng chất lợng (TCTCĐLCL)
+ Căn cứ vào mục đích sử dụng, tiêu chuẩn đợc chia làm hai loại:
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Tiêu chuẩn sử dụng để thống nhất hoá
Tiêu chuẩn dùng để hớng dẫn
+ Căn cứ vào tính ép buộc, có hai loại tiêu chuẩn:
Tiêu chuẩn Việt Nam bắt buộc.
Tiêu chuẩn Việt Nam tự nguyện.
Chứng nhận hợp chuẩn là chứng nhận phù hợp với các tiêu chuẩn. Đây là
nội dung mới đợc áp dụng vào Việt Nam năm 1986 và chức năng hợp chuẩn
thuộc TCTCĐLCL. Do có hai loại tiêu chuẩn nên việc hợp chuẩn cũng tiến
hành theo hai hớng. Chứng nhận hợp chuẩn bắt buộc đối với sản phẩm hàng hoá
nằm trong diện bắt buộc đối với tiêu chuẩn Việt Nam. Chứng nhận hợp chuẩn tự
nghuyện đối với các sản phẩm trong diện áp dụng các tiêu chuẩn tự nguyện.
Việc chứng nhận hợp chuẩn là hết sức có ý nghĩa:
Làm cho sản phẩm hàng hoá hợp pháp về chất lợng và pháp lý đem lại sự
tin tởng cho khách hàng và ngời tiêu dùng. Từ đó, tạo ra lợi thế cho đấu thầu và
trong kí kết hợp đồng sản xuất kinh doanh, đó đồng thời tạo cho doanh nghiệp
lợi thế so sánh đối với các đối thủ cạnh tranh khác.
2.3. Hoạt động kiểm tra, thanh tra về chất lợng hàng hoá của các cơ quan
quản lý nhà nớc.
Đây là một nội dung quan trọng không thể thiếu đợc của quản lý nhà nớc
về chất lợng hàng hoá, đảm bảo cho sự thực hiện pháp lệnh một cách đầy đủ và
nghiêm túc, tăng cờng hiệu lực về quản lý nhà nớc, góp phần bảo vệ quyền lợi
cho ngời tiêu dùng, ngời sản xuất kinh doanh cho ngời chân chính.
Kiểm tra nhà nớc về chất lợng.
Đối tợng phải kiểm tra nhà nớc hàng hoá về chất lợng: Để đảm bảo lợi
ích chung cho nền kinh tế nhà nớc áp dụng các biện pháp kiểm tra bắt buộc đối
với một số sản phẩm hàng hoá kể cả các hàng hoá xuất khẩu và nhập khẩu.
Hằng năm bộ thơng mại qui định danh mục những mặt hàng cần phải đợc kiểm
tra nhà nớc về mặt chất lợng. Nó bao gồm:
- Những hàng hoá nhập thuộc diện TCVN bắt buộc áp dụng.
- Hàng hoá nhập khẩu là những NVL, máy móc thiết bị quan trọng.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
- Hàng hoá xuất khẩu theo hoạch định giữa các chính phủ.
- Hàng hoá xuất khẩu có thông tin ổn định, có truyền thống lâu đời.
Mọi hàng hoá thuộc danh mục phải kiểm tra nhà nớc về mặt chất lợng phải
có xác nhận của chính quyền nhà nớc có thẩm quyền mới đợc phép lu thông
trên thị trờng và mới đợc hải quan làm thủ tục xuất nhập khẩu. Các cơ quan
quản lý nhà nớc về chất lợng có quyền:
- Yêu cầu các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh và xuất nhập khẩu các
sản phẩm hàng hoá cung cấp đầy đủ các loại tài liệu có liên quan đến chất lợng
để làm căn cứ cho kiểm tra đánh giá chất lợng sản phẩm.
- Tiến hành kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu, căn cứ vào tiêu chuẩn và
hợp đồng mua bán giữa các đối tác.
- Cấp hoặc không cấp giấy xác nhận chất lợng đối với các lô hàng đã kiểm
tra nhng thấy có vấn đề về chất lợng.
- Thu phí kiểm tra theo qui định của nhà nớc đối với các đối tợng đợc tiến
hành kiểm tra.
Tuy nhiên các cơ quan quản lý nhà nớc về chất lợng cũng phải có trách
nhiệm nh sau:
- Thực hiện việc kiểm tra nhà nớc trong phạm vi quyền hạn đợc giao.
- Phải hoàn thành nhiệm vụ kiểm tra và xác nhận chất lợng của sản phẩm
hàng hoá trong thời gian đã thoả thuận.
- Thực hiện việc kiểm định và hiệu chuẩn các trang thiết bị đo lờng theo
qui định để đảm bảo tính chính xác trung thực, khách quan khi tiến hành thử
nghiệm các lô hàng.
- Chịu trách nhiệm bồi thờng vật chất cho doanh nghiệp về những sai
phạm của mình gây ra trong việc tiến hành quá trình kiểm tra, đánh giá chất l-
ợng. Mức bình thờng ở đây có thể là hoàn trả lạimột phần lệ phí kiểm tra hoặc
toàn bộ số lệ phí đã thu.
- Lu trữ hồ sơ kiểm tra và những sổ sách có liên quan trong thời gian là 3
năm và xuất trình khi cơ quan có trách nhiệm yêu cầu.
Nội dung và phơng pháp kiểm tra:
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Nội dung tiến hành kiểm tra:
- Tiến hành kiểm tra các chỉ tiêu chất lợng và các điều kiện bao gói, ghi
nhãn,vận chuyển, bảo quản, liên quan đến chất lợng sản phẩm hàng hoá. Việc
kiểm tra này bao gồm từ việc lấy mẫu thực nghiệm và ra quyết định.
- Căn cứ để kiểm tra là các hợp đồng và các tiêu chuẩn đã đợc qui định
trong pháp lệnh hàng hoá.
- Đối với hàng hoá xuất nhập khẩu thì có thể tiến hành kiểm tra chất lợng
tại nơi sản xuất hoặc tại kho bảo quản trớc khi xuất khẩu.
- Hàng xuất nhập khẩu có chất lợng đạt yêu cầu, có nghĩa là đã đợc cấp
giấy chứng nhận của một tổ chức thứ 3 thì đợc miễn kiểm tra.
- Giấy chứng nhận chất lợng do các tổ chức cấp chỉ có giá trị hiệu lực
trong điều kiện vận chuyển baỏ quản, nhng không làm thay đổi chất lợng của
sản phẩm hàng hoá
Kiểm tra chất lợng hàng hoá bằng các phơng pháp sau:
Phơng pháp kiểm tra chất lợng bằng cảm quan: Đây là phơng pháp kiểm
tra mà chủ yếu dựa vào kinh nghiệm của các nhân viên kiểm tra, chính vì vậy
tính chính xác và khách quan không cao. Nhng có u điểm là rất ít tốn kém.
Phơng pháp kiểm tra bằng thực nghiệm: Đây là phơng pháp kiểm tra hoàn
toàn dựa trên cơ sở phân tích một cách chi tiết, đầy đủ các chi tiết, thành phần
của sản phẩm hàng hoá, do đó nó có tính chính xác cao nhng đòi hỏi cơ bản là
rất tốn kém và phải có nhân viên có trình độ.
Có hai hình thức kiểm tra thờng đợc sử dụng trong các cơ quan quản lý
nhà nớc về chất lợng:
- Kiểm tra toàn bộ: Đây là hình thức kiểm tra 100% tất cả các sản phẩm
hàng hoá có trong lô. Hình thức này chỉ có thể áp dụng kiểm tra đối với các lô
hàng bé và quí hiếm, không bị phá huỷ.
- Kiểm tra chọn mẫu: Là hình thức kiểm tra dựa trên sự lựa chọn một
mẫu nhất định trong lô hàng và kiểm tra nó, sau đó đánh giá chung cho toàn bộ
lô. Đây là hình thức kiểm tra kiểm tra phổ biến vì nó tiết kiệm, không phá huỷ
lô hàng, tuy nhiên nó có nhợc điểm lớn nhất đó là sự rủi ro trong việc chấp
nhận hay bác bỏ lô hàng.
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Thanh tra nhà nớc về chất lợng:
Thanh tra nhà nớc về chất lợng có ý nghĩa rất lớn trong việc tạo ra trật tự kỉ
cơng về sản xuất kinh doanh và lu thông hàng hoá. Nó bao gồm những nội
dung chủ yếu sau:
- Thanh tra việc đăng kí chất lợng và đảm bảo chất lợng trong điều kiện
kinh doanh của các doanh nghiệp và tổ chức.
- Thanh tra việc thực hiện các TCVN bắt buộc đã dợc ban hành trong pháp
lệnh chất lợng hàng hoá.
- Thanh tra việc duy trì hệ thống bảo đảm chất lợng đã đợc công nhận của
các doanh nghiệp và tổ chức.
- Thanh tra việc công bố các quảng cáo, các thông tin trung thực về chất l-
ợng.
- Thanh tra việc sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lợng, hàng
kém phẩm chất và hàng quá hạn sử dụng.
- Thanh tra những vi phạm trong việc thực hiện pháp lệnh chất lợng hàng
hoá.
- Thanh tra việc đảm bảo sự phù hợp giữa các chức năng, nhiệm vụ của các
cơ quan quản lý nhà nớc về chất lợng và thanh tra việc tuân thủ những qui định
của nhà nớc về đảm bảo chất lợng hàng hoá, vệ sinh môi trờng và an toàn.
- Thanh tra nề nếp tổ chức, công tác quản lý chất lợng và kết quả thực hiện
các chỉ tiêu do nhà nớc giao.
Việc thanh tra đợc thực hiện theo nguyên tắc phân cấp theo thứ bậc, cơ
cấu bộ máy tổ chức. Mỗi cơ quan có trách nhiệm thanh tra việc tuân thủ pháp
luật về chất lợng của các cơ quan ngoài nghành và việc thực thi trách nhiệm,
nhiệm vụ của các cơ quan cấp dới theo ngành tuyến dọc.
Thanh tra tổng cục: Bao gồm việc thanh tra với các đối tợng sau:
- Thanh tra những vấn đề lớn, quan trọng, có liên quan đến nhiều ngành,
nhiều khu vực và có ảnh hởng lớn đến nền kinh tế và xã hội. Thanh tra việc thực
thi trách nhiệm của các trung tâm, các đơn vị chuyên môn và các đơn vị chức
năng thuộc TCTCĐLCL trong việc thực thi các công việc QLNNVCL. Thanh
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
tra các đối tợng thanh tra thuộc các trung tâm hoặc các cơ sở có hoạt động sản
xuất kinh doanh trên địa bàn và hoạt động của các chi cục TCĐLCL.
Thanh tra trung tâm: Tiến hành thanh tra nhà nớc về chất lợng đối với các
đối tợng sau:
- Thanh tra các chi cục TCĐLCL thuộc tỉnh, thành phố.
- Thanh tra các cơ sở sản xuất kinh doanh, các loại sản phẩm hàng hoá, kể
cả sản phẩm hàng hoá xuất nhập khẩu thuộc trung ơng quản lý và tất cả các liên
doanh nớc ngoài trên địa bàn khu vực.
- Thanh tra các cơ sở sản xuất kinh doanh, các loại sản phẩm hàng hoá đã
đợc tổng cục cấp giấy chất lợng và các cơ sở có hệ thống đảm bảo chất lợng đợc
chứng nhận trên địa bàn khu vực.
- Thanh tra các đối tợng của thanh tra chi cục trên địa bàn khu vực.
Thanh tra chi cục: Tiến hành thanh tra nhà nớc về mặt chất lợng đối với
các đối tợng sau:
- Các cơ sở sản xuất kinh doanh trên địa bàn do chi cục đảm nhận, trong
các trờng hợp đặc biệtchi cục có thể thanh tra tất cả các đối tợng của thanh tra
trung tâm.
Chế độ thanh tra nhà nớc về mặt chất lợng:
Thanh tra có thể đợc thực hiện dới nhiều hình thức khác nhau nhng bao
gồm hai hình thức cơ bản:
+ Thanh tra định kì: Đợc tiến hành theoquyết định hoặc kế hoạch thanh tra
của nhà nớc.Thời hạn thanh tra định kì đợc qui định cụ thể đối với từng nội
dung thanh tra, từng đối tợng thanh tra, tuỳ theo yêu cầu cần thiết của cơ quan
QLNNVCL và thanh tra định kì đợc xây dựng kế hoạch từ đầu năm và đợc
thông báo trớc cho các doanh nghiệp.
+ Thanh tra bất thờng: Khi cơ quan thanh tra nhà nớc xét thấy cần thiết và
không cần thông báo trớc cho doanh nghiệp, việc thanh tra bất thờng đợc dựa
vào các căn cứ sau đây: Có xảy ra tranh chấp, khiếu nại về chất lợng hàng hoá
do bất kì một tổ chức nào sản xuất, những vụ việc vi phạm pháp luật về chất l-
ợng hàng hoá do tổ chức thanh tra phát hiện hoặc do cơ quan quản lý cấp trên
giao.