Giải pháp phát triển hoạt động thanh toán tại chi nhánh NHNN&PTNT Láng Hạ

Website: Email : Tel : 0918.775.368
Mục lục
LấI NI đầU.........................................................................................4
CHơNG 1...............................................................................................6
NHữNG VấN đề Cơ BảN Về THANH TOáN QUA NGâN HNG ......6
1.1. Ngân hàng trung gian thanh toán trong nền kinh tế .....................6
1.2. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng..................................................7
1.2.1. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với nền kinh tế...............7
1.2.2. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với Nhà nớc......................8
1.2.3. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với ngân hàng thơng mại
.......................................................................................................................8
1.2.4. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với khách hàng ...............9
1.3. Các nguyên tắc thanh toán qua ngân hàng ...........................................9
1.3.1. Nguyên tắc đối với khách hàng ..........................................................9
1.3.2. Nguyên tắc đối với ngân hàng ........................................................10
1.4. Các hình thức thanh toán qua ngân hàng ..........................................10
1.4.1. Thanh toán bằng séc.........................................................................10
1.4.1.1. Thanh toán bằng séc chuyển khoản .........................................11
1.4.1.2. Thanh toán bằng séc bảo chi ....................................................12
1.4.1.3. Thanh toán bằng séc định mức ...............................................14
1.4.1.4. Thanh toán bằng séc chuyển tiền ...........................................15
1.4.1.5. Thanh toán bằng séc cá nhân ...................................................16
1.4.2. Thanh toán bằng thẻ ........................................................................16
1.4.3. Thanh toán bằng ủy nhiệm chi ........................................................17
1.4.4. Thanh toán bằng ủy nhiệm thu ........................................................19
1.4.5. Thanh toán bằng th tín dụng............................................................21
1.5. Các phơng thức thanh toán qua ngân hàng ........................................22
1.5.1. Phơng thức thanh toán liên hàng........................................................22
1.5.2. Phơng thức thanh toán bù trừ..............................................................22
1.5.3. Phơng thức thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà n-
ớc..................................................................................................................23

1.5.4. Phơng thức thanh toán bằng cách mở tài khoản tiền gửi tại ngân
hàng khác.....................................................................................................23
1.5.5. Phơng thức ủy nhiệm thanh toán giữa các ngân hàng ...................23
1.6. Các nhân tố ảnh hởng đến hoạt động thanh toán qua ngân hàng ..24
1.6.1. Môi trờng kinh tế .............................................................................24
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.6.2. Môi trờng pháp lý...............................................................................24
1.6.3. Yếu tố khoa học và công nghệ........................................................25
1.6.4. Nhân tố trình độ của cán bộ ngân hàng và khách hàng tham gia
vào hoạt động thanh toán ...........................................................................26
1.6.4.1. Trình độ của cán bộ ngân hàng làm công tác thanh toán ........26
1.6.4.2. Trình độ của khách hàng tham gia vào hoạt động thanh toán .26
CHơNG 2.............................................................................................28
THC TRạNG HOạT đẫNG THANH TOáN TạI CHI NHáNH
NHNO&PTNT LáNG Hạ TRONG THấI GIAN QUA.............................28
2.1. Khái quát về chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ .................................28
2.1.1. Sơ lợc tình hình chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ ........................28
2.1.1.1. Lịch sử hình thành chi nhánh ..................................................28
2.1.1.2. Nhiệm vụ của chi nhánh ..........................................................28
2.1.1.3. Mô hình tổ chức và tình hình nhân sự của chi nhánh ...........28
2.1.2. Kết quả kinh doanh của chi nhánh trong thời gian qua.....................29
2.1.2.1. Kết quả hoạt động nguồn vốn ..................................................29
2.1.2.2. Kết quả hoạt động tín dụng.....................................................29
2.1.2.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ngoại tệ....................................30
2.1.2.4. Kết quả hoạt động thanh toán ...................................................30
2.1.2.5. Kết quả hoạt động kế toán, ngân quỹ......................................32
2.1.2.6. Kết quả hoạt động tài chính....................................................33
2.2. Thực trạng hoạt động thanh toán tại chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ
.........................................................................................................................33

2.2.1. Thực trạng thanh toán theo các hình thức thanh toán tại chi nhánh ...33
2.2.1.1. Thanh toán bằng séc..................................................................36
2.2.1.2. Thanh toán bằng ủy nhiệm chi .................................................46
2.2.1.3. Thanh toán bằng ủy nhiệm thu .................................................48
2.2.1.4. Thanh toán bằng th tín dụng ....................................................50
2.2.1.5. Thanh toán bằng thẻ....................................................................51
2.2.1.6. Thanh toán bằng tiền mặt .......................................................52
2.2.2. Thực trạng thanh toán theo các phơng thức thanh toán tại chi nhánh . 53
2.2.2.1. Phơng thức thanh toán liên hàng (thanh toán nội bộ)..................56
2.2.2.2. Phơng thức thanh toán bù trừ ......................................................59
2.2.2.3. Phơng thức thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng
Nhà nớc....................................................................................................62
2.2.3. Những thành tựu và hạn chế của hoạt động thanh toán tại chi nhánh
.....................................................................................................................64
2.2.3.1. Thành tựu...................................................................................64
2.2.3.2. Hạn chế......................................................................................65
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
CHơNG 3.............................................................................................69
NHữNG GIảI PHáP NHằM PHáT TRIểN HOạT đẫNG THANH TOáN TạI
CHI NHáNH NHNO&PTNT LáNG Hạ ..................................................69
3.1. Định hớng phát triển hoạt động thanh toán tại chi nhánh
NHNo&PTNT Láng Hạ .................................................................................69
3.2. Giải pháp phát triển hoạt động thanh toán tại chi nhánh
NHNo&PTNT Láng Hạ .................................................................................70
3.2.1. Xây dựng và thực hiện chiến lợc khách hàng phù hợp nhằm thu hút
ngày càng nhiều khách hàng mở tài khoản và thanh toán qua chi nhánh 70
3.2.2. Chi nhánh cần cải tiến cách làm hiện nay của mình về chuyển
tiền cá nhân theo hớng thuận lợi hơn để thu hút khách hàng chuyển tiền
qua chi nhánh ..............................................................................................70

3.2.3. Chi nhánh cần chuẩn bị sẵn sàng cho việc triển khai dịch vụ
thanh toán bằng thẻ .....................................................................................72
3.2.4. Mở rộng thêm các sản phẩm, dịch vụ thanh toán mới đáp ứng nhu
cầu của khách hàng ....................................................................................72
3.2.5. Nâng cao năng lực, trình độ của cán bộ làm công tác thanh toán ...73
3.3. Kiến nghị đối với NHNo&PTNT, Ngân hàng Nhà nớc và Nhà nớc
.........................................................................................................................74
3.3.1. Kiến nghị đối với NHNo&PTNT ...................................................75
3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nớc..........................................77
3.3.3. Kiến nghị đối với Nhà nớc..............................................................81
KếT LUậN..........................................................................................84
TI LIệU THAM KHảO......................................................................85
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Lời nói đầu
Thanh toán là cầu nối giữa sản xuất, phân phối, lu thông và tiêu dùng, là
khâu mở đầu và cũng là khâu kết thúc của quá trình tái sản xuất xã hội. Tổ chức
tốt công tác thanh toán nói chung và thanh toán qua ngân hàng nói riêng sẽ tạo
điều kiện cho quá trình sản xuất, kinh doanh diễn ra trôi chảy, nhịp nhàng. Ng-
ợc lại, nếu việc thanh toán bị trục trặc, chậm chễ thì quá trình sản xuất, kinh
doanh sẽ bị trì trệ.
ở Việt Nam, sau hơn 10 năm thực hiện đổi mới tổ chức và hoạt động, hệ
thống ngân hàng không ngừng đợc củng cố và phát triển, góp phần tích cực vào
những thành tựu trong công cuộc đổi mới, nổi bật là đẩy lùi nạn lạm phát phi
mã, ổn định giá trị đồng tiền. Hoạt động thanh toán nói chung và hoạt động
thanh toán qua ngân hàng đã có nhiều tiến bộ nhng nhìn chung vẫn còn kém
phát triển. Thực trạng xã hội ta vẫn đang là một quốc gia sử dụng quá nhiều tiền
mặt. Điều này đã làm cho việc điều hòa lu thông tiền tệ và quản lý kho quỹ rất
khó khăn, một nguồn vốn lớn trong dân c cha đợc đầu t vào sản xuất gây lãng
phí lớn. Nói đến hoạt động của các ngân hàng, đa số ngời dân nớc ta chỉ biết đó

là nơi gửi tiền và vay vốn mà cha biết nhiều đến dịch vụ thanh toán qua ngân
hàng. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng này và có giải pháp nào để cải thiện
không? Xuất phát từ băn khoăn trên và từ thực trạng hoạt động thanh toán kém
phát triển tại chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ, em đã chọn đề tài Giải pháp
phát triển hoạt động thanh toán tại chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ
cho bài luận văn của mình. Tuy nhiên, do thời gian thực tập có hạn nên em chỉ
tập trung vào hoạt động thanh toán nội địa của chi nhánh mà không nghiên cứu
hoạt động thanh toán quốc tế.
Kết cấu bài luận văn của em gồm ba chơng:
Chơng I: Những vấn đề cơ bản về thanh toán qua ngân hàng.
Nội dung của chơng này đề cập tới vai trò trung gian thanh toán trong nền
kinh tế của ngân hàng, vai trò của thanh toán qua ngân hàng, các nguyên tắc
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thanh toán qua ngân hàng, các hình thức và phơng thức thanh toán qua ngân
hàng, cuối cùng là các nhân tố ảnh hởng đến hoạt động thanh toán qua ngân
hàng.
Chơng II: Thực trạng hoạt động thanh toán tại chi nhánh
NHNo&PTNT Láng Hạ trong thời gian qua.
Trong chơng này, em trình bày thực trạng hoạt động thanh toán theo các
hình thức thanh toán và phơng thức thanh toán tại chi nhánh trong ba năm 2000,
2001 và 2002; phân tích những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân của từng
hình thức và phơng thức thanh toán.
Chơng III: Những giải pháp nhằm phát triển hoạt động thanh toán tại
chi nhánh NHNo&PTNT Láng Hạ.
Từ những nguyên nhân gây ra những hạn chế của hoạt động thanh toán tại
chi nhánh đã rút ra từ chơng II, em đa ra một số giải pháp và kiến nghị để nâng
cao hiệu quả hoạt động thanh toán tại chi nhánh.
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368

Chơng 1
Những vấn đề cơ bản về thanh toán qua ngân hàng
1.1. Ngân hàng trung gian thanh toán trong nền kinh tế
Từ xa xa, các ngân hàng đã có chức năng quan trọng là làm thủ quỹ cho
doanh nghiệp, tức là ngân hàng thực hiện thu, chi và quản lý tiền hộ doanh nghiệp.
Xuất phát từ chức năng là thủ quỹ của doanh nghiệp, ngân hàng có đủ điều kiện để
thực hiện các dịch vụ thanh toán theo sự ủy nhiệm của khách hàng.
Khi ngân hàng thơng mại ra đời và phát triển thì hầu hết các khoản thanh
toán chi trả về hàng hóa, dịch vụ giữa các chủ thể kinh tế đều đợc chuyển giao
cho ngân hàng. Mọi quan hệ thanh toán đợc thực hiện bằng cách các chủ thể
mở tài khoản tại ngân hàng và yêu cầu ngân hàng thực hiện các khoản chi trả
hoặc ủy nhiệm cho ngân hàng thực hiện việc thu nhận các khoản tiền vào tài
khoản của mình. Khi khách hàng gửi tiền vào ngân hàng để thanh toán, họ sẽ đ-
ợc đảm bảo an toàn trong việc cất giữ tiền và thực hiện thu chi nhanh chóng,
tiện lợi, nhất là với những khoản thanh toán giá trị lớn, ở mọi địa phơng mà nếu
khách hàng tự làm sẽ rất tốn kém và không an toàn.
Trong khi làm trung gian thanh toán, ngân hàng đã tạo ra những hình thức
thanh toán (thanh toán bằng ủy nhiệm chi, ủy nhiệm thu, séc, thẻ thanh toán, )
đã tiết kiệm cho xã hội rất nhiều chi phí lu thông, đẩy nhanh tốc độ luân chuyển
vốn, thúc đẩy quá trình lu thông hàng hóa. Nhờ các hình thức thanh toán này,
khách hàng của ngân hàng không phải chi trả với nhau bằng những bao tiền mặt
rất tốn kém mà chỉ cần ra lệnh cho ngân hàng thông qua các hình thức thanh
toán, ngân hàng sẽ ghi Nợ cho tài khoản của ngời này, ghi Có cho tài khoản của
ngời kia nhanh chóng. Ngoài ra, việc thực hiện chức năng trung gian thanh toán
của ngân hàng đã tạo cơ sở cho ngân hàng thực hiện chức năng trung gian tín
dụng: ngân hàng dùng tiền gửi của ngời này để cho ngời khác vay. Khi một
6
Website: Email : Tel : 0918.775.368
khách hàng thiếu tiền để thanh toán, ngân hàng sẽ trả hộ và khoản trả hộ đó sẽ
trở thành khoản vay của khách hàng.

Việc làm trung gian thanh toán của ngân hàng ngày nay đã phát triển đến
mức rất đa dạng, không chỉ là trung gian thanh toán truyền thống nh trớc nữa
mà ngân hàng còn quản lý các phơng tiện thanh toán. Đây là vai trò ngày càng
chiếm vị trí quan trọng, phù hợp với sự phát triển tiến bộ của khoa học kỹ thuật.
1.2. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng
1.2.1. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với nền kinh tế
Thứ nhất, trong lĩnh vực lu thông tiền tệ, thanh toán không dùng tiền mặt
góp phần giảm thấp tỷ trọng tiền mặt trong lu thông, do đó tiết kiệm cho xã hội
rất nhiều chi phí lu thông tiền mặt (chi phí cho việc đúc tiền, in tiền, bảo quản
tiền, vận chuyển tiền, hủy tiền ) và những chi phí có liên quan đến ng ời trả
tiền và ngời thụ hởng (chi phí đếm tiền, bảo quản tiền, vận chuyển tiền, ).
Thứ hai, thanh toán qua ngân hàng thúc đẩy sự vận động của vật t, hàng
hóa, tiền vốn trong nền kinh tế, dẫn đến giảm chi phí sản xuất và lu thông, tăng
tích lũy cho quá trình tái sản xuất. Trong thanh toán trực tiếp bằng tiền mặt, với
những giao dịch giá trị lớn đòi hỏi khối lợng tiền mặt lớn sẽ làm cho chi phí lu
thông tiền tệ tăng lên, việc tổ chức lu thông tiền mặt phức tạp, tốc độ luân
chuyển vốn chậm. Ngợc lại, nếu không có tiền tệ thì quá trình thanh toán không
thể giải quyết đợc, từ đó quá trình tái sản xuất cũng không thể tiếp tục.
Đối với lĩnh vực tín dụng, thanh toán không dùng tiền mặt tạo khả năng
tập trung nguồn vốn vào ngân hàng để đầu t cho phát triển. ở đây ngân hàng
đóng vai trò điều hòa vốn trong nền kinh tế, chuyển vốn từ ngời thừa vốn sang
ngời thiếu vốn. Ngân hàng huy động tiền gửi với khối lợng lớn và cho vay với
mọi quy mô trên nguyên tắc có hiệu quả kinh tế. Vì vậy, ngân hàng đáp ứng
nhu cầu vốn để doanh nghiệp mở rộng sản xuất, ứng dụng kỹ thuật, hiện đại hóa
quá trình sản xuất.
7
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.2.2. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với Nhà nớc
Thanh toán qua ngân hàng có ý nghĩa to lớn đối với vai trò quản lý vĩ mô
của Nhà nớc. Ngân hàng Nhà nớc có thể thực thi chính sách tiền tệ có hiệu quả,

kiểm soát đợc mức cung tiền tệ do đó kiểm soát đợc lạm phát.
Hơn thế, thanh toán qua ngân hàng tạo điều kiện thuận lợi để Nhà nớc
kiểm soát hoạt động kinh tế của các tác nhân trong nền kinh tế với mục đích
củng cố kỷ luật thanh toán, đảm bảo thu chi tài chính. Việc thanh toán trực tiếp
bằng tiền mặt mà không qua chuyển khoản gây thất thoát thuế. Nó còn tạo ra
mặt bằng cạnh tranh không công bằng và phá hoại đạo đức kinh doanh vì những
kẻ trốn thuế có thể hạ giá bán để cạnh tranh gây thiệt hại đến các nhà kinh
doanh chân chính nộp thuế đầy đủ.
Thanh toán qua ngân hàng xóa bỏ hiện tợng tham ô, tham nhũng, ngăn
chặn đợc nạn cớp giật, móc túi và các tệ nạn khác.
Nh vậy, thanh toán không dùng tiền mặt giúp Nhà nớc nâng cao vai trò
kiểm soát bằng đồng tiền của mình, tạo sự ổn định và phát triển cho xã hội.
1.2.3. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với ngân hàng thơng mại
Thanh toán qua ngân hàng giúp các ngân hàng thơng mại huy động đợc
nguồn vốn lớn. Trên cơ sở đó, các ngân hàng thơng mại tiến hành cho vay, đầu
t để thu lợi nhuận.
Thanh toán qua ngân hàng giúp các ngân hàng thơng mại thu hút đợc lợng
khách hàng dồi dào. Đặc biệt, đây thờng là những khách hàng trung thành vì
một khi họ đã mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng này thì hiếm khi họ muốn
chuyển sang một ngân hàng đối thủ của ngân hàng đó. Hơn nữa, hầu hết khách
hàng mở tài khoản thanh toán đều sử dụng các dịch vụ khác ngoài dịch vụ thanh
toán, nh dịch vụ tín dụng, dịch vụ bảo lãnh, dịch vụ bảo quản tài sản, tại chính
ngân hàng đó. Vì vậy, thanh toán qua ngân hàng còn giúp các ngân hàng thơng
mại phát triển thêm nhiều dịch vụ ngân hàng khác ngoài dịch vụ thanh toán.
8
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Thanh toán qua ngân hàng giúp cho ngân hàng tìm hiểu tâm lý, nhu cầu
của khách hàng. Từ đó, ngân hàng có thể phục vụ khách hàng tốt hơn dịch vụ
thanh toán và các dịch vụ khác của ngân hàng.
Thanh toán qua ngân hàng còn giúp các ngân hàng thơng mại nắm đợc

toàn bộ thông tin về doanh nghiệp. Từ đó, các ngân hàng thơng mại sẽ t vấn cho
nhà đầu t có đợc quyết định chính xác khi đầu t, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn
cho nhà đầu t.
Thanh toán qua ngân hàng góp phần mang lại lợi nhuận ngày càng lớn cho
các ngân hàng thơng mại từ phí khách hàng trả cho ngân hàng.
1.2.4. Vai trò của thanh toán qua ngân hàng đối với khách hàng
Thanh toán qua ngân hàng giúp cho việc thanh toán giữa các khách hàng
trong quá trình kinh doanh đợc thực hiện nhanh chóng, chính xác, an toàn và
tiết kiệm. Khách hàng không phải chi trả với nhau bằng những bao tiền vừa tốn
kém lại không an toàn mà chỉ cần ra lệnh cho ngân hàng để ngân hàng ghi Nợ
vào tài khoản của ngời này, ghi Có vào tài khoản của ngời kia một cách nhanh
chóng, chính xác.
Khi khách hàng gửi tiền vào tài khoản thanh toán, tiền của họ sẽ đợc ngân
hàng bảo quản chắc chắn.
1.3. Các nguyên tắc thanh toán qua ngân hàng
1.3.1. Nguyên tắc đối với khách hàng
Khách hàng phải mở tài khoản thanh toán tại ngân hàng. Vì một lẽ rất đơn
giản, nếu không nh vậy thì việc thanh toán không thể tiến hành.
Khách hàng phải luôn đảm bảo số d thanh toán trên tài khoản để có thể chi
trả đầy đủ, kịp thời.
9
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Khách hàng phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về việc sử dụng số tiền trên
tài khoản của mình. Mọi trờng hợp chi vợt số d trên tài khoản vi phạm chế độ
thanh toán đều bị xử lý theo pháp luật.
Khi nhận đợc chứng từ thanh toán, khách hàng phải kiểm tra tính hợp
pháp, hợp lệ của chứng từ và nhanh chóng nộp vào ngân hàng.
1.3.2. Nguyên tắc đối với ngân hàng
Ngân hàng chỉ đợc trích tài khoản của khách hàng để thực hiện các khoản
thanh toán khi có yêu cầu của chủ tài khoản.

Ngân hàng phải thanh toán cho đúng ngời thụ hởng và đúng số lợng theo
yêu cầu của chủ tài khoản.
Đối với chứng từ hợp pháp, hợp lệ mà khách hàng nộp vào, ngân hàng phải
thanh toán ngay. Nếu gây chậm trễ, ngân hàng phải bồi thờng, tùy theo mức độ
có thể bị truy tố trớc pháp luật.
Thanh toán qua ngân hàng đòi hỏi các chủ thể tham gia thanh toán phải
mở tài khoản tại ngân hàng nên sự kiểm soát của ngân hàng trong tổ chức thanh
toán là cần thiết để đảm bảo sự công bằng, chính xác, tính đúng đắn của nội
dung thanh toán, tính hợp lệ của chứng từ. Do việc mở tài khoản tại ngân hàng
nên ngân hàng là ngời quản lý các tài khoản tiền gửi của các đơn vị, chỉ ngân
hàng mới đợc phép trích chuyển tài khoản của các đơn vị và coi đó nh nghiệp
vụ đặc biệt của mình. Ngân hàng với vai trò là ngời thực hiện sẽ có ảnh hởng
đến quá trình thanh toán (nhanh chóng, thuận lợi hoặc ngợc lại), đồng thời ngân
hàng là ngời kết thúc quá trình thanh toán.
1.4. Các hình thức thanh toán qua ngân hàng
1.4.1. Thanh toán bằng séc
Séc là một tờ mệnh lệnh trả tiền vô điều kiện, do khách hàng của ngân
hàng ra lệnh cho ngân hàng trích một số tiền nhất định trên tài khoản của mình
mở tại ngân hàng để trả cho ngời cầm séc hoặc cho ngời (cá nhân hoặc tổ chức
10
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh tế) đợc chỉ định trên tờ séc. Séc là một mệnh lệnh chứ không phải là một
yêu cầu, do đó khi nhận đợc lệnh này, ngân hàng chấp hành vô điều kiện, trừ tr-
ờng hợp tài khoản của ngời phát hành séc không đủ hoặc không có tiền trả.
Theo công ớc Giơ-ne-vơ năm 1931, séc có thể đợc phát hành mà trên tài khoản
của họ không còn tiền, miễn sao lúc thanh toán trên tài khoản có tiền là đợc.
Nếu tài khoản không có tiền, tờ séc vẫn có giá trị thanh toán nhng ngời phát hành
séc phải chịu trách nhiệm trớc pháp luật.
Các loại séc đang đợc sử dụng chủ yếu là séc tiền mặt, séc chuyển khoản,
séc bảo chi, séc định mức và séc chuyển tiền. Trừ séc tiền mặt dùng cho chủ tài

khoản rút tiền tại ngân hàng (không chi trả cho ngời khác), các loại séc khác chỉ
đợc dùng để thanh toán phi tiền mặt, tức là ngời thụ hởng không đợc tự mình rút
tiền mặt ở ngân hàng mà phải nhờ ngân hàng thu ngân.
1.4.1.1. Thanh toán bằng séc chuyển khoản
Séc chuyển khoản là loại séc đợc sử dụng rộng rãi. Nó có giá trị thanh toán
trực tiếp nh tiền, do đó, trên tờ séc phải có đầy đủ những yếu tố bắt buộc theo
luật định. Thông thờng, séc đợc in sẵn, ngời phát hành séc chỉ phải điền vào
những chỗ quy định bằng mực không phai. Việc ghi trên tờ séc phải đảm bảo
tính hợp pháp, hợp lệ đối với việc sử dụng séc.
Séc chuyển khoản cũng nh tất cả các loại séc khác chỉ có hiệu lực trong
phạm vi thời hạn nhất định. Bởi vậy, ngời thụ hởng cần nhanh chóng nộp séc
vào ngân hàng để yêu cầu thanh toán. Trong thời hạn hiệu lực của tờ séc, ngân
hàng phải thanh toán ngay khi ngời thụ hởng nộp séc vào ngân hàng.
Hình thức thanh toán bằng séc chuyển khoản chỉ đợc áp dụng trong thanh
toán giữa các khách hàng có tài khoản tại một chi nhánh ngân hàng hoặc khác
chi nhánh ngân hàng nhng các chi nhánh đó có tham gia thanh toán bù trừ.
Quy trình thanh toán séc chuyển khoản
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại cùng một chi nhánh ngân hàng
thơng mại
11
Website: Email : Tel : 0918.775.368
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(3) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(4) Ngân hàng kiểm tra chứng từ nhận đợc, kiểm tra số d tài khoản của bên
mua. Nếu đủ điều kiện thì ngân hàng trích tài khoản tiền gửi của bên mua và
báo Nợ cho họ.
(5) Ngân hàng ghi Có vào tài khoản của bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân

hàng có tham gia thanh toán bù trừ
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(3) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(4) Ngân hàng kiểm tra đảm bảo tính hợp pháp, hợp lệ của chứng từ nhận
đợc sẽ chuyển các chứng từ này đến trung tâm thanh toán bù trừ để trao chứng
từ cho ngân hàng bên ngời phát hành.
(5) Tại ngân hàng bên mua, tổ bù trừ mang về các chứng từ, lập chứng từ
thanh toán bù trừ, ghi Nợ vào tài khoản của bên mua và báo Nợ cho họ.
(6) Ngân hàng bên bán tiếp nhận chứng từ thanh toán bù trừ về tờ séc, ghi
Có vào tài khoản của bên bán và báo Có cho họ.
1.4.1.2. Thanh toán bằng séc bảo chi
Séc bảo chi là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả của tờ séc
bằng tiền của ngời mua và chống lại việc phát hành séc khống.
Séc bảo chi đợc dùng trong trờng hợp ngời bán yêu cầu ngời mua phải lập
séc bảo chi hoặc theo quyết định của ngân hàng đối với chủ tài khoản vi phạm
kỷ luật phát hành séc.
12
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Hình thức thanh toán bằng séc bảo chi đợc sử dụng để thanh toán giữa các
khách hàng có tài khoản trong cùng một chi nhánh ngân hàng hoặc có tài khoản
ở các chi nhánh cùng một ngân hàng. Nếu là các chi nhánh khác ngân hàng thì
các chi nhánh ngân hàng đó phải cùng tham gia thanh toán bù trừ. Nh vậy, séc
bảo chi có phạm vi thanh toán rộng hơn séc chuyển khoản.
Ngoài ra, do séc đã đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả nên sau khi
ngời thụ hởng nộp séc vào ngân hàng phục vụ mình, ngân hàng này kiểm tra
tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc sẽ ghi Có ngay vào tài khoản của ngời thụ h-
ởng. Nếu do sơ suất khi kiểm tra, sau này phát hiện tờ séc không hợp lệ, ngân
hàng phục vụ ngời thụ hởng phải chịu trách nhiệm.

Quá trình phát hành và thanh toán séc bảo chi
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại cùng một chi nhánh ngân
hàng thơng mại
(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Nếu séc đủ điều kiện thanh toán, ngân hàng ghi Có vào tài khoản của
ngời thụ hởng và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ
(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
13
Website: Email : Tel : 0918.775.368
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Ngân hàng bên bán lập chứng từ thanh toán bù trừ, ghi Có tài khoản
ngời bán và báo Có cho họ. Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng
bên mua.
(7) Ngân hàng bên mua nhận chứng từ ngân hàng bên ngời bán gửi đến,
ghi Nợ tài khoản tiền gửi đảm bảo thanh toán séc bảo chi và báo Nợ cho ngời mua.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh cùng một ngân
hàng nhng khác địa bàn

(1) Khách hàng (bên mua) đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử
dụng séc bảo chi.
(2) Ngân hàng bảo chi séc và giao cho khách hàng (bên mua).
(3) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(4) Bên mua ký phát séc và giao cho bên bán.
(5) Sau khi kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của tờ séc, bên bán xuất trình
séc cùng bảng kê nộp séc cho ngân hàng phục vụ mình xin thanh toán.
(6) Ngân hàng bên bán lập chứng từ thanh toán liên hàng, ghi Có tài khoản
ngời bán và báo Có cho họ. Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng
bên ngời mua.
(7) Ngân hàng bên mua nhận chứng từ ngân hàng bên bán gửi đến, ghi Nợ
tài khoản tiền gửi đảm bảo thanh toán séc bảo chi và báo Nợ cho ngời mua.
1.4.1.3. Thanh toán bằng séc định mức
Séc định mức là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả của tờ
séc và chống lại việc phát hành séc khống.
14
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Khác với séc bảo chi là loại séc đợc ngân hàng đảm bảo khả năng chi trả
cho từng tờ séc, séc định mức séc trong sổ séc định mức là loại séc đợc ngân
hàng đảm bảo khả năng chi trả cho cả một quyển séc.
Thể chế về thanh toán séc định mức cũng giống nh thể chế về thanh toán
séc bảo chi. Do đó, quá trình hình thành và thanh toán séc định mức hoàn toàn
giống nh quá trình hình thành và thanh toán séc bảo chi. Chỉ khác là, đơn vị bán
phải có trách nhiệm kiểm tra số d của quyển séc mỗi khi nhận đợc séc. Trờng
hợp séc trong sổ séc định mức phát hành quá số d tài khoản thì ngời ký phát
phải chịu phạt theo luật định.
1.4.1.4. Thanh toán bằng séc chuyển tiền
Séc chuyển tiền là séc dùng để chuyển tiền cho ngời thụ hởng theo yêu cầu
của chủ tài khoản.
Hình thức thanh toán bằng séc chuyển tiền đợc áp dụng trong thanh toán

giữa hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh ngân hàng cùng hệ thống,
khác địa bàn. Riêng ngời thụ hởng có thể không cần mở tài khoản tại ngân
hàng.
Quá trình phát hành và thanh toán séc chuyển tiền
(1) Chủ tài khoản nộp bộ chứng từ vào ngân hàng yêu cầu đợc sử dụng séc
chuyển tiền và phải chỉ định ngời thụ hởng.
(2) Ngời phát séc đa séc chuyển tiền cho ngời thụ hởng.
(3) Ngời thụ hởng nộp séc chuyển tiền vào ngân hàng phục vụ mình để
lĩnh tiền mặt, thanh toán chuyển khoản cho ngời khác hoặc yêu cầu ngân hàng
bảo chi séc để thanh toán.
(4) Ngân hàng bên ngời thụ hởng lập chứng từ thanh toán liên hàng về tờ
séc gửi đến ngân hàng bên ngời phát séc.
(5) Ngân hàng bên ngời phát séc ghi Nợ tài khoản tiền gửi đảm bảo thanh
toán séc chuyển tiền và báo Nợ cho họ.
15
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.4.1.5. Thanh toán bằng séc cá nhân
Séc cá nhân đợc áp dụng đối với khách hàng có tài khoản tiền gửi đứng tên
cá nhân tại ngân hàng để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ và các khoản thanh
toán khác.
Hiện nay, theo quy định của Ngân hàng Nhà nớc, đối với séc cá nhân có số
tiền trên 5 triệu đồng, ngời phát hành séc phải đến ngân hàng làm thủ tục bảo
chi séc.
Hình thức thanh toán bằng séc cá nhân chỉ đợc áp dụng trong thanh toán
giữa các khách hàng có tài khoản tại cùng một chi nhánh ngân hàng hoặc tại hai
chi nhánh khác ngân hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ. Do đó, quy trình
thanh toán séc cá nhân giống nh quy trình thanh toán séc chuyển khoản.
1.4.2. Thanh toán bằng thẻ
Thẻ là một phơng tiện thanh toán hiện đại vì nó gắn với kỹ thuật tin học
ứng dụng trong ngân hàng. Thẻ do ngân hàng phát hành và bán cho khách hàng

của mình để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ, thanh toán công nợ và lĩnh tiền
mặt. ở một số nớc phát triển, các công ty lớn cũng phát hành thẻ để thu tiền bán
hàng của mình.
Hiện nay, có 3 loại thẻ đợc áp dụng là thẻ thanh toán không phải ký quỹ,
thẻ thanh toán phải ký quỹ trớc tại ngân hàng và thẻ tín dụng.
Đối với thẻ thanh toán không phải ký quỹ, ngời sử dụng thẻ không phải lu
ký tiền vào tài khoản để đảm bảo tính thanh toán. Căn cứ để thanh toán là số d
trên tài khoản tiền gửi của ngời chủ sở hữu thẻ mở tại ngân hàng, với hạn mức
tối đa của thẻ do ngân hàng quy định. Thẻ này đợc áp dụng cho những khách
hàng có quan hệ tín dụng, thanh toán tốt và thờng xuyên, có tín nhiệm với ngân
hàng.
Đối với thẻ thanh toán phải ký quỹ, ngời sử dụng thẻ phải lu ký một số tiền
nhất định vào tài khoản để đảm bảo thanh toán. Số tiền lu ký vào tài khoản có
16
Website: Email : Tel : 0918.775.368
thể là tiền mặt, tiền trích từ tài khoản khác chuyển sang hoặc tiền vay ngân
hàng. Số tiền ký quỹ là hạn mức của thẻ. Loại thẻ này đợc áp dụng với mọi loại
khách hàng.
Thẻ tín dụng là loại thẻ không phải ký quỹ. Nó đợc áp dụng đối với khách
hàng đợc vay vốn ngân hàng. Mức tiền ngân hàng cho vay đợc coi là hạn mức
tín dụng.
Quá trình phát hành và thanh toán thẻ
(1) Khách hàng đa chứng từ đến ngân hàng yêu cầu đợc sử dụng thẻ.
(2) Ngân hàng phát hành thẻ và giao cho khách hàng.
(3) Khi mua hàng, khách hàng (chủ sở hữu thẻ) đa thẻ cho bên bán.
(4) Hàng hóa trao cho chủ sở hữu thẻ.
(5) Bên tiếp nhận thẻ (bên bán) lập biên lai thanh toán thẻ và gửi cho ngân
hàng đại lý nơi ngời bán mở tài khoản.
(6) Ngân hàng đại lý thanh toán cho bên bán.
(7) Ngân hàng đại lý thanh toán với ngân hàng phát hành thẻ.

(8) Ngân hàng phát hành thẻ thanh toán với chủ sở hữu thẻ.
1.4.3. Thanh toán bằng ủy nhiệm chi
ủy nhiệm chi là lệnh yêu cầu của ngời chủ tài khoản ủy nhiệm cho ngân
hàng phục vụ mình trích tài khoản của mình để trả cho đơn vị hoặc cá nhân đợc
hởng.
Hình thức thanh toán bằng ủy nhiệm chi đợc sử dụng rộng rãi trong thanh
toán giữa hai khách hàng có tài khoản tại một chi nhánh ngân hàng thơng mại;
giữa hai khách hàng có tài khoản tại hai chi nhánh cùng ngân hàng thơng mại;
giữa hai khách hàng có tài khoản tại hai chi nhánh của hai ngân hàng thơng mại
khác nhau.
Hình thức thanh toán bằng ủy nhiệm chi có đặc điểm thanh toán nhanh,
thủ tục đơn giản, do đơn vị mua chủ động trả tiền sau khi họ đã hoàn thành việc
17
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nhận hàng hoá hay dịch vụ của bên bán. Nh vậy, việc thu hồi vốn của bên bán
hoàn toàn phụ thuộc vào bên mua, nếu bên mua gặp phải khó khăn về tài chính
thì quyền lợi của bên bán cũng bị ảnh hởng. Do vậy mà hình thức thanh toán
bằng ủy nhiệm chi thờng đợc áp dụng giữa các tổ chức kinh tế có sự tín nhiệm
lẫn nhau trong quan hệ mua bán và có khả năng tài chính tơng đối ổn định.
Quá trình thanh toán ủy nhiệm chi
Trờng hợp hai khách hàng cùng mở tài khoản tại một chi nhánh ngân
hàng thơng mại
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên mua nộp ủy nhiệm chi vào ngân hàng phục vụ mình.
(3) Ngân hàng hạch toán và báo Nợ cho ngời trả tiền.
(4) Ngân hàng báo Có cho ngời thụ hởng.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua
(2) Bên mua lập ủy nhiệm chi nộp vào ngân hàng phục vụ mình.

(3) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán bù trừ, ghi Nợ tài khoản
bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ cho ngân hàng
bên bán.
(4) Ngân hàng bên bán ghi Có tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh cùng ngân
hàng nhng khác địa bàn
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua
(2) Bên mua lập ủy nhiệm chi nộp vào ngân hàng phục vụ mình.
(3) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán liên hàng, ghi Nợ tài
khoản bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ cho ngân
hàng bên bán.
18
Website: Email : Tel : 0918.775.368
(4) Ngân hàng bên bán ghi Có tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng và khác địa bàn
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua
(2) Bên mua lập ủy nhiệm chi nộp vào ngân hàng phục vụ mình.
(3) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán qua Ngân hàng Nhà nớc,
ghi Nợ tài khoản bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ
cho ngân hàng bên bán.
(4) Ngân hàng bên bán ghi Có tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
1.4.4. Thanh toán bằng ủy nhiệm thu
ủy nhiệm thu là giấy tờ thanh toán do ngời bán lập gửi tới ngân hàng phục
vụ mình đề nghị thu hộ số tiền theo giá trị hàng hóa đã giao hoặc dịch vụ đã
cung ứng cho ngời mua. ủy nhiệm thu thờng đợc áp dụng trong thanh toán giữa
các tổ chức có tín nhiệm nhau về thanh toán.
Hình thức thanh toán bằng ủy nhiệm thu đợc sử dụng rộng rãi trong thanh
toán giữa hai khách hàng có tài khoản tại một chi nhánh ngân hàng thơng mại;
giữa hai khách hàng có tài khoản tại hai chi nhánh cùng ngân hàng thơng mại;

giữa hai khách hàng có tài khoản tại hai chi nhánh của hai ngân hàng thơng mại
khác nhau.
Trờng hợp hai khách hàng cùng mở tài khoản tại một chi nhánh ngân
hàng thơng mại
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên bán lập ủy nhiệm thu nộp cho ngân hàng phục vụ mình kèm hóa
đơn bán hàng.
(3) Ngân hàng hạch toán, báo Nợ cho bên mua.
(4) Ngân hàng báo Có cho bên bán.
19
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng cùng tham gia thanh toán bù trừ
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên bán lập ủy nhiệm thu nộp vào ngân hàng phục vụ mình kèm hóa
đơn bán hàng.
(3) Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng bên mua.
(4) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán bù trừ, ghi Nợ tài khoản
bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ thanh toán về bộ
ủy nhiệm thu sang ngân hàng bên bán.
(5) Ngân hàng bên bán ghi Có vào tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh cùng ngân nh-
ng khác địa bàn
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên bán lập ủy nhiệm thu nộp vào ngân hàng phục vụ mình kèm hóa
đơn bán hàng.
(3) Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng bên mua.
(4) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán liên hàng, ghi Nợ tài
khoản bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ thanh toán
về bộ ủy nhiệm thu sang ngân hàng bên bán.

(5) Ngân hàng bên bán ghi Có vào tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
Trờng hợp hai khách hàng mở tài khoản tại hai chi nhánh khác ngân
hàng và khác địa bàn
(1) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(2) Bên bán lập ủy nhiệm thu nộp vào ngân hàng phục vụ mình kèm hóa
đơn bán hàng.
(3) Ngân hàng bên bán chuyển chứng từ cho ngân hàng bên mua.
20
Website: Email : Tel : 0918.775.368
(4) Ngân hàng bên mua lập chứng từ thanh toán qua Ngân hàng Nhà nớc,
ghi Nợ tài khoản bên mua và báo Nợ cho họ. Ngân hàng bên mua gửi chứng từ
thanh toán về bộ ủy nhiệm thu sang ngân hàng bên bán.
(5) Ngân hàng bên bán ghi Có vào tài khoản bên bán và báo Có cho họ.
1.4.5. Thanh toán bằng th tín dụng
Th tín dụng là một văn bản cam kết pháp lý của ngân hàng mở th tín dụng
với ngời bán về việc thanh toán tiền hàng cho ngời bán nếu các điều kiện kèm
theo trong th tín dụng đợc thỏa mãn.
Hình thức thanh toán bằng th tín dụng đợc áp dụng trong thanh toán tiền
hàng hóa giữa hai khách hàng có tài khoản ở hai chi nhánh ngân hàng trên hai
địa bàn khác nhau.
(1) Bên mua nộp đơn mở th tín dụng cho ngân hàng phục vụ mình.
(2) Ngân hàng bên mua thông báo qua th tín điện tử về việc th tín dụng đã
đợc mở cho ngân hàng bên bán.
(3) Ngân hàng bên bán thông báo cho bên bán về việc th tín dụng đã đợc
mở.
(4) Bên bán giao hàng cho bên mua.
(5) Bên bán lập bảng kê chứng từ thanh toán th tín dụng, gửi ngân hàng
phục vụ mình.
(6) Ngân hàng bên bán sau khi kiểm tra chứng từ phù hợp với giấy mở th
tín dụng sẽ ghi Có tài khoản cho bên bán và báo Có cho họ.

(7) Ngân hàng bên bán thanh toán với ngân hàng bên mua.
(8) Ngân hàng bên mua tất toán th tín dụng và báo bên mua biết.
21
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.5. Các phơng thức thanh toán qua ngân hàng
1.5.1. Phơng thức thanh toán liên hàng
Phơng thức thanh toán liên hàng là thanh toán đợc thực hiện giữa các chi
nhánh cùng một ngân hàng, phát sinh trên cơ sở nghiệp vụ thanh toán không
dùng tiền mặt giữa các đơn vị kinh tế có tài khoản mở tại các chi nhánh khác
nhau trong cùng ngân hàng đó.
Phơng thức thanh toán liên hàng do Ngân hàng cấp Trung ơng hoặc Hội sở
chính của từng ngân hàng thơng mại tổ chức. Các chi nhánh trong một ngân
hàng có tham gia thanh toán liên hàng đợc gọi là các đơn vị liên hàng và đều có
tên, số hiệu đơn vị liên hàng trong bảng tên các đơn vị liên hàng do cấp cao
nhất của ngân hàng thơng mại đó quy định.
Trong công tác thanh toán liên hàng, mỗi chi nhánh tham gia tiến hành các
nghiệp vụ thanh toán theo sự ủy nhiệm của ngân hàng trung ơng và thanh toán
trực tiếp về vốn với ngân hàng trung ơng của mình.
1.5.2. Phơng thức thanh toán bù trừ
Thanh toán bù trừ giữa các chi nhánh cùng hoặc khác ngân hàng thơng
mại là việc thanh toán trực tiếp giữa các chi nhánh trên cùng một địa bàn, hay
có cự ly gần nhau.
Việc thanh toán đợc thực hiện thông qua tài khoản trung gian tại Ngân
hàng Nhà nớc do Ngân hàng Nhà nớc đứng ra tổ chức và chủ trì thanh toán bù
trừ hoặc do một ngân hàng đợc ngân hàng cấp trên chỉ định.
Các chi nhánh tham gia thanh toán bù trừ trực tiếp giao nhận chứng từ với
nhau hàng ngày hoặc theo định kỳ và thực hiện bù trừ các khoản nợ lẫn nhau,
chỉ thực sự thanh toán với nhau phần chênh lệch cuối cùng. Tuỳ thuộc vào ph-
ơng pháp trao đổi chứng từ, chuyển số liệu mà có các hình thức thanh toán bù
trừ khác nhau (bù trừ giấy hoặc bù trừ điện tử).

22
Website: Email : Tel : 0918.775.368
1.5.3. Phơng thức thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nớc
Thanh toán qua tài khoản tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nớc là việc thanh
toán giữa các chi nhánh khác ngân hàng thơng mại cùng có tài khoản tiền gửi
tại một chi nhánh Ngân hàng Nhà nớc hoặc tại các chi nhánh Ngân hàng Nhà n-
ớc khác nhau. Mỗi lần thanh toán, chi nhánh ngân hàng nơi phát sinh nghiệp vụ
trả tiền gửi chứng từ đến chi nhánh Ngân hàng Nhà nớc yêu cầu trích tài khoản
tiền gửi của mình để thanh toán cho ngân hàng thụ hởng.
1.5.4. Phơng thức thanh toán bằng cách mở tài khoản tiền gửi tại ngân
hàng khác
Phơng thức này đợc áp dụng trong trờng hợp các chi nhánh cùng hoặc
khác ngân hàng thơng mại có quan hệ giao dịch khá thờng xuyên.
Theo phơng thức này, mỗi chi nhánh mở tài khoản tiền gửi của mình tại
chi nhánh kia để thực hiện thanh toán. Việc thanh toán giữa hai chi nhánh đợc
thực hiện trên cơ sở các bảng kê chứng từ hoặc chứng từ do chi nhánh mở tài
khoản tiền gửi lập.
1.5.5. Phơng thức ủy nhiệm thanh toán giữa các ngân hàng
Phơng thức thanh toán ủy nhiệm thu hộ, chi hộ tơng tự nh mở tài khoản
tiền gửi ở ngân hàng khác để thanh toán. Nhng có điểm khác nhau là ủy nhiệm
thu hộ, chi hộ đòi hỏi phải có ủy nhiệm bằng văn bản, còn phơng thức thanh
toán qua mở tài khoản tiền gửi ở ngân hàng thì không cần văn bản.
Hai chi nhánh thanh toán với nhau theo phơng thức này phải ký kết hợp
đồng với nhau thống nhất về nguyên tắc, thủ tục và nội dung thanh toán. Trên
cơ sở đó, mở cho nhau tài khoản vãng lai, để hạch toán cho nhau các khoản thu
hộ và chi hộ, trên cơ sở các chứng từ thanh toán của khách hàng có mở tài
khoản ở mỗi bên. Các nghiệp vụ thanh toán thu hộ, chi hộ phát sinh đợc hạch
toán vào tài khoản thu hộ, chi hộ giữa các ngân hàng. Từng định kỳ xác định,
hai ngân hàng đối chiếu doanh số phát sinh và số d tài khoản thu hộ, chi hộ để
23

Website: Email : Tel : 0918.775.368
thanh toán cho nhau và tất toán số d của tài khoản này thông qua tài khoản tiền
gửi tại chi nhánh Ngân hàng Nhà nớc hoặc tài khoản thích hợp khác.
1.6. Các nhân tố ảnh hởng đến hoạt động thanh toán qua ngân hàng
1.6.1. Môi trờng kinh tế
Ngân hàng ra đời nhằm phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của
nền kinh tế. Khi nền kinh tế phát triển vững chắc, mọi hoạt động sản xuất kinh
doanh sẽ phát triển, kéo theo sự phát triển của hoạt động ngân hàng. Ngợc lại,
khi nền kinh tế suy thoái, hoạt động ngân hàng cũng bị suy thoái, trì trệ, thậm
chí có thể bị xóa bỏ.
Hoạt động thanh toán qua ngân hàng là một phần của hoạt động ngân hàng
nên nó cũng chịu ảnh hởng của môi trờng kinh tế và biến động theo xu thế trên.
Khi nền kinh tế phát triển vững chắc, giao dịch mua bán trong nền kinh tế sẽ
diễn ra nhiều với giá trị cao và quy mô lớn. Do đó, khối lợng thanh toán giữa
khách hàng với khách hàng sẽ lớn, quy mô thanh toán diễn ra trên phạm vi
rộng. Kết quả là hoạt động thanh toán qua ngân hàng sẽ có điều kiện phát triển.
Ngợc lại, khi nền kinh tế suy thoái, giao dịch mua bán trong nền kinh tế sẽ giảm
sút. Hoạt động thanh toán giữa khách hàng với nhau vì thế cũng giảm dẫn đến
hoạt động thanh toán qua ngân hàng giảm sút theo.
Nh vậy, một nền kinh tế phát triển vững chắc tất yếu sẽ tạo điều kiện thuận
lợi thúc đẩy sự phát triển của hoạt động thanh toán qua ngân hàng. Ngợc lại,
nếu nền kinh tế suy thoái thì hoạt động thanh toán qua ngân hàng sẽ khó phát
triển.
1.6.2. Môi trờng pháp lý
Hoạt động của ngân hàng luôn chịu sự kiểm soát chặt chẽ của pháp luật,
hay nói cách khác ngân hàng hoạt động trong một hành lang hẹp vì tiền ngân
hàng kinh doanh chủ yếu là của ngời khác. Chính vì vậy, hoạt động thanh toán
24
Website: Email : Tel : 0918.775.368
qua ngân hàng cũng phải chịu sự điều chỉnh của luật ngân hàng nói chung cũng

nh những quy định riêng đối với loại hình dịch vụ này.
Thanh toán qua ngân hàng là việc ngân hàng thanh toán hộ khách hàng
theo yêu cầu của khách hàng nên ngân hàng phải đảm bảo an toàn, chính xác.
Vì vậy, hoạt động thanh toán qua ngân hàng phải tuân thủ nghiêm ngặt các chế
độ, quy định pháp luật. Có nh vậy ngân hàng mới tránh đợc những sai lầm,
không gây thất thoát vốn cho khách hàng. Trong trờng hợp có tranh chấp xảy ra
giữa khách hàng với khách hàng hoặc giữa khách hàng với ngân hàng, cần có
căn cứ pháp luật để xử lý, giúp cho khách hàng yên tâm sử dụng dịch vụ thanh
toán qua ngân hàng.
Mọi chế độ, quy định đợc ban hành phải hợp lý, khoa học, đồng bộ và
thuận tiện nếu không sẽ gây trở ngại cho ngân hàng và khách hàng. Nguyên tắc
của thanh toán qua ngân hàng là phải thực hiện thanh toán nhanh chóng, tránh
gây ứ đọng vốn của khách hàng, vì vậy nếu thủ tục thanh toán rờm rà, phức tạp
thì khách hàng sẽ không lựa chọn hình thức thanh toán này.
1.6.3. Yếu tố khoa học và công nghệ
Chúng ta đang sống trong thời đại của công nghệ thông tin. Với sự tiến bộ
của công nghệ thông tin, công tác thanh toán qua ngân hàng đã có rất nhiều cải
tiến về thời gian thanh toán, độ chính xác và an toàn.
Khi cha áp dụng tiến bộ công nghệ thông tin, công tác thanh toán qua
ngân hàng chủ yếu dùng các chứng từ giấy và phải luân chuyển chứng từ qua bu
điện đối với những khoản tiền thanh toán khác địa phơng. Vì vậy, thanh toán
nhiều món với doanh số lớn, lợng chứng từ lớn làm việc luân chuyển chứng từ
gặp nhiều khó khăn, thời gian thanh toán kéo dài, dễ gây ra những sai sót trong
thanh toán.
Hiện nay, với sự áp dụng tiến bộ công nghệ thông tin, công tác thanh toán
qua ngân hàng đã giảm đáng kể lợng chứng từ giấy để thay thế bằng chứng từ
điện tử. Vì thế, hoạt động thanh toán diễn ra nhanh hơn, chính xác hơn và an
25