BÁO CÁO NỘI DUNG TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG PHẦN KIẾN THỨC TỰ CHỌN MODUNLE 14 XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC Ở CẤP TRUNG HỌC SƠ SỞ.

/>TƯ LIỆU GIÁO DỤC HỌC.

BÁO CÁO NỘI DUNG TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG
PHẦN KIẾN THỨC TỰ CHỌN
MODUNLE 14
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC
THEO HƯỚNG TÍCH CỰC
Ở CẤP TRUNG HỌC SƠ SỞ.
NĂM 2015
/> />LỜI NÓI ĐẦU
Giáo viên là một trong những nhân tổ quan trọng
quyết định chất lượng giáo dục và đào tạo nguồn nhân
lực cho đất nước. Do vậy, Đảng, Nhà nước ta đặc biệt
quan lâm đến công tác xây dựng và phát triển đội ngũ
giáo viên. Một trong những nội dung được chú trong
trong công tác này là bồi dưỡng thường xuyên (BDTX)
chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên.
BDTX chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo viên là một
trong những mô hình nhằm phát triển nghề nghiệp lìên
tục cho giáo viên và được xem là mô hình có ưu thế
giúp số đông giáo viên được tiếp cận với các chương
trình phát triển nghề nghiệp.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng chương trinh
BDTX giáo viên và quy chế BDTX giáo viên theo tĩnh
/> />thần đổi mới nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả của
công tác BDTX giáo viên trong thời gian tới. Theo đó,
các nội dung BDTX chuyên môn, nghiệp vụ cho giáo
viên đã đựợc xác định, cụ thể là:
+ Bồi dương đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ năm
học theo cấp học (nội dung bồi dưỡng 1);
+ Bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu thực hiện nhiệm vụ phát

triển giáo dục địa phương theo năm học (nội dung bồi
dưỡng 2);
+ Bồi dưỡng đáp ứng nhu cầu phát triển nghề nghiệp
liên tục của giáo viên (nội dung bồi dưỡng 3).
Theo đó, hằng năm mỗi giáo viên phải xây dung kế
hoạch và thực hiện ba nội dung BDTX trên với thời
lượng 120 tiết, trong đó: nội dung bồi dưỡng 1 và 2 do
các cơ quan quân lí giáo dục các cẩp chỉ đạo thực hiện
và nội dung bồi dưỡng 3 do giáo viên lựa chọn để tự bồi
/> />dưỡng nhằm phát triển nghề nghiệp.
Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành chương trinh
BDTX giáo viên mầm non, phổ thông và giáo dục
thường xuyên với cấu trúc gồm ba nội dung bồi dưỡng
trên. Trong đó, nội dung bồi dương 3 đã đuợc xác định
và thể hiện duỏi hình thúc các module bồi dưỡng làm cơ
sở cho giáo viên tự lựa chọn nội dung bồi dưỡng phù
hợp để xây dựng kế hoạch bồi dưỡng hằng năm của
mình.
Trân trọng giới thiệu cùng quý vị thầy cô giáo, các
bậc phụ huynh và các bạn đọc cùng tham khảo tài liệu:
BÁO CÁO NỘI DUNG TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG
PHẦN KIẾN THỨC TỰ CHỌN.
MODUNLE 14: XÂY DỰNG KẾ HOẠCH
DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH CỰC
Ở CẤP TRUNG HỌC SƠ SỞ.
Chân trọng cảm ơn!
/> />BÁO CÁO NỘI DUNG TỰ HỌC TỰ BỒI DƯỠNG
PHẦN KIẾN THỨC TỰ CHỌN.
MODUNLE 14
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC

THEO HƯỚNG TÍCH CỰC
Ở CẤP TRUNG HỌC SƠ SỞ.
I/ MỤC TIÊU CHUNG:
Giúp GV.THCS nắm được các yêu cầu của 1 kế
hoạch dạy học theo hướng tích hợp;
Làm rõ mục tiêu, nội dung, phương pháp của một
KH dạy theo hướng tích hợp.
II/ MỤC TIÊU CỤ THỂ:
Về kiến thức:
/> />Nâng cao hiểu biết về kế hoạch dạy học theo hướng
tích hợp;
Xác định các yêu cầu của một KH dạy học theo
hướng tích hợp phù hợp với nội dung môn học. Làm rõ mục tìêu, nội dung,
PP của kế hoạch dạy học theo hướng tích hợp.
Về kỹ năng:
Rèn luyện kĩ năng lựa chọn phuơng pháp dạy học
phù hợp với việc dạy học tích hợp, kĩ năng lập KH dạy
học theo hướng tích hợp các nội dung giáo dục theo các
môn học.
Về thái độ:
Tích cực với xây dựng KH dạy học theo hướng tích hợp
nhằm nâng cao chất lượng dạy học từng bộ môn ở trường Trung học cơ sở.
III/ NỘI DUNG:
A- NỘI DUNG 1: DẠY HỌC TÍCH HỢP
1/ Những vấn đề chung về dạy học tích cực: (1 tiết)
1.1/ Khái niệm:
/> /> Tích hợp trong tiếng Anh là integrated, nghĩa là
"tập hợp, tích cóp, nhóm gọn một hoặc nhiều các phần
tử riêng lẻ vào cùng một diện tích".
Theo từ điển tiếng Việt, Tích hợp là sự tập hợp hay

thu gọn thành phần một cách nhỏ gọn nhất có thể.
Theo tự điển giáo dục: Dạy học tích hợp là hành
động liên kết các đối tượng nghiên cứu, giảng dạy, học
tập của cùng một lĩnh vực hoặc vài lĩnh vực khác nhau
trong cùng một kế hoạch dạy học.
Vậy dạy học Tích hợp là phương pháp giảng dạy
kết hợp một hoặc nhiều môn học nhằm làm sáng tỏ cho
môn học mà giáo viên thấy sự cần thiết trong việc giảng
dạy. Có thể hiểu một cách đơn giản hơn, dạy học tích
hợp là vừa dạy nội dung lý thuyết và thực hành trong
cùng một bài dạy.
/> />DHTH đuợc hiểu là quá trình dạy học sao cho
trong đó toàn bộ các hoạt động học tập góp phần hình
thành ở HS những năng lực rõ ràng, có dự tính trước
những điều cần thiết cho HS, nhằm phục vụ các quá
trình học tập tiếp theo và chuẩn bị cho HS bước vào
cuộc sổng lao động. Mục tìêu cơ bản cửa tư tưởng tích
hợp là nâng cao chất lượng giáo dục Hs phù hợp với các mục tìêu
giáo dục toàn diện của nhà trường.
1.2/Mục tiêu:
1) Hình thành và p/triển năng lực HS, nhất là năng
lực giải quyết các vấn đề thực tiễn.
2) Tạo mối quan hệ giữa các môn học với nhau và
với kiến thức thực tiễn.
3) Tránh trùng lặp về nội dung thuộc các môn học
khác nhau.
1.3/ Quan điểm về dạy học tích hợp:
/> />Tích hợp trong nội bộ môn học: tìm kiếm sự kết
nối giữa các nội dung, chủ đề; hình thành các chủ đề
mới gắn liền với thực tiễn dựa trên các chủ đề, nội dung

đã có;
Tích hợp đa môn: một chủ đề có thể xem xét trong
nhiều môn học khác nhau;
Tích hợp liên môn: phối hợp sự đóng góp của
nhiều môn học để nghiên cứu và giải quyết một tình
huống;
Tích hợp xuyên môn: tìm cách phát triển ở học sinh
những kỹ năng xuyên môn có tính chất chung và áp
dụng được ở mọi nơi.
1.4/ Các dạng tích hợp (nội môn, đa môn, liên môn).
DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ LIÊN MÔN:
Khái niệm:
• Loại 1: Chủ đề được đề cập trong nhiều môn học;
/> />• Loại 2: Chủ đề trong thực tiễn liên quan tới kiến
thức, kỹ năng của nhiều môn học;
• Loại 3: Chủ đề trong một môn học kết hợp với các
môn học khác theo nghĩa công cụ (kết hợp với Tin
học, Ngoại ngữ, Nghệ thuật, Ngôn ngữ )
PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH CHỦ ĐỀ:
Trên bình diện CHƯƠNG TRÌNH
• Rà soát chương trình các môn học có liên quan;
• Xác định các chủ đề trùng nhau;
• Liệt kê danh sách các chủ đề;
• Chia sẻ, thảo luận và thống nhất các chủ đề trong
phạm vi chương trình.
Trên bình diện MÔN HỌC
• Xuất phát từ một nội dung;
• Kết nối nội dung với các sự vật, hiện tượng thực
tiễn;
/> />• Phân tích sự vật, hiện tượng thực tiễn;

• Chỉ ra các kiến thức, kỹ năng có trong các môn học
có liên quan;
• Liệt kê danh sách các chủ đề;
• Thảo luận và thống nhất các chủ đề.
Trên bình diện môn học CÔNG CỤ
• Lựa chọn chủ đề trong môn học;
• Sử dụng các môn học công cụ tích hợp dạy học chủ
đề.
1.5/ Rà soát chương trình để hoàn thành bảng sau:
Tên bài
học
(tích
hợp)
Thời
gian
dự
kiến
(tiết)
Mục tiêu Nội dung
Đóng góp
của các
môn học
2/ Đặc trưng của dạy học tích hợp: (1 tiết)
/> /> DHTH huớng tới việc tổ chức các hoạt động học
tập, trong đó HS học cách sử dụng phối hợp các kiến
thức và kĩ năng trong những tình huống có ý nghĩa gần
với cuộc sống. Trong quá trình học tập như vậy, các
kiến thức của HS từ các môn học khác nhau đuợc huy
động và phối hợp với nhau, tạo thành một nội dung
thổng nhất, dựa trên cơ sở các mối liên hệ lí luận và

thực tiễn được đề cập trong các môn học đó.
DHTH có các đặc trưng chủ yếu sau: làm cho các
quá trình học tập có ý nghĩa, bằng cách gắn quá trình
học tập với cuộc sống hằng ngày, không làm tách biệt
thế giới nhà trường với thế giới cuộc sống; làm cho quá
trình học tập mang tính mục đích rõ rệt; sử dụng kiến
thúc của nhiều môn học và không chỉ dùng lại ở nội
dung các môn học.
Từ góc độ giáo dục, DHTH phát triển các năng lực,
/> />đặc biệt là trí tưởng tượng khoa học và năng lực duy trì
của HS vì nó luôn tạo ra các tình huống để HS vận dụng
kiến thức trong các tình huống gần với cuộc sống. Nó
cũng làm giảm sự trùng lặp các nội dung dạy học giữa các môn
học, góp phần giảm tải nội dung học tập.
Ưu điểm của dạy học tích hợp:
Mục tiêu: được người học xác định một cách rõ
ràng ngay tại thời điểm học;
Nội dung dạy học: Tránh những kiến thức, kỹ năng
bị trùng lặp; phân biệt được nội dung trọng tâm và nội
dung ít quan trọng; Các kiến thức gắn liền với kinh
nghiệm sống của học sinh;
Phương pháp dạy học: Dạy sử dụng kiến thức trong
tình huống; Thiết lập mối liên hệ giữa các khái niệm đã
học;
/> />Đối với người học: cảm thấy quá trình học tập có ý
nghĩa vì nó giải quyết được một tình huống, một vấn đề
trong thực tiễn cuộc sống từ đó có điều kiện phát triển
kỹ năng chuyên môn.
Tích hợp thế nào cho hiệu quả nhất.
Có nhiều hình thức tích hợp song việc quan trọng

nhất là các môn tích hợp làm rõ nghĩa và hỗ trợ nhau:
Kiểu Tích hợp giữa các phân môn trong cùng một
bộ môn (chẳng hạn ở môn Ngữ văn có Văn - Tiếng Việt
-Tập làm văn). Điều này thể hiện trong việc bố trí các
bài học giữa các phân môn một cách đồng bộ và sự liên
kết với nhau trên nhiều mặt nhằm hỗ trợ nhau, bổ sung
làm nổi bật cho nhau. Phân môn này sẽ củng cố, hệ
thống hóa lại kiến thức cho phân môn khác.
Hình thức Tích hợp phổ biến nhất được các giáo
viên vận dụng và hiện đang được đẩy mạnh là Tích hợp
/> />liên môn. Đây là quan điểm Tích hợp mở rộng kiến thức
trong bài học với các kiến thức của các bộ môn khác,
các ngành khoa học, nghệ thuật khác, cũng như các
kiến thức đời sống mà học sinh tích lũy được từ cuộc
sống cộng đồng, qua đó làm giàu thêm vốn hiểu biết và
phát triển nhân cách cho học sinh.
Để thực hiện dạy học tích hợp có hiệu quả chúng ta
cần quan tâm đến những vấn đề:
(1).Đối với giáo viên:
a)Phải biết nguyên tắc, quy trình các bước xây dựng các
chủ đề tích hợp.
+ Việc xây dựng chủ đề tích hợp được thực hiện
theo nguyên tắc: hướng đến mục tiêu giáo dục phổ
thông, đảm bảo mục tiêu giáo dục môn học; Đảm bảo
tích hợp nội dung phương pháp dạy học. Nội dung chủ
đề học sinh khai thác, vận dụng kiến thức của môn học
/> />để phát hiện và giải quyết vấn đề một cách chủ động và
sáng tạo với tinh thần hợp tác; Gắn với thực tiễn, tác
động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập
cho học sinh; Phù hợp với năng lực hiện có của học

sinh; Phù hợp với điều kiện khách quan của trường học
hiện nay; Đảm bảo để tổ chức cho học sinh học tập tích
cực, giúp học sinh khai thác kiến thức môn, phát hiện
một số kỹ năng, năng lực chung.
+ Các bước xây dựng chủ đề tích hợp:
Bước 1: Phân tích nội dung c/trình của môn để tìm
ra những nội dung chung có liên quan với nhau, bổ
sung, hỗ trợ cho nhau nhưng lại được trình bày riêng
biệt ở mỗi bộ môn.
Bước 2: Lựa chọn nội dung gắn với thực tiễn đời
sống và phù hợp với năng lực của học sinh.
/> />Bước 3: Đề xuất và tiến hành xây dựng một số chủ
đề cụ thể.
Bước 4: Điều chỉnh các chủ đề sau khi thực
nghiệm.
b) Phải sáng tạo và linh hoạt khi lựa chọn PPDH phù
hợp với mỗi chủ đề tích hợp.
Các phương pháp thường được sử dụng đó là PP
dạy học theo dự án, Phương pháp trực quan, Phương
pháp thực địa, Phương pháp dạy học nêu và giải quyết
vấn đề.
(2). Đối với các cấp quản lý, các nhà hoạch định chiến
lược:
- Trước hết cần đào tạo bồi dưỡng đội ngũ chuyên
gia về tích hợp môn học, bồi dưỡng và nâng cao năng
lực cho đội ngũ giáo viên để đáp ứng được yêu cầu học
tập tích hợp.
/> />- Thiết kế lại chương trình đào tạo giáo viên trong
các trường sư phạm từ mục tiêu đến nội dung, PP để
chuẩn bị năng lực cho đội ngũ giáo viên khi thực hiện

chương trình tích hợp.
- Thiết kế lại nội dung chương trình-SGK các môn
học theo hướng tích hợp. Đổi mới cách thức tổ chức
quản lý trong nhà trường, cách kiểm tra đánh giá theo
hướng tích hợp.
- Tăng cường cơ sở vất chất, thiết bị dạy học theo
hướng tích hợp môn học.
- Tiếp tục khai thác nghiên cứu thử nghiệm nội
dung tích hợp theo các phương án khác nhau để có thể
triển khai một cách phù hợp cho thực tiễn Việt Nam.
Dạy học tích hợp có ý nghĩa quan trọng trong việc
giáo dục, rèn luyện và phát triển kĩ năng tư duy, phân
tích tổng hợp, khái quát hóa, trừu tượng hóa cho người
/> />học. Sự phát triển nhanh chóng của khoa học kĩ thuật
trong giai đoạn hiện nay đang đòi hỏi sự thay đổi căn
bản và toàn diện về nội dung và phương pháp giáo dục.
Quan điểm dạy học tích hợp là một định hướng trong
đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục, là một bước
chuyển từ cách tiếp cận nội dung giáo dục sang tiếp cận
năng lực nhằm đào tạo con người có tri thức mới, năng
động, sáng tạo khi giải quyết các vấn đề trong thực tiễn
cuộc sống.
Câu hỏi viết thu hoạch:
Tại sao phải dạy học tích hợp? Mục tiêu, đặc
trưng của dạy học tích hợp?
B- NỘI DUNG 2: LẬP KẾ HOẠCH DẠY HỌC
1/ Kế hoạch dạy học là: (1 tiết)
Muốn dạy học đạt hiệu quả cao thì nhất thiết phải
có sự chuẩn bị của người thầy giáo. Một trong những
/> />khâu chuẩn bị quan trọng là lập kế hoạch cho chuỗi bài

mình sẽ dạy, cho từng bài dạy, trong đó dự kiến được
một cách khá chắc chắn tiết học sẽ bắt đầu ra sao, diễn
biến và kết quả thế nào. Công tác chuẩn bị cho việc dạy
học gọi là lập kế hoạch dạy học.
Như vậy, Kế hoạch dạy học là bản chương trình
công tác do GV soạn thảo ra bao gồm toàn bộ công việc
của thầy và trò trong suốt năm học, trong một học kì, đối
với từng chương hoặc một tiết học trên lớp.
Ta có thể chia kế hoạch dạy học của giáo viên
thành hai loại: Kế hoạch năm học và kế hoạch bài học
(còn gọi là giáo án hay bài soạn).
Xây dựng kế hoạch dạy học là một nhiệm vụ quan
trọng cửa người giáo viên, nhất là dạy học tích hợp. Tại
sao lại như vậy?
2/ Cách lập kế hoạch năm học:
/> /> - Kế hoạch giảng dạy cho năm học, một học kì, một
chương, là những nét lớn khái quát có nội dung rất quan
trọng, giúp cho giáo viên xác định phương hướng phấn
đấu nâng cao chất lượng dạy học.
- Trong kế hoạch năm học của giáo viên bộ môn,
sau phần mục tiêu của môn học trong toàn bộ năm học
là từng chương với những dự kiến sau đây của mỗi
chương:
+ Xác định mục tiêu.
+ Dự kiến kế hoạch thời gian để đảm bảo hoàn thành
chương trình một cách đầy đủ và có chất lượng (ghi
rõ ngày bắt đầu và ngày kết thúc).
+ Liệt kê tàì liệu, sách tham khảo, phương tiện dạy
học có sẵn hay cần tự tạo.
+ Đề xuất những vấn đề cần trao đổi và tự bồi dưỡng

liên quan đến nội dung và PPDH.
/> /> + Xác định yêu cầu và biện pháp điều tra, theo dõi học sinh để nắm vững đặc điểm,
khả năng, trình độ và sự tiến bộ của họ qua từng thời kì.
- Kế hoạch năm học không nên viết quá chi tiết vụn
vặt nhưng phải dự kiến đủ những công việc định làm
trong thời gian giảng dạy. Việc lập kế hoạch năm học
thường là khó đối với giáo viên mới, có thể lập kế hoạch
từng chương để công việc được cụ thể hơn. Kế hoạch
lập ra là để phấn đẩu thực hiện, vì thế giáo viên cần giữ
một bản để theo dõi công việc thực hiện của mình.
Muốn kế hoạch có chất lượng giáo viên cần chuẩn bị:
+ Nghiên cứu kĩ chương trình mình sẽ dạy, SGK và
tài liệu có liên quan, trước hết để nắm được tư tưởng
chủ đạo, tinh thần nhất quán đối với môn học, thấy được
các điểm đổi mới trong sách. Đây là vấn đề rất quan
trọng vì sách giáo khoa ấn định kiến thức thống nhất
cho cả nước. Nếu có điều kiện nghiên cứu cả chương
/> />trình lớp dưới và lớp trên thì có thể tranh thủ tận dụng
kiến thức cũ để HS không phải học lại hoặc hạn chế vấn
đề thuộc lớp trên.
+ Nghiên cứu tình hình thiết bị, tài liệu của trường
và của bản thân mình. Công việc này rất quan trọng đối
với GV Vật lí bởi vì thí nghiệm có tính quyết định sự
thành công của bài dạy. Thấy được tình hình trang thiết
bị, GV mới có kế hoạch mua sắm bổ sung, có kế hoạch
tìm hiểu, lắp ráp, sử dụng hay chuẩn bị các mẫu đddh do
gv tự làm hay cho hs làm.
+ Nghiên cứu tình hình lớp học sinh được phân
công dạy về các mặt: Trình độ kiến thức về toán, lí, tinh
thần thái độ, hoàn cảnh, kĩ năng thực hành ở các năm

trước.
+ Nghiên cứu bản phân phối các bài dạy của Bộ
GDĐT để chủ động về thời gian trong suốt quá trình
/> />dạy.
Câu hỏi thu hoạch: Tại sao phải xây dựng kế
hoạch dạy học tích hợp?
3/ Cấu trúc của kế hoạch bài học: (1 tiết)
Kế hoạch bài học là kế hoạch dạy học một bài nào
đó, là bản dự kiến công việc của thầy và trò trong cả tiết
học theo mục đích và yêu cầu đã định sẵn. Giáo án thể
hiện rõ tinh thần trách nhiệm, trình độ kiến thức và khả
năng sư phạm của thầy giáo, quyết định phần lớn kết
quả của tiết lên lớp. Tất nhiên kết quả của giờ học còn
phụ thuộc vào kĩ năng giảng dạy của thầy và sự lĩnh hội,
phát triển của HS, những quá trình nghiên cứu và chuẩn
bị, tinh thần trách nhiệm của thầy trong việc soạn bài
góp phần khá quyết định vào hiệu quả của bài dạy.
Chính vì thế soạn bài không phải là một bản tóm
tắt chi tiết nội dung của SGK hay là một bản tóm tắt sơ
/> />lược có đầy đủ các mục nội dung, mục đích. Nó phải thể
hiện một cách sinh động mỗi lìên hệ hữu cơ giữa mục
tiêu, nội dung, phương pháp và điều kiện dạy học. Để
xây dựng một bài soạn, người thầy giáo cần phải lĩnh
hội mục tiêu và nội dung dạy học quy định trong
chương trình và được cụ thể hóa trong SGK, nghiên cứu
PPDH dựa vào SGK và SGV, vận dụng vào điều kiện,
hoàn cảnh cụ thể của lớp học. Một bài soạn tốt là một
bài soạn nêu rõ được dự kiến mọi công việc của thầy và
trò ở trên lớp, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm, nhiệt
tình, sáng tạo của thầy trong việc cải tiến phương pháp,

nội dung sao cho học sinh, nhiệt tình chủ động, tích cực
tiếp thu kiến thức.
a) Các kiểu bài soạn:
Có nhiều cách phân loại bài soạn. Cách phân loại
dưới đây dựa vào mục tiêu chính của bài soạn, bao gồm:
/>