Phương pháp giải toán xác suất sinh học Bồi dưỡng học sinh giỏi và ôn thi Đại học

J3^
PHAN KHAC NGHE
•
(Giao vien Trudng TUPT chuyen Ha Tinh)
PHUONG
PHAP
GIAI
TOAN
c
su
SINH
HOC
Boi
dif^ig
hoc sinh
gioi
va on thi Dai hoc
THLT VIEN
TINH
BiNN
THUA?4
iHa NQi
NHA XUAT
BAN BAI HOC QUOC GIA
HA NOI
Cuon
sach
"Phirang
phdp

gidi
todn
xdc
sudt
sink hoc" dugc viet bam
sat churong
trinh
thi tuy8n sinh Dai hoc va thi Hoc sinh
gioi
cap
tinh,
cap
Quoc gia. Trong cuon
sach
nay chiing toi da phan
loai
cac dang bai tap xac
suat,
dua ra quy
trinh
giai
ngan gon va de hieu.
Noi
dung eua cuon
sach
dugc
trinh
bay thanh 5 chuyen de, moi chuyen
de deu
CO

3 muc: Lwu y li
thuyet,
Cdc
dang
bdi tap (gom cdc bdi tap mdu
vd
phucmg phdp
gidi);
Bdi tap van dung (bdi tap
tie
ludn,
bdi tap trdc nghiem
vd
dap an chi
tiet).
Moi bai tap mau la mot dang toan xac
suat
dugc
trinh
bay ngan ggn, de hieu, de su dung. He thong cac bai tap van dung dugc
soan
bam sat ngi dung chuong
trinh
thi Dai hoc va thi chon hgc sinh
gioi
cac cap.
Chung toi tin tuong rang, cuon
sach
"Phuffng
phdp

gidi
todn
xdc
sudt
sinh hoc" nay cung voi cuon
sach
"Phirffng phap giai nhanh cac dang
bai
tap sinh hoc" cua thay
Phan
Khac Nghe la hai cuon tai
lieu
cung cap
day du phuong
phap
giai
cac dang toan sinh hgc, la nhung cuon tai
lieu
tham khao hOru ich giup hgc sinh tu hgc va giao vien tham khao su dung
trong
cong tac boi duong hgc sinh
gioi.
Du
rat tarn huyet va danh nhieu thai gian de bien
soan,
song do nhiing
han che khach quan va chu quan nen cu6n
sach
khong tranh
khoi

con c6
thieu
sot nhat dinh, tac gia rat mong nhan dugc cac y kien gop y de trong
Ian
tai ban sau cuon
sach
dugc hoan thien han.
Mgi
gop y xin gui ve dia
chi:

TAC
GIA
3
Chuyen de
1.
XAC
SUAT TRONG DI TRUYEN PHAN TUf
VA
BIEN DI
I.
XAC
SUAT TRONG DI TRUYEN PHAN TUT
5
.
LliU
Y
LI
THUYET

-
Theo li thuyet ngau nhien, sir xuat hien cua cac bo ba tren
mARN
tuan
theo
quy luat toan hoc. Van dung li thuydt nay c6 th§ dir doan
dugc
tren mot phan tu
mARN
CO
the c6 bao nhieu Ian xuat hien
1
loai bo ba nao do.
-
O di truyen phan tu, enzym cat
gioi
han la loai enzym cat phan tu ADN a
nhung vi tri dac hieu. Vi tri dac hieu thuomg la mot doan
trinh
t\ nucleotit. Moi
loai
enzym cat giai han nhan biet doan
trinh
tu nucleotit va cat a vi tri dac hieu.
Theo li thuyet ngau nhien thi dira vao doan
trinh
tu nucleotit dac hieu ma enzym
nhan biet cat de du doan
dugc
do dai cua doan

ADN
dugc
cat ra.
B. MOT SO DANG BAI TAP THUCING GAP
C)
di truyen phan tu, xac
suat
dugc
su dung khi
tinh
cac bg ba xudt hien tren
mARN
theo
li thuyet ngau nhien
hoac
xac
suat
de cat cac phan tu
ADN
bang
cac
enzym cat han che.
Khi
giai bai
toan
dang nay thi nen tien hanh
theo
2 birdc sau day:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai
nucleotit

lien quan den bo ba can tinh xac suat.
Buac 2:
Sur
dung
toan
to hop tinh xac suat.
Bai
1: Trong mot ong nghiem, c6 ti le 4 loai nucleotit A, U, G, X Ian lugt la 10%;
20%; 30%; 40%. Tu 4 loai nucleotit nay nguoi ta da tong hgp nen mot phan tu
ARN
nhan tao. Theo li thuyet, tren phan tu
mARN
nhan tao nay, xac
suat
xuat
hien bo ba
AAA
la bao
nhieu?
Hir&ng
dan
giai:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bp ba can
tinh
xac
suat
Ti
le cua nucleotit loai A la = 10% = 0,1.

Bu&c
2: Su dung toan to hgp de
tinh
xac
suit
Xac
suat
xuk hien bg ba
AAA
= (0,1)^ = 0,001 = lO'l
Bai
2: Trong mot ong nghiem, c6 4 loai nucleotit A, U, G, X voi ti le \an lugt la
A:U:G:X
= 2:2: 1 :2. Tu4 loai nucleotit nay nguoi ta da t6ng hgp nen
mot phan tu
ARN
nhan tao.
a. Theo li thuyet, tren phan tu
mARN
nhan tao nay, xac suit
xuit
hien bg ba
AUG
la bao
nhieu?
b.
N6u phan tu
mARN
nay c6 3000 nucleotit thi se c6 bao nhieu bg ba AAG?
5

Hu&ng
dan
giai:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suat
2 2
-
Ti le cua nucleotit loai A la =
-
Ti le cua nucleotit loai U la =
-
Ti le cua nucleotit loai G la =
2+2+1+2 7
2 ^ 2
2+2+1+2 7
1
1
2+2+1+2 7
Buac 2: Svr dung toan t6 hop de
tinh
xac
suat
a. Theo li thuyet, tren phan tu
mARN
nhan tao nay, xac
suat

xuat hien bo ba
2 2 1 4
AUGla=
-X -X
7 7 7 343
b.
So bo ba
AAG
tren phan tu
mARN
nay:
-
Theo li thuylt, tren phan tii
mARN
nhan tao nay, xac
suat
xuat hien bo ba
2,,
1 4
AAG
la = (-r X - =
7 7 343
-
Phan
tu
mARN
nhan tao c6 3000 nucleotit thi
theo
li thuyet ngau nhien se c6
4

so bo ba
AAG
= — x 3000 ~ 34,985.
Nhu
vay,
theo
li thuySt ngau nhien thi tren
mARN
nhan tao nay se c6 khoang
34d6n35'bo ba
AAG.
Bai
3: Trong mot 6ng nghiem, c6 ti le 4 loai nucleotit A, U, G, X voi ti le Ian luot
la
A : U : G : X = 2 : 1 : 3 : 2. Tir 4 loai nucleotit nay nguoi ta da tong hop nen
mot phan tu ARN nhan tao. Theo
li
thuylt, tren phan tu
ARN
nhan tao nay, xac
suat
xuit
hien bo ba ket thiic la bao
nhieu?
Hu&ng
dan
gidi:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bo ba can

tinh
xac
suat
Tren
mARN
c6 3 bo ba kk thiic la
UAA,
UAG, UGA. Vi vay can phai
tinh
ti
le cua 3 loai nucleotit A, U, G c6 trong cac bo ba nay.
2 2 1
-
Ti le cua nucleotit loai A la =
-
Ti le cua nucleotit loai U la =
-
Ti le ciia nucleotit loai G la =
2+1+3+2 8 4
1
1
2+1+3+2 8
3 3
2+1+3+2 8
Buac 2: Su dimg toan to hop de
tinh
xac
suat
6
1.2 1 1

-
Xac
suat
xuat hien bo ba
UAA
= (-f
x
- =
•
• 4 8 128
113 3
-
Xac
suat
xuat hien bo ba
UAG
= - x -
x
- =
4 8 8 256
-
Xac
suat
xuit
hien bo ba UGA = -
x
- x
^
4 8 8 256
Xac

suat
xuat hien bo ba ket thuc = —^ + —^ + ^ ^
128 256 256 256 32
Nhu
vay, tren phan tu
ARN
nhan tao nay, trung binh cu 32 bo ba thi c6 1 bo ba
kk
thiic.
Bai
4: Neu cac nucleotit
duoc
xep ngau nhien tren mot phan tu ARN c6 10^
nucleotit, chiia 30%A, 20%X, 10%U, 40%G. So
\kn
trinh
tu
5'-GXXA-3'
duoc
trong doi
xuit
hien la bao
nhieu?
Hu&ng
dan
giai:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh

xac
suat
-
Ti le cua nucleotit loai G = 40% = 0,4.
-
Ti le cua nucleotit loai X = 20% = 0,2.
-
Ti le cua nucleotit loai A = 30% = 0,3.
Buac 2: Su dung toan to hgrp de
tinh
xac
suat
Xac
suat
xuk hien
trinh
tu
5'-GXXA-3'
= 0,4 x (0,2)^ x 0,3 =
0,0048
= ^
625
-
Theo li thuyet ngau nhien thi tren mot phan tu ARN c6 lO'' nucleotit,
chua
30%A,
20%X, 10%U, 40%G. S6 l§n
trinh
tu
5'-GXXA-3'

duoc
trong doi xuat
hien la = — x
i
o^
= 4,8 ~ 5
(lugt).
625
-
Nhu vay tren phan tu ARN nay,
theo
li
thuyet thi se c6 tir khoang 4 dSn 5 lugt
trinh
tu
5'-GXXA-3'
dugc
xuk hien.
Bai
5: Co mot enzym cSt
gioi
han cSt cac doan ADN mach kep a doan
trinh
tu
nucleotit
AGGXT.
Khi su dung enzym nay dk dt mot phan tu
ADN
c6 t6ng s6
3.10^ cap nucleotit (bp) thi

theo
li thuyet phan tu ADN nay se bi cat thanh bao
nhieu doan ADN?
Hu&ng
dan
giai:
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suat
Theo li thuyet thi a trong tu nhien, ti le cua 4 loai nucleotit a tren ADN la
tuong duong nhau, moi loai
chifim
ti le =
—
4
Buac 2: Su dung toan to hgp de
tinh
xac
suat
-
Doan
trinh
tu
AGGXT
c6 5 nucleotit nen c6 xac
suat
= (—f= —r.

-
Co mot enzym cat
giai
han cSt cac doan ADN mach kep a doan
trinh
tu
nucleotit
AGGXT.
Khi su dung enzym nay de cSt mot phan tu
ADN
c6 t6ng s6
3.10' cap nucleotit (bp) thi theo
li
thuyet phan tu
ADN
nay se c6 s6 vi tri bi cSt la
=
\ 3.10^ = 29296,875 ~ 29296
(vi
tri
cSt).
4
-
Vai 29296 vi
tri
cat
thi
se c6 s6 doan
ADN
la 29296 +

1
= 29297 doan.
C.
BAI TAP VAN
DUNG
1.
Bai
tap ty luan
Bai
1. Trong mot ong nghiem, c6 4
loai
nucleotit A, U, G, X vai ti le Ian luat la
A:X:U:G=1:2:1:2.
Tir4
loai
nucleotit nay nguai ta da tong hop nen
mot
phan tu
ARN
nhan tao. Neu phan tu
mARN
nay c6 2500 nucleotit
thi
se c6
bao nhieu bo ba
UXA?
Bai
2. Trong mot ong nghiem, c6 ti le 4
loai
nucleotit A, U, G, X \hn luat la 20%;

30%;
25%); 25%).
Tu 4
loai
nucleotit nay nguai ta da tong hap nen mot phan tu
ARN
nhan tao. Theo
li
thuyet, tren phan tu
mARN
nhan tao nay, xac suk xuk
hien
bo ba
UUG
la bao nhieu?
Bai
3. Co mot enzym cat
giai
han cSt cac doan
ADN
mach kep 6 doan
trinh
tu
nucleotit
5'AGTTX3'.
Khi sii dung enzym nay dl cit mot phan tu
ADN
c6
tong
so 5.10^ cap nucleotit (bp) thi theo li thuyet phan tu

ADN
nay se bi c4t
thanh bao nhieu doan
ADN?
Bai
4. Neu cac nucleotit
duac
xep ngau nhien tren mot phan tu
ADN
c6 10^ cap
A
+ T 2 ' '
nucleotit,
c6 ti le = So Ian
trinh
tu
5'-XGXA-3'
dugrc trong dai xuSt
G
+ X 3
hien
la bao nhieu?
Bai
5. Trong mot 6ng nghiem, c6 4
loai
nucleotit A, U, G, X vai ti
16
bang nhau.
Tu
4

loai
nucleotit nay nguai ta da tong hap nen mot phan tu
ARN
nhan tao.
Theo li thuyet, tren phan tu ARN nhan tao nay, xac sudt xudt
hi§n
bp ba ket
thiic
la bao nhieu?
.
2. Bai tap
trac
nghiem
Cau
1. Trong mot ong nghiem, c6 4
loai
nucleotit A, U, G, X vai ti 1? Ian
lugrt
la
A:U:X:G
= 2: 1 :2:3. Tu4
loai
nucleotit nay nguai ta da tong hap nen
mot
phan tu
ARN
nhan tao. N6u phan tu
ARN
nay c6 1500 nucleotit thi se c6
bao nhieu bo ba

UAG?
A.
24. B. 18. C.31. D.42.
8
Cau
2. Neu cac nucleotit
duac
xep ngau nhien tren mot phan ttr
ADN
c6 lO' cap
A
+ T 1 ' >
nucleotit, c6 ti le = So Ian
trinh
t\ 5'-GGXA-3'
dugc
trong dgi xnk
G
+ X 3
hien la
A.
21143. B. 65917. C. 123456. D. 23461.
Cau
3. Trong mot ong nghiem, c6 ti le 3 loai nucleotit A, U, G voi ti le Ian lucrt la
A:U:G=1
: 1 :2. Tir3 loai nucleotit nay nguai ta da t6ng hop nen mot phan
tu
ARN
nhan tao. Theo
li

thuyet, tren phan tir ARN nhan tao nay, xac suit xuSt
hien bo ba ket thiic la bao
nhieu?
A.—.
B. —. C. —. D. '
64 192 32 64
Cau
4. Trong mot ong nghiem, c6 3 loai nucleotit A, U, X voi ti le Ian lucrt la A :
U:X
= 2: 1 :2. Tu3 loai nucleotit nay nguoi ta da tong hop nen mot phan tu
ARN
nhan tao. Theo li thuyet, tren phan tu ARN nhan tao nay, xac
suat
xuSt
hien bo ba ket thiic la bao
nhieu?
A.
A. B.J c.il. D. '
125 125 125 125
Cau
5. Co mot enzym cat
gioi
han cat cac doan ADN mach kep a doan
trinh
tu
nucleotit 5'AGTTXG3'. Khi su dung enzym nay dk cSt mot phan tu ADN c6
tong so 2.10^ cap nucleotit (bp) thi
theo
li thuy6t phan tu ADN nay se bi cat
thanh bao nhieu doan ADN?

A.
579. B. 977. C. 403. D. 489.
Cau
6. Trong mot 6ng nghiem, c6 ti le 3 loai nucleotit A, U, G voi ti le Idn lucrt la
A:U:G
= 2: 1 :2. Tu3 loai nucleotit nay nguai ta da tong hgrp nen mot phan
tu
ARN
nhan tao. Theo
li
thuyet, tren phan tu ARN nhan tao nay, xac
sudt
xuk
hien bo ba
AUG
la bao
nhieu?
A.J
B.A. C.A. D. 2
125 125 125 100
Cau
7. Trong mot ong nghiem, c6 2 loai nucleotit
A,
U voi ti
1?
Ian lugt la A
:
U = 2 : 3.
Tu
2 loai nucleotit nay nguoi ta da t6ng hgp nen mot phan tu ARN nhan tao.

Neu phan tu
ARN
nay c6 2500 nucleotit thi se c6 bao nhieu bo ba
UAA?
A.
240. B. 180. C. 152. D.412.
Cau
8. Trong mot 6ng nghiem, c6 ti le 3 loai nucleotit A, U, G voi ti le \kn lugt la
A:U:G
= 2:2:l.Tir3 loai nucleotit nay nguai ta da t6ng hgrp nen mot phan
tir
ARN
nhan tao. Theo
li
thuyet, tren phan tu ARN nhan tao nay, xac suit
xuit
hi?n bo ba kk thuc la bao
nhieu?
A.ii.
B.J C.il. D. '
125 125 125 125
9
Cau
9. Co mot enzym cat
gioi
han cat cac doan ADN mach kep a doan
trinh
tu
nucleotit
5'ATXG3'.

Khi su dung enzym nay de cat mot phan tu
ADN
c6 tong
so
10"*
cap nucleotit (bp) thi
theo
li
thuyet phan
tii
ADN
nay se bi cat thanh bao
nhieu doan ADN?
A.
38. B. 3. C. 157. D. 40.
Cau
10. NSu cac nucleotit
duac
xgp nglu nhien tren mot phan tu
ADN
c6 3.10^
A
+ T 1 ' -
cap nucleotit, c6 ti le = —. So Ian
trinh
tu
5'-GAXA-3'
duac
trong dai
xuk hien la

A.
143. B.480. C. 126.
D.461.
3. Dap an:
a. Cac bai
tu*
luan:
Bail.
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suat
1
1
-
Ti le cua nucleotit loai U la =
-
Ti le cua nucleotit loai X la =
-
Ti le cua nucleotit loai A la =
1+2+1+2 6
2 2 1
1+2+1+2 6
1
1
1+2+1+2 6
Buac 2: Su dung toan to hop de
tinh

xac
suat
-
Theo H thuyet, tren phan tu
mARN
nhan tao nay, xac
suat
xuat hien bo ba
TTVAr
1111
UXA
la=-x-x-
=
6 3 6 108
-
Phan
tu
mARN
nhan tao c6 2500 nucleotit thi
theo
li thuyet ngau nhien se c6
s6bobaUXA=-^
x 2500=^-23.
Nhu
vay,
theo
li thuyet ngau nhien thi tren
mARN
nhan tao nay se c6 khoang
23 bo ba

UXA.
Bai
2.
Buac 1: Tim ti le cua cac loai nucleotit
lien
quan dSn bo ba can
tinh
xac
suat
-
Ti le cua nucleotit loai U la = 30% = 0,3.
-
Ti le cua nucleotit loai G la = 25% = 0,25.
Buac 2: Su dung toan to hop de
tinh
xac
suat
Xac
sudt
xuit
hien bo ba UUG = (0,3)^ x 0,25 =
0,0225
= .
400
10
Bai
3.
Buac 1: Tim ti le cua cac
loai
nucleotit

lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suit
Theo li thuySt thi a trong tu nhien, ti le cua 4
loai
nucleotit a tren ADN la
tuong duong nhau, moi
loai
chiem ti le =
—
4
Buac 2: Su dung toan t6 hop dS
tinh
xac
suSt
-
Doan
trinh
tu
5'-AGTTX-3'
c6 5 nucleotit nen c6 xac
sudt
=
(
—
)^
= -K .
4'

-
Co mot enzym cat
giai
han cat cac doan ADN mach kep a doan
trinh
tu
nucleotit
5'-AGTTX-3'.
Khi su dung enzym nay d8 cat mot phan tu
ADN
c6 t6ng
so 5.10^ cap nucleotit (bp) thi
theo
li
thuyet phan tu
ADN
nay se c6 so vi tri bi cat
la
= ^
X
5.10^ =488281,25 -488281
(vi
tri cat).
4
-
Vai 488281 vi tri cat thi se c6 s6 doan
ADN
la 488281 + 1 = 488282 (doan).
Bai
4.

Buac 1: Tim ti le cua cac
loai
nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suat
Phan
tu
ADN
nay
CO
tile
= ^ A = T = 20%, G = X = 30%.
•
G + X 3
-
Ti le cua nucleotit
loai
A = T = 20% = 0,2.
-
Ti le cua nucleotit
loai
G = X = 30% = 0,3.
Buac 2: Su dung toan t6 hop dk
tinh
xac
suit
Xac

suat
xuat hien
trinh
tu
5'-XGXA-3'
=
0,3
X
0,3
X
0,3
X
0,2 =
0,0054
= .
5000
-
Theo
li
thuyet ngau nhien thi tren mot phan tu ADN c6 10* nucleotit, c6 ti le
A
+ T ^ 2
G
+ X 3'
S6 lan
trinh
tu
5'-XGXA-3'
duac
trong doi xuat hien la = x 10* = 5400.

^
• • 5000
-
Nhu vay tren phan tu ADN nay,
theo
li thuyet thi se co 5400 luat
trinh
tu
5'
-XGXA-3'
dugc
xuat hien.
Bai
5.
Buac 1: Tim ti le cvia cac
loai
nucleotit
lien
quan den bo ba can
tinh
xac
suat
-
Tren
mARN
c6 3 bo ba kit thuc la
UAA, UAG,
UGA. Vi vay
chn
phai

tinh
ti
le cua 3
loai
nucleotit A, U, G c6 trong cac bo ba nay.
1
-
Bon
loai
nucleotit A, U, G, X c6 ti le
bang
nhau nen moi
loai
chiem ti le = —.
4
11
Buac 2: Su dung toan to hap de
tinh
xac
suat
-
Xac
sudt
xudt hien bo ba
UAA
= - x (-)' = — .
•
• 4 4 64
-
Xac

suat
xuat hien bo baUAG = — x—
x
—
= —.
4 4 4 64
-
Xac
suit
xuit
hien bo ba UGA = — x-x— = —.
•
• 4 4 4 64
Xac
suat
xuat hien bo ba ket thuc = —
+—+—
=
1
64 64 64 64 21
Nhu
vay, tren phan tu ARN nhan tao nay, trung binh cu
21
bo ba thi c6
1
bo ba
ket thuc.
b. Cac bai tr^c
nghiem
1

2
3 4
5 6 7
8 9 10
B B
A D D
C
A
C
D B
II.
XAC SUAT KHI CO BIEN Dl
.
LUU Y
LITHUYET
-
Khi giam phan, te bao khong dot bi^n se sinh ra giao tu khong dot bien. Hop
tu
khong dot bien
dugc
sinh ra do sir ket hap giua giao tu due khong dot bi6n vai
giao tu cai khong dot bien.
-
Khi
phep
lai c6 nhieu cap gen thi nen phan
tich
theo
tung cap gen dk
tinh

ti 1$,
sau do mai
tinh
xac
suat.
B.
MQT
SO
DANG BAI TAP
THadNG
GAP
1.
Bai tap ve
giao
tu dpt bien.
Buac 1: Xac djnh ti le cua loai
giao
tvt can tinh xac suat
Suae 2: Sit dung
toan
t6 hyp de tinh xac suat.
Bai
1: Mot ca the c6 kieu gen AaBbDd. Neu trong qua
trinh
giam phan, c6 12%
so te bao da bi roi loan phan li ciia cap NST mang cap gen Bb a giam phan I,
giam
phan II dien ra binh thuan^, cac^ cap NST
khac
phan li binh thuang.

Trong
cac giao tu
duoc
sinh ra, lay ngau nhien 1 giao tu thi xac
suit
dk thu
dugc
giao tu mang gen
ABbD
la bao
nhieu?
Hie&ng
dan
gidi:
Buac 1: Xac dinh ti 1? cua loai giao tu
ABbD.
-Cap gen Aa giam phan
binh
thuang se sinh ra
2
load
giao
tCr la
A va^ ^.
-
Cap gen
Dd
giam phan
binh
thuang se

sinh
ra
2
loai
giao
ti> la D
va
d,
trong do D = ^
12
-
Cap gen Bb
giam phan khong binh thuong,
Bb
khong phan li trong giam phan
I
se
sinh
ra 2
loai
giao
tu la Bb va O,
trong
do Bb = ^
•
Co 12% s6 t6 bao
giam
phan bi dot bien nen
giao
tu dot biSn

Bb c6
ti
le = 6%.
->
Vay
loai
giao
tii
ABbD
c6
ti
le = ^ x 1 x 6% = 1,5%.
Buac
2:
Su
dung toan to hop
de
tinh
xac
suat
Lay ngau nhien
1
giao
tu thi
xac
suk
dk
thu
dugc
giao

tu ABbD
la 1,5%.
Bai
2:
Mot
ca
thS
c6
kilu
gen
AaBbDd. NSu trong
qua
trinh
giam phan,
c6 20%
so
te bao da bi
roi loan phan
li cua cap NST
mang
cap gen Bb a
giam phan I,
giam phan
II
dien
ra
binh thuong,
cac cap NST
khac phan
li

binh thuong.
Trong
cac
giao
tu
dugc
sinh
ra,
\iy ngau nhien
2
giao
tu
thi
xac
sudt
de thu
dugc
2
giao
tu mang
gen
AbD
la
bao nhieu?
Hu&ng
dan
giai:
Buac
1: Xac
dinh

ti
le cua
loai
giao
tu AbD.
- gen Aagjamph&ibiiih thuong
se
sinh ra
2
lorn
giao
tula
A
va a,
tro
^.
- Cap gen Dd giam phan
binh
Ihuong
se
sinh ra
2
loai
giao
tu la
D
va
d,
trong do
D = ^

-
Co 20% so te bao da
bi roi loan phan li
cua cap NST
mang
cap gen Bb o
giam
phan I, giam phan II
diln
ra
binh thuong
c6 80% s6 tl bao
mang
cap gen Bb
giam phan binh thuong
se
sinh
ra 2
loai
giao
tu la B va b,
trong
do
giao
tu
mang
genb
= 80%
xl-40%.
Vay loai

giao
tu AbD
c6
ti
le = ^
x
1 x 40% = 10% = 0,1.
Cac loai
giao
tu con lai
c6
ti
le = 1 - 0,1 = 0,9.
Buac
2:
Su
dung toan to hop
dk
tinh
xac suk
Lay ngau nhien
2
giao
tu thi
xac
suat
de
thu
dugc
1

giao
tix
mang
gen
AbD
la
=
C^x0,lx0,9 = 0,18.
- Khi
lay
ngau
nhien
2 giao
tvt
ma chi yeu cau 1 giao
tir
mang
gen
AbD
thi
giao
tir
con lai
khong
phai
la
AbD.
-
Trong
2 giao

tir chi can
1 giao
tur
mang
gen
AbD
nen
phai
la C2
=
2.
2. Bai
tap ve hgp
tir dQt
bien
Buac
1:
XAc
dinh
ti If
cua
loai
hop
tu* can
tinh
xac
suat
Buac
2:
Su-

dung
toan
to
hrjp
de
tinh
xac
suat.
13
Bai
1: Gia su c6 mot the dot
bi^n
lech
boi
van c6 kha nang sinh san huu
tinh
binh
thuang va cac
loai
giao tu dugc tao ra
dku
c6 kha nang thu
tinh
vai
xac suit nhu nhau
thi
khi
cho the ba kep (2n +
1
+

1)
tu thu phan sinh ra
doi
F].
Lay ngau nhien
1
ca the
a
doi
Fi,
xac sudt dl thu dugc ca
thi
c6 bg NST 2n +
1
la bao nhieu?
Hu-&ng
dan
gidi:
Buac
1:
Xac
dinh
ti
le cua
loai
hgp tu 2n + 1
-
The 3 kep (2n +1 + 1) giam phan se tao ra 4
loai
giao

tu:
n, n +
1,
n +
1,
n + 2.
~
1 2 1
Vai
ty le cua
moi
loai:
Giao tu
(n)
=—,
Giao tu
(n
+
1)
=—,
Giao tu
(n
+ 2)
=—
4 4 4
-
Hgp tu
CO
bg NST (2n + 1) dugc tao ra nha su kk hgp cua giao tu due (n) vai
giao tu cai (n + 1)

hoac
giao tu due (n + 1) vai giao tu cai (n). Nhu vay ty le cua
loai
hgp tu (2n + 1) bang
tich
ty le cua cac
loai
giao tu
g(n).(^(n
+ 1) + $(n + 1)
•
Sjn) = 2.(n).(n + 1).
^
Hap tu (2n + 1)
CO
tile
= 2x -
X
- =
^
• 4 2 4
Buac
2: Su dung toan to hgp de
tinh
xac
suat
Lay
ngau nhien 1 ca the a doi Fi, xac suk dk thu dugc ca the c6 bg NST
2n+l
la

- = 25%.
4
Bai
2: Cho biet trong qua
trinh
giam phan cua ca the due eo 16% so te bao c6 cap
NST
mang cap gen Aa khong phan li trong giam phan 1, giam phan II dien ra
binh
thuang, cac te bao khac giam phan
binh
thuang, ca the cai giam phan
binh
thuang.
C)
phep lai
(3^AaBb
x
jAaBB
sinh ra
Fi.
Ldy ngau nhien
1
ca thi
a
Fi,
xac
suat
de thu dugc ca the eo
kieu

gen aaBb la bao nhieu?
Hu&ng
dan
gidi:
Buac
1:
Xac
dinh
ti le cua
loai
hgp tu aaBb.
c^AaBb
X
OAaBB
=
(c^'Aa
x
$Aa)(c?Bb
x
$BB)
Kieu
gen aaBb la hgp tu khong dot
bien,
no dugc sinh ra do su
thu
tinh
giua giao tu
due khong dot bien (ab) vai giao tu
cai
khong dot

biln
(aB).
-
Ca the due c6 16% so te bao c6 dot bien a cap
Aa
nen se c6
84%
tl bao khong dot
biln
^ (jAa
x
$
Aa
se sinh ra aa
vai
ti
le = -
x
0,84 =
0,21.
4
-
C5
cap gen Bb khong c6 dot bien nen cJBb
x
$BB se sinh ra Bb
vai
ti
le = ^.
-

Vay trong cac
loai
hgp tu
thi
hgp tu aaBb
chilm
ti le = ^
x
0,21 = 0,105.
Buac
2: Su dung toan to hgp de
tinh
xac
suat
Lay
ngau nhien
1
ca the a
Fi,
xac
suat
de
thu
dugc ea the eo
kieu
gen aaBb la 0,105.
14
Bai
3: Cho biet trong qua
trinh

giam phan cua ca the cai c6 12% so te bao c6 cap
NST mang cap gen Bb khong phan li trong giam phan
I,
giam phan II dien ra
binh
thuang, cac te bao kliac giam phan binh thuang, ca the due giam phan
binh
thuang. 6
phep
lai d^AaBB x
2AaBb
sinh ra Fj. Lay ngau nhien 2 ca the
a
Fi,
xac
suat
de thu
dugc
1 ca the c6 kieu gen AaBBb la bao
nhieu?
Hir&ng
dan
giai:
Buac 1: Xac dinh ti le cua loai hop tu AaBBb.
d'AaBB
X
$AaBb = (c^Aa x
^AaX^^BB
x 9Bb)
Kieu

gen AaBBb la hop tu dot bien, no
dugc
sinh ra do sir thu
tinh
giua giao tu
due khong dot bien voi giao tu cai dot bien.
-
Co M cai
CO
12%
s61% bao c6 dot
biln
a cap Bb ^ (SBB
X
$Bb se sinh ra BBb
vaitile=
- x 0,12 = 0,06.
•
2
-
d cap gen Aa khong c6 dot bien nen
<SAa.
x $
Aa
se sinh ra Aa
voi
ti
le = —.
•
4

-
Vay trong cac loai hop tu thi hop tu AaBBb
chilm
ti le = - x 0,06 = 0,015.
4
Cac hop tu con lai c6
ti
le =
1
- 0,015 = 0,985.
Buac 2: Su dung toan to hop dk
tinh
xac suit
Lay
ngau nhien 2 ca the a
Fi,
xac suk dS thu
dugc
1
ca
\hk
c6
kilu
gen AaBBb la
=
C^x0,015x0,985 -0,03.'
C.
BAI
TAP
VAN

DUNG
1.
Bai
tap tu luan
Bai
1. Cho biet trong qua
trinh
giam phan cua ca the due c6 20% so te bao c6 cap
NST mang cap gen Aa khong phan li trong giam phan
I,
giam phan II dien ra
binh
thuang, cac te bao
Ichac
giam phan binh thuang, ca the cai giam phan
binh
thuong. O
phep
lai (5*AaBb x
^aaBb
sinh ra Fi. Lay ngau nhien 1 ca the a
Fi,
xac
suat
de thu
dugc
ca the c6 kieu gen
aabb
la bao
nhieu?

Bai
2. Mot loai thuc vat c6 bg NST 2n = 24. Mot thI dot biSn bi mit 1 doan a
NST s6 1, dao 1 doan a NST s6 3, lap 1 doan a NST s6 4. Gia su qua
trinh
giam
phan
diln
ra binh thuang thi trong cac giao tu
dugc
sinh ra, l4y ngau
nhien
1
giao tu. Xac
suat
de thu
dugc
giao tu khong bi dot bien la bao
nhieu?
Bai
3. Cho biet trong qua
trinh
giam phan cua ca the cai c6 10% so te bao c6 cap
NST mang cap gen Bb khong phan li trong giam phan
I,
giam phan II dien ra
binh
thuang, cac te bao
khac
giam phan binh thuang, ca the due giam phan
binh

thuang. Ci
phep
lai c^AaBb x $AaBb sinh ra Fi. Lay ngau nhien 2 ca the
a
Fi,
xac
suat
de thu
dugc
1 ca the c6 kieu gen AaBb la bao
nhieu?
15
Bai
4. Mot ca the a mot
loai
dong vat c6 bo nhiem sic ihk (NST) 2n = 12. Khi
quan sat qua
trinh
giam phan cua 2000 te bao sinh
tinh,
nguod ta
thiy
40 bao
CO
cap nhiem sac the so 1 khong phan li trong giam phan
I,
cac svr
kien
khac
trong

giam phan dien ra
binh
thuong; cac t6 bao con lai giam phan
binh
thuomg.
Lay
nglu
nhien 2 giao tir, xac suit d^ thu dugrc 1 giao tu c6 6 NST la
bao nhieu?
Bai
5. Gia su c6 mot the dot bien lech boi van c6 kha nang sinh san
hixu
tinh binh
thuomg va cac
loai
giao tu dugc tao ra deu c6 kha nang thu tinh
voi
xac
suAt
nhu
nhau
thi khi cho the mot (2n - 1) tu thu phan sinh ra doi
Fi.
lAy ngau nhien 2 ca
the a
doi
Fi,
xac suat
dk
thu

dugc
1
ca
thI
c6 bo NST 2n -1 la bao nhieu?
2.
Bai
tap
trac
nghiem
Cau
1. Ca doc dugc c6 2n = 24. Co mot
thk
dot
bi^n,
trong do a cap NST s6
1
c6
1
chiec bi mat doan, a mot chiec cua NST s6 5 bi dao 1 doan, a NST s6 3 dugc
lap
1 doan. Khi giam phan neu cac cap NST phan li
binh
thuong thi trong s6
cac
loai
giao tu dugc tao ra, khi lay ngau nhien 1 giao tu, xac suk thu dugc
giao tu dot
bi%n
la

A.
87,5%. B. 12,5%. C. 75%. D. 25%.
Cau
2. Mot ca thi a mot
loai
dong vat c6 bo nhiem sic thk (NST) 2n = 12. Khi
quan sat qua
trinh
giam phan cua 2000 t6 bao sinh
tinh,
nguoi ta thdy 20 tS bao
CO
cap nhiem sac the so 1 khong phan li trong giam phan 1, cac sir
kien
khac
trong
giam phan dien ra
binh
thuong; cac tS bao con lai giam phan
binh
thuomg.
Lay ngau nhien
1
giao tu, xac
suat
de thu dugc giao tu c6 5 NST la
A.
1%. B. 0,05%. C. 0,5%. D. 10%.
Cau
3. Cho biet trong qua

trinh
giam phan cua co the due c6 36% so ik bao c6 cap
NST
mang cap gen Bb khong phan li trong giam phan
I,
giam phan II dien ra
binh
thuong, cac te bao khac giam phan
binh
thuomg, ca thS cai giam phan
binh
thuong. 6
phep
lai c^AaBb x $AaBb thu dugc Fi. hky ngau nhien 1 ca
the
Fi,
xac
suat
de thu dugc ca thi c6
kilu
gen aaBB la
A.
8%. B.2%. C.4%. D.6%.
Cau
4.
CJ
phep
lai
(5*AaBbDdEe
x $AabbddEe. Trong qua

trinh
giam phan cua co
the due, cap NST mang cap gen Aa d 10% s6 tl bao khong phan li trong giam
phan I, giam phan II dien ra
binh
thuong, cac cap NST khac phan li
binh
thuong.
Trong qua
trinh
giam phan cua co the cai, cap NST mang cSp gen Ee o
2%
so te bao khong phan li trong giam phan I, giam phan II dien ra
binh
thuong,
cac cSp NST khac phan li
binh
thuong. Ldy ngau nhien 1 ca thi o doi
con,
xac
suat
de thu dugc ca the dgt bien la
A.
11,8%. B.2%. C.0,2%. D.88,2%.
16
Cau
5. Mot ca
th^
d mot
loai dong

vat c6 bo
nhiem
sic thk (NST) 2n = 12. Khi
quan
sat qua
trinh
giam phan
cua 1000 tk bao
sinh
tinh,
nguoi
ta
thiy
50 tS bao
CO
cap
nhiem
sic thk so 1
khong phan
li
trong giam phan
I, cac sir
kien
khac
trong
giam phan dien
ra
binh
thuong;
cac tk bao con lai

giam phan
binh
thuong.
Trong
cac
giao
tu
dugfc sinh
ra,
idy ngau nhien
1
giao
tu,
xac
sudt
dk
thu
dugrc loai
giao
tu c6 5
nhiem
s4c thk la
A.
2,5%. B.
1%.
C. 5%. D. 0,5%.
Cau
6. Gia su c6
mot
thk

dot bien lech boi van
c6 kha
nang sinh
san
hiJu
tinh
binh
thuong
va cac
loai
giao
tu
duac
tao ra
ddu
c6 kha
nang
thu
tinh
vai xac
suit
nhu
nhau thi khi
cho thk ba kep
(2n+l)
thu
phin
vai thk
luang
boi (2n)

sinh
ra
dai
F|. Lay
ngau nhien
1 ca thk
F\,
xac
suit
dk
thu
duac
loai
hap
tu
c6 bp NST
2n
+ 1 la
A.
50%. B. 12,5%. C. 25%. D. 75%.
Cau
7. CJ
phep
lai
c5^AaBbDdEe
x
$AaBbddEe.
Trong
qua
trinh

giam phan
cua
ca the due, cap NST
mang
cap gen Aa a 25% s6 t6 bao
khong phan
li
trong
giam phan
1,
giam phan
II
dien
ra
binh
thuong,
cac cap NST
khac
phan
li
binh
thuong;
Trong
qua
trinh
giam phan
cua ca the cai, cap NST
mang
cap gen Ee a
8% s6 te bao

khong phan
li
trong giam phan
I,
giam phan
II
dien
ra
binh
thuong,
cac cap NST
khac
phan
li
binh
thuong. Ldy ngau nhien
1 ca thk a dai
con,
xac
suat
de
thu
duac
ca the
khong dot bi6n
la
A.
2%.
B.31%.
C. 69%.

D.62%.
Cau
8. Mot ca th6 a mot
loai dong
vat c6 bo
nhiem
sic thI (NST) 2n = 20. Khi
quan
sat qua
trinh
giam phan
cua 1000 tS bao
sinh
tinh,
nguoi
ta
thiy
40 tS bao
CO
cap
nhiem
sac the so 8
khong phan
li
trong giam phan
I, cac su
kien
khac
trong
giam phan dien

ra
binh
thuong;
cac tk bao con
lai giam phan
binh
thuong.
Lay ngau nhien
1
giao
tu,
xac
suat
de
thu duoc loai
giao
tu
c6 11 NST la
A.
49%. B.2%. C. 98%. D. 4%.
Cau
9. Cho
biet trong
qua
trinh
giam phan
cua ca
thI
due c6 16% s6 tk bao c6 cap
NST mang

cap gen Aa
khong phan
li
trong giam phan
I,
giam phan
II
dien
ra
binh
thuong,
cac te bao
khac
giam phan
binh
thuong,
co thk cai
giam phan
binh
thuong.
CJ
phep
lai
6^Aabb
x
^AaBB
thu
dugrc
Fi. Liy
ngau nhien

1 ca
the
o
Fi,
xac
suit
dk
thu dugc
ca thk
dot bi^n dang
th6 ba la
A.
16%. B. 8%. C. 32%. D. 4%.
Cau
10. Cho
biet trong qua
trinh
giam phan
cua co thS due c6 8% s6 tk bao c6 cap
NST mang
cap gen Bb
khong phan
li
trong giam phan
I,
giam phan
II
dien
ra
binh

thuong,
cac te bao
khac
§iam
phan
binh
thuong. Trong
qua
trinh
giam
phan
cua co thk cai, co 12% so tl bao co cap NST
mang
cap gen Dd
khong
phan
li
trong giam phan II,
cac cap NST
khac
phan
li
binh
thuong.
CJ
phep
lai
d'AaBbDd
x
$AabbDd thu dugc

Fi. Liy
ngau nhien
1 ca
thI
6 Fi, xac
suat
dk
thu
dugc
ca
the dot
hikn la
A.
80,96%. . B. 19,04%.
C._2S)%.
45: 9,6%T-~-»
THLT VIEN TJNHBiNHTHUAN
Cau
11. Mot ca thk a mot loai dong vat c6 bo
nhilm
sic thk (NST) 2n = 20. Khi
quan sat qua
trinh
giam
phan cua 2000 te bao sinh
tinh,
nguod ta thay 80 te bao
CO
cap nhiem sic thk so 8 khong phan H trong giam phan
I,

cac sir kien
khac
trong giam phan dien ra binh thuong; cac t6 bao con lai giam phan binh
thuong. Loai giao tu c6 9 NST chi6m ti le
A.
98%. B.4%. C.49%. D. 2%.
Cau
12.
C)
phep
lai c5^AaBbDd x $ Aabbdd. Tronp qua
trinh
giam phan cua co the
due, cap NST mang cap gen Aa o 20% s6 te bao khong phan li trong giam
phan I, giam phan II dien ra binh thuong, cac cap NST
khac
phan li binh
thuong; Trong qua
trinh
giam phan cua co the cai, cap NST mang cap gen bb d
10% so te bao khong phan li trong giam phan I, giam phan II dien ra binh
thuong, cac cap NST
khac
phan li binh thuong. Lay ngau nhien 1 ca the 6 doi
con, xac suit de thu
dugc
ca the c6 kieu gen
aabbdd
la
A.

4,5%. B. 72%. C.9%. D. 2,25%.
Cau
13.
CJ
phep
lai (5*AaBbDd x $AaBbdd. Trong qua
trinh
giam phan cua co thi
due, cap NST mang cap gen Aa o 15% so te bao khong phan li trong giam
phan I, giam phan II dien ra binh thuong, cac cap NST
khac
phan li binh
thuong; Trong qua
trinh
giam phan cua co the cai, cap NST mang cap gen bb d
20% s6 ik bao khong phan li trong giam phan I, giam phan II dien ra binh
thuong, cac cap NST
khac
phan li binh thuong. Lay ngau nhien 1 ca the o doi
con, xac
suat
de thu
dugc
ca the c6 kieu gen Aabbdd la
A.
4,5%. B.4,25%. C. 8,5%. D. 2,125%.
3. Dap an
a. Cac bai
tur
luan:

Bai
1.
Buac 1: Xac dinh ti le cua loai hgp tu
aabb.
(?AaBb X
$aaBb
= ((?Aa
x
$aa)((?Bb
x
$Bb)
Kieu
gen
aabb
la hgp tu khong dot bien, no
dugc
sinh ra do sir thu
tinh
giura giao tu
due khong dot bien (ab) voi giao tu cai khong dot bien (ab).
-
Co the due
CO
20% so te bao co dot bien o cap Aa nen se co 80% te bao khong dot
bidn
^ (5'Aa
x
^aa se sinh ra aa
voi
ti

le = ^ x 0,8 = 0,4.
-
6 cap gen Bb khong c6 dot bidn nen ^Bh x ^Bb se sinh ra bb
voi
ti
le = - .
4
-
Vay trong cac loai hgp tu thi hgp tu
aabb
chilm
ti le =
—
x 0,4 =
0,1.
4
Buac 2: Su dimg toan to hgp de
tinh
xac
suat
lAy ngau nhien
1
ca the o
Fi,
xac
suat
de thu
dugc
ca the co kieu gen
aabb

la 0,1.
18
Bai
2.
Buac
1:
Xac
dinh
ti
le cua
loai
giao tu khong dot biSn
Trong
qua
trinh
giam phan
binh
thuang, cac cap NST phan li d6ng
dhu
\h cac
giao tu.
-
Do vay a cap so 1 c6 1 NST bi dot
bidn
thi khi phan li se cho 1/2 giao
tu
binh
thuang.
-
C)

cap so
3
CO
1
NST
bi
dot
bien
thi
khi
phan
li
se cho 1/2 giao tu
binh
thuang.
-
O cap so 4
CO
1
NST
bi
dot
bien
thi
khi
phan
li
se cho 1/2 giao
tir
binh

thuang.
-
Cac cap NST khac deu khong bi dot bien nen deu cho giao tu
binh
thuang.
Vay
giao tu khong bi dot bien ve tat ca cac cap NST c6 ti le =
—
x
—
x
—
=
—
'2 2 2 8
Buac
2:
Su dung toan to hop de
tinh
xac sudt
Lay
ngau nhien
1
giao tu. Xac
suat
de thu dugc giao tu khong bi dot bien la -
8
Bai
3.
Buac

1:
Xac
dinh
ti le
ciia
loai
hop tu
AaBb.
c^AaBb
X
5AaBb
= {SAa x
9Aa)(c5'Bb
x $Bb)
Kieu
gen
AaBb
la hop tu
khong
dot
bien,
no dugc sinh ra do su
thu
tinh
giua giao tu
due
khong
dot
bien
voi

giao tu
cai
dot bien.
-
Ca
thi
cai c6
10%
so tl bao c6 dot biSn a cap Bb
thi
se c6
90%
tS bao khong dot
hikn
^ SBh x $Bb se
sinh
ra
Bb
voi
ti
le = - x 0,9 =
0,225.
4
-
CJ
cap gen Aa khong c6 dot bien nen
SAa.
x $
Aa
se

sinh
ra
Aa
voi
ti
le = —.
4
-
Vay trong cac
loai
hop tii
thi
hop tu
AaBb
chilm
ti le =
—
x
0,225
=
0,05625.
4
Cac hop tu con lai c6
ti
le =
1
-
0,05625
= 0,94375.
Buac

2:
Su dung toan to hop dk
tinh
xac
suit
lAy ngau nhien 2 ca the a
Fi,
xac suit dl
thu
dugc
1
ca the c6
kidu
gen AaBb la
=
C^x0,05625x0,94375 -0,106.
Bai
4.
Buac
1:
Xac
dinh
ti
le cua
loai
giao tu c6 6 NST.
-
Loai
nay c6 bo NST 2n = 12 thi khi giam phan
binh

thuang (cac cap NST
phan
li
dong
dku
vk hai cue te bao) thi s6 NST cua giao tu la n = 6 NST.
->
Giao tu
CO
6 NST la giao tu khong dot
bi&n.
-
Giao tu
binh
thuang chi dugc tao ra tu cac te bao giam phan
binh
thuang.
-
S6 tl bao giam phan
binh
thuang la
2000
- 40 =
1960
{tk bao).
19
-
Loai
giao tu c6 6 NST chiem ti le = = o,98.
•

^ •
2000
Loai
giao tu con lai c6 ti le = 1 - 0,98 = 0,02.
Buac
2: Su dung toan to hop de
tinh
xac
suat
Ldy
ngau nhien 2 giao tu, xac
suat
de thu dugc 1 giao tu c6 6 NST la
=
C'2x0,98x0,02
=0,0392.
Bai
5.
Buac
1: Xac
dinh
ti le cua
loai
hop tu 2n - 1
-
The mot (2n - 1) giam phan se tao ra 2
loai
giao tu: n va n - 1.
Voi
ty le cua moi

loai:
Giao tu (n) = ^, Giao tu (n - 1) = ^
-
Hop tu
CO
bo NST (2n - 1) duoc tao ra nha su ket hop cua giao
tii
due (n) voi
giao tu cai (n - 1)
hoac
giao tu due (n -1) voi giao tu cai (n). Nhu vay ty le cua
loai
hop tu (2n - 1) bang
tich
ty le cua cac
loai
giao tu
$(n).c?(n
- 1) + $(n -1). S(n) = 2.(n).(n - 1)
->
Hop tu (2n -
l)c6tile
=
2x—X
—
= —.
•
2 2 2
Buac
2: Su dung toan to hop de

tinh
xac
suat
Liy
ngau nhien 2 ca
thi,
xac
suit
dl thu duoc 1 ca the c6 bo NST 2n - 1 la
'22 z
b. Cac bai trac nghi^m
0,5.
1 2
3
4
5
6 7 8 9
10 11
12 13
A
C C
A A A
C
B B
B
D
A
B
Chuyen
de

2.
XAC SUAT TRONG
QUY
LUAT Di TRUYEN
I.
DI
TRUYEN
MENDEN
A.
KIEN
THLfC
LI
THUYET
LIEN
QUAN
DEN
TINH
XAC
SUAT
-
Trong giam phan, su phan li cua cap NST la co che dan toi su phan li cua cap
alen. Ban chat cua quy luat phan li la su phan li cua cac alen trong cap alen, moi
alen di mot giao tu.
-
Quy luat phan li cua Menden la quy luat di truySn ca ban cua moi quy luat
khac. Tuc la a cac quy luat di truyen khac, cac cap gen
ciing
phan li theo quy luat
cua Menden
(trir

quy luat di truySn theo dong me, gen nam a te bao chat).
20
-
Cac cap NST
phan
li doc lap voi
nhau
nen cac cap gen nSm tren
cac*
cSp NST
cung
phan
li doc lap. Cac cap gen
phan
li doc lap voi
nhau
thi ti le
phan
li kiku
gen, ti le
kilu
hinh a doi con
tuan
theo
quy luat xac
suat
cua
toan
hoc. Tuc la ti le
phan

li kieu hinh
bang
tich ti le cua cac cap tinh
trang,
ti le
phan
li kieu gen
bang
tich
ti le cua cac cap gen.
-
Khi gen di truySn
theo
quy luat
phan
li doc lap thi chiing ta su
dung
quy luat
to hop tir do de tinh su to hop cua cac cap
alen.
-
Cac cap gen
phan
li doc lap voi
nhau
thi a doi con c6:
+
Ti le
kilu
gen

bang
tich ti le
phan
li
kiSu gen cua timg cap gen;
+
Ti le
phan
li
kieu hinh
bang
tich ti le
phan
li cua cac cap tinh
trang;
+-S6 loai
kilu
gen
bang
tich so loai kieu gen cua cac cap tinh
trang;
+
So loai kieu hinh
bang
tich so loai kieu hinh cua cac cap tinh
trang;
+
Ti le cua m6i loai
kilu
hinh

bang
tich ti le cua cac tinh
trang
c6 trong kieu
hinh do.
-
Hai cap tinh
trang
di truyen
phan
li doc lap voi
nhau
khi ti le
phan
li
kieu hinh
cua
phep
lai
bang
tich ti le cua cac cap tinh
trang.
-
Trong truong hop tinh
trang
do mot gen quy dinh, nSu a doi con
xuat
hien kieu
hinh
chua

c6 a b6 me thi kieu hinh do do gen Ian quy dinh, neu kieu hinh da c6 a bo
hoac
me ma khong bieu hien a doi con thi do la kieu hinh Ian.
-
Xac
suat
xuat
hien mot kieu hinh nao do chinh la
ti
le cua loai kieu hinh do trong
t6ng
s6 ca th^ ma ta xet.
-
d
phep
lai ma
t6ng
s6 cap gen di hop a b6 va me la n cap gen thi a doi con,
C*
loai
ca the c6 a so
alen
troi chiem ti le = ~. Neu cu c6 mot cap gen
dong
hgrp
trgi
thi a phai bat di 1.
Vi
du: d
phep

lai AaBbdd x AabbDd, loai ca thk c6 2
alen
troi a dai con chiem
C^ 3
ti
le =
—f
= (vi ca bo va me c6 4 cap gen di hop)
2 8
O
phep
lai AaBbDD x AAbbDd, loai ca the c6 5
alen
trpi a doi con chiem ti le
1
,
=
^= (vi ca bo va me c6 3 cap gen di hop va trong do c6 2 cap gen
dong
hop
2 8
troi
nen ca the c6 5
alen
troi thi khi ap
dung
gidng nhu chi c6 3
alen
troi).
-

Khi xet rieng timg cap gen,
alen
troi la troi
hoan
toan
thi ta dua vao
bang
sau
de tim ti le cua loai kieu hinh c6 lien
quan
den tinh xac
suat.
Kieu
gen
Kieu
hinh o doi con
Ti
le cua
Ti
le cua
cuaP
So loai
Ti
le
Kieu
hinh troi (A-)
Kiku
hinh lan (aa)
AA
X Aa

1
100%
A-
CO ti le= 100% aa CO ti le = 0
Aa X Aa 2
3 : 1
A-
CO ti le =
—
4
aa CO ti le =
4
21
Aa
X aa
2
1
: 1
A-
CO
ti
le =
—
•
2
,
1
aa
CO
ti le = -

•
2
aa
X aa
1
100%
A-
CO
til?
= 0
A-
CO
ti le= 100%
B. CAC
DANG
BAI TAP
1. Bai tap tinh xac suat ve kieu hinh
Cdch
gidi:
Khi
bai toan yeu cau
tinh
xac
suat
ve mot
kieu
hinh
nao do thi can
phai
tien

hanh theo 2 buoc.
Budc
1:
Xac
dinh
kieu
gen cua bo me va
viet
so d6 lai dk
tim
ti le
ciia
loai
kilu
hinh
can
tinh
xac
suat.
Buac
2:
Sur dung toan to hop de
tinh
xac
suat
Bai
1: Cho biet A quy
dinh
than cao
troi

hoan toan so voi a quy
dinh
than thdp, B
quy
dinh
hoa do
troi
hoan toan so voi b quy
dinh
hoa trang. Hai cap gen nay
nam tren 2 cap NST khac nhau. Cay than cao, hoa do thuan chung giao phan
voi
cay than thap, hoa trang ducrc Fi, Fi giao phan tir do dugc F2. Lay ngau
nhien
5 cay a F2, xac
suat
de trong 5 cay nay chi c6 2 cay than cao, hoa do.
Hw&ng
dan
gidi:
Buac
1:
Xac
dinh
kieu
gen cua bo me va
viet
so do lai
-
Cay than cao, hoa do thuan chung c6

kieu
gen
AABB
Cay than thap, hoa trang c6
kieu
gen
aabb.
-SadSlai:
AABB
x
aabb
F,:
AaBb
•
Fi
X
F| AaBb x
AaBb.
-
Viet
giao tu va lap bang ta se thu dugc dai F2 c6 ti le
kiSu
hinh
9 than cao,
hoa do; 3 than cao, hoa trang; 3 than thap, hoa do;
1
than thap, hoa trang.
9
->
Cay than cao, hoa do c6 ti le = —.

16
Buac
2: Su dung toan to hop de
tinh
xac
suat
-
Lay 5 cay, can c6 2 cay than cao, hoa do thi phai la to hap
chap
2 cua 5 phan
-
O F2, cay than cao, hoa do chiem ti le = —; Cay c6
kieu
hinh
khong phai
16
than
cao, hoa do c6 ti le =
1
-
16 16
-
Lay 5 cay a F2, xac
suat
de trong 5 cay nay chi c6 2 cay than cao, hoa do la:
,
^ , 39690
'16^
^6^ 1048576
Luy

thua 2 la
vi
phai c6 2 cay than cao, hoa do; Luy
thira
3 vi phai c6 3 cay c6
kieu
hinh
khong phai than cao, hoa do.
22
-
Khi
bai toan yeu cau trong 5 cay chi c6 2 cay than cao, hoa do thi 3 cay
con lai phai c6 kieu hinh
khac.
-
Cac
kieu hinh khac c6 ti
1^
= 1 - ti
1^
ciia
kieu hinh can tinh xac suat
Bai
2: Cho hik A quy
dinh
than cao
troi
hoan toan so voi a quy
dinh
than thdp, B

quy
dinh
hoa do
troi
hoan toan so voi b quy
dinh
hoa trang. Hai cap gen nay
nam tren 2 cap NST khac nhau. Cho cay di hop v§ 2 cap gen lai phan
tich
dugc
Fb.
Liy ngSu nhien 3 cay Fb- Xac
suat
de trong 3 cay nay chi c6 1 cay than
thap, hoa trang la bao nhieu?
Hir&ng
dan
giai:
Buac
1:
Xac
dinh
kiku gen cua b6 me va
vi^t
so d6 lai
-
Cay di hop 2 cap gen c6
kiSu
gen la AaBb
Lai

phan
tich
la
lai
voi cay dong hop
Ian.
Cay dong hop Ian c6
kieu
gen
aabb.
-
So d6
lai:
AaBb x
aabb
Fb:
lAaBb,
lAabb,
laaBb, laabb
-
Ti le
kieu
hinh
a dai Fb la 1 than cao, hoa do; 1 than cao, hoa trang; 1 than
thap, hoa do;
1
than thap, hoa trang.
Cay than thap, hoa trang c6 ti le =
—
.

4
Buac
2:
Six
dung toan to hop de
tinh
xac
suat
-
Lay 3 cay, can c6 1 cay than thap, hoa trang thi phai la to hop
chap
1 cua 3
phan
tir
=
Q^^
-
CJ
Fb, cay than thap, hoa
trfing
chiSm ti le = —; Cay c6
kieu
hinh
khong phai
4
than
thap, hoa
tring
chiem ti le =
1

- - = -
4 4
-
Lay 3 cay
Fb.
Xac
suat
de trong 3 cay nay chi c6 1 cay than thap hoa trang la
„i
1 ,3,2 27
4 64
Bai
3: Cho biet gen A quy
dinh
than cao
troi
hoan toan so voi alen a quy
dinh
than
thap. Cay than cao tir thu ph4n, thu dugc dai Fi c6 ti le 75% cay cao : 25%
cay thap.
a. Lky ngau nhien
1
cay
Fi.
Xac sudt dS dugc cay than cao la bao nhieu?
b.
Ldy
ngau
nhien

1
cay than cao
Fi.
Xac
suat
de dugc cay thuan chung
la
bao nhieu?
c.
Ldy
ngau nhien 3 cay than cao
Fi.
Xac suit dk thu dugc 1 cay thuan chung la
bao nhieu?
Hu&ng
dan
giai:
a. Lay ngau nhien
1
cay
Fi.
Xac
suat
de dugc cay than cao la bao nhieu?
23
Buac
1:
Tim
ti le cay than cao dF\.
Bai

toan cho biet doi Fi c6 ti le 75% cay cao : 25% cay thap ->
CJ
Fi,
cay than
cao chiem ti le = 0,75.
Buac
2;
Tinh
xac
suat
Lay
ngau nhien
1
cay, xac suit dk thu
dugrc
cay than cao la 0,75.
b.
Lay
ngau nhien
1
cay than cao
Fi.
Xac
suat
de dugc cay thuan chung
la
bao nhieu?
Buac
1:
Tim

ti le cay thu^ chung trong s6 cac cay than cao aF\.
Bai
toan cho biet dai Fi c6 ti le 75% cay cao :
25%)
cay thSp Ti le kiku gen a
doi
Fi la
lAA
: 2Aa : laa.
Cay than cao a Fi c6 2
loai
kiSu
gen voi ti le la lAA va 2Aa -> cay thuan
chung chi6m ti le = y
Bu6c
2:
Xac sudt
Lay
ngau nhien
1
cay than cao Fi, xac
suat
de
dugrc
cay ihukn chung la = y .
c. Lay ngau nhien 3 cay than cao
Fi.
Xac
suat
de thu

dugrc
1
cay thuSn chung la
bao nhieu?
Buac
1:
Cay than cao tu thu phdn, dai con thu
dugrc
75% cao : 25% thip chung
to
cay than cao dem tu thu phan c6 ki^u gen Aa va dai con c6 ti le kiku gen la
lAA
: 2Aa : laa. -> Trong so cac cay than cao a Fi (1 AA va 2 Aa), cay thu4n
chung chiSm ti le = ^
Buac
2:
-
Chgn 3 cay than cao
Fi.
Xac
suAt
di thu
dugrc
1
cay thuSn chung la
2.
Bai tap tinh xac suat ve kieu gen
1
(2^
_

3.1.4
4
3 3.9 9
Cdch
gidi:
Can phai
tien
hanh theo 2
buac
Buac
1:
Tim
ti le cua
kieu
gen can
tinh
xac suit
Buac
2:
Sic
dung toan to hgrp dl
tinh
xac suit.
Bai
1: 6
phep
lai AaBb x Aabb thu dugrc doi Fi. Ldy ngau nhien 3 ca thk
Fi,
xac
suat

de thu dugrc 3 ca the deu c6
kieu
gen AaBb la bao nhieu?
Hir&ng
dan
gidi:
Buac
1:
Tim
ti le cua
kieu
gen can
tinh
xac
suat
-
So d6
lai:
AaBb x Aabb = (Aa x Aa)(Bb x bb)
-
Cap lai Aa x Aa se sinh ra dai con c6
kieu
gen Aa
voi
ti le = ^
24