Vai trò của tri thức trong hoạt động của con người

Website: Email : Tel : 0918.775.368
1. Khái niệm cấu trúc của tri thức:
a, Khái niệm:
Tri thức đã có từ lâu trong lịch sử, có thể nói từ khi con ngời bắt đầu t duy thì
lúc đó có tri thức. Trải qua một thời gian dài phát triển của lịch sử, cho đến những
thập kỷ gần đây tri thức và vai trò của nó đối với sự phát triển kinh tế-xã hội mới đ-
ợc đề cập nhiều. Vậy tri thức là gì?
- Khái niệm của triết học về tri thức:
Theo quan điểm của triết học thì tri thức là kết qủa quá trình nhận thức của
con ngời về thế giới hiện thực, làm tái hiện trong t tuởng những thuộc tính, những
quy luật của thế giới ấy và diễn đạt chúng dới hình thức ngôn ngữhoặc các hệ
thống ngôn ngữ khác
- Một số khái niệm khác về tri thức:
Có rất nhiều cách hiểu về tri thức chúng ta có thể tham khảo một số khái niệm
khác nh
Tri thức đợc hiểu là kết quả của nhận thức, là phản ánh trung thực của thực
tiễn vào t duy của con ngời, tính đúng đắn của nó thể hiện bằng sự kiểm nghiệm
của thực tế, đồng thời phù hợp với các nguyên lý của lý luận về nhận thức trên cơ
sở phơng pháp duy vật biện chứng.
Có thể coi tri thức là sự hiểu biết, sáng tạo và những khả năng, kỹ năng để ứng
dụng nó ( hiểu biết sáng tạo) vào việc tạo ra cái mới nhằm mục đích phát triển kinh
tế- xã hội.
b, Cấu trúc của tri thức:
Tri thc l lnh vc rt rng, cú th xem xột nhiu cp , khớa cnh khỏc
nhau. Tri thc cú th l tri thc i thng (cũn gi l tri thc tin khoa hc, tri
thc kinh nghim i thng hoc cú sỏch vit l tri thc thng nghim), tri
thc ngh thut v tri thc khoa hc (kỡnh nghim v lý lun)
Hu ht cỏc nh khoa hc u tha nhn tri thc khoa hc bao gm tri thc
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
kinh nghiệm và tri thức lý luận. Trong đó tri thức kinh nghiệm là trình độ thấp,

còn tri thức lý luận là trình độ cao của tri thức khoa học. Giữa hai trình độ này
các tri thức khoa học có mối quan hệ mật thiết với nhau, làm tiền đề, cơ sở cho
nhau cùng phát triển, phản ánh ngày càng gần đúng hơn, đầy đủ hơn và sâu sắc
hơn về thế giới vật chất đang vận động không ngừng.
Tri thức kinh nghiệm là sự phản ánh cái hiện tượng, cái đơn nhất, cái cụ thể,
cái trực tiếp, bề ngoài của sự vật. Nó mới chỉ là một hình thức, một trình độ của
nhận thức, nên chưa thể nắm bắt được một cách đầy đủ, toàn diện cái tất yếu, cái
bản chất sâu sắc, cũng như các mối liên hệ bên trong của sự vật, hiện tượng.
Tri thức lý luận được khái quát từ tri thức kinh nghiệm. Nó tồn tại trong hệ
thống các khái niệm, phạm trù, quy luật, giả thuyết, lý thuyết, học thuyết nào đó.
Lý luận hình thành từ kinh nghiệm nhưng nó không xuất hiện một cách trực tiếp,
tự phát và không phải mọi lý luận đều xuất phát trực tiếp từ kinh nghiệm. Hồ Chí
Minh nói: "Lý luận là sự tổng kết những kinh nghiệm của loài người, là sự tổng
hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội, được tích lũy lại trong quá trình lịch
sử" (Hồ Chí Minh, 1995-/996, tập 8, tr. 497). Trì thức lý luận ở vào trình độ cao
nhất của tri thức khoa học, là sản phẩm của tư duy bậc cao. Tri thức lý luận
mang lại những hiểu biết có tính bản chất, bên trong, vạch ra những mối liên hệ
tất nhiên, và tính quy luật của đối tượng
Nãi tãm l¹i Tri thức kinh nghiệm, chính là cơ sở dữ liệu để khái quát hình
thành nên tri thức lý luận. Tri thức lý luận nâng tri thức kinh nghiệm lên trình độ
cao hơn về chất, từ chỗ là cái cụ thể, đơn nhất trở thành cái có tính khái quát phổ
biến
2. Vai trß cña tri thøc trong ho¹t ®éng cña con ngêi
Khi xem xét về tác dụng của Tri thức đối với cuộc sống loài người, thường
khảo sát hai vấn đề chính: "Tri thức có vai trò gì trong việc hình thành loài
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
người?" và "Tri thức có vai trò gì trong việc tồn tại và phát triển của loài
người?".
a, Vai trß cña tri thøc trong sù h×nh thµnh con nguêi:

Để xét xem Tri thức có vai trò gì trong việc tạo ra loài người, đồng thời có vai
trò gì trong quá trình phát triển của loài người, chúng ta phải khảo sát các học
thuyết về việc loài người được tạo ra như thế nào. Từ khi ngành sinh vật học ra
đời, đã có rất nhiều lý thuyết khác nhau về việc hình thành và phát triển của các
sinh vật sống. Cho đến nay, có hai học thuyết chính chưa bị chứng minh là sai
hoàn toàn : Đó là Thuyết Tiến hóa và Thuyết về các biến thể.
Thuyết Tiến hóa chỉ giới hạn trong việc quan sát và nghiên cứu các sinh vật
trong phạm vi Trái đất. Thuyết Tiến hóa không nêu ra và chứng minh được quá
trình hình thành các sinh vật từ các vật thể vô sinh, ngoài các giả thuyết mơ hồ
và vô căn cứ về việc ngẫu nhiên các chất vô cơ kết hợp trong môi trường nước
tạo thành các chất hữu cơ có chứa đựng sự sống, tức là tạo ra mầm mống của các
vật thể hữu sinh. Nhưng đây chỉ là một giả thuyết hoàn toàn không xuất phát từ
một tiền đề hoặc luận điểm nào cả, vì vậy chúng ta không có cơ sở để khẳng
định (đồng thời cũng không có cơ sở để bác bỏ) về việc Tri thức có vai trò gì
trong việc tạo ra sự sống hay không. Tiếp theo đó, xuất phát từ các sinh vật ở
mức thấp nhất là động vật đơn bào và thủy tức, Thuyết Tiến hóa chỉ ra rằng do
có sự đột biến cấu trúc của chuỗi ADN trong gen của các loài sinh vật
[12]
, chúng
sẽ tiến hóa thành những sinh vật có bậc tiến hóa cao hơn, ví dụ từ lớp cá tiến hóa
thành lớp bò sát, từ lớp bò sát tiến hóa thành lớp chim..., và trong lớp động vật
có vú, có một loài vượn đặc biệt tiến hóa thành loài vượn người, rồi thành người
vượn, và cuối cùng thì thành loài người. Đây là một quá trình liên tục, diễn ra
không ngừng. Trong thế giới sinh vật trên Trái đất, cho đến nay tất cả các nhà
khoa học đều thừa nhận loài người là loài duy nhất có Tri thức. Điều này có
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
ngha l trong th gii sinh vt trờn Trỏi t, trc khi hỡnh thnh loi ngi thỡ
khụng cú sinh vt cú Tri thc, loi vn m t ú hỡnh thnh nờn vn ngi
cng khụng cú Tri thc, vỡ vy trong phm vi Thuyt Tin húa, chỳng ta khụng

th khng nh (cng khụng th hon ton bỏc b) l Tri thc cú vai trũ gỡ trong
vic to ra loi ngi hay khụng.
b, Vai trò của tri thức trong hoạt động thực tiễn cua con ngời:
- Tri thức giúp con ngời xác định đúng đắn mục tiêu
Tri thc cú vai trũ rt quan trng i vi thc tin, tỏc ng v gúp phn bin
i thc tin thụng qua hot ng nng ng cú ý thc ca con ngi. Lý lun l
kim ch nam cho mi hot ng v gúp phn soi ng ch li cho thc tin i
ỳng hng. V.I.Lờnin ó ch ra vai trũ quan trng ca lý lun: "Khụng cú lý
lun cỏch mng thỡ khụng th cú phong tro cỏch mng" (V.l.Lờnin, 1974 - 1981,
tp 26, tr. 30). Trc ú, C.Mỏc cng ó ch ra vai trũ quan trng ca lý lun,
mt khi nú thõm nhp c vo qun chỳng nhõn dõn thỡ s tr thnh sc mnh
vt cht to ln. Tri thc lý lun, cú th d kin c s phỏt trin v vn ng
ca s vt trong tng lai, d bỏo c nhng phng hng mi cho s phỏt
trin ca thc tin. Lý lun khoa hc lm cho hot ng ca con ngi tr nờn
ch ng hn, t giỏc hn, hn ch c s mũ mm, t phỏt, mt phng
hng.
- Tri thức giúp con ngời có phơng hớng hành động phù hợp
Nh ta đã biết, bản thân ý thức tự nó không trực tiếp thay đổi đợc gì trong hiện
thực. ý thức muốn tác động trở lại đời sống hiện thực phải bằng lực lợng vật chất,
nghĩa là phải đợc con ngời thực hiện trong thực tiễn . Điều ấy có nghĩa là sự tác
động của ý thức với vật chất phải thông qua hoạt động của con ngời đợc bắt đầu từ
khâu nhận thức cho đợc quy luật khách quan, biết vận dụng đúng đắn quy luật
khách quan, phải có ý chí, phải có phơng pháp để tổ chức hành động . chính vì vậy
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Website: Email : Tel : 0918.775.368
con ngời phải trang bị cho mình những tri thức về bản chất quy luật khách quan
của đối tợng, trên cơ sở ấy con ngời xác định đúng đắn mục tiêu và đề ra phơng h-
ớng hoạt động phù hợp.
3.Vai trò của tri thức trong hoạt động của xã hội
Tri thc bao trựm nhiu lnh vc: lao ng sn xut (cụng, nụng nghip), chớnh

tr, giỏo dc, vn hc, ngh thut, y t, xõy dng, lut phỏp, giao thụng, giao tip,
chinh phc thiờn nhiờn, chin u bo v T quc...ú l nhng hiu bit khoa
hc, nhng kinh nghim v s khụn ngoan m con ngi tớch lu c trong quỏ
trỡnh lao ng sn xut, u tranh v thớch ng vi thiờn nhiờn cng nh vi xó
hi nhm duy trỡ v phỏt trin cuc sng ca mi cỏ nhõn v ca c cng ng
ngi trong quỏ trỡnh lch s.

a, Vai trò của tri thức với chính trị
Về chính trị xã hội nghiên cứu khoa học xã hội và nhân văn trong giai đoạn
1996-2000 đã có đóng góp tích cực trong phát triển lí luận và tổng kết thực tiễn
xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam trong thế kỷ 20. Khoa học xã hội còn đóng
góp quan trọng và việc xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, ban hành các
văn bản dới luật, các chính sách và hiệp định quốc tế, trong đó có hiệp định thơng
mại Việt-Mỹ, khoa học xã hội còn hớng vào giải quyết nhiều vấn đề cụ thể bức
xúc trong thực tiễn phát triển kinh tế xã hội nh: Vấn đề toàn cầu hoá, quốc tế hoá,
công nghiệp hoá-hiện đại hoá...
Tri thức đem lại cho con ngời những sự hiểu biết, kiến thức. Những ngời có tri
thức là những ngời có khả năng t duy lý luận, khả năng phân tích tiếp cận vấn đề
một cách sát thực, đúng đắn. điều này rất quan trọng, một đất nớc rất cần những
con ngời nh vậy để điều hành công việc chính trị. Nó quyết định đến vận mệnh của
một quốc gia. Đại hội VI của Đảng đã đánh dấu một sự chuyển biến mạnh mẽ
Website: Email : Tel : 0918.775.368