Đề thi khảo sát học sinh giỏi khoa học xã hội lớp 8 tỉnh vĩnh phúc năm học 2014 - 2015 (có đáp án)

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC KỲ THI HSG KHTN-KHXH DÀNH CHO HS LỚP 8 THCS
NĂM HỌC 2014-2015
ĐỀ THI: KHOA HỌC XÃ HỘI
Thời gian làm bài: 135 phút, không kể thời gian phát đề
PHẦN THI TỰ LUẬN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
a) Tại sao trong bối cảnh lịch sử chung của Châu Á cuối thế kỉ XIX, Nhật Bản lại là
nước duy nhất thoát khỏi số phận thuộc địa và trở thành cường quốc? Từ sự phát triển của
Nhật Bản, chúng ta có thể học tập được gì?
b) Trong quá trình toàn cầu hóa hiện nay, chúng ta còn có những hạn chế nào khi giao
lưu, học tập các dân tộc khác? Biện pháp khắc phục những hạn chế đó?
Câu 2 (1,0 điểm)
Hồi ở Pác Bó, một hôm, Bác chuẩn bị đi công tác, có một em bé trong số các em
thường ngày quấn quýt bên Bác, đòi Bác mua cho một cái vòng bạc.
Hơn hai năm sau Bác trở về, mọi người mừng rỡ ra đón Bác, hỏi thăm sức khỏe Bác,
không ai còn nhớ chuyện em bé đòi Bác mua quà năm xưa. Nhưng riêng Bác thì Bác vẫn nhớ
đinh ninh. Bác từ từ mở túi, lấy ra một chiếc vòng bạc mới tinh và trao cho em bé. Bác bảo:
“Cháu nó nhờ mua tức là nó muốn lắm. Mình đã hứa thì phải làm cho kì được, không làm
được thì đừng có hứa”. Bác bảo đấy là chữ “tín”, cần giữ trọn.
(Theo Bác Hồ – Người Việt Nam đẹp nhất, NXB Giáo dục, Hà Nội, 1986)
Từ câu chuyện trên, em hãy cho biết thế nào là người biết giữ chữ tín?
Câu 3 (1,0 điểm)
Em có suy nghĩ gì về vấn đề được đề cập trong đoạn trích sau:
Kết quả nghiên cứu của một tổ chức phi chính phủ trên 9000 học sinh của 5 nước
châu Á, trong đó có Việt Nam, cho thấy trung bình cứ 10 học sinh thì có 7 em trải nghiệm
bạo lực ở trường.
(Theo Quỳnh Trang, ngày 18/3/2015)
Câu 4 (2,0 điểm)
Em hãy tưởng tượng mình là một con cá phải sống trong hồ nước bị ô nhiễm tâm sự
với loài người về cuộc sống và những ước mong của nó.
Câu 5 (1,0 điểm)

Là một học sinh, em nghĩ mình cần có trách nhiệm như thế nào đối với vấn đề bảo vệ
chủ quyền biển đảo của đất nước?
Hết
Thí sinh không được sử dụng tài liệu.
Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh …………………………… …………………… Số báo danh ……………
ĐỀ CHÍNH THỨC
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
(Đáp án có 02 trang)
KỲ THI HSG KHTN-KHXH DÀNH CHO HS LỚP 8 THCS
NĂM HỌC 2014-2015
ĐÁP ÁN: KHOA HỌC XÃ HỘI
Câu Nội dung trình bày Điểm
1 Tại sao trong bối cảnh lịch sử chung của Châu Á cuối thế kỉ XIX, Nhật
Bản lại là nước duy nhất thoát khỏi số phận thuộc địa và trở thành
cường quốc? Từ sự phát triển của Nhật Bản, chúng ta có thể học tập
được gì?
Trong quá trình học tập các dân tộc khác, chúng ta còn có những hạn
chế nào? Biện pháp khắc phục những hạn chế đó?
2,0
- Trong bối cảnh lịch sử giống nhau ở châu Á cuối thế kỉ XIX, Nhật Bản là
nước duy nhất thoát khỏi số phận nước thuộc địa và trở thành cường quốc vì:
Năm 1868, Thiên hoàng Minh Trị đã tiến hành cuộc cải cách, duy tân đưa đất
nước phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa…
0,5
- Từ sự phát triển của Nhật Bản, Việt Nam học tập được:
Học sinh có thể rút ra nhiều bài học, nhưng cần nêu được: Nhạy bén trước sự
thay đổi của tình hình thế giới và trong nước để tiến hành cải cách, đổi mới
đất nước, đầu tư vào yếu tố con người, ứng dụng những thành tựu khoa học
kĩ thuật vào sản xuất…

0,5
- Trong quá trình học tập các dân tộc khác, chúng ta còn có những hạn chế
như: tiếp thu văn hóa ồ ạt, không có chọn lọc, lai căng không phù hợp…
0,5
- Biện pháp: tiếp thu một cách có chọn lọc, hòa nhập nhưng không hòa tan… 0,5
2 Thế nào là người biết giữ chữ tín? 1,0
- Người biết giữ chữ tín là người coi trọng lòng tin của mọi người đối với
mình, biết trọng lời hứa và biết tin tưởng người khác
1,0
3 Em có suy nghĩ gì về vấn đề được đề cập trong đoạn trích sau:
“Theo kết quả nghiên cứu của một tổ chức phi chính phủ trên 9000 học
sinh của 5 nước châu Á, trong đó có Việt Nam, cho thấy trung bình cứ 10
học sinh thì có 7 em trải nghiệm bạo lực ở trường”
1,0
- Đoạn trích đề cập đến vấn đề bạo lực học đường – một thực trạng đáng báo
động của học sinh các nước châu Á, trong đó có Việt Nam.
0,25
- Học sinh nêu ngắn gọn nguyên nhân và hậu quả, biện pháp để khắc phục
tình trạng trên (Nguyên nhân: sự vô cảm, thích thể hiện bản thân, ảnh hưởng
của phim ảnh bạo lực, ảnh hưởng của đời sống bạo lực từ gia đình …; Hậu
quả: tổn thương về cả thể xác và tinh thần, ảnh hưởng xấu đến cộng đồng…;
Biện pháp: tuyên truyền, giáo dục và xây dựng lối sống lành mạnh, trong
sáng cho học sinh…)
0,75
4 Tưởng tượng mình là một con cá phải sống trong hồ nước bị ô nhiễm, 2,0
2
em hãy nói lên suy nghĩ của bản thân.
Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách khác nhau, không bị gò bó về nội
dung và hình thức. Nhưng vì đề yêu cầu tưởng tượng đóng vai một con cá
nên phải chú ý cách trần thuật từ ngôi thứ nhất. Về nội dung, cần đảm bảo hai

ý cơ bản sau:
- Nêu được cuộc sống của con cá trong cuộc sống ở hồ nước bị ô nhiễm
(cuộc sống ngột ngạt, nước bị đổi màu, khiến cho sự sống của muôn loài
dưới nước bị đe dọa…; cảm xúc của con cá trước cuộc sống đó có thể là sự
giận dữ, lo lắng, tuyệt vọng,…).
1,5
- Những ước mong, khao khát, lời kêu cứu khẩn thiết của con cá, thông điệp
mà con cá muốn gửi tới loài người…
0,5
5 Là một học sinh, em nghĩ mình cần có trách nhiệm như thế nào đối với
vấn đề bảo vệ chủ quyền biển đảo đất nước?
1,0
Học sinh liên hệ trách nhiệm của mình đối với vấn đề bảo vệ chủ quyền biển
đảo đất nước. Cần đảm bảo những nội dung sau:
- Tích cực học tập và lao động để nâng cao hiểu biết của bản thân về chủ
quyền biển đảo đất nước.
0,5
- Tích cực tuyên truyền với gia đình, người thân, bạn bè quốc tế về chủ quyền
biển đảo của Việt Nam.
0,5
Tổng điểm toàn bài (câu 1 + câu 2 + câu 3 + câu 4 + câu 5) 7,0
Hết
Lưu ý chung: Trên đây là những ý cơ bản học sinh cần đáp ứng, giám khảo cần linh hoạt vận
dụng đáp án, tránh chỉ đếm ý cho điểm.
3