Xây dựng hệ thống cung cấp dịch vụ nghe nhạc xem video trực tuyến

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ




Vũ Thanh Tùng






XÂY DỰNG HỆ THỐNG CUNG CẤP DỊCH VỤ
NGHE NHẠC / XEM VIDEO TRỰC TUYẾN




KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH QUY
Ngành:
Công nghệ thông tin





HÀ NỘI - 2007

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ


Vũ Thanh Tùng


XÂY DỰNG HỆ THỐNG CUNG CẤP DỊCH VỤ
NGHE NHẠC / XEM VIDEO TRỰC TUYẾN




KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HỆ CHÍNH
Ngành:
Công nghệ thông tin




Cán bộ hướng dẫn:
TS. Nguyễn Hải Châu

HÀ NỘI - 2007



TÓM TẮT KHOÁ LUẬN
Ngành giải trí âm nhạc ngày nay không còn đơn thuần là biểu diễn nghệ thuật mà
nó đã trở thành một ngành công nghiệp với lợi nhuận khổng lồ. Trong xu hướng phát
triển của công nghệ thông tin, ngành âm nhạc đã có một bước chuyển mình mạnh mẽ,
rất nhiều các website cung cấp nhạc trực tuyến ra đời. Nó mở ra một hướng đi mới
trong việc xuất bản âm nhạc. Theo thố
ng kê của BigChampagne, tính đến năm 2004
đã có khoảng 60.900 website nhạc trực tuyến trên toàn thế giới.
Nhờ có Internet, âm nhạc đi đến với khán giả theo một con đường mới, nhanh
chóng và hiệu quả. Hiện nay ở Việt Nam cũng đã có rất nhiều các website cho phép
nghe nhạc, xem video trực tuyến. Trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi đề cập đến
việc xây dựng một hệ thống cung cấp dịch vụ nghe nhạ
c, xem video trực tuyến, và hệ
thống này được xây dựng trên nền hệ quản trị nội dung Joomla.
Về phía người sử dụng thì hệ thống này không khác gì so với một hệ thống
website nghe nhạc thông thường. Nhưng với người phát triển, việc xây dựng hệ thống
trên nền Joomla thuận tiện hơn rất nhiều so với việc xây dựng lại từ đầu một hệ thống
nghe nhạc.
H
ệ thống này sẽ có những chức năng cơ bản như hiển thị và chơi nhạc, chức
năng tìm kiếm theo dạng text. Về phía người quản trị sẽ có những chức năng chính
như: quản lý nội dung, bài hát, album, nhạc sỹ, ca sỹ. Cho phép tải ảnh, bài hát lên
máy chủ. Do thời gian có hạn nên hệ thống mà chúng tôi xây dựng mới dừng lại ở đây.
Trong tương lai, hệ thống sẽ
cung cấp thêm cho người dùng chức năng tìm kiếm bài

hát theo giai điệu hoặc tiết tấu [11]. Đây là một tính năng tương đối tốt mà đa số các
website cung cấp nhạc số ở Việt Nam chưa làm được.


LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, em xin cảm ơn sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của thầy giáo, TS.
Nguyễn Hải Châu. Trong suốt thời gian qua, nhờ có sự quan tâm của thầy, nhờ có
những tài liệu quý giá cũng như những lời động viên, khích lệ tinh thần của thầy, em
đã hoàn thành tốt khoá luận của mình.
Em cũng xin bày tỏ lời cảm ơn sâu sắc đến các th
ầy giáo, cô giáo đã giảng dạy
em trong suốt những năm học Đại Học. Những kiến thức nền tảng quý báu đó sẽ là
hành trang giúp cho em vững bước trong tương lai.
Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn đến bạn bè, các anh chị đã giúp đỡ em rất
nhiều tài liệu quan trọng trong thời gian làm khoá luận, và lời cảm ơn sâu sắc đến
những người thân trong gia đình em, những người luôn quan tâm động viên khích lệ
em trong học tập cũng như trong cuộc sống.



Sinh viên thực hiện khoá luận
Vũ Thanh Tùng


MỤC LỤC
BẢNG CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ ..................................................................................1

MỞ ĐẦU .........................................................................................................................2

Chương 1. GIỚI THIỆU VỀ JOOMLA..........................................................................3

1.1 Giới thiệu chung:...................................................................................................3

1.1.1 Hệ thống quản trị nội dung (CMS).................................................................3

1.1.2 Các ứng dụng chính của Joomla.....................................................................3

1.2 Các thành phần chính của Joomla .........................................................................6

1.2.1 Template.........................................................................................................6

1.2.2 Components....................................................................................................8

1.2.3 Modules ..........................................................................................................8

1.2.4 Mambots.........................................................................................................8

CHƯƠNG 2. GIỚI THIỆU PHP & MYSQL..................................................................9

2.1 PHP........................................................................................................................9

2.1.1 Lịch sử phát triển của PHP.............................................................................9

2.1.2 Cộng đồng sử dụng và phát triển PHP tại Việt Nam....................................12

2.1.3 Cấu trúc cơ bản của mã PHP........................................................................12

2.2 MySQL................................................................................................................14

2.2.1 Lịch sử phát triển..........................................................................................14

2.2.2 Một số từ khóa thông dụng trong SQL:........................................................16

a. Lấy dữ liệu:....................................................................................................16

b. Sửa đổi dữ liệu :.............................................................................................16

c. Giao dịch dữ liệu: ..........................................................................................17

CHƯƠNG 3. XÂY DỰNG HỆ THỐNG......................................................................18

3.1 Mô tả bài toán......................................................................................................18

3.2 Mô hình nghiệp vụ...............................................................................................18

3.2.1 Bảng phân tích xác định chức năng, tác nhân và hồ sơ................................18

3.2.2 Biểu đồ ngữ cảnh hệ thống...........................................................................19

3.2.3 Biểu đồ phân rã chức năng ...........................................................................20

3.2.4 Mô hình các chức năng cụ thể......................................................................20

3.2.5 Lập ma trận thực thể chức năng ...................................................................21

3.3 Phân tích – Mô hình khái niệm logic ..................................................................22

3.3.1 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 0 ........................................................................22

3.3.2 Biểu đồ luồng dữ liệu mức 1 ........................................................................23

3.3.3 Mô hình khái niệm dữ liệu: mô hình E-R ....................................................24

a. Xây dựng được các thực thể ..........................................................................24

b. Xác định mối quan hệ và thuộc tính..............................................................24

c. Vẽ biểu đồ rút gọn .........................................................................................25

3.4 Thiết kế mô hình logic.........................................................................................26

3.4.1. Chuyển mô hình ER sang mô hình quan hệ ................................................26

a. Biểu diễn các thực thể: ..................................................................................26

b. Biểu diễn các mối quan hệ.............................................................................26

c. Chuẩn hóa:.....................................................................................................26

d. Biểu đồ quan hệ của mô hình dữ liệu............................................................27

3.4.2. Thiết kế cơ sở dữ liệu vật lý ........................................................................27



3.4.2. Thiết kế cơ sở dữ liệu vật lý ........................................................................28

a. Bảng: BÀI HÁT.............................................................................................28

b. Bảng: ALBUM ..............................................................................................29

c. Bảng: CA SỸ .................................................................................................29

d. Bảng: NHẠC SỸ ...........................................................................................30

e. Bảng: BÀI HÁT_ALBUM ...........................................................................30

f. Bảng: BÀI HÁT_CA SỸ ...............................................................................30

CHƯƠNG 4: ỨNG DỤNG THỰC TIỄN.....................................................................31

4.1. Mô tả môi trường xây dựng và thử nghiệm ứng dụng .......................................31

4.1.1 Mô tả môi trường xây dựng ứng dụng: ........................................................31

4.1.2 Các ứng dụng xây dựng thử nghiệm: ...........................................................31

4.2 Giao diện của website..........................................................................................32

4.3. Đánh giá về hệ thống..........................................................................................41

4.3.1 Ưu điểm ........................................................................................................41

4.3.2 Nhược điểm ..................................................................................................41

4.4 Hướng phát triển trong tương lai.........................................................................41

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................................43

BẢNG CHÚ GIẢI THUẬT NGỮ
Chữ viết tắt /
Ký hiệu
Tên tiếng anh Giải nghĩa
CSDL Cơ sở dữ liệu
Website Trang web
MySQL Hệ thống quản lý Cơ sở dữ liệu
quan hệ, sử dụng Ngôn ngữ
truy vấn có cấu trúc
File Tập tin (dữ liệu được lưu trữ
trên đĩa cứng)
HTML Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn
bản
PHP Ngôn ngữ lập trình web PHP
Javascript Một dạng mã kịch bản
Framework Môi trường làm việc
CSS Cascading Style Sheets
CMS Content Management System
(Hệ quản trị nội dung)
Template Khuôn mẫu (thường dùng cho
một trang web)
Components Thành phần của Joomla
Modules Thành Phần của Joomla
Mambots Thành Phần của Joomla
Engine Một phương tiện, dụng cụ
Chương 4: Ứng dụng thực tiễn

MỞ ĐẦU

Âm nhạc là một trong những lĩnh vực giải trí rất quan trọng. Theo số liệu từ Hiệp
hội Công nghiệp Ghi âm Quốc tế (IFPI), doanh thu từ việc kinh doanh nhạc số hợp
pháp trong sáu tháng đầu năm 2006 là 945 triệu USD, tăng 106% so với cùng kỳ năm
trước.
Trong vài năm trở lại đây, sự phát triển của CNTT nói chung và mạng Internet
nói riêng, đã mang lại sức sống mới cho nhạc số. Ngày nay việc giải trí, nghe nhạc
tr
ực tuyến trên mạng Internet đã không còn là điều xa lạ đối với mỗi chúng ta. Hơn
nữa, Internet đã mang lại những ưu thế đáng kể trong việc “phát hành”, “chia sẻ” ... so
với các phương tiện thông tin khác. Hiện nay ở Việt Nam cũng như trên thế giới đã có
rất nhiều các website cho phép nghe nhạc, xem video trực tuyến. Trong khuôn khổ
luận văn này, chúng tôi đề cập đến một hệ thống nghe nhạc, xem video clip trực tuyế
n
được xây dựng trên nền Joomla.
Về phía người sử dụng thì hệ thống này không khác gì so với một hệ thống
website nghe nhạc thông thường. Nhưng với người phát triển, việc xây dựng hệ thống
trên nền Joomla thuận tiện hơn rất nhiều so với việc xây dựng lại từ đầu 1 hệ thống
nghe nhạc. Hệ thống cung cấp nhạc này sẽ bao gồm các chức năng cơ bản nh
ư quản lý
nội dung về bài hát, ca sỹ, nhạc sỹ, album...vv và tím kiếm cơ bản.
Ở phiên bản tiếp theo, chúng tôi dự định sẽ đưa thêm và hệ thống một chức năng
mới, đó là tìm kiếm bài hát theo một giai điệu hoặc tiết tấu có sẵn. Giai điệu này có thể
là một File dạng MIDI, hay một đoạn nhạc của bài hát, hoặc thậm chí là một đoạn
tiếng huýt sáo do ngườ
i sử dụng trực tiếp ghi lại thông qua Micro.
Để phát triển tính năng này, chúng ta cần có một module xử lý các bài hát được
tải lên và trích ra đoạn nhạc mẫu của bài hát đó. Sau đó lưu đoạn nhạc mẫu vào ngay
cơ sở dữ liệu của bài hát đó. Một module để phân tích và so sánh các đoạn nhạc mẫu
với đoạn nhạc cần tìm kiếm. Cuối cùng là một module xử lý đoạn nh
ạc yêu cầu tìm

kiếm: đoạn nhạc này có thể là một File nhạc MIDI (từ các chương trình mô phỏng đàn
Piano [14] ) một đoạn âm thanh do người dùng tự thu âm, hay là cả một bài hát.
Chương 1: Giới thiệu Joomla

Chương 1. GIỚI THIỆU VỀ JOOMLA

1.1 Giới thiệu chung:
1.1.1 Hệ thống quản trị nội dung (CMS)
CMS viết tắt của từ Content Management System (tạm dịch là Hệ thống quản
trị nội dung), là một hệ thống phần mềm máy tính để thiết lập, tổ chức, tạo thuận tiện
cho việc xây dựng các tài liệu hay các nội dung khác. Thông thường, CMS là một ứng
dụng web sử dụng để quản lý các website và nội dung web.
1.1.2 Các ứng dụng chính của Joomla
Joomla là một hệ thống quản trị nội dung CMS, trợ giúp rất tốt cho việc xây
dựng một websites và những ứng dụng trực tuyến khác. Ở thời điểm hiện nay, Joomla
là một trong những hệ thống quản trị nội dung CMS khá thành công. Với việc đạt
được cột mốc 100 ngàn thành viên đăng ký tại diễn đàn
Joomla trở thành CMS mã nguồn mở có số lượng thành viên rất đông đảo. Đồng thờ
i
việc trao đổi, giúp đỡ lẫn nhau giữa các thành viên trong cộng đồng trở nên thuận tiện
và nhanh chóng hơn. Và hơn hết, Joomla là một giải pháp mã nguồn mở, nó miễn phí
cho tất cả mọi người.
Hệ thống Joomla có khả năng quản trị nội dung tương đối đa dạng, vì thế khi một
người phát triển muốn xây dựng một ứng dụng bất kỳ, thì có thể dựa trên rất nhiề
u thứ
có sẵn mà Joomla cung cấp. Không những cung cấp đầy đủ các công cụ quản lý nội
dung, Joomla còn rất dễ dàng mở rộng thêm thông qua việc cài đặt các module,
component, template ....
Hiện nay Joomla được sử dụng trên toàn thế giới để cung cấp mọi thứ, từ đơn
giản như các trang web cá nhân, tới những ứng dụng web phức tạp. Dưới đây là một

vài ứng dụng mà Joomla thường được sử dụng để xây dựng:
* Corporate websites or portals : Website của công ty hay cổng giao tiếp
* Online commerce : Thương mại trực tuyến
* Small business websites : Website kinh doanh nhỏ
* Non-profit and organizational websites : Website các tổ chức phi lợi nhuận
* Government applications : Các ứng dụng cho chính phủ
Chương 1: Giới thiệu Joomla

* School and church websites : Website trường học nhà thờ
* Personal or family homepages : Website cá nhân, gia đình
* Community-based portals : Cổng kết nổi cơ bản
* Magazines and newspapers : Website các tạp chí và báo điện tử
... những ví dụ trên cho thấy khả năng của Joomla không hề có giới hạn.

Gói Joomla cơ bản được thiết kế để dễ dàng cài đặt, thậm chí cho những người
không phải là lập trình viên máy tính. Phần lớn người sử dụng không gặp ph
ải trở ngại
nào khi cài đặt và chạy hệ thống Joomla, và có rất nhiều sự hỗ trợ cho những người
mới sử dụng. Joomla có một cộng đồng năng động, đang phát triển với trên 100,000
thành viên, họ là những người sử dụng thông thường hay các nhà lập trình chuyên
nghiệp.
Một hệ thống Joomla được cài đặt và chạy, nó thậm chí đơn giản cho những
người dùng không phải là người phát triển ứ
ng dụng web chuyên nghiệp, đều có thể
thêm hay chỉnh sửa nội dung, cập nhật ảnh, và quản lý những dữ liệu phản hồi... Bất
kỳ ai với những kỹ năng xử lý web cơ bản đều có thể dễ dàng học cách quản lý một
site Joomla.

Joomla làm công việc quản lý nội dung khá tốt, yếu tố này làm cho một site
Joomla trở nên đơn giản hơn rất nhiều trong việc quản lý. Nhưng vớ

i nhiều người, sức
mạnh thực sự của Joomla nằm trong Framework ứng dụng, nhờ nó mà hàng nghìn nhà
phát triển chuyên nghiệp trên toàn thế giới có thể tạo ra những add-ons và extensions
tương đối mạnh. Sau đây là một vài ví dụ trong hàng nghìn extension sẵn có dành cho
Joomla:

* Dynamic form builders : Xây dựng form động
* Business or organizational directories : Các danh bạ tổ chức hoặc kinh doanh
* Document management : Quản lý tài liệu
* image and multimedia galleries : Triển lãm ảnh và đa phương tiện
* E-commerce and shopping cart engines: Các máy bán hàng và thương mại điện tử
Chương 1: Giới thiệu Joomla

* Forums and chat software : Phần mềm chat và forum.
* Calendars : Quản lý thời gian biểu
* Blogging software : Phần mềm blog
* Directory services : Dịch vụ danh bạ
* Email newsletters : Thư dưới dạng tin tức mới
* Data collection and reporting tools : Các công cụ báo cáo và tập hợp dữ liệu
* Banner advertising systems : Các hệ thống banner quản cáo
* Subscription services : Các dịch vụ thuê bao

Và rất nhiều các extension khác nữa mà chúng ta có thể tìm thấy tại mục Joomla
Extension tại địa chỉ . Nhưng thông thường, tại các công ty lớn
thì yêu cầu c
ủa họ xa hơn những gì được cung cấp miễn phí của Joomla, vì thế họ có
thể mua những Extension hướng tới mục đích cụ thể của họ từ các nhà phát triển web
chuyên nghiệp.
Joomla mang đến một Framework ứng dụng với đầy đủ sức mạnh để có thể làm
cho công việc tạo ra các add-on của những nhà phát triển trở nên đơn giản hơn. Những

add-on phức tạp này sử dụng s
ức mạnh của Joomla, gần như không có giới hạn về mặt
phương tiện.

Sử dụng lõi framework, những nhà phát triển có thể dễ dàng xây dựng:
* Integrated e-commerce systems : Hệ thống tích hợp thương mại điện tử
* Inventory control systems : Hệ thống điều khiển thống kê
* Data reporting tools : Các công cụ báo cáo dữ liệu
* Custom product catalogs : Các catalog sản phẩm
* Complex business directories : Các danh mục kinh doanh phức tạp
* Reservation systems : Hệ thống dành riêng
* Communication tools : Các công cụ kết nố
i
* Application bridges : Các cầu nối ứng dụng
…
Chương 1: Giới thiệu Joomla

Nếu công ty hay tổ chức thuê một nhà phát triển ứng dụng Joomla thứ ba có sử
dụng Joomla Framework, thì họ đang xây dựng trên một platform mở, nó không rằng
buộc họ với bất kỳ một nhà phát triển hay một quyền sở hữu nào.
Tất cả những thông tin cần thiết về việc phát triển trên Joomla! Framework đều
được công bố rộng rãi trên trang chủ của Joomla, hoặc trong diễn đàn chính thứ
c của
cộng đồng Joomla . Và nếu như ai đó có bất kỳ ý tưởng nào để
phát triển Joomla! Framework hay những sản phẩm đã hoàn thiện thì họ đều có thể
phân phát tới cộng đồng Joomla thông qua mạng này.
Điều cuối cùng cần nhắc lại là Joomla miễn phí, mở và sẵn sàng cho tất cả mọi
người theo giấy phép bản quyền GPL (General Public License). Những người tạo ra
Joomla không thể hứa rằng có thể đ
áp ứng được mọi yêu cầu trên toàn thế giới. Nhưng

với đa số những ứng dụng web, phần mềm của họ là tương đối hoàn hảo cho công
việc. Nhóm phát triển Joomla đang thêm những tính năng mới cho mỗi phiên bản phát
hành về sau này.

1.2 Các thành phần chính của Joomla
Công viêc cài đặt một bản Joomla khá đơn giản. Người sử dụng chỉ cần tải một
bản Joomla từ trang chủ của Joonla về , giải nén ra, copy vào thư mục localhost và
truy cập vào File index trên trình duyệt để bắt đầu quá trình cài đặt.
Sau khi cài đặt xong và chạy thành công Joomla, điều đầu tiên bạn cần quan tâm,
đó chính là thành phần giao diện phía người dùng của website – Templates.
1.2.1 Template
Template và những File liên quan tới nó cung cấp một cái nhìn trực quan cho
website của bạn theo kiểu “look and feel” và được duy trì tách biệt với nội dung
website. Template được lưu trữ trong một cơ sở dữ liệu MySQL
Một bản Joomla điểm hình đã được cài đặt sẽ bao gồm 2 Templates có sẵn, đó là:
madeyourweb và rhuk_solaflare_ii. Các File Template được đặt trong thư mục
Templates, trong thư mục gốc, và mỗi m
ột Template thường bao gồm những File sau:



Chương 1: Giới thiệu Joomla

Tên File Chi tiết
Index.php
File này chứa những mã HTML, PHP và có thể cả
JavaScript, sẽ cung cấp Framework cho phần phác hoạ
website của bạn. Bằng việc kết hợp với File .css và các
File ảnh, nó tạo nên tất cả những thiết kế và các yếu tố sắp
đặt nội dung trên wesite của bạn.

templateDetails.xml
File này định nghĩa cách sử dụng template và chứa các
tham chiếu tới tất cả các File được sử dụng, ví dụ
index.PHP, .css File ...vvv
template_thumbnail.png
File ảnh này được sử dụng trong phần quản lý Template,
nếu nó được bật, một hình nhỏ hiển thị File
Template_thumbnail.png chính là giao diện của Template
tương ứng. File ảnh này phải được đặt trong thư mục
Template
template_css.css
Được đặt trong thư mục css, File CSS này chứa các đoạn
mã để xử lý yếu tố trực quan của website, ví dụ: phông
chữ, cỡ chữ, màu sắc ..vvv... Có thể có rất nhiều File CSS
mà bạn muốn cung cấp tham chiếu HTML thích hợp trong
File index.PHP. Ví dụ:
<?php echo "<link rel=\"stylesheet\"
href=\"$GLOBALS[mosConfig_live_site]/
Templates/$GLOBALS[cur_Template]
/css/Template_css.css\" type=\"text/css\"/>" ; ?>
Image Files
Những File này được đặt trong thư mục ảnh và có thể có
đuôi mở rộng là .gif, .jpg, hoặc .png.
Chúng cung cấp những yếu tố đồ hoạ cho phần phác thảo
website.


Chương 1: Giới thiệu Joomla

1.2.2 Components

Components là thành phần cốt lõi trong các chức năng chính Joomla! Và được
hiển thị trong phần thân chính ở template của website. Phần lõi trong phần thân chính
sẽ xuất hiện trong template như sau: <?php mosMainBody(); ?>. Điều này tuỳ thuộc
vào mục đích khi thiết kế website, nhưng thường thì nó sẽ nằm ở phần chính giữa của
trang web. Một hệ thống Joomla điển hình đi kèm với các Components được cung cấp
sẵn như: Banners, Contacts, News Feeds, Polls,
và Web Links . Các thành viên của
cộng đồng Joomla đều có thể đưa ra những Components do chính họ viết lên trang [2]
để các thành viên khác tham khảo và góp ý. Và cũng tại trang [2]có danh sách tải về
những Component mở rộng.

1.2.3 Modules
Module là một phần nhỏ trong content và nó sẽ được hiển thị ở bất cứ nơi nào mà
template cho phép. Modules rất dễ dàng cài đặt trong phần Administrator Section (phía
người quản trị), và nó mở rộng ra những khả năng mới của Joomla!. Modules của
Joomla có thể bao gồm: Main Menu, Top menu, Template Chooser, Polls, Newsflash,
Hit Counter... Các thành viên của cộng đồng Joomla liên tục tạo ra những Modules với
những tính năng mới. Và những modules này được cung cấp hoàn toàn miễn phí trên
trang [2]. Sau đây là m
ột ví dụ đơn giản về mã lệnh để tải một Modules: <?php
mosLoadModules ( 'user1' ); ?>.

1.2.4 Mambots
Mambots là một hàm, có chức năng định hướng nhiệm vụ. Thông thường nó sẽ
ngăn lại content và điều chỉnh nó trước khi cho hiển thị. Joomla cũng cung cấp một số
Mambot trong các gói cài , ví dụ như {mospagebreak}, {mosimage}
Chương 2: Giới thiệu PHP & MySQL

CHƯƠNG 2. GIỚI THIỆU PHP & MYSQL

2.1 PHP
2.1.1 Lịch sử phát triển của PHP
Năm 1995, Rasmus Lerdorf tạo ra PHP và được công bố với tên gọi ban đầu là
PHP/FI. PHP/FI được xem như là một tập con đơn giản của các mã kịch bản Perl để
theo dõi tình hình truy cập đến bản sơ yếu lý lịch của ông trên mạng. Ông đã đặt tên
cho bộ mã kịch bản này là 'Personal Home Page Tools'. Khi cần đến các chức năng
rộng hơn, Rasmus đã viết ra một bộ thực thi bằng C lớn hơn để có thể truy vấn t
ới các
cơ sở dữ liệu và giúp cho người sử dụng phát triển các ứng dụng web đơn giản.
Rasmus đã quyết định công bố mã nguồn của PHP/FI cho mọi người xem, sử dụng
cũng như sửa các lỗi có trong nó đồng thời cải tiến mã nguồn.
PHP/FI, là viết tắt từ "Personal Home Page/Forms Interpreter", bao gồm một số
các chức năng cơ bản cho PHP như ta đã biết đến ngày nay. Nó có các biến ki
ểu như
Perl, thông dịch tự động các biến của form và cú pháp HTML nhúng. Cú pháp này
giống như của Perl, mặc dù hạn chế hơn nhiều, đơn giản và có phần thiếu nhất quán.
Vào năm 1997, PHP/FI 2.0, lần viết lại thứ hai của phiên bản C, đã thu hút được
hàng ngàn người sử dụng trên toàn thế giới với xấp xỉ 50.000 tên miền đã được ghi
nhận là có cài đặt nó, chiếm khoảng 1% số tên miền có trên mạng Internet. Tuy đ
ã có
tới hàng nghìn người tham gia đóng góp vào việc tu chỉnh mã nguồn của dự án này thì
vào thời đó nó vẫn chủ yếu chỉ là dự án của một người.
Không lâu sau khi công bố PHP/FI, bản PHP 3.0 là phiên bản đầu tiên cho chúng
ta thấy một hình ảnh gần gũi với các phiên bản PHP mà chúng ta được biết ngày nay.
Nó đã được Andi Gutmans và Zeev Suraski tạo ra năm 1997 sau khi viết lại hoàn toàn
bộ mã nguồn trước đó. Lý do chính mà họ đã tạo ra phiên bản này là do nhận họ th
ấy
PHP/FI 2.0 hết sức yếu kém trong việc phát triển các ứng dụng thương mại điện tử mà
họ đang xúc tiến trong một dự án của trường đại học. PHP 3.0 như là phiên bản thế hệ
kế tiếp của PHP/FI 2.0, và chấm dứt phát triển PHP/FI 2.0.

Một trong những sức mạnh lớn nhất của PHP 3.0 là các tính năng mở rộng mạnh
mẽ của nó. Ngoài khả năng cung cấp cho ng
ười dùng cuối một cơ sở hạ tầng chặt chẽ
dùng cho nhiều cơ sở dữ liệu, giao thức và API khác nhau, các tính năng mở rộng của
Chương 2: Giới thiệu PHP & MySQL

PHP 3.0 đã thu hút rất nhiều nhà phát triển tham gia và đề xuất các mô đun mở rộng
mới. Hoàn toàn có thể kết luận được rằng đây chính là điểm mấu chốt dẫn đến thành
công vang dội của PHP 3.0. Các tính năng khác được giới thiệu trong PHP 3.0 gồm có
hỗ trợ cú pháp hướng đối tượng và nhiều cú pháp ngôn ngữ nhất quán khác.
Ngôn ngữ hoàn toàn mới đã được công bố dưới một cái tên m
ới, xóa bỏ mối liên
hệ với việc sử dụng vào mục đích cá nhân hạn hẹp mà cái tên PHP/FI 2.0 gợi nhắc. Nó
đã được đặt tên ngắn gọn là 'PHP', một kiểu viết tắt hồi quy của "PHP: Hypertext
Preprocessor".
Vào cuối năm 1998, PHP đã phát triển được con số cài đặt lên tới hàng chục
ngàn người sử dụng và hàng chục ngàn Web site báo cáo là đã cài nó. Vào thời kì đỉnh
cao, PHP 3.0 đã được cài đặt cho xấp xỉ 10% số máy chủ Web có trên m
ạng Internet.
PHP 3.0 đã chính thức được công bố vào tháng 6 năm 1998, sau thời gian 9 tháng
được cộng đồng kiểm nghiệm.
Vào mùa đông năm 1998, ngay sau khi PHP 3.0 chính thức được công bố, Andi
Gutmans và Zeev Suraski đã bắt đầu bắt tay vào việc viết lại phần lõi của PHP. Mục
đích thiết kế là nhằm cải tiến tốc độ xử lý các ứng dụng phức tạp, và cải tiến tính mô
đun của cơ sở mã PHP. Những ứng dụng nh
ư vậy đã chạy được trên PHP 3.0 dựa trên
các tính năng mới và sự hỗ trợ khá nhiều các cơ sở dữ liệu và API của bên thứ ba,
nhưng PHP 3.0 đã không được thiết kế để xử lý các ứng dụng phức tạp như thế này
một cách có hiệu quả.
Một Engine mới, có tên 'Zend Engine' (ghép từ các chữ đầu trong tên của Zeev

và Andi), đã đáp ứng được các nhu cầu thiết kế này một cách thành công, và l
ần đầu
tiên được giới thiệu vào giữa năm 1999. PHP 4.0, dựa trên Engine này, và đi kèm với
hàng loạt các tính năng mới bổ sung, đã chính thức được công bố vào tháng 5 năm
2000, gần 2 năm sau khi bản PHP 3.0 ra đời. Ngoài tốc độ xử lý được cải thiện rất
nhiều, PHP 4.0 đem đến các tính năng chủ yếu khác gồm có sự hỗ trợ nhiều máy chủ
Web hơn, hỗ trợ phiên làm việc HTTP, tạo bộ
đệm thông tin đầu ra, nhiều cách xử lý
thông tin người sử dụng nhập vào bảo mật hơn và cung cấp một vài các cấu trúc ngôn
ngữ mới. Với PHP 4.0, số nhà phát triển dùng PHP đã lên đến hàng trăm nghìn và
hàng triệu site đã công bố cài đặt PHP, chiếm khoảng 20% số tên miền trên mạng
Internet.
Chương 2: Giới thiệu PHP & MySQL

Nhóm phát triển PHP cũng đã lên tới con số hàng nghìn người và nhiều nghìn
người khác tham gia vào các dự án có liên quan đến PHP như PEAR, PECL và tài liệu
kĩ thuật cho PHP.
Mặc dù PHP 4.0 đã thành công hết sức to lớn, nhưng nhóm phát triển PHP đã
nhanh chóng nhận ra những yếu kém của nó, đặc biệt với khả năng hỗ trợ lập trình
hướng đối tượng (OOP), xử lý XML, không hỗ trợ giao thức máy khách mới của
MySQL 4.1 và 5.0, h
ỗ trợ dịch vụ web yếu. Những điểm này chính là mục đích để
Zeev và Andi viết Zend Engine 2.0, lõi của PHP 5.0. Ngày 29 tháng 6 năm 2003, PHP
5 Beta 1 đã chính thức được công bố. Đó cũng là phiên bản đầu tiên của Zend Engine
2.0. Phiên bản Beta 2 sau đó đã ra mắt vào tháng 10 năm 2003 với sự xuất hiện của hai
tính năng rất được chờ đợi: “Iterators”, “Reflection” nhưng “Namespaces” một tính
năng gây tranh cãi khác đã bị loại khỏi mã ngu
ồn. Ngày 21 tháng 12 năm 2003: PHP 5
Beta 3 đã được công bố để kiểm tra với việc phân phối kèm với Tridy, bỏ hỗ trợ
Windows 95, khả năng gọi các hàm PHP bên trong XSLT, sửa chữa nhiều lỗi và thêm

khá nhiều hàm mới. PHP 5 bản chính thức đã ra mắt ngày 13 tháng 7 năm 2004 sau
một chuỗi khá dài các bản kiểm tra thử bao gồm Beta 4, RC1, RC2, RC3. Mặc dù coi
đây là phiên bản sản xuất đầu tiên nhưng PHP 5.0 vẫn còn một số lỗi trong đó đáng kể
là l
ỗi xác thực HTTP. Ngày 14 tháng 7 năm 2005, PHP 5.1 Beta 3 được PHP Team
công bố đánh dấu sự chín muồi mới của PHP với sự có mặt của PDO, một nỗ lực trong
việc tạo ra một hệ thống API nhất quán trong việc truy cập cơ sở dữ liệu và thực hiện
các câu truy vấn. Ngoài ra, trong PHP 5.1, các nhà phát triển PHP tiếp tục có những
cải tiến trong nhân Zend Engine 2, nâng cấp mô đun PCRE lên bản PCRE 5.0 cùng
những tính năng và cải tiến mới trong SOAP, streams và SPL
Hiện nay phiên bản tiếp theo của PHP đang được phát triển, bản PHP 6 dùng thử
có thể được tải tại [6]. Phiên bản PHP 6 được kỳ vọng sẽ lấp đầy những khiếm khuyết
của PHP ở phiên bản hiện tại, ví dụ: hỗ trợ Namespace (hiện tại các nhà phát triển vẫn
chưa công bố rõ ràng về vấn đề này); hỗ trợ Unicode; sử dụng PDO làm API chuẩn
cho việc truy cập cơ s
ở dữ liệu, các API cũ sẽ bị đưa ra thành thư viện PECL...



Chương 2: Giới thiệu PHP & MySQL

2.1.2 Cộng đồng sử dụng và phát triển PHP tại Việt Nam
Đa số các doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay sử dụng PHP thay cho các công
nghệ khác. Lý do tương đối đơn giản, đó là vì chi phí cho công nghệ PHP thấp hơn, rất
phù hợp cho cách doanh nghiệp vừa và nhỏ, với những ứng dụng không đòi hỏi tính
toán nhiều và độ phức tạp cao. Theo những thống kê mới nhất [7] , tại Thành phố Hà
Nội, tỷ lệ sử dụng ASP.NET/PHP là 1/2,5 còn tỷ lệ này ở Thành phố Hồ Chí Minh là
1/2,3.
Những nỗ lực đầu tiên để phổ biến PHP trong đó có dự án xây dựng “Chuẩn viết
mã PHP tiếng Việt” đã được xúc tiến. Ngày 24 tháng 10 năm 2004, nhóm

PHPVietnam đã đề xuất xây dựng PHPVietnam Mailing List đầu tiên trên Google
Groups [8]. Tại đây cũng đã diễn ra những thảo luận để xây dựng diễn đàn cho cộng
đồng PHP Việt Nam.
Có thể nói, tính đến thời điểm hiện tại, người Việt chưa
đóng góp được gì nhiều
cho cộng đồng PHP trên thế giới. Đóng góp lớn nhất ghi nhận đến hiện nay là sự xuất
hiện của PHP Designer 2007 do Michael Pham (quốc tịch Việt Nam và Đan Mạch)
xây dựng [13]. Chủ yếu sự tham gia của cộng đồng PHP tại Việt Nam là thông qua
việc dịch các tập tin ngôn ngữ và dựa trên những ứng dụng PHP sẵn có với chút sửa
đổi để tạo nên các hệ thống thông tin thuần Việ
t như NukeViệt của nhóm NukeViệt.
Cộng đồng PHP người Việt hiện nay cũng cho ra đời khá nhiều script miễn phí
PHP để giúp phát triển PHP ở Việt Nam. Ngoài ra còn có một số người đã biên dịch
các sách PHP ra tiếng Việt, tạo những điều kiện thuận lợi hơn cho những người mới
tham gia vào cộng đồng PHP.
2.1.3 Cấu trúc cơ bản của mã PHP
PHP là một ngôn ngữ lập trình kịch bản hay một loại mã lệnh chủ yếu được dùng
để phát triển các ứng dụng viết cho máy chủ, mã nguồn mở, dùng cho mục đích tổng
quát. Nó rất thích hợp vrới web và có thể dễ dàng nhúng vào trang HTML. Do được
tối ưu hóa cho các ứng dụng web, tốc độ nhanh, nhỏ gọn, cú pháp giống C và Java, dễ
học và thời gian xây dựng sản phẩm tương đối ngắn hơn so vớ
i các ngôn ngữ khác nên
PHP đã nhanh chóng trở thành một ngôn ngữ lập trình web phổ biến nhất thế giới.



Chương 2: Giới thiệu PHP & MySQL

Đoạn mã sau minh họa cách viết PHP lồng vào các trang HTML :
<html>

<head>
<title>Mã mẫu</title>
</head>
<body>
<?php
echo "Chào thế giới PHP!";
?>
</body>
</html>
Thẻ <?php và thẻ ?> sẽ đánh đấu sự bắt đầu và sự kết thúc của phần mã PHP
qua đó máy chủ biết để xử lý và dịch mã cho đúng. Đây là một điểm khá tiện lợi của
PHP giúp cho việc viết mã PHP trở
nên khá trực quan và dễ dàng trong việc xây dựng
phần giao diện ứng dụng HTTP.
PHP xử lý các biến rất linh động. Nó có thể nhận biết được kiểu của biến và làm
cho cú pháp câu lệnh đơn giản hơn. Ai đã từng lập trình với C, Java sẽ cảm thấy rất dễ
dàng khi sử dụng PHP. Tuy nhiên việc dễ dài này lại gây ra một vài trở ngại. Trong
PHP tất cả các biến số được bắt đầu bằ
ng dấu $. Dù cho biến của bạn là kiểu chuỗi,
nguyên hay thập phân hoặc thậm chí là mảng thì chúng không có gì khác biệt nhau.
PHP chỉ theo dõi dữ liệu chứa trong biết thay đổi như thế nào mà thôi.
Nói chung khi làm việc với PHP chúng ta cần quan tâm đến 3 vị trí khác nhau
của biến đó là :
1- Khai báo ngay trong mã lệnh PHP.
2- Chuyển tiếp từ một trang HTML.
3- Là biến sẵn có của hệ thống PHP.