Đề thi chọn học sinh giỏi môn sinh học lớp 11 cấp tỉnh năm 2012-2013 (Phần 2 )

SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC
ĐỀ CHÍNH THỨC
KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 THPT NĂM HỌC 2012-2013
ĐỀ THI MÔN: SINH HỌC
(Dành cho học sinh THPT không chuyên)
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian phát đề
Câu 1.
a) Tại sao các tế bào mạch gỗ là tế bào chết còn các tế bào mạch rây là tế bào sống lại phù hợp với
chức năng của chúng?
b) Khi cắt ngang thân cây hoa cúc vào sáng sớm sau vài phút thì thấy hiện tượng gì xảy ra?
Câu 2.
a) Tỉ lệ auxin/xitôkinin ảnh hưởng đến sự hình thành chồi ở mô sẹo trong nuôi cấy mô tế bào như thế
nào?
b) Tại sao ở cây đơn tính nếu nuôi cây non có nhiều lá, ít rễ thì có đến 90% là cây đực còn nếu có
nhiều rễ và ít lá thì đa phần là cây cái? Điều gì sẽ xảy ra nếu cây đó có nhiều rễ và lá?
Câu 3.
Ở thực vật, để góp phần vào sự đa dạng di truyền, các loài thực vật đã ngăn cản sự tự thụ phấn bằng
cách nào?
Câu 4.
Nếu bạn trộn dịch vị với thức ăn nghiền thì quá trình tiêu hóa diễn ra như thế nào? Sự tiêu hoá này
khác với việc tiêu hóa thức ăn đó được đưa từ miệng xuống dạ dày như thế nào?
Câu 5.
a) Giải thích vì sao khi để giun đất trên mặt sân khô ráo thì giun sẽ nhanh chết?
b) CO
2
được vận chuyển như thế nào từ nơi sinh ra đến cơ quan trao đổi khí ở phế nang của phổi để
đẩy ra ngoài?
Câu 6.
a) Tại sao nói sự chênh lệch điện thế giữa hai phía của màng là một dấu hiệu để nhận biết tế bào đó
còn sống hay đã chết?
b) Trình bày cơ chế phát sinh điện thế hoạt động của nơron?

Câu 7.
a) Một người bị bệnh hở van tim thì nhịp tim và huyết áp của người này có thay đổi không. Tại sao?
b) Một người đi xét nghiệm thấy lượng hồng cầu ở tĩnh mạch chiếm 44% thể tích, còn ở động mạch
chỉ chiếm 40% thể tích. Hãy cho biết người này có bệnh hay không và nêu nguyên nhân dẫn đến hiện
tượng trên? (hiện tượng này chỉ xảy ra ở vòng tuần hoàn lớn)
Câu 8.
Để phân biệt thực vật C
3
và thực vật C
4
, người ta đã tiến hành các thí nghiệm sau:
a) Đưa cây C
3
và cây C
4
vào trong chuông thuỷ tinh kín và chiếu sáng liên tục.
b) Trồng cây C
3
và cây C
4
trong nhà kính có nồng độ O
2
cao (khoảng gấp 10 lần so với CO
2
).
Hãy cho biết kết quả thí nghiệm trên và nguyên tắc của các thí nghiệm đó?
Câu 9.
Nước được hấp thụ từ đất vào rễ cây theo những con đường nào? Nêu những điểm có lợi và bất lợi của
mỗi con đường đó? Hệ rễ đã khắc phục những điểm bất lợi đó như thế nào?
Câu 10.

a) Tại sao xung thần kinh truyền qua xináp chỉ đi theo một chiều?
b) Tại sao động vật bậc thấp có hệ thần kinh dạng lưới và dạng chuỗi hạch, hầu hết tập tính của chúng
là tập tính bẩm sinh?
Hết
Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.
Họ và tên thí sinh:……….……… …….…….….….; Số báo danh……………….
SỞ GD&ĐT VĨNH PHÚC KỲ THI CHỌN HSG LỚP 11 THPT NĂM HỌC 2012-2013
ĐÁP ÁN MÔN: SINH HỌC
(Dành cho học sinh THPT không chuyên)
I. LƯU Ý CHUNG:
- Hướng dẫn chấm chỉ trình bày một cách giải với những ý cơ bản phải có. Khi chấm bài học sinh làm
theo cách khác nếu đúng và đủ ý thì vẫn cho điểm tối đa.
- Điểm toàn bài tính đến 0,25 và không làm tròn.
II. ĐÁP ÁN:
Câu Ý Nội dung trình bày Điểm
1 1.0 điểm
a 0.75 điểm
- Các tế bào mạch gỗ là các tế bào chết do:
+ Mạch gỗ có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng nên tế bào chết giúp
giảm sức cản của dòng nước vận chuyển trong mạch ngược chiều trong lực……
0.25
+ Mạch gỗ được cấu tạo từ các tế bào chết giúp các ống dẫn không bị vỡ vì chịu
áp suất của nước……………………………………………………………………
0.25
- Các tế bào mạch rây là tế bào sống do: Mạch rây có chức năng vận chuyển chủ
động các chất dinh dưỡng nên cần các tế bào sống
0.25
b 0.25 điểm
Khi cắt ngang thân cây hoa cúc vào sáng sớm sau vài phút thì thấy hiện tượng
những giọt dịch rỉ ra từ phần thân bị cắt

0.25
2 1 điểm
a 0.25 điểm
Tỉ lệ Auxin/Xitôkinin >1 thì kích thích mô sẹo ra rễ. Tỉ lệ Auxin/Xitôkinin <1 thì
kích thích mô sẹo ra chồi……………………………………………………………
0.25
b 0.75 điểm
- Cây non nhiều lá, ít rễ thì tổng hợp nhiều gibêrelin -> tỉ lệ cây đực cao 0.25
- Cây non nhiều rễ, ít lá thì tổng hợp nhiều xitôkinin -> tỉ lệ cây cái cao 0.25
- Cây có nhiều rễ và nhiều lá tạo sự cân bằng hoocmôn thì tỉ lệ đực cái bằng nhau 0.25
3 1.0 điểm
* Trường hợp 1: Tạo cây đơn tính chỉ có hoa đực hoặc hoa cái thì cây không có
sự tự thụ phấn
0.25
* Trường hợp 2: Với cây có cả hoa đực và hoa cái (cả nhị và nhụy):
- Thời gian chín của nhị và nhụy khác nhau
0.25
- Cách sắp xếp của nhị và nhụy làm cho động vật thụ phấn không thể chuyển hạt
phấn của hoa tới chính đầu nhụy của hoa đó
0.25
- Cây có khả năng tự từ chối hạt phấn của chính mình 0.25
4 1.0 điểm
Trộn dịch vị với thức ăn nghiền:
- Trong dịch vị có HCl, enzim pepsin,……………………………………………
0.25
- HCl sẽ làm biến tính prôtêin, enzim pepsin cắt prôtêin thành các chuỗi peptit
ngắn………………………………………………………………………………….
0.25
* Sự khác nhau:
Nội dung so

sánh
Trộn thức ăn với
dịch vị
Tiêu hóa viên thức ăn từ miệng đưa
xuống
Số loai enzim 1 loại (pepsin)…… Nhiều hơn ( có thêm enzim ở khoang
2
(Đáp án có 03 trang)
miệng)……………………………….
Sự tiêu hóa
cacbohiđrat
Không có…………
……………………
Có xảy ra ở giai đoạn đầu khi viên
thức ăn mới được đưa xuống dạ dày…
0.25
0.25
5 1.0 điểm
a 0.5 điểm
- Giun đất trao đổi khí với môi trường qua da, da giun đất cần sự ẩm ướt để trao
đối khí………………………………………………………………………………
0.25
- Nếu bắt giun đất để mặt sân khô ráo thì da bị khô không trao đổi khí được ->
giun nhanh chết……………………………………………………………………
0.25
b 0. 5 điểm
- CO
2
được vận chuyển từ tế bào đến cơ quan hô hấp (phổi) nhờ máu và dịch mô. 0.25
- CO

2
được vận chuyển chủ yếu dưới dạng natri bicacbônat (NaHCO
3
), một phần
kết hợp với hêmôglôbin và một phần nhỏ hoà tan trong huyết tương………………
0.25
6 1.0 điểm
a 0.5 điểm
Sự chênh lệch điện thế giữa 2 phía của màng là một dấu hiệu nhận biết tế bào
đó còn sống hay đã chết vì:
- Sự chênh lệch điện thế giữa 2 bên của màng liên quan tới tính thấm chọn lọc và
cơ chế vận chuyển chủ động các chất qua màng tế bào -> tế bào sống có tính thấm
chọn lọc
0.25
- Tế bào chết chức năng thấm chọn lọc và vận chuyển chủ động không còn nữa
0.25
b 0.5 điểm
- Khi nơron bị kích thích, các kênh Na
+
mở ra, dòng Na
+
từ ngoài đi vào nơron gây
mất phân cực, rồi đảo cực …………………… …………………………………
0.25
- Ngay tiếp sau đó kênh Na
+
đóng lại và kênh K
+
mở ra, K
+

từ trong tràn ra ngoài
dẫn tới tái phân cực …………………………………………… ………………….
0.25
7 1.0 điểm
a 0.5 điểm
- Nhịp tim lúc đầu tăng lên để đáp ứng nhu cầu máu của các cơ quan, sau đó giảm
vì bị suy tim………………………………………………….……………………
0.25
- Huyết áp lúc đầu không đổi do nhịp tim tăng, về sau huyết áp giảm do bị suy tim. 0.25
b 0.5 điểm
- Kết quả: Người này không mắc bệnh gì cả……………………………….………
0.25
- Nguyên nhân: Máu tĩnh mạch là máu từ cơ quan đổ về tim nên nhiều CO
2
làm
tăng thể tích hồng cầu còn máu ở động mạch ít CO
2
nên không xảy ra hiện tượng
này………………… ………………………………
0.25
8 1.0 điểm
a 0.5 điểm
- Kết quả: Cây chết trước là cây C
3
0.25
- Nguyên tắc: Dựa vào điểm bù CO
2
: Cây C
4
có điểm bù CO

2
thấp hơn…………. 0.25
b 0.5 điểm
- Kết quả: Năng suất cây nào giảm thì đó là cây C
3
0.25
- Nguyên tắc: Dựa vào hô hấp sáng: Chỉ thực vật C
3
mới có hô hấp sáng ……… 0.25
3
9 1.0 điểm
- Có hai con đường hấp thụ nước của rễ cây là: Con đường qua thành tế bào –
gian bào và con đường chất nguyên sinh – không bào………………………….
0.25
- Điểm có lợi và bất lợi của mỗi con đường:
+ Con đường thành tế bào – gian bào: Hấp thụ nhanh được nhiều nước nhưng
lượng nước và chất khoáng không được điều chỉnh………………………………
0.25
+ Con đường chất nguyên sinh – không bào: Lượng nước và chất khoáng được
điều chỉnh nhưng lại hấp thụ nước chậm…………………………………………
0.25
- Hệ rễ đã khắc phục đặc điểm bất lợi của hai con đường đó là:
Sử dụng cả hai con đường và có vòng đai caspari…………………………………
0.25
10 1.0 điểm
a 0.5 điểm
Xung thần kinh truyền qua xináp chỉ theo một chiều:
- Xung thần kinh chỉ truyền được theo một chiều từ chùy xináp sang màng sau
xináp………………………………………………………………………………
0.25

- Chỉ chùy xináp mới có chất trung gian hóa học và màng sau mới có thụ thể tiếp
nhận chất trung gian hoá học đó………………… ………………………………
0.25
b 0.5 điểm
Hệ thần kinh dạng lưới và hệ thần kinh dạng chuỗi hạch, hầu hết tập tính của
chúng là tập tính bẩm sinh vì:
- Có ít tế bào thần kinh, cấu tạo đơn giản nên khả năng học tập và rút kinh nghiệm
kém……………………
0.25
- Có tuổi thọ ngắn nên có ít thời gian học tập và rút kinh nghiệm…………………. 0.25
Hết
4