Tổng quan về xí nghiệp xây dựng 101

Phần I
Các vấn đề chung về hoạt động kinh doanh
(HĐKd) và quản lý của Xí nghiệp xây dựng 101
( XNXD 101)
1. Lịch sử hình thành và phát triển của XNXN 101
Cùng với các Xí nghiệp khác nh XNXD 102, 103, 105... XNXD 101,
Tổng Công ty xây dựng Hà Nội. Sự hình thành và phát triển của XNXD 101 gắn
liền với sự hình thành và phát triển của Công ty xã hội số 1. Đây là một doanh
nghiệp nhà nớc, trực thuộc tổng Công ty xây dựng Hà Nội do Bộ xây dựng quản
lý, đợc thành lập ngày 5 - 8 - 1958 theo Quyết định 117 của Bộ kiến trúc với tên
gọi đầu tiên là Công ty kiến trúc Hà Nội, đặt trụ sở tại 59 Quang Trung.
Thời kỳ Công ty ra đời cũng chính là thời kỳ khôi phục nền kinh tế ở
miền Bắc nớc ta sau 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp, cải tạo xã hội chủ
nghĩa, phát triển kinh tế, văn hoá. Và để đáp ứng nhiệm vụ thời kỳ này, Công ty
tổ chức hơn 1.000 cán bộ nhân viên quản lý, hơn 10.000 công nhân trực tiếp sản
xuất, đã xây dựng nhiều công trình cho đất nớc và chủ yếu là Thủ đô Hà Nội.
Trong đó có khu tập thể Kim Liên, Trung Tự, Trờng ĐH Bách khoa Hà Nội, tr-
ờng Đại học Kinh tế Quốc dân Hà Nội....
Đến tháng 7 năm 1986, Công ty kiến trúc Hà Nội đợc đổi tên thành Công
ty Kiến trúc khu Nam Hà Nội. Trong thời kỳ này, miền Bắc nớc ta không ngừng
bị đế quốc Mỹ phá hại, nền kinh tế phải chuyển hớng, xây dựng cơ bản bị thu
hẹp lại để tập trung sức ngời sức của cho cuộc chiến đấu chống đế quốc Mỹ.
Nhiệm vụ chủ yếu của XNXD 101 gắn liền với Công ty xây dựng số 1 lúc này
là xây dựng các công trình phục vụ chiến đấu và phòng tránh bom đạn Mỹ gồm
hầm chỉ huy và làm việc của Bộ t lệnh phòng Không Hà Nội, hầm trú ẩn cho
các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Đảng và nhà nớc .
Sau năm 1975, đất nớc đợc giải phóng Xí nghiệp tiến hành bố trí củng cố
lại lực lợng tuyển thêm nhân công khắc phục hậu qủa sau chiến tranh, hoàn
thành các công trình dở dang, xây dựng lại các cơ sở y tế vận tải thông tin bị
Mỹ phá hoại nh Bệnh viện Bạch Mai, Ga Hà Nội.
Ngày 18 - 03 - 1977, Công ty Kiến trúc khu Nam Hà Nội đợc đổi tên

thành Công ty xây dựng số 1 nh ngày nay. Nhiệm vụ thời kỳ này là phát triển
1
đất nớc, cùng với các đơn vị bạn XNXD 101 đã thực hiện các công trình lớn nh
Cung Văn Hoá lao động Việt Xô, nhà khách Chính phủ, Viện Nhi Thuỵ Điển...
Tháng 12 năm 1986, Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng
Cộng sản Việt nam đã đánh dấu sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nớc ta. Nền
kinh tế chuyển sang cơ chế thị trờng, kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, có sự
quản lý của nhà nớc. Việc chuyển đổi cơ chế gây cho Xí nghiệp không ít khó
khăn đòi hỏi Xí nghiệp phải nâng cao hiệu quả, chất lợng sản xuất và chấp nhận
cạnh tranh đấu thầu.
Từ năm 1989, Công ty xây dựng số 1 đã phát triển thành một doanh
nghiệp lớn khiến cho XNXD 101 cũng trở thành một đơn vị xây lắp mạnh trong
lĩnh vực này. Một trong những nguyên nhân dẫn tới sự thành công của Công ty
và Xí nghiệp là nhạy bén với cái mạnh, cạnh tranh bằng chất lợng, tiến độ thi
công, mạnh dạn áp dụng công nghệ và thiết bị tiên tiến, từ đó tạo lập đợc uy tín
trên thị trờng và đã đóng góp một phần không nhỏ vào ngân sách nhà nớc, tạo
đợc công việc cho ngời lao động, chăm lo đến điều kiện sống và làm việc cho
công nhân viên chức.
Với những nỗ lực cố gắng trên của XNXD 101 và các đơn vị bạn, là các
đơn vị thành viên, Công ty xây số 1 đã đợc Đảng và nhà nớc khen thởng huân
chơng lao động hạng 3 (1978), Huân chơng lao động hạng nhì (1983), Huân ch-
ơng lao động hạng Nhất ( 1985). Đặc biệt ngày 24/2/1999, cán bộ công nhân
viên trong toàn Công ty đã vinh dự đợc đón nhận huân chơng độc lập, là phần
thởng cao quý của nhà nớc nhân dịp kỷ niệm 40 năm ngày truyền thống của
Công ty.
XNXD 101 hiện nay đặt trụ sở tại 59 Quang Trung, Hà Nội
Mã số thuế: 010 0105782 - 1
Sở giao dịch: Ngân hàng đầu t và phát triển Việt Nam
Số Tài khoản: 7301 - 0239B
Fax: 84. 4.8228838

Điện thoại: 8263062
2. Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh
XNXD 101 là đơn vị mang đặc thù của ngành xây dựng cơ bản, quá trình
sản xuất mang tính liên tục, đa dạng, kéo dài và phức tạp trải qua nhiều giai
đoạn khác. Sản phẩm là các công trình, hạng mục công trình, những vật kiến
2
trúc có quy mô lớn, kiến trúc phức tạp mang tính đơn chiếc. Đặc điểm về sản
phẩm của Xí nghiệp là một đặc thù của ngành xây dựng, nó ảnh hởng rất lớn
đến công tác quản lý và hạch toán. Mỗi công trình đều phải lập dự toán, lấy dự
toán làm thớc đo và luôn luôn so sánh với dự toán.
Do mỗi công trình có một dự toán, thiết kế và địa điểm thi công riêng nên
quy trình sản xuất kinh doanh (xây lắp) của Xí nghiệp là một quá trình liên tục,
khép kín từ giai đoạn khảo sát thiết kế đến khi hoàn thiện và đa vào sử dụng.
XNXD 101 là một đơn vị trực tiếp sản xuất, thi công thuộc Công ty nên
quy mô sản xuất tơng đối lớn với số lợng công nhân trong biên chế hiện nay là
117 ngời và hàng ngàn nhân công thuê ngoài khi tiến hành thi công. XNXD 101
với t cách là một đơn vị độc lập có thể trực tiếp đấu thầu nhận công trình hoặc
nhận giao thầu qua Công ty xây dựng số 1 nên thị trờng hoạt động của Xí
nghiệp rất linh hoạt, nhng chủ yếu vẫn là Hà Nội và các tỉnh miền Bắc. Hiện tại
Xí nghiệp đang tiến hành thi công các công trình: Nhà khách ô tô Lạng Sơn,
Nhà làm việc Viện Kiểm Sát số 4 Quang Trung, công trình CP 7A (hoàn thiện
hệ thống cấp thoát nớc thành phố), công trình 535 Kim Mã, công trình đờng
353 Hải Phòng.
Với đặc điểm hoạt động kinh doanh nh trên thì công tác quản lý và hạch
toán của XNXD 101 phải thật hợp lý đảm bảo hoạt động đồng bộ và quản lý
chặt chẽ.
Dới đây là một số chỉ tiêu lao động và tài chính của XNXD 101 qua 3
năm 2000 - 2002 giúp ta thấy đợc toàn cảnh hoạt động kinh doanh và tài chính
của Xí nghiệp.
Chỉ tiêu Đơn vị tính Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002

Tổng doanh thu Đồng 10.263.422.006 9.509.385.601 16.320.703.571
Tổng lợi tức trớc thuế Đồng 86.715.885 12.109.331 42.102.209
Nộp, ngân sách 27.749.083 3.874.986 13.472.707
Tổng tài sản Đồng 3.032.910.795 7.078.820.894 19.831.418.810
Trong đó: TSCĐ ( Nguyên giá ) Đồng 228.414.010 263.403.520 263.403.520
Bảng số liệu một số chỉ tiêu tài chính của XNXD 101 năm 2000 -2002
Qua bảng số liệu trên ta thấy từ năm 2001, mặc dù doanh thu của đơn vị
giảm xuống không nhiều thậm chí là tăng lên nh 2002 so với năm 2000 nhng lợi
nhuận trớc thuế giảm đi rõ rệt đặc biệt là năm 2001. Nguyên nhân ở đây là do
cơ chế thị trờng yêu cầu cạnh tranh gay gắt, để thắng thầu trong các cuộc đấu
thầu nhận công trình Xí nghiệp buộc phải giảm giá thầu từ 3 - 5% tổng giá trị
công trình.
3
Qua phân tích giá trị tài sản của Xí nghiệp tăng nhanh qua 3 năm nhng
biến động TSCĐ không đáng kể để thậm chí TSCĐ không đợc đầu t thêm từ
năm 2001 đến 2002. Nguyên nhân của sự tăng giá trị tổng tài sản là do chi phí
xây lắp dở dang tồn đọng qua các năm tăng từ 2.223.287.286 đồng vào năm
2000 lên 5.694.628.540 đồng (năm 2001) và19.030.841.492 đồng(năm 2002).
Điều này cho thấy XNXD 101 đang đủ sức cạnh tranh để thực hiện những công
trình lớn và sẽ đảm bảo đợc doanh thu cũng nh lợi nhuận trong các năm sắp tới
và trong tơng lai.
Dới đây là một số chỉ tiêu về lao động và thu nhập của ngời lao động tại
XNXD 101.
Chỉ tiêu Đơn vị tính Năm 2001 Năm 2002
Lao động bình quân kỳ báo cáo Ngời 177 248
Tổng thu nhập Đồng 1.934.443.000 2.906.151.000
Thu nhập bình quân 1 ngời/ 1tháng Đồng 910.755 976.300
Bảng số liệu về lao động và thu nhập của cán bộ công nhân viên
XNXD 101 năm 2001 - 2002.
Bảng số liệu trên cho thấy, XNXD 101 đang tạo đợc ngày càng nhiều

việc làm cho ngời lao động ( lao động trong biên chế ổn định còn lao động thuê
ngoài tăng từ bình quân 116 ngời năm 2001 lên 186 ngời năm 2002), một lần
nữa chứng tỏ đợc sức mạnh cạnh tranh của XNXD 101 đã đạt đợc hiệu quả.
Thu nhập bình quân của ngời lao động là tơng đối cao so với lao động xã hội và
lao động cùng ngành. Một ngời lao động trong 1 tháng năm 2002 thu nhập bình
quân tăng 65.545 đồng, vào khoảng 7,2%. Nguyên nhân là do đơn giá lơng tăng
cũng nh khối lợng công việc tăng làm thu nhập của ngời lao động tăng lên. Đây
là một dấu hiệu tốt cho Xí nghiệp cũng nh nhân viên của Xí nghiệp.
3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý của XNXD 101
Tổ chức quản lý trong mối quan hệ với các đơn vị khác thuộc Công ty
xây dựng số 1.
XNXD 101 cùng với XNXD 102, XNXD 103, XNXD 105... và Ban chủ
nhiệm công trình, Xí nghiệp xây lắp nội thất, Xí nghiệp cơ khí... là những đơn
vị thành viên trực thuộc Công ty xây dựng số 1, chịu sự quản lý, giám sát của
Công ty thông qua hệ thống các phòng ban chức năng của Công ty. Bên cạnh
đó, XNXD 101 có quan hệ độc lập với các đơn vị khác thuộc Công ty xây dựng
số 1.
4
XNXD 101 chịu sự quản lý trực tiếp của Giám đốc và các phó giám đốc
Công ty xây dựng số XNXD 101 ngoài ra còn chịu sự quản lý của các phòng
chức năng.
- Phòng Tài chính Kế toán: XNXD 101 định kỳ (tháng, quý có trách
nhiệm nộp các báo cáo kế toán theo quy định, hạch toán báo lỗ lãi qua Công ty,
nhận, chuyển tiền qua Công ty...
- Phòng tổ chức lao động tiền lơng, hành chính y tế:
Theo các quy chế chung của nhà nớc và Công ty, XNXD 101 thực hiện
công tác quản lý cán bộ, quản lý tiền lơng và thực hiện các chế độ chính sách
với ngời lao động và định kỳ (hàng tháng) có báo cáo cho Công ty thông qua
phòng tổ chức lao động-tiền lơng, hành chính, y tế.
- Phòng kế hoạch, tiếp thị

Mọi kế hoạch, chỉ tiêu Công ty giao cho XNXD 101 đều đợc quản lý bởi
phòng chức năng này. Đồng thời XNXD 101 có thể tiếp cận thị trờng, tìm kiếm
dự án, tham gia đấu thầu, nhận thầu thông qua sự chỉ đạo của phòng kế hoạch
tiếp thị Công ty Xây dựng số 1.
- Phòng quản lý thi công:
XNXD 101 chịu sự giám sát chất lợng an toàn, tiến độ thi công, áp dụng
tiến bộ khoa học kỹ thuật, đào tạo chuyên môn nghiệp vụ thông qua phòng quản
lý thi công.
Mô hình bộ máy tổ chức quản lý của Công ty xây dựng số XNXD 101
mà XNXD 101 là thành viên là mô hình trực tuyến - chức năng, XNXD 101 vừa
là một đơn vị độc lập vừa chịu sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ của đơn vị cấp
trên.
5
Giám đốc Công ty
xây dựng số 1
Kế
toán trư
ởng
Phó
giám đốc
kinh tế
Phó giám đốc kế
hoạch & tiếp thị
Phó Giám đốc kỹ
thuật thi công
Phòng tài
chính - kế
toán
Phòng tổ chức
lao động - tiền

lương , hành
chính,y tế
Phòng kế
hoạch và
đầu tư
Phòng kỹ
thuật và quản
lý thi công
XNXD
101
XNXD
102
XNXD
103
Ban chủ
nhiệm
công
trình
XN xây
lắp mộc
nội thất
Xí
nghiệp
cơ khí
.....
Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Công ty xây dựng số 1
* Tổ chức quản lý nội bộ XNXD 101
XNXD 101 có bộ máy quản lý tơng đối gọn nhẹ và cũng thực hiện theo
mô hình trực tuyến - chức năng, một mô hình tổ chức quản lý hiện đại đảm bảo
phân công, phân nhiệm rõ ràng, vừa chịu sự kiểm soát chặt chẽ từ cấp trên vừa

có tính độc lập ở cấp dới, linh hoạt trong điều hành hoạt động.
Đứng đầu Xí nghiệp là Giám đốc, có thẩm quyền cao nhất, chịu trách
nhiệm chung và có nhiệm vụ quản lý điều hành mọi hoạt động sản xuất kinh
doanh của Xí nghiệp.
Giúp việc cho Giám đốc có 2 phó Giám đốc phụ trách thi công vì khối l-
ợng công việc thi công rất lớn nên Xí nghiệp phải có 2 phó giám đốc phụ trách
thi công nhiệm vụ giám sát chất lợng, an toàn tiến độ thi công các công trình,
tham gia nghiên cứu tính toán các công trình đấu thầu, chủ trì xem xét các sáng
kiến cải tiến, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, tổ chức hớng dẫn đào tạo
chuyên môn, nghiệp vụ cho công nhân trong Xí nghiệp.
Ngoài 2 phó giám đốc phụ trách thi công, giúp việc cho giám đốc còn có
6
- Phòng tài chính - kế toán: Chịu trách nhiệm hoàn thành công tác mọi kế
toán tại Xí nghiệp từ việc tập hợp xử lý chứng từ ban đầu cho đến việc lập báo
cáo kế toán gửi về Công ty.
- Phòng tổ chức lao động - hành chính: có nhiệm vụ phơng án, mô hình
tổ chức sản xuất, công tác quản lý cán bộ, quản lý lao động tiền lơng, thực hiện
các chế độ chính sách đối với ngời lao động.
* Các chính sách quản lý Tài chính - Kế toán
4. Tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh và quy trình công nghệ xây
lắp.
XNXD 101là một đơn vị thành viên, trực thuộc Công ty cấp trên trực
tiếp tham gia xây lắp tạo sản phẩm tuy nhiên do đặc điểm của ngành xây dựng
cơ bản nên tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh của XNXD 101 khá đơn
giản.
XNXD 101 đợc chia làm nhiều tổ, đội sản xuất, đứng đầu là các độ trởng.
Các đội thực hiện công tác thi công theo đúng kế hoạch, thiết kế, kỹ thuật, tiến
độ và an toàn lao động mà Xí nghiệp đề ra. Các đội trởng có trách nhiệm đôn
đốc giám sát việc thực hiện công tác của từng đội và báo cáo cho Xí nghiệp.
Ngoài ra đội trởng còn chia trách nhiệm thuê lao động bên ngoài cho Xí nghiệp.

7
Giám đốc
Phòng tổ chức
Lao động - Hành chính
Phòng
kế toán
Phó Giám đốc
Phụ trách kỹ thuật
Các đội thi công
Mô hình tổ chức hoạt động sản xuất.
...
Mô hình tổ chức hoạt động sản xuất của XNXD 101
Các giai đoạn thực hiện công trình xây dựng của Xí nghiệp đợc tiến hành
tuần tự theo các bớc sau:
- Nhận thầu thông qua đấu thầu hoặc giao thầu trực tiếp
- Ký hợp đồng xây dựng với chủ đầu t công trình (Bên A)
- Trên cơ sở hồ sơ thiết kế và hợp đồng xây dựng đã đợc ký kết, Xí
nghiệp tổ chức quá trình thi công tạo ra sản phẩm (công trình, hạng mục công
trình).
+ Sau nên giải quyết mặt bằng thi công đào đất, làm móng
+ Tổ chức lao động, bố trí máy thi công, cung ứng vậtt .
- Công trình đợc hoàn thành với sự giám sát của chủ đầu t công trình về
mặt kỹ thuật và tiến độ thi công.
- Bàn giao công trình hoàn thành và quyết toán hợp đồng xây dựng với
chủ đầu t.


8
XNXD 101
Đội 1 Đội 2 Đội 3 Đội 4 Đội 5

Mua vật tư tổ
chức nhân công
Nhận thầu Tổ chức
thi công
Nghiệm
thu
bàn giao
công
trình
Lập kế hoạch
thi công
Sơ đồ quy trình công nghệ xây lắp
Phần II
Đặc điểm tổ chức công tác hạch toán kế
toán tại XNXD 101
1. Tổ chức bộ máy kế toán tại XNXD 101
Từ trớc 01/01/1995, do Công ty cấp trên tức là Công ty xây dựng số 1 tổ
chức hạch toán kế toán phân tán nghĩa là mỗi Xí nghiệp, mỗi đội trực thuộc
Công ty có một bộ máy kế toán hạch toán riêng. Bộ máy kế toán tại đơn vị cơ
sở nh XNXD 101 thực hiện công việc kế toán từ thu thập chứng từ, xử lý và
hoàn thiện kịp thời các báo cáo làm cơ sở cho kế toán Công ty tập hợp để báo
cáo chung toàn Công ty.
Từ ngày 01/01/1995 trở lại đây do có nhiều thay đổi về hệ thống tài
khoản kế toán mới áp dụng nên Công ty xây dựng số XNXD 101 đã tiến hành
tổ chức hạch toán kế toán tập trung.Tuy nhiên, các Xí nghiệp với mô hình cơ
cấu gọn nhẹ, với chức năng quản lý tài chính - kế toán trực tiếp cho Xí nghiệp,
hạch toán xuất - nhập vật t, công cụ dụng cụ lao động, hạch toán TSCĐ tínhvà
phân bổ chi phí sản xuất chung, ghi chép và theo dõi chi tiết vật liệu, tiền lơng,
chi phí sản xuất, giá trị dở dang của công trình tham gia sản xuất... kế toán
XNXD 101 có mô hình hoàn chỉnh, vừa độc lập vừa chịu sự kiểm soát của Công

ty xây dựng số 1.
Tổ chức kế toán XNXD 101 đợc xây dựng theo phơng thức tập trung. Ph-
ơng thức tổ chức kế toán tập trung tại XNXD 101 là hợp lý và đúng đắn. Nó
phù hợp với quy mô và đặc điểm sản xuất của đơn vị cũng nh đảm bảo đợc sự
lãnh đạo tập trung thống nhất của kế toán trởng và sự lãnh đạo kịp thời sát sao
của lãnh đạo Xí nghiệp. Phơng thức kế toán này còn đảm bảo điều kiện thuận
lợi cho kiểm tra, chỉ đạo nghiệp vụ, học hỏi lẫn nhau và tạo điều kiện cho việc
chuyên môn hoá công việc kế toán đối với các nhân viên kế toán.
Bộ máy kế toán của XNXD 101 đợc xây dựng theo mô hình trực tuyến,
tức là mọi vấn đề của phòng kế toán do kế toán trởng đảm nhiệm. Phòng kế
toán tại XNXD 101 gồm 6 nhân viên đứng đầu là kế toán trởng.
- Kế toán trởng là ngời có chuyên môn nghiệp vụ vững vàng, có khả năng
tổ chức và lãnh đạo. Kế toán trởng chịu trách nhiệm về các công tác kế toán, tài
chính của Xí nghiệp, có nhiệm vụ phân công công việc hợp lý, khoa học cho
9
các kế toán viên và giám sát việc thực hiện công việc trong phòng kế toán.
Ngoài ra kế toán trởng còn chịu trách nhiệm trớc kế toán Công ty về mọi mặt.
Kế toán trởng tại XNXD 101 thực hiện công tác kế toán chi phí giá
thành, lên các báo cáo kế toán cuối kỳ (bao gồm cả các báo cáo quản trị).
Kế toán thanh toán: có trách nhiệm theo dõi và ghi chép tổng hợp, đối
chiếu tình hình thanh toán với ngời bán, khách hàng, và Công ty cấp trên.
Kế toán tiền lơng có trách nhiệm theo dõi ghi chép, tính toán tổng hợp và
đối chiếu các bảng chấm công, tính ra tiền lơng phải trả, các chế độ chính sách
của nhà nớc đối với ngời lao động và tình hình thanh toán lơng cho ngời lao
động.
Kế toán thuế: theo dõi, ghi chép, tính toán, tổng hợp và đối chiếu các
khoản thuế đợc khấu trừ và phải nộp nhà nớc.
Kế toán vật t: theo dõi ghi chép, tính toán, tổng hợp và đối chiếu tình
hình nhập - xuất - tồn nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ lao động và theo dõi tài
khoản phải trả ngời bán.

Kế toán TSCĐ kiêm thủ quỹ: Có nhiệm vụ theo dõi hạch toán TSCĐ, tính
và phân bổ khấu hao TSCĐ và theo dõi tình hình quỹ tiền mặt của Xí nghiệp.

Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại XNXD 101
Bộ máy kế toán là một phòng chức năng của XNXD 101 việc xây dựng
kế hoạch bộ máy kế toán tập trung theo mô hình trực tuyến là hạch toán hợp lý.
10
Kế toán trưởng
Kế toán
tập hợp
chi phí và
tính giá
thành
Kế
toán
vật
tư
Kế
toán
thanh
toán
Kế
toán
thuế
Kế
toán
tiền
lương
Kế toán
TSCĐ

kiêm
thủ quỹ
Nếu nh bộ máy quản lý chung của Xí nghiệp phải xây dựng theo mô hình trực
tuyến - chức năng để vừa đảm bảo sự lãnh đạo tập trung thống nhất vừa đảm
bảo tính linh hoạt trong quản lý nhiều mặt của Xí nghiệp thì bộ máy kế toán đòi
hỏi phải tập trung hoàn toàn. Do đặc điểm của công việc kế toán là có sự đối
chiếu giữa các mảng, các phần hành cho nên nếu thiếu sự tập trung công việc sẽ
rất khó khăn.
2.Vấn đề vận dụng các chế độ kế toán hiện hành tại XNXD 101
a. Chế độ chứng từ
- Hiện nay, XNXD 101 sử dụng bộ chứng từ do Vụ chế độ kế toán, Bộ tài
chính ban hành thống nhất trong cả nớc từ ngày 01/01/1996
Với đặc thù là ngành xây dựng cơ bản, XNXD 101 sử dụng các loại
chứng từ sau làm chứng từ bên trong (do Xí nghiệp ban hành):
Phần lao động tiền l ơng
- Bảng chấm công
- Bảng thanh toán tiền lơng
- Phiếu nghỉ hởng BHXH
- Bảng thanh toán BHXH
- Bảng thanh toán tiền lơng
- Phiếu xác nhận công việc hoàn thành
- Phiếu báo làm thêm giờ
- Hợp đồng giao khoán
- Biên bản điều tra tai nạn lao động
Phần vật t
- Phiếu nhập kho
- Phiếu xuất kho
- Phiếu xuất kho kiêm vận ở nội bộ
- Biên bản kiểm nghiệm
- Thẻ kho

- Phiếu báo vật t còn lại cuối kỳ
- Biên bản kiểm kê vật t
Phần tiền mặt:
- Phiếu thu
11
- Phiếu chi
- Giấy đề nghị tạm ứng
- Giấy thanh toán tiền tạm ứng
- Bảng kiểm kê quỹ
Phần TSCĐ:
- Biên bản giao nhận TSCĐ
- Thẻ TSCĐ
- Biên bản thanh lý TSCĐ
- Biên bản giao nhận TSCĐ sửa chữa lớn hoàn thành
- Biên bản đánh giá lại TSCĐ.
Một số loại chứng từ khác:
- Hợp đồng giao thầu
- Hoá đơn khối lợng xây dựng cơ bản hoàn thành
- Hợp đồng kinh tế
Với t cách là một khách hàng của nhiều đơn vị, XNXD 101 tiếp nhận các
loại chứng từ bên ngoài, bao gồm:
- Hoá đơn bán hàng
- Hoá đơn giá trị gia tăng
- Hoá đơn tiền điện
- Hoá đơn tiền nớc
- Hoá đơn tiền điện thoại
b. Chế độ Tài khoản
XNXD 101 sử dụng hệ thống Tài khoản đợc quy định thống nhất theo
Quyết định số 1141 (1/11/1995) (QĐ - BTC). Tuy nhiên do đặc điểm của ngành
xây lắp và là một đơn vị nhà nớc nên hệ thống tài khoản có một vài điểm khác

biệt.
XNXD 101 không sử dụng TK 112 " Tiền gửi ngân hàng" do mọi giao
dịch của XNXD 101 với ngân hàng đều không thông qua Công ty cấp trên
(Công ty xây dựng số 1). Trên thực tế, XNXD 101 nhận kinh phí, vốn, trả tiền
cho ngời bán thông qua Công ty cấp trên. Xí nghiệp chỉ trực tiếp dùng tiền mặt
để trả lơng công nhân viên và thực hiện một số giao dịch quy mô nhỏ.
12
Tài khoản tạm ứng TK 141 đợc chia thành 3 tiểu khoản để dễ quản lý,
ghi chép.
+ TK 1411 - Tạm ứng bằng chứng từ
+ TK 1412 - Tạm ứng bằng tiền mặt
+ TK 1413 - Tạm ứng chi phí giao khoán xây lắp nội bộ.
Để dễ dàng quản lý máy móc thiết bị với nhiều nguồn khác nhau,
XNXD 101 đã sử dụng các Tài khoản 2113 - máy móc thiết bị, trong đó:
+ Từ vốn ngân sách đang dùng: TK 211301
+ Từ vốn tự bổ xung của máy móc thi công đang dùng TK 211371
+ Vốn khác của máy móc thi công đang dùng TK 211391
TK 2115 - Thiết bị dụng cụ quản lý đợc chi tiết :
+ Từ vốn tự bổ xung của dụng cụ quản lý đang cần dùng TK 21157/
+ Từ vốn khác thiết bị dụng cụ quản lý đang dùng TK 211591
Theo đó các TK hao mòn TSCĐ cũng đợc chi tiết theo cụ thể nh sau:
* Hao mòn máy móc thiết bị TK 21413
+ Hao mòn máy móc thiết bị vốn ngân sách đang dùng
TK 2141301
+ Hao mòn máy móc thiết bị thi công TK 2141391
* Hao mòn thiết bị dụng cụ quản lý TK 21415
+ Hao mòn vốn tự bổ xung dụng cụ quản lý đang cần dùng TK 2141 571
+ Hao mòn thiết bị văn phòng TK 2141591
Trong TK vay ngắn hạn TK 311, Xí nghiệp chi tiết tiểu khoản 3118 -
vay ngắn hạn của cán bộ

TK phải trả cho ngời bán TK 331 đợc chi tiết thêm tiểu khoản
TK 3311 - Phải trả cho khách hàng
TK phải trả nội bộ TK 336 là TK đặc thù của XNXD 101 vì Xí
nghiệp là đơn vị thành viên phụ thuộc vào Công ty cấp trên.
TK 3362: Phải trả về giá trị khối lợng xây lắp và nhận khoán nội bộ.
TK 3368: phải trả nội bộ khác.
Trên thực tế, tại XNXD 101 không sử dụng TK 136 - Tài khoản phải thu
nội bộ do mọi khoản phải thu nộ bộ nhận của Công ty cấp trên và thu của đơn
vị cùng cấp khác) đợc cấn trừ trực tiếp vào TK 336 của đơn vị.
13
Do là một đơn vị xây lắp XNXD 101 có sử dụng TK 623 - chi phí máy
thi công.
Tài khoản giá vốn hàng bán TK 632 tại đơn vị XNXD 101 đợc chi tiết
nh sau:
TK 6321: Giá vốn hàng bán
TK 6322: Giá vốn thành phẩm, sản phẩm xây lắp
TK 63221: Giá vốn sản phẩm xây lắp
Vấn đề tổ chức hạch toán vào các tài khoản sử dụng tại XNXD 101 đợc
thực hiện theo đúng các nguyên lý và nguyên tắc kế toán, bảo đảm tính khoa
học, đúng đắn và thể hiện bản chất của kế toán.
c. Chế độ sổ sách.
XNXD 101 lựa chọn và sử dụng các loại sổ sách theo quy định chung do
Bộ tài chính ban hành và dựa theo đặc thù ngành xây lắp, sổ sách kế toán đợc
Xí nghiệp sử dụng với quy trình vào sổ nh sau:
Phần TSCĐ:
Căn cứ vào các chứng từ ban đầu: Biên bản giao nhận TSCĐ, Biên bản
thanh lý TSCĐ và biên bản kiểm kê TSCĐ, kế toán ghi thẻ TSCĐ và sổ chi tiết
TSCĐ. Mỗi TSCĐ đợc ghi vào 01 thẻ TSCĐ và 01 dòng trên sổ chi tiết TSCĐ.
Các chứng từ này cũng đợc làm căn cứ để ghi sổ cái TK 211.
Định kỳ hàng tháng, kế toán Xí nghiệp tính và lập ra Bảng chi tiết khấu

hao TSCĐ. Bảng phân bổ khấu hao TSCĐ. Từ bảng phân bổ ghi vào sổ chi tiết
và sổ cái TK 623 - Chi phí máy thi công.
Phần tiền mặt
Căn cứ vào phiếu thu, phiếu chi, thủ quỹ quản lý việc thu - chi - tồn quỹ
bằng cách ghi sổ quỹ và tuỳ mục đích sử dụng tiền (trả lơng, thanh toán với nhà
cung cấp...) kế toán tại từng phần hành sẽ ghi sổ tại phần hành đó.
Phần lao động - tiền l ơng
14
Ngày cuối tháng, XNXD 101 kiểm tra khối lợng công việc của ngời lao
động về mặt khối lợng và giá cả để làm căn cứ tính lơng. Giá lơng là giá thoả
thuận giữa chủ nhiệm công trình và ngời lao động.
Đối với lao động trong biên chế, chứng từ làm căn cứ tính lơng là hợp
đồng giao khoán kèm bảng nghiệm thu công việc hoàn thành, Bảng chấm công.
Đối với lao động Xí nghiệp thuê ngoài chứng từ gồm có Hợp đồng lao động,
Hợp đồng giao khoán, Bảng thanh toán khối lợng, Bảng nghiệm thu khối lợng
hoàn thành là cơ sở để kế toán lập bảng thanh toán tiền lơng và bảng phân tích
tiền lơng. Bảng phân tích tiền lơng lập cho từng đối tợng là các công trình bao
gồm các nội dung: lơng của công nhân trong biên chế, công nhân thuê ngoài, l-
ơng thời gian, lơng sản phẩm và đối tợng sử dụng trực tiếp hay gián tiếp.
Căn cứ vào Bảng thanh toán lơng của các đối tợng kế toán Xí nghiệp tiến
hành trích các khoản BHXH, BHYT và KPCĐ tính vào chi phí theo đúng chế
độ và vào bảng phân bổ tiền lơng.
Chi phí nhân công trực tiếp phản ánh trên bảng phân bổ lơng sẽ đợc kế
toán phản ánh vào sổ Nhật ký chung sau đó vào sổ cái TK 622 và các tài khoản
khác có liên quan.
Bảng phân bổ tiền lơng, Bảng trích BHXH, BHYT, KPCĐ là những căn
cứ để kế toán ghi sổ chi tiết cho TK 622
Phần vật t
Về mặt chi tiết vật liệu, ở kho, thủ kho sử dụng thẻ kho để phản ánh tình
hình nhập, xuất, tồn kho của từng loại vật liệu về mặt số lợng. Mỗi thẻ kho đợc

mở cho một loại nguyên vật liệu, vật liệu để tiện ghi chép, kiểm tra, đối chiếu.
Chứng từ để thủ kho tiến hành ghi thẻ kho là các phiếu nhập, xuất vật t. Tại
phòng kế toán, kế toán mở sổ mức d theo từng kho (kho công trình và kho
chung của Xí nghiệp). Sử dụng cho cả năm trong đó ghi sổ tồn kho cuối tháng
của từng nhóm, loại nguyên, vật liệu theo chỉ tiêu về số lợng và giá trị định kỳ,
kế toán tiến hành đối chiếu chứng từ với thẻ kho và xác định vào thẻ kho.
Từ bảng chứng từ ban đầu là phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu xuất
kho kiêm vận chuyển nội bộ và phiếu xuất vật t theo hạn mức kế toán lập bảng
chi tiết nhập, xuất vật t theo từng tháng đối với từng công trình khác nhau. Bảng
chi tiết nhập, xuất vật t cho biết các thông tin nhập, xuất vật t theo từng chứng
15
từ và từng loại vật t. Cuối tháng trên số liệu Bảng chi tiết nhập, xuất vật t kế
toán lập bảng tổng hợp, xuất vật t. Số liệu vật t trên Bảng tổng hợp này đợc tổng
hợp theo 2 tài khoản TK 152, TK 153 và tổng hợp theo từng công trình.
Cuối tháng kế toán lập Bảng lỹ kế nhập - xuất - tồn vật t dựa trên số liệu
của các Bảng tổng hợp nhập, xuất vật t về các mặt hiện vật và giá trị.
Bảng lỹ kế nhập - xuất - tồn vật t là cơ sở để kế toán đối chiếu số d
nguyên vật liệu trên sổ số d của kế toán vật t.
Về mặt tổng hợp căn cứ vào các chứng từ ban đầu của vật t, kế toán phản
ánh vào sổ Nhật ký chung theo đúng Bản chất. Từ đó tiến hành ghi sổ cái TK
152, TK153 và các Tài Khoản khác có liên quan.
Thanh toán với nhà cung cấp:
Đây là phần việc gắn liền với kế toán phần hành vật t do các nhà cung
cấp ở đây chủ yếu là các nhà cung cấp nguyên vật liệu. Dựa trên các hoá đơn
bán hàng, hoá đơn giá trị gia tăng, kế toán lập bảng chi tiết thanh toán với ngời
bán theo từng công trình. Đây chính là cơ sở để kế toán lên Bảng tổng hợp
thanh toán với ngời bán vào cuối tháng, ghi theo từng công trình và tổng hợp
theo từng nhà cung cấp.
Cũng từ các chứng từ ban đầu, kế toán phản ánh vào sổ nhật ký chung và
vào sổ chi tiết thanh toán với ngời bán cũng nh sổ cái TK 331.

Phần chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp:
Sổ cái TK 621 là sổ tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp đợc ghi theo
từng chứng từ.
Sổ cái và sổ chi tiết TK 622, TK 623 là sổ theo dõi hai loại chi phí: chi
phí nhân công trực tiếp và chi phí máy thi công.
(Quy trình vào sổ các TK 621, TK 622, TK 623 đã đợc trình bày trong
các phần trớc).
Riêng chi phí sản xuất chung đợc kế toán quản lý bằng cách ghi sổ cái và
sổ chi tiết của từng loại chi phí sản xuất chung:
- TK 6271: phản ánh tiền lơng nhân viên quản lý đội
- TK 6272: chi phí vật liệu
- TK 6273: chi phí dụng cụ sản xuất
- TK 6274: chi phí khấu hao TSCĐ không phải máy thi công ở các đội
16