Đề thi học sinh giỏi Ngữ văn lớp 9 chọn lọc số 31

PHÒNG GIÁO DỤC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THCS TRƯNG VƯƠNG
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Môn Ngữ Văn
Thời gian làm bài: 120' ( Không kể thời gian giao đề)
Câu 1:
Cho các câu thơ sau đây:
- "Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa"
- "Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ, em nằm trên lưng"
Hãy phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ mà tác giả sử
dụng trong các câu thơ đó?
Câu 2:
Đọc bài thơ " Đồng Chí" nhiều người cho rằng: " Ba câu thơ cuối trích
dưới đây là ba câu thơ hay nhất, vì đó là sự kết tinh vẻ đẹp cao quý của tình
đồng chí"
… "Đêm nay rừng hoang sương muối
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới
Đầu súng trăng treo."
( Đồng chí của Chính Hữu)
Em hiểu ý kiến này như thể nào? Hãy viết một đoạn văn khoảng 12 đến
15 dòng theo phương pháp tổng- phân- hợp trong đó có sử dụng một câu hỏi tu
từ.
Câu 3:
Vẻ đẹp tâm hồn và số phận đầy bi kịch của người phụ nữ trong xã hội cũ
qua các tác phẩm: " Chuyện người con gái Nam Xương" và Truyện Kiều của
Nguyễn Du.
ĐÁP ÁN
Câu 3:
- Kiểu bài: Nghị luận văn học.

- Vấn đề nghị luận: Cảm nhận về vẻ đẹp tâm hồn và số phận đầy bi kịch của
người phụ nữ qua 2 tác phẩm.
- Bố cục: Cân đối, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng tiêu biểu…
- Nội dung: Đảm bảo các ý sau:
Là những người phụ nữ có nhan sắc, có đức hạn xong lại chịu một số
phận oan nghiệt để rồi cuối cùng phải chọn cho mình một lối thoát: Tự vẫn.
-> Với tấm lòng nhân đạo cao cả, các nhà văn đã thể hiện niềm thương cảm sâu
sắc trước những nỗi thống khổ của họ. Trân trọng đề cao vẻ đẹp của họ nhất là
vẻ đẹp tâm hồn.
a. Họ là những người phụ nữ truyền thống trong xã hội cũ: Công, dung, ngôn,
hạnh.
- Đẹp, dịu dàng, hiền hậu: Vũ Nương " Tính tình thuỳ mị… tư dung tốt đẹp…" .
Thuý Kiều " Làn thu thuỷ…"
- Đảm đang tháo vát: Vũ Nương, khi chông đi lính lo trọn công việc gia đình,
nuôi con, chăm sóc mẹ chồng…
- Thuỷ chung, nhân hậu và đầy tình yêu thương…
Vũ Nương: Thuỷ chung, yêu chồng, thương con…Bị chồng nghi
oan, không thể dãi bày… tự vẫn để bày tỏ tấm lòng.( Lời nói, hành động…)
Thuý Kiều: Cô gái trong trắng, thuỷ chung, giầu lòng vị tha. Mười
năm lưu lạc, nằng lúc nào cũng thương nhớ chàng Kim…Luôn thấy mình có lỗi
khi tình yêu tan vỡ.
Kiều là người con hiếu thảo: Khi gia đình bị vu oan, cha em bị
đánh đập. Kiều đã quyết đinh hy sinh tình đầu…
b. Tiềm ẩn sức mạnh đấu tranh chống lại bất công:
Vũ Nương chống lại sự bất công đối vời người phụ nữ của XH PK nam
quyền, từ chối không trở về trần gian dù vẫn khát khao sống, khát khao được
trở về.
Kiều tìm cách thoát khỏi số phận đau khổ:
+ Tình yêu vượt lễ giáo PK: Bán mình chuộc cha, Băng băng muôn nẻo
đường khuya…

+ Bị Mã Giám Sinh lừa gạt, Kiều tự vẫn…
+ Lấy Thúc Sinh… nhưng bị Hoạn Thư đoạ đầy….
-> Phản kháng mãnh liệt, ước mơ về công lý và sự bình đẳng cho người phụ nữ
trong XH cũ.
- HS có thể liên hệ với các tác phẩm: Bánh trôi nước, Kiều Nguyệt Nga… để
thấy được vẻ đẹp tâm hồn.
-> Khẳng định tình cảm của các tác giả trong việc khắc hoạ vẻ đẹp người phụ
nữ thời PK…
* Hình thức:
- Bố cụ cân đối, lập luận chặt chẽ
- Diễn đạt lưu loát, có cảm xúc, chữ viết rõ ràng
- Viết đúng thể loại. Có dẫn chứng, biết vận dụng các cách diễn đạt, không liệt
kê, trình bày…
PHÒNG GIÁO DỤC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THCS TRƯNG VƯƠNG
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9- VÒNG 2
Môn Ngữ Văn
Thời gian làm bài: 120' ( Không kể thời gian giao đề)
Câu 1: (2 điểm)
Ca dao có câu:
" Hỡi cô tát nước bên đàng
Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi"
Trong Truyện Kiều, Nguyễn Du viết:
" Long lanh đáy nước in trời
Thành xây khói biếc non phơi bóng vàng"
Hãy phân tích nghệ thuật miêu tả đặc sắc trong những câu thơ trên.
Câu 2: ( 1 điểm)
Đoạn kết thúc câu chuyện" Vũ Nương ở Thuỷ cung" do Nguyễn Dữ sáng
tạo chứa đựng những ý nghĩa vô cùng sâu sắc? Theo em đây có phải là lối kết
thúc có hậu như truyện cổ tích không?

Câu 3: ( 7 điểm)
" Chiếc lược ngà" của Nguyễn Quang Sáng phải chăng là bi kịch của một
thời chiến tranh ở Việt Nam. Em hãy làm sáng tỏ nhận định trên qua việc phân
tích nhân vật ông Sáu để thấy rõ tình cảm của người cha đối với con gái.
ĐÁP ÁN
Câu 1:
Đảm bảo các ý cơ bản:
- Đây là những cặp lục bát thuộc lọại tuyệt bút trong việc tả cảnh thiên
nhiên và biểu hiện tình cảm con người.
A, Cặp lục bát của nghệ sĩ dân gian: Chỉ bằng mấy nét chấm phá đã
làm nên vẻ đẹp huyền ảo, thơ mộng của cảnh tát nước đêm trăng. mấy chữ "
Múc ánh trăng vàng đổ đi" khiến cho cả thông gian, thời gian, nhân vật, công
việc thẫm đẫm ánh trăng vàng. Bài ca lao động hoà quyện vào bài ca giao
duyên, tình yêu thiên nhiên, yêu làng quê
B, Cặp lục bát trong Truyện Kiều của Nguyễn Du: Vẽ lên bức tranh kì
thú, mơ màng Nước thu trong lặng, phản chiếu trời mây, sương khói, nước
non, năng vàng thu Câu thơ tĩnh mà động.Hàm ẩn trong đó cả tâm trạng phấn
khởi, vui sướng của Thúc Sinh khi được trở lại Lâm tri với Thuý Kiều
C. Cả hai cặp lục bát đều thể hiện tình cảm yêu thiên nhiên, cảm xúc của con
người trước vẻ đẹp thiên nhiên
- Nghệ thuật sử dụng ngôn từ: đặc sắc, tả cảnh, tả tình
Hình thức: Không mắc lỗi chính tả. Diễn đạt mạch lạc, rõ ràng, lập
luận chặt chẽ, có cảm xúc.
PHÒNG GIÁO DỤC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG THCS TRƯNG VƯƠNG
ĐỀ THI HỌC SINH GIỎI LỚP 9
Môn Ngữ Văn
Thời gian làm bài: 120' ( Không kể thời gian giao đề)
Câu 1: ( 3đ) Cảm nhận của em về bức tranh thiên nhiên trong đoạn trích “
Cảnh ngày xuân”- Truyện Kiều- Nguyễn Du?

Câu 2: ( 7đ) “ Lặng lẽ Sa Pa, mới đọc tên truyện ta ngỡ nhà văn nói về
một điều gì đó im ắng, giá lạnh, hắt hiu Vậy mà, thật kì diệu thay, trong cái
lặng lẽ ấy vẫn âm vang hơi ấm của sự sống, của những con người đã hy sinh
một cách vô tư thầm lặng những năm tháng tuổi trẻ cho đất nước, cho nhân
dân ”
Qua tác phẩm Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long, Em có cảm nhận
như thế nào về thế hệ trẻ Việt Nam trong công cuộc đổi mới đất nước?