PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRA VÀ XỬ TRÍ NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM

PHÁT HIỆN, ĐIỀU TRA VÀ XỬ
TRÍ NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
Khái niệm
•
Vụ ngộ độc thực phẩm
Có từ 2 người mắc trở lên do ăn/ uống cùng
một loại thực phẩm tại cùng thời gian, địa
điểm
Có ít nhất một người mắc và tử vong
Mục đích của điều tra ngộ độc
thực phẩm
•
Kiểm soát vụ ngộ độc đang xảy ra
•
Phòng ngừa ngộ độc thực phẩm sẽ xảy ra
•
Cung cấp các dịch vụ y tế
•
Tăng cường hệ thống giám sát tại địa phương
•
Cung cấp thêm các hiểu biết về bệnh tật
•
Phục vụ đào tạo
Các yêu cầu đặc biệt khi điều
tra NĐTP
•
Xảy ra bất ngờ
•
Cần hành động nhanh chóng
•
Cần có biện pháp can thiệp

tức thời
•
Tiến hành tại thực địa
Tiếp cận một cách hệ thống
Các bước chính trong điều tra
NĐTP
•
Xác nhận có vụ ngộ độc và chẩn đoán
•
Định nghĩa và xác định ca bệnh
•
Thu thập và phân tích các số liệu liên quan
•
Phát triển giả thiết
•
Nghiên cứu phân tích kiểm tra giả thiết
•
Các nghiên cứu chuyên biệt
•
Tiến hành các biện pháp kiểm soát
•
Truyền thông, báo cáo dịch
Phát hiện vụ
NĐTP
?
Phát hiện vụ
NĐTP
Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng

Truyền thông
Khi tiếp nhận thông tin đầu
tiên về NĐTP…

Ghi chép lại thông tin

Dấu hiệu, triệu chứng

Ngày và thời gian ủ bệnh

Tiêu thụ thực phẩm 72 giờ trước

Những người khác cùng bị bệnh

Bao nhiêu người cùng ăn

Đã dùng thuốc gì
Có NĐTP hay không?
Phát hiện vụ
NĐTP
Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng
Truyền thông
Có NĐTP hay không?
Phát hiện vụ
NĐTP
Hệ thống giám sát chủ động
Lâm sàng/ Xét nghiệm
Cộng đồng

Truyền thông
Chẩn đoán đúng?
(lầm sàng, xét nghiệm)
Mối liên quan giữa các ca bệnh?
Dự kiến số người mắc?
Có phải là NĐTP hay không?

Ca đơn lẻ
Ca đơn lẻ

Kiểm tra xem có những trường hợp
Kiểm tra xem có những trường hợp
tương tự không?
tương tự không?

Liên quan đến các buổi ăn uống đông người
Liên quan đến các buổi ăn uống đông người

Nhà tổ chức sự kiện
Nhà tổ chức sự kiện

Những người tham dự
Những người tham dự
Thu thập thông tin
•
Điều tra những người cùng tham gia sự kiện để
phát hiện ca bệnh
•
Xem xét số liệu một cách hệ thống để phát hiện


Các triệu chứng được báo cáo là phổ biến

Nguồn thực phẩm chung
DÙNG BẢNG SỐ LIỆU ĐỂ XEM XÉT!
Bảng số liệu
•
Biểu thị toàn bộ số liệu
•
Cho phép đánh giá một cách hệ thống toàn
bộ các ca bệnh
•
Dùng để xây dựng đường cong dịch
Có vụ NĐTP
Các điều tra
tiếp theo
Biện pháp
can thiệp tức thời
Có vụ NĐTP
Các điều tra
tiếp theo
Biện pháp
can thiệp tức thời
Tác nhân gây bệnh mới
(nguồn/đường truyền)
Bệnh cảnh nguy hiểm
Ca mới mắc
Gánh nặng cho cộng đồng
Đào tạo
Vấn đề khoa học
Tiêm phòng

Cách ly
Cảnh báo
Tiệt trùng khử khuẩn
Có vụ NĐTP
Các điều tra
tiếp theo
Biện pháp
can thiệp tức thời
Tác nhân gây bệnh mới
(nguồn/đường truyền)
Bệnh cảnh nguy hiểm
Ca mới mắc
Gánh nặng cho cộng đồng
Đào tạo
Vấn đề khoa học
Tiêm phòng
Cách ly
Cảnh báo
Tiệt trùng khử khuẩn
Trợ giúp?
Đội điều tra
ngộ độc
?
Đội điều tra
ngộ độc
Dịch tễ
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí

Khác…
Thực địa
Đội điều tra
ngộ độc
Dịch tễ
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí
Khác…
Đánh giá tình hình
Kiểm tra các thông tin sẵn có
Giả thiết ban đầu?
Định nghĩa ca bệnh
Phát hiện ca bệnh
Đội điều tra
ngộ độc
Dịch tễ học
Vi sinh vật học, hóa thực phẩm
Chuyên gia môi trường
Cơ quan quản lý
Báo chí
Khác…
Đánh giá tình hình
Kiểm tra các thông tin sẵn có
Giả thiết ban đầu?
Định nghĩa ca bệnh
Phát hiện ca bệnh
Dịch tễ học mô tả
Định nghĩa ca bệnh

•
Là việc xác lập một bộ các tiêu chuẩn nhằm
xác định ca bệnh liên quan đến NĐTP đang
điều tra.
•
Bao gồm triệu chứng lâm sàng, các mốc thời
gian, địa điểm, con người đặc hiệu
•
Cần đơn giản, khả thi
•
Độ nhạy >< Độ đặc hiệu
thời gian, địa điểm, con người!!
Ví dụ về định nghĩa ca bệnh
Trên 5 tuổi
Triệu chứng mất nước nặng hoặc tử
vong do tiêu chảy phân toàn nước
Tại xã “x”
Trong thời gian từ 31 tháng 12 năm
2012 đến 15 tháng 1 năm 2013
Ví dụ về định nghĩa ca bệnh
•
Rất có thể
–
Bệnh nhân có tiêu chảy cấp
•
Có khả năng
Trên 5 tuổi, Triệu chứng mất nước nặng hoặc tử
vong do tiêu chảy phân toàn nước, Tại xã “x”,
Trong thời gian từ 31 tháng 12 năm 2012 đến 15
tháng 1 năm 2013

•
Xác nhận
–
Phát hiện Vibrio cholerae trong phân bệnh nhân
Xác định và
đếm ca bệnh
Thu thập thông tin
Tiến hành điều tra
dịch tễ học
Các nhóm được nhận diện
Bệnh viện
Phòng thí nghiệm
Trường học
Nơi làm việc, etc
Xác định và
đếm ca bệnh
Thu thập thông tin
Tiến hành điều tra
dịch tễ học
Xác định các thông tin
cần có Triệu chứng lâm
sàng
Yếu tố nguy cơ