ÔN TẬP MÔN LẬP KẾ HOẠCH Y TẾ - BỘ MÔN TỔ CHỨC HỆ THỐNG Y TẾ, ĐẠI HỌC Y TẾ CÔNG CỘNG

ÔN TẬP
MÔN LẬP KẾ HOẠCH Y TẾ
Bộ môn Tổ chức hệ thống y tế
Các nội dung ôn tập
1. Tổng quan về lập kế hoạch
2. Thu thập thông tin đánh giá tình hình
3. Xác định vấn đề ưu tiên can thiệp
4. Phân tích vấn đề tìm nguyên nhân gốc rễ
5. Xây dựng mục tiêu can thiệp
6. Lựa chọn giải pháp
7. Viết kế hoạch hành động
8. Giám sát hỗ trợ triển khai can thiệp
9. Theo dõi và đánh giá can thiệp
1. Tổng quan về lập kế hoạch
•
Khái niệm về lập kế hoạch:
–
“LKH là quá trình tìm ra các bước đi tối ưu nhằm đạt được
các mục tiêu đã đề ra dựa trên cơ sở tính toán một cách
đầy đủ và khoa học về các điều kiện, các phương tiện, các
nguồn lực hiện có hoặc sẽ có trong tương lai (huy động
được)”
•
Các loại kế hoạch
–
Theo thời gian: ngắn hạn, dài hạn
–
Theo cấp độ: vĩ mô, vi mô
–
Theo phạm vi: tổng thể, bộ phận
–

Theo tần số và tính đặc thù của kế hoạch: LKH thường qui,
LKH 1 lần…
1. Tổng quan về lập kế hoạch
•
Các bước lập kế hoạch từ dưới lên
1. Thu thập thông tin
2. Xác định vấn đề
3. Phân tích vấn đề
4. Xây dựng mục tiêu
5. Lựa chọn giải pháp
6. Viết kế hoạch hành động
•
Các nguyên tắc trong lập kế hoạch: tính
mục tiêu, tính khoa học, tính cân đối, tính
chấp nhận
2. Thu thập thông tin đánh giá tình hình
•
Các tính chất (yêu cầu) của thông tin
–
Đầy đủ, toàn diện
–
Chính xác, tin cậy
–
Cập nhật
–
Đặc hiệu
–
Phản ánh cả số lượng và chất lượng
–
Lượng hóa, đo đếm được

2. Thu thập thông tin đánh giá tình hình
•
Phương pháp và nguồn thu thập thông tin.
–
Thu thập thông tin sơ cấp: quan sát, PV cá
nhân (định lượng, định tính), phát vấn, thảo
luận nhóm…
–
Thu thập thông tin thứ cấp: biểu mẫu, báo
cáo, hệ thống mạng…
3. Xác định vấn đề ưu tiên
•
Vấn đề cần can thiệp là gì?
–
Khoảng cách giữa thực tế và mong muốn
–
Khoảng cách giữa thực tế và chỉ tiêu
–
Khoảng cách giữa thực tế và tiêu chuẩn
•
Tiêu chuẩn khi nêu vấn đề: Cần đảm bảo đầy đủ
các yếu tố:
–
Cái gì (vấn đề gì)?
–
Đối tượng nào (ai)?
–
Diễn ra ở đâu?
–
Diễn ra vào thời gian nào?

–
Diễn ra như thế nào?
3. Xác định vấn đề ưu tiên
•
Tại sao cần xác định vấn đề ưu tiên can
thiệp?
•
Các phương pháp xác định vấn đề ưu tiên
can thiệp
–
Thang điểm cơ bản (BPRS)
–
Bảng lựa chọn các vấn đề quy trình
•
Cách sử dụng phương pháp BPRS để xác định
vấn đề ưu tiên can thiệp.
4. Phân tích vấn đề tìm NNGR
•
Lợi ích của việc phân tích vấn đề
•
Các kỹ thuật, phương pháp phân tích vấn đề
–
Kỹ thuật Nhưng-Tại sao
–
Cây vấn đề
–
Khung xương cá
•
Như thế nào là nguyên nhân gốc rễ?
–

là nguyên nhân có tác động/ảnh hưởng lớn đến
vấn đề sức khoẻ. Khi giải quyết được nguyên nhân
gốc rễ, vấn đề sẽ được cải thiện và không tái diễn
4. Phân tích vấn đề tìm NNGR
B1. Nêu vấn đề đủ thành phần (cái gì, ở
đâu, khi nào, đối tượng, mức độ)
B2. Xác định các nhóm nguyên nhân
chính (các yếu tố chủ yếu liên quan đến vấn đề)
B3. Phân tích và tìm nguyên nhân gốc rễ
bằng cách đặt câu hỏi TẠI SAO
B4. Xác định và khoanh vào các nguyên
nhân gốc rễ có thể can thiệp được
B5. Xác minh các nguyên nhân gốc rễ (số
liệu sẵn có, phỏng vấn hoặc thảo luận nhóm).
•
Các bước sử dụng cây vấn đề để tiến hành phân
tích vấn đề can thiệp:
5. Xây dựng mục tiêu can thiệp
•
Tầm quan trọng của mục tiêu
–
Giúp cho kế hoạch được lập cụ thể và khả thi
–
Giúp cho việc theo dõi, giám sát, điều chỉnh việc thực
hiện kế hoạch
•
Các đặc tính (tiêu chuẩn) của mục tiêu can thiệp

Đặc thù


Đo lường được

Thích hợp

Thực thi

Thời gian

Specific

Measurable

Appropriate

Relevant

Time bound
2Đ + 3T SMART
5. Xây dựng mục tiêu can thiệp
•
Phương pháp (các bước) xây dựng mục
tiêu can thiệp
–
Nêu vấn đề cụ thể và rõ ràng
–
Xem xét các thông tin liên quan
–
Đảm bảo mục tiêu đủ 5 tiêu chuẩn
–
Rà soát lại mục tiêu vừa viết xem có đủ 5

tiêu chuẩn đề ra không
6. Lựa chọn giải pháp
•
Tại sao cần lựa chọn giải pháp?
–
Nhằm tìm ra và lựa chọn những giải pháp/ phương
pháp thực hiện thích hợp để giải quyết các nguyên
nhân gốc rễ nhằm đạt được mục tiêu đề ra
•
Tiêu chuẩn của giải pháp là gì?
–
Có khả năng thực hiện được
–
Chấp nhận được
–
Có hiệu quả cao
–
Có khả năng duy trì
6. Lựa chọn giải pháp
•
Các bước trong quá trình lựa chọn giải pháp
–
Bước 1: Tìm giải pháp “Làm gì để giải quyết
nguyên nhân gốc rễ?”  động não
–
Bước 2: Tìm phương pháp thực hiện “làm như thế
nào để thực hiện giải pháp đó?”  động não
–
Bước 3: Lựa chọn phương pháp thực hiện“phương
pháp thực hiện nào là phù hợp để thực hiện?”

 chấm điểm hiệu quả + khả thi
–
Bước 4: Phân tích khó khăn-thuận lợi của các
phương pháp thực hiện được lựa chọn
7. Viết kế hoạch hành động
•
Lợi ích của bản kế hoạch hành động
–
Giúp dễ dàng thực hiện các giải pháp và phương pháp thực
hiện đã lựa chọn
–
Giúp theo dõi, giám sát, đánh giá việc thực hiện
–
Giúp điều phối hoạt động một cách hiệu quả
•
Các nội dung chính trong bản kế hoạch hành động:
–
Liệt kê công việc/hoạt động
–
Thời gian thực hiện
–
Người chịu trách nhiệm/giám sát/phối hợp
–
Địa điểm
–
Nguồn lực cần thiết
–
Đầu ra dự kiến
8. Giám sát hỗ trợ triển khai can thiệp
•

Khái niệm về giám sát hỗ trợ
–
là quá trình thu thập, phân tích và sử dụng
thông tin về việc thực hiện công việc của
nhân viên để giúp đỡ và hỗ trợ họ thực hiện
công việc tốt hơn
•
Phân biệt giám sát hỗ trợ và theo dõi, đánh
giá, kiểm tra, thanh tra
Thanh tra
- Pháp chế
- Qui định
- Đề xuất xử lý
Giám sát
- Hỗ trợ & Đào tạo
trực tiếp
- Đối tượng là con
người
Thu thập, phân
tích và sử dụng
thông tin
=> Điều chỉnh &
Nâng cao chất lượng
công việc
Theo dõi
- Xem xét tiến độ
- Điều chỉnh hoạt động
Kiểm tra
- Tiến độ công việc
- Phê bình, phán xét

- Đối tượng là công
việc
Đánh giá
- Hiệu quả, giá trị
- Ra quyết định
8. Giám sát hỗ trợ triển khai can thiệp
•
Các loại hình giám sát
–
Theo mối quan hệ giữa người giám sát và người được
giám sát:
•
Giám sát từ bên ngoài
•
Giám sát nội bộ
–
Theo thời gian:
•
Giám sát đột xuất
•
Giám sát định kỳ
–
Theo chuyên môn:
•
Giám sát chuyên biệt (chuyên sâu)
•
Giám sát lồng ghép
8. Giám sát hỗ trợ triển khai can thiệp
•
Nguyên tắc giám sát

–
Giám sát là quá trình thông tin 2 chiều
–
Xác định cụ thể đối tượng, nội dung và thời gian cho
hoạt động giám sát.
–
Hiểu và đáp ứng được nhu cầu của người/đơn vị
được giám sát.
–
Lập kế hoạch hoạt động, giải quyết vấn đề rõ ràng
–
Cùng tham gia giải quyết vấn đề với người/đơn vị
được giám sát.
–
Dùng công cụ phù hợp để giám sát
8. Giám sát hỗ trợ triển khai can thiệp
•
Các kỹ năng giám sát
–
Kỹ năng quan sát
–
Kỹ năng giao tiếp
–
Kỹ năng phản hồi
–
Kỹ năng làm việc nhóm
–
Kỹ năng hướng dẫn “cầm tay chỉ việc”
•
Phương pháp giám sát

–
Quan sát
–
Phỏng vấn sâu
–
Phỏng vấn sử dụng bộ câu hỏi
–
Thảo luận
–
Xem xét số liệu, tài liệu
9. Theo dõi và đánh giá can thiệp
•
Khái niệm và mối quan hệ của theo dõi và
đánh giá
Theo dõi Đánh giá
Thường xuyên Định kỳ, ít
Nhìn vào hoạt động đang
triển khai
Nhìn vào toàn bộ chương trình/dự án,
đang triển khai hoặc đã triển khai
Xác định tiến độ và kết quả
của hoạt động
Xác định tính phù hợp, việc thực hiện và
sự thành công của cả chương trình
Khuyến nghị nội bộ về việc
điều chỉnh hoạt động nhằm
đạt được mục tiêu
Khuyến nghị cả cho nội bộ và những
người có quan tâm về việc ứng dụng
CTrình/DÁn trong tương lai

9. Theo dõi và đánh giá can thiệp
•
Chỉ số theo dõi và đánh giá
–
Khái niệm: Là một đại lượng dùng để đo lường
và/hoặc mô tả một sự vật hiện tượng
–
Phân loại:
•
Chỉ số đầu vào
•
Chỉ số hoạt động
•
Chỉ số đầu ra
•
Chỉ số kết quả
•
Chỉ số tác động
9. Theo dõi và đánh giá can thiệp
•
Các bước thực hiện hoạt động Theo dõi – Đánh giá
Lập kế hoạch
M&E
Thực hiện
M&E
SDụng KQuả
M&E
Câu hỏi và giải đáp
thắc mắc