Giải pháp hoàn thiện nội dung và phương pháp lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ tại các doanh nghiệp việt nam theo hướng hòa hợp với chuẩn mực kế toán quốc tế

BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM



NGUYNăANHăV



GIIăPHỄPăHOẨNăTHINăNIăDUNGăVẨăPHNGăPHỄPă
LPăBỄOăCỄOăLUăCHUYNăTINăTăTIăCỄCăDOANHă
NGHIPăVITăNAMăTHEOăHNGăHọAăHP VIă
CHUNăMCăKăTOỄNăQUCăT



LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2014
BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTP.HCM


NGUYNăANHăV

GIIăPHỄPăHOẨNăTHINăNIăDUNGăVẨăPHNGăPHỄPă
LP BỄOăCỄOăLUăCHUYNăTINăTăTIăCỄCăDOANHă

NGHIPăVITăNAMăTHEOăHNGăHọAăHP VIă
CHUNăMCăKăTOỄNăQUCăT

Chuyên ngành: Kătoán
Mưăs:ă60340301

LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNGăDNăKHOAăHC:
PGS.TS.ăHẨăXUỂNăTHCH


TP.ăHăChíăMinhăậ Nmă2014
LIăCAMăOAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s kinh t "Gii pháp hoàn thin ni dung và phng
pháp lp báo cáo lu chuyn tin t ti các doanh nghip Vit Nam theo hng hòa
hp vi chun mc k toán quc t" là công trình nghiên cu đc lp ca tôi di s
hng dn khoa hc ca PGS.TS Hà Xuân Thch. Nhng kt qu nêu ra trong lun vn
này là trung thc và cha công b rng rưi trc đây. Các tài liu, s liu trích dn
trong lun vn có ngun gc rõ ràng.

Tác gi


Nguyn Anh V

MCăLC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
PHNăMăU 1
CHNGă1:ăTNGăQUANăVăBCLCTTăTHEOăCHUNăMCăKăTOỄNăQUCăT:
7
1.1.ăTngăquanăvăBCLCTT: 7
1.1.1. S lc v lch s hình thành và phát trin ca BCLCTT: 7
1.1.2. ụ ngha thông tin ca BCLCTT: 11
1.2.ăNiădungăcăbnăcaăBCLCTTătheoăchunămcăkătoánăqucăt: 12
1.2.1. Nhng thut ng c bn: 12
1.2.2. Lung tin vào và ra trong BCLCTT: 12
1.2.3. Phng pháp lp và trình bày BCLCTT: 14
1.2.3.1 Phng pháp trc tip: 14
1.2.3.2 Phng pháp gián tip: 15
1.3.ăMiăquanăhăgiaăBCLCTTăvƠăcácăBCTCăkhác: 16
1.3.1. Mi quan h gia BCLCTT và BCKT: 16
1.3.2. Mi quan h gia BCLCTT và BCKQHKD: 17
1.3.3. Mi quan h gia BCLCTT và thuyt minh BCTC: 19
1.4.ăSoăsánhăsăkhácăbităcaăchunămcăBCLCTTăcácăncăvƠăqucătă- bƠiăhcăkinhă
nghimăchoăVităNam: 19
1.4.1. So sánh s khác bit ca chun mc BCLCTT các nc và quc t: 19

1.4.2. Bài hc kinh nghim cho Vit Nam: 31
Ktălunăchngă1: 33
CHNGă2:ăTHCăTRNGăLPăVẨăTRÌNHăBẨYăBCLCTTăTIăCỄCăDOANHă
NGHIPăVITăNAM: 34
2.1.ăTngăquanăvălpăvƠătrìnhăbƠyăBCLCTTătiăVităNam: 34
2.1.1. Các vn bn quy phm pháp lut liên quan đn BCLCTT: 34
2.1.2. Ni dung c bn chun mc VAS 24 36
2.1.2.1. Các khái nim c bn: 36
2.1.2.2. Phân loi lung tin: 36
2.1.2.3. Phng pháp lp BCLCTT: 37
2.2.ăSoăsánhăsăkhácăbităgiaăBCLCTTătheoăIFRSăvƠătheoăchunămcăVităNam: 38
2.3.ăKhoăsátăvăvicălpăvƠătrìnhăbƠyăBCLCTTătiăVităNam: 43
2.3.1. Thu thp d liu: 43
2.3.1.1. Kho sát nhng thun li và khó khn hin nay trong vic lp BCLCTT theo
chun mc k toán và ch đ k toán Vit Nam 43
2.3.1.2. Kho sát tính hu ích ca thông tin BCLCTT: 45
2.3.1.3. Kho sát tính tuân th khi vn dng các vn bn pháp quy k toán v vic vn
dng và trình bày BCLCTT  Vit Nam: 45
2.3.1.4. Kho sát mc đ hi nhp cng nh nhng thun li khó khn khi hi nhp k
toán Vit Nam và quc t: 46
2.3.2. Phng pháp x lỦ: 46
2.3.2.1. Kt qu kho sát nhng thun li và khó khn hin nay trong vic lp
BCLCTT theo chun mc k toán và ch đ k toán Vit Nam: 46
2.3.2.2. Kt qu kho sát tính hu ích ca thông tin BCLCTT: 58
2.3.2.3. Kt qu kho sát tính tuân th khi vn dng các vn bn pháp quy k toán v
vic vn dng và trình bày BCLCTT  Vit Nam: 63
2.3.2.4. Kt qu kho sát mc đ hi nhp cng nh nhng thun li khó khn khi hi
nhp k toán Vit Nam và quc t: 64
2.4.ăNhngămtăđưălƠmăđc,ăchaălƠmăđcăvƠănguyênănhơnătnăti: 65
Ktălunăchngă2 69

CHNGă3:ăMTăSăGIIăPHỄPăHOẨNăTHINăNIăDUNGăVẨăPHNGăPHỄPă
LPăBCLCTTăTIăCỄCăDOANHăNGHIPăVITăNAMăTHEOăHNGăHọAăHPă
VIăCHUNăMCăKăTOỄNăQUCăT. 70
3.1.ăQuanăđimăhoƠnăthin: 70
3.2.ănhăhngăxơyădngăgiiăpháp: 71
3.2.1. Da trên khuôn mu lỦ thuyt k toán: 71
3.2.2. Tip cn trên c s hoàn thin các mc tiêu nghiên cu: 72
3.2.3. Tip cn t các ch th liên quan BCLCTT: 72
3.2.3.1. Tip cn t các t chc lp quy: 72
3.2.3.2. Tip cn t ngi lp và ngi s dng BCLCTT: 74
3.2.3.3. Trách nhim ca các trng đi hc và trung tâm đào to k toán: 75
3.3.ăGiiăphápăhoƠnăthinăniădungăvƠăphngăphápălpăBCLCTTătiăcácădoanhă
nghipăVităNamătheoăhngăhòaăhpăviăchunămcăkătoánăqucăt: 75
3.3.1. Hoàn chnh VAS 24 theo hng hòa hp vi k toán quc t: 76
3.3.2. Ban hành mi thông t v BCLCTT theo chun mc k toán quc t: 79
3.3.3. Hoàn thin quy trình lp BCLCTT phng pháp gián tip theo chun mc k toán
quc t: 87
Ktălunăchngă3 93
LIăKTăLUN 94
TẨIăLIUăTHAMăKHO
PHăLC

DANHăMCăCỄCăTăVITăTT
TingăVit
BCKT Bng cân đi k toán
BCKQHKD Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh
BCLCTT Báo cáo lu chuyn tin t
BCTC Báo cáo tài chính
CMKT Chun mc k toán
SDCK S d cui k
SDK S d đu k
TNDN Thu nhp doanh nghip
TingăAnh
AARF Australian Accounting Research Foundation
AASB Australian Accounting Standards Board
AICPA American Institute [of] Certified Public Accountants
APB Accounting Principles Board
ASB Accounting Standards Board
ASRB Accounting Standards Review Board
FASB Financial Accounting Standards Board
FRS Financial Reporting Standards
GAAP Generally Accepted Accounting Principles
IASB International Accounting Standards Board
IASC International Accounting Standards Committee
ICAA Institute of Chartered Accountants in Australia
ICAEW Institute of Chartered Accountants in England and Wales
IFRS International Financial Reporting Standard
SSAF Statement of Source and Application of Funds
SSAP Statements of Standard Accounting Practice
1

PHN MăU

1.ăTínhăcpăthităcaăđătƠi:
Báo cáo lu chuyn tin t là mt b phn quan trng ca báo cáo tài chính, nó có
tác dng quan trng trong vic phân tích, đánh giá, d báo kh nng to ra tin, kh
nng đu t, kh nng thanh toán,… nhm giúp các nhà qun lỦ, các nhà đu t và
nhng ai có nhu cu s dng thông tin có nhng hiu bit nht đnh đi vi hot đng
ca doanh nghip. Trong thi đi ngày nay, đ đáp ng nhu cu thông tin ngày càng
cao ca ngi s dng thì s cn thit đt ra là báo cáo tài chính nói chung và báo cáo
lu chuyn tin t nói riêng cng phi đc lp và trình bày theo tin trình hi nhp k
toán quc t. Hin nay, nhiu quc gia đư ch đng và tích cc tham gia bng vic áp
dng chun mc báo cáo tài chính quc t (IAS/IFRS). Ch đ k toán và chun mc
k toán Vit Nam (VAS) nhng nm gn đây đư có nhng thay đi rt ln, thm chí
chúng ta đư dùng mt s chun mc k toán quc t và chun mc báo cáo tài chính
quc t (IAS/ IFRS) áp dng cho Vit Nam. Tuy nhiên, vin cnh hi nhp k toán
quc t t chun mc đn thc tin là c mt quá trình đy th thách bi thc trng
vic vn dng chun mc ca các quc gia và tng khu vc theo nhng phng pháp
tip cn khác nhau. Báo cáo lu chuyn tin t đc quy đnh theo chun mc k toán
Vit Nam s 24, tuy nhiên thc t các doanh nghip cha nhn thc đúng tm quan
trng ca báo cáo lu chuyn tin t trong vic cung cp thông tin hu ích cho ngi
s dng và báo cáo lu chuyn tin t cng cha đc quan tâm và chú trng đúng
mc theo tinh thn hi nhp quc t trong giai đon hin nay.  các doanh nghip
Vit Nam có th niêm yt trên th trng chng khoán nc ngoài cng nh giao dch
vi các nc bn thì vn đ đc đt ra là làm sao đ các Báo cáo tài chính đc lp
theo chun mc k toán Vit Nam có th tim cn đc vi chun mc Báo cáo tài
chính quc t. Xut phát t tm quan trng ca Báo cáo lu chuyn tin t, cùng vi
nhng kin thc đc các thy cô trang b trong hai nm theo hc cao hc ti trng,
2

tôi chn nghiên cu đ tài "Gii pháp hoàn thin ni dung và phng pháp lp Báo cáo
lu chuyn tin t ti các doanh nghip Vit Nam theo hng hòa hp vi chun mc
k toán quc t" làm đ tài cho lun vn thc s ca mình.

2.ăTngăquanăcácăđătƠiănghiênăcuăcóăliênăquan:ă
 tài "Adviser alertẮNew publication on IAS 7: Statement of Cash FlowsẮa
guide to avoiding common pitfalls and application" ca Grant Thornton nm 2012.
Tác gi chú trng làm rõ các khon mc v "tin và các khon tng đng tin"; cách
thc phân loi các lung tin t hot đng kinh doanh, đu t, tài chính; cách thc trình
bày BCLCTT; xác đnh các nhóm lung tin; làm rõ các lung tin liên quan đn ngoi
t theo IAS 7.  tài đư minh ha và gii thích nhng khái nim cha đc làm rõ
trong IAS 7.
 tài "Presentation of Consolidated Statement of Cash Flows under IAS 7,
Statement of Cash Flows" ậ đ tài nghiên cu khoa hc ca Tnase Alin-Eliodor và
Calota Traian-Ovidiu nm 2013. Tác gi đư trình bày phng pháp tip cn các khái
nim v BCLCTT, đng thi minh ha quá trình chun b và lp BCLCTT hp nht
theo IAS 7. Nhìn chung, bài nghiên cu cho ngi đc mt cái nhìn tng quát v
BCLCTT theo chun mc k toán quc t.
 tài "The Usefulness of Direct Cash Flow Statements under IFRS" ậ đ tài
nghiên cu ca Alan Jonathan Duboisée de Ricquebourg nm 2013.  tài chú trng
trong vic phân tích tm quan trng ca BCLCTT theo phng pháp trc tip, ch ra
tính hu ca phng pháp này trong vic phân tích chính xác lung tin theo IFRS.
 tài "Hoàn thin ni dung và phng pháp lp BCLCTT đ nâng cao tính hu
ích ca h thng báo cáo k toán doanh nghip Vit Nam" - đ tài nghiên cu khoa hc
cp trng nm 2002, ch nhim đ tài: LỦ Th Bích Châu. Tác gi đư phân tích và lý
gii nhng vn đ c bn v BCLCTT theo chun mc k toán quc t và khng đnh
s cn thit phi vn dng BCLCTT trong h thng doanh nghip Vit Nam. Tác gi
cng đ xut mt s gii pháp nhm hoàn thin ni dung và phng pháp lp BCLCTT
3

trong h thng báo cáo tài chính nhm nâng cao tính hu ích ca thông tin k toán
qun lỦ.  tài thc hin vào tháng 3 nm 2002, thi đim này VAS 24 cha đc ban
hành, các doanh nghip lúc này lp BCLCTT theo quyt đnh 1141/TC/CKT. Tác gi
nghiên cu di góc đ các BCLCTT riêng, cha đi vào nghiên cu  quy mô tp

đoàn, tc là các BCLCTT hp nht.
 tài "Mt s gii pháp nâng cao tính hu ích ca BCLCTT ti các doanh
nghip Vit Nam" - lun vn thc s nm 2010 Nguyn Th Thanh Hin, ngi hng
dn khoa hc: PGS.TS V Hu c. Tác gi đư h thng hóa nhng khó khn thng
gp khi lp và s dng báo cáo cáo lu chuyn tin t, đng thi đa ra đc mt s
gii pháp đi vi ngi lp, ngi s dng nhm nâng cao tính hu ích ca báo cáo
này. Ging nh đ tài trên, tác gi cng không nghiên cu di góc đ các BCLCTT
hp nht.
 tài "Hoàn thin BCLCTT hp nht ti các công ty hot đng theo mô hình
công ty m - công ty con ậ Vit Nam" ậ lun vn thc s nm 2013 Phan Th Kiu
Oanh, ngi hng dn khoa hc: PGS:TS Bùi Vn Dng. Lun vn đư tng hp
đc các khó khn khi lp BCLCTT hp nht và kin ngh đc mt s gii pháp cho
vic ra quyt đnh. Trng tâm nghiên cu ca lun vn theo hng giúp BCLCTT hp
nht phù hp vi thông l quc t và tình hình Vit Nam, lun vn không nghiên cu
theo khía cnh hi t vi các chun mc k toán quc t hin nay.
Tác gi nhn thy rng các công trình nghiên cu nc ngoài đư tp trung làm rõ
đc các vn đ trong vic lp và trình bày BCLCTT theo chun mc k toán quc t;
các công trình nghiên cu trong nc hng trng tâm vào vic nâng cao tính hu ích
ca BCLCTT. Trên c s k tha các nghiên cu trc đây có liên quan, tác gi tip
cn đ tài  mt khía cnh khác, đó là hoàn thin ni dung và phng pháp lp theo
hng hòa hp vi chun mc k toán quc t.
3.ăMcăđíchănghiênăcu
3.1. Mcăđíchăchung:
4

Mc đích ca đ tài là nghiên cu, làm rõ mt s lỦ lun và thc tin trong vic
lp và trình bày BCLCTT ti các doanh nghip Vit Nam, trên c s đó đ xut, kin
ngh mt s gii pháp nhm hoàn thin ni dung và phng pháp lp BCLCTT.
3.2. Mcăđíchăcăth:
- H thng hóa các lỦ lun v BCLCTT theo chun mc k toán quc t.

- Thc trng ti các doanh nghip Vit Nam trong vic lp BCLCTT riêng và BCLCTT
hp nht theo VAS, xem xét kh nng đáp ng thông tin ca BCLCTT và quá trình hòa
hp ca k toán Vit Nam hin nay.
-  ra gii pháp đ hoàn thin vic lp và trình bày BCLCTT riêng và hp nht theo
hng hòa hp vi chun mc k toán quc t.
4.ăCơuăhiănghiênăcu:
(1) Nhng thun li và khó khn hin nay trong vic lp BCLCTT theo chun mc k
toán và ch đ k toán Vit Nam.
(2) Tính hu ích ca thông tin BCLCTT theo mu hin nay ca k toán Vit Nam 
mc đ nào.
(3) ánh giá v tính tuân th khi vn dng các vn bn pháp quy k toán v vic vn
dng và trình bày BCLCTT  Vit Nam.
(4) Mc đ hi nhp cng nh nhng thun li khó khn khi hi t k toán Vit Nam
và quc t.
5.ăiătng,ăphmăviănghiênăcu:
5

Vic lp và trình bày BCLCTT riêng và hp nht ti các doanh nghip và tp
đoàn kinh doanh  Vit Nam hin nay.
5
Nghiên cu các doanh nghip và tp đoàn sn xut kinh doanh ti Vit Nam có c
phiu niêm yt trên sàn chng khoán HOSE và HNX. Phm vi nghiên cu không bao
gm các đn v kinh doanh tin t, bo him, chng khoán
5

6.ăPhngăphápănghiênăcu:
6.1.ăPhngăphápăthuăthpăsăliu:
D liu th cp: gm các tài liu chun mc k toán quc t, IAS, IFRS, các công
trình nghiên cu v tin trình hi t k toán quc t ca các quc gia trên th gii, tài
liu v chun mc k toán và ch đ k toán ca Vit Nam, các báo cáo tài chính ca

các doanh nghip và tp đoàn sn xut kinh doanh Vit Nam, các bài báo, lun vn,
lun án có liên quan đn đ tài.
D liu s cp:  đánh giá đc nhiu Ủ kin v lp và trình bày BCLCTT hin
nay ti Vit Nam thì ngoài d liu th cp  các tài liu nêu trên thì lun vn lp 4
bng kho sát đ kho sát 4 đi tng khác nhau.
6.2 Phngăphápănghiênăcu:
- Phng pháp tng hp, h thng hóa d liu đ phc v lỦ lun.
- Phng pháp so sánh, phân tích thông tin.
- Phng pháp thng kê mô t đ đánh giá các câu hi.
- Phng pháp suy din nhm tng hp và đa ra nhng gii pháp.
7.ăụănghaăkhoaăhcăvƠăthcătinăcaăđătƠiănghiênăcu:
- V lỦ lun: H thng hóa lỦ lun lp BCLCTT theo chun mc k toán quc t.
- Kho sát s ging và khác nhau v lỦ lun lp BCLCTT gia Vit Nam và quc t.
- ánh giá thc trng lp BCLCTT hin nay  Vit Nam.
- a ra gii pháp đ Vit Nam hoàn thin BCLCTT theo hng hòa hp vi chun
mc vi k toán quc t.
8.ăBăccăđătƠi:
Ngoi tr phn m đu, phn kt lun và phn ph lc. Lun vn gm 3 chng:
Chngă1: Tng quan v Báo cáo lu chuyn tin t theo chun mc k toán quc t.
Chngă 2: Thc trng lp và trình bày Báo cáo lu chuyn tin t ti các doanh
nghip Vit Nam.
6

Chngă3: Mt s gii pháp hoàn thin ni dung và phng pháp lp Báo cáo lu
chuyn tin t ti các doanh nghip Vit Nam theo hng hòa hp vi chun mc k
toán quc t.

7

CHNGă 1:ă TNGă QUANă Vă BCLCTTă THEOă CHUNă MCă Kă TOỄNă
QUCăT:
1.1.ăTngăquanăvăBCLCTT:
1.1.1.ăSălcăvălchăsăhìnhăthƠnh vƠăphátătrinăcaăBCLCTT:
Thi trung c, k toán lung tin là mt trong nhng hình thc lâu đi nht trong
vic lu tr h s, trong thi gian đó, tt c các giao dch kinh doanh ghi nhn nhng
nghip v liên quan đn tin mt thc t thu đc hoc thanh toán mà không liên quan
đn thi gian c th ca các giao dch. Di s phát trin ca nguyên tc bút toán kép
và k toán dn tích, công tác k toán đư có s thay đi trit đ phù hp vi chi phí cho
vic s dng các ngun lc và các khon thu liên quan đc to ra bi nhng ngun
lc tng t.
SăphátătrinăBCLCTTăăM:
Theo Alan Jonathan Duboisée de Ricquebourg, (2013), trc nhng nm 1960,
báo cáo thng niên ca các công ty M ch bao gm báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh và bng cân đi k toán, có rt ít hoc không có thông tin v lu chuyn các
ngun lc trong giai đon này. n đu nhng nm 1960, mt s công ty đư có nhng
bc điu chnh đ báo cáo tài chính ca h gii quyt vn đ này, đó là thc hin các
báo cáo lu chuyn qu. iu này làm ny sinh mt vn đ nan gii khi so sánh báo

cáo lu chuyn qu gia các công ty do thiu quy đnh đy đ. Nm 1961, Hip hi k
toán viên công chng ca M (AICPA) đư ra mt Nghiên cu K toán s 2 ậ Phân tích
"Lung tin" và Báo cáo qu nhm chun hóa vic công b thông tin ca h.
Tháng 10 nm 1963 y Ban nguyên tc k toán (APB) ban hành ụ kin s 3 ca
h v "Báo cáo v ngun và s dng ngân qu". H đ ngh nhng không bt buc s
dng "Báo cáo v ngun và s dng ngân qu"(SSAF) nh là mt phn b sung báo
cáo thng niên ca doanh nghip.
8

Tháng 3 nm 1971, APB thay th ụ kin s 3 bng ụ kin s 19 ậ "Báo cáo thay
đi v tình hình tài chính" cho tt c các công ty công b báo cáo kt qu hot đng
kinh doanh và bng cân đi k toán trong báo cáo thng niên. V sau, có nhiu Ủ kin
cho rng các báo cáo lu chuyn qu là khá khó hiu, không rõ ràng và d gây hiu
lm. Hn na, vic đnh ngha lng lo các "qu", "vn lu đng" hoc "tin mt", b
ch trích nng n.
Nm 1987, FASB ban hành Chun mc K toán tài chính (SFAS) s 95 "Báo cáo
lu chuyn tin t" thay APB s 19. M là mt trong nhng nc đu tiên gii thiu
chun mc v công b lung tin. Chun mc đư loi b s m h ca APB s 19, nó
cng phát trin đ hoàn thin khuôn mu lỦ thuyt k toán ca FASB. FASB đư thit
k SFAS s 95 nhm cung cp cho ngi s dng thông tin đ đánh giá tt hn lung
tin tng lai nhm xác đnh kh nng đáp ng các ngha v trong tng lai ca công
ty.
SăphátătrinăBCLCTTăăAnh:
Theo Alan Jonathan Duboisée de Ricquebourg, (2013), lch s phát trin ca
BCLCTT  Anh theo mt mô hình rt ging vi M, tuy nhiên các doanh nghip
Vng quc Anh đư chm hn rt nhiu v vic chp nhn và s dng các báo cáo lu
chuyn qu.
Vào nhng nm 1970, Vin K toán Công chng ti Anh và x Wales (ICAEW)
điu tra v các báo cáo thng niên đư thy đc s chp nhn và s dng rng rưi báo
cáo lu chuyn qu trong các công ty thuc Vng quc Anh. Tháng 7 nm 1975,

SSAP 10 "Báo cáo v ngun và s dng ngân qu" đc ban hành.
Vic SSAP 10 thiu s hng dn rõ ràng đư to áp lc cho Hi đng chun mc
k toán (ASB) tip tc đi mi. Tháng 9 nm 1991, ASB ban hành Chun mc Báo
cáo tài chính (FRS) 1 "Báo cáo lu chuyn tin t", FRS 1 chu nhiu nh hng t
SFAS s 95 ca M. Chun mc này đư chuyn t báo cáo lu chuyn "qu" sang tp
trung vào báo cáo "tin mt" đc to ra và hp th trong k.
9

ASB đư cung cp mt đnh ngha rõ ràng v "lung tin", tip tc giúp cho vic
tng kh nng so sánh các BCLCTT gia các công ty. Chun mc đư đnh ngha "lu
chuyn tin t" nh mt s tng, gim "tin mt" hoc "các khon tng đng tin".
Hn na, FRS 1 đnh ngha "tin" là các khon tin mt gi trong tay, tin gi và "các
khon tng đng tin" nh các khon "đu t ngn hn có tính thanh khon" chuyn
đi thành tin mt mà không cn thông báo và đáo hn trong vòng ba tháng k t ngày
phát hành. Nhng thay đi này là mt ci tin ln v đnh ngha lng lo ca các "qu
thanh khon" đc cung cp bi SSAP 10, giúp cho vic tng kh nng so sánh gia
BCLCTT.
SăphátătrinăBCLCTTăăÚc:
Theo Alan Jonathan Duboisée de Ricquebourg, (2013), ging nh M và Anh,
báo cáo lu chuyn qu và BCLCTT ca Úc cng phát trin theo mt chu k tng t.
Tháng 1 nm 1971, Vin K toán Công chng Úc (ICAA) phát hành tp san k thut
F1:"Báo cáo Qu". Khi S Giao dch chng khoán Úc sa đi quy tc niêm yt vào
nm 1972, các báo cáo lu chuyn qu tr nên ph bin, các công ty đi chúng phi
np mt các báo cáo này nh mt phn ca báo cáo thng niên.
Trc nm 1985, T chc nghiên cu k toán Úc (AARF) phát trin và ban hành
chun mc k toán Úc mà không cn bt k s giám sát qun lỦ đc lp nào. Quy đnh
ca Chun mc k toán Úc ch bt đu khi Hi đng rà soát chun mc k toán(ASRB)
đc thành lp vào nm 1985 vi nhim v xem xét các tiêu chun do AARF lp.
Xung đt gia các ASRB và AARF đư làm chm li đáng k quá trình chuyn đi
t báo cáo lu chuyn qu sang BCLCTT báo cáo ti Úc. ASRB a chung SFAS 95

khi chun mc này áp dng mt phng pháp hoàn toàn mi ca BCLCTT và đư thoát
ra khi cái bóng ca báo cáo lu chuyn qu. Trong khi đó, tuy nhiên, AARF là ni
dung đ gi li bng vn lu vi các sa đi.
Tháng 12 nm 1991, Hi đng chun mc k toán Úc (AASB) ban hành AASB
1026 "Báo cáo lu chuyn tin t". AASB 1026 chu nhiu nh hng ca SFAS s 95,
10

trong đó yêu cu lung tin đc công b theo cùng ba hot đng:"kinh doanh","đu
t" và "tài chính".  Úc, các công ty không đc phép lp BCLCTT theo phng pháp
gián tip, mc dù phng pháp này đc s dng  M và Vng quc Anh.
SăhìnhăthƠnhăvƠăthayăđiăcaăchunămcăBCLCTTăqucăt:
Theo Alan Jonathan Duboisée de Ricquebourg, (2013), cng ging nh FASB và
ASB, IASC đư nhn ra rng h cn gii quyt các vn đ liên quan đn Báo cáo lu
chuyn qu. Tháng 7 nm 1991 h ban hành D tho công b (ED) 36: Báo cáo lu
chuyn tin t. Tháng 12 nm 1992, h ban hành IAS 7 Báo cáo lu chuyn tin t
(Cash flow statement), hiu lc cho tt c các nm tài chính kt thúc vào hoc sau ngày
1 tháng 1 nm 1994.
IAS 7 coi "lung tin" là s kt hp tt c các lung tin vào và ra ca "tin và
các khon tng đng tin" và không loi tr " tng đng tin" nh FRS 1 (sa đi
1996). "Các khon tng đng tin" theo theo SFAS s 95 bao gm "các khon đu
t ngn hn, có tính thanh khon". IAS 7 phân loi lung tin bng cách s dng
phng pháp ca M: theo hot đng kinh doanh, đu t, và tài chính.
SFAS s 95 và IAS 7 có s khác bit quan trng liên quan vic phân loi lưi sut
và c tc. IAS 7, đon 31, cho phép lưi và c tc đc phân loi di hot đng "kinh
doanh", "đu t" hoc "tài chính", min là phng pháp đc la chn đư đc áp
dng nht quán t mt giai đon k tip. Trong khi đó, SFAS s 95 ch cho phép phân
loi tin lưi nhn đc, chi tr tin lưi và c tc nhn đc là hot đng "kinh doanh",
phân loi chi tr c tc nh hot đng "tài chính".
Tháng 9 nm 2007, IASB đi tên IAS 7 "Báo cáo lu chuyn tin t" t "Cash
Flow Statements" sang "Statement of Cash Flows"

Gn đây hn, IASB sa đi IAS 7 yêu cu vic công b thông tin ca chi phí vn
trong hot đng đu t cho nhng ngun to ra tài sn (IASB, 2010), vn bn này có
hiu lc t nm tài chính kt thúc vào hoc sau ngày 01 tháng mt nm 2010.

11


1.1.2.ăụănghaăthôngătinăcaăBCLCTT:
BCLCTT là báo cáo tài chính có Ủ ngha quan trng đi vi công tác
qun lỦ doanh nghip cng nh đi vi các c quan hu quan và các đi
tng quan tâm nh: Hi đng qun tr, nhà đu t, ngi cho vay, các c quan qun
lỦ cp trên cùng toàn b cán b ca doanh nghip
iăviăniăbădoanhănghip:ă
- Là phng tin cn thit đ nhà qun lỦ phân tích, d đoán kh nng v s lng, thi
gian và đ tin cy ca các lung tin trong k k tip, kim tra mi quan h gia kh
nng sinh li vi lng lu chuyn tin thun và nhng tác đng ca thay đi giá c t
đó lp k hoch kinh doanh, s dng vn có hiu qu cho k đó.
- Là cn c quan trng cho vic xây dng các ch tiêu kinh t, tài chính ca doanh
nghip, t đó doanh nghip có bin pháp c th cho vic nâng cao hiêu qu kinh doanh
ca mình
iăviăđiătngăngoƠiădoanhănghip
- Cung cp thông tin cho ngi s dng v các thay đi trong tài sn thun, c cu tài
chính, kh nng chuyn đi tài sn thành tin, kh nng thanh toán và kh nng ca
doanh nghip trong vic to ra tin trong quá trình hot đng.
- Làm tng kh nng đánh giá khách quan tình hình hot đng ca doanh nghip và
kh nng so sánh ca các doanh nghip vì nó loi tr đc nh hng ca vic s dng
các phng pháp k toán khác nhau cho cùng mt giao dch.
- Cung cp các ch tiêu, s liu đáng tin cy đ đánh giá hiu qu s dng vn ca
doanh nghip, kh nng thanh toán, đng thi cho bit nhu cu ca doanh nghip trong
vic s dng các khon tin.

12

1.2.ăNiădungăcăbnăcaăBCLCTTătheoăchunămcăkătoánăqucăt:
1.2.1.ăNhngăthutăngăcăbn:
Tin:ăBao gm tin mt đang nm gi và tin gi.
Cácăkhonă tngă đngătin: Là các khon đu t ngn hn, có tính thanh khon
cao, có kh nng chuyn đi thành tin mt đ đáp ng các cam kt chi tin ngn hn
hn là cho vic đu t hoc các mc đích khác. Vì vy, mt khon đu t bình thng
mà đ điu kin gi là tng đng tin ch khi nó có k hn ngn, ba tháng hoc ít
hn t ngày mua. Thu chi ngân hàng thng đc xem là hot đng tài chính tng
t nh vay. Tuy nhiên, nu chúng đc hoàn tr theo yêu cu và đc chng minh là
mt phn không th thiu trong qun lỦ tin mt ca mt doanh nghip, thu chi ngân
hàng là mt b phn ca tin và các khon tng đng tin.
1.2.2.ăLungătinăvƠoăvƠăraătrongăBCLCTT:
Mt đn v kinh doanh khi trình bày mt BCLCTT, lung tin trong k đc phân loi
theo hot đng kinh doanh, đu t và tài chính.
Lungătinătăhotăđngăkinhădoanh
Hot đng kinh doanh là nhng hot đng to ra doanh thu ch yu ca đn v kinh
doanh. Do đó, lung tin t hot đng kinh doanh nói chung là kt qu ca các giao
dch và các s kin và điu kin khác nhau mà tham gia vào vic xác đnh lưi hoc l .
+ Lung tin vào ch yu t vic bán hàng hoá và cung cp dch v, tin bn quyn,
phí , hoa hng và doanh thu khác; thu tin mt t các khon đu t , cho vay và hp
đng khác…
+ Lung tin ra ch yu t thanh toán tin mt cho các nhà cung cp hàng hóa và dch
v, thanh toán tin mt cho nhân viên; thanh toán bng tin mt hoc hoàn li tin thu
thu nhp tr khi chúng đc xác đnh là hot đng tài chính hoc hot đng đu t; chi
tin mt cho khon đu t , cho vay và hp đng khác…
Lungătinătăhotăđngăđuăt:
13

Hot đng đu t là nhng hot đng mua li và thanh lỦ tài sn dài hn và các khon
đu t khác không nm trong khon tng đng tin .
+ Lung tin vào ch yu t vic bán tài sn, máy móc thit b , tài sn vô hình và tài
sn dài hn khác; phát hành công c vn ch s hu hoc n ca đn v và li ích
trong công ty liên doanh (tr doanh thu đi vi nhng công c đc phân loi là tng
đng tin mt hoc t chc x lỦ , kinh doanh ) khác; tin thu các khon vay các bên
khác; tin thu t các hp đng tng lai , hp đng k hn , hp đng quyn chn và
hp đng hoán đi , tr khi hp đng đc t chc cho giao dch , kinh doanh , hoc
hóa đn đc phân loi là hot đng tài chính.
+ Lung tin ra ch yu t thanh toán tin mt mua tài sn, máy móc thit b (bao gm
c bt đng sn t xây dng, máy móc thit b) , tài sn vô hình và tài sn dài hn khác;
thanh toán tin mt đ đt đc công c vn hoc n ca đn v khác và các quyn li
khác trong công ty liên doanh (tr các khon thanh toán cho nhng công c phân loi
là tng đng tin mt hoc t chc cho giao dch , kinh doanh ); chi tin mt và các
khon vay cho các bên khác ; thanh toán tin mt cho hp đng tng lai , hp đng k
hn , hp đng quyn chn và hp đng hoán đi , tr khi hp đng đc t chc cho
giao dch , kinh doanh , hoc các khon thanh toán đc phân loi là hot đng tài
chính
LungătinătăhotăđngătƠiăchính:
Hot đng tài chính là nhng hot đng mà dn đn thay đi trong quy mô và thành
phn đóng góp ca vn ch s hu và khon vay ca mt doanh nghip.
+ Lung tin vào ch yu t phát hành c phiu hoc công c vn khác; trái phiu phát
hành, các khon vay, trái phiu, các khon th chp và các khon vay ngn hn hoc
dài hn khác.
+ Lung tin ra ch yu t thanh toán tin mt cho ch s hu đ mua li c phiu ca
doanh nghip; tr tin các khon vay….
14

1.2.3.ăPhngăphápălpăvƠătrìnhăbƠyăBCLCTT:
1.2.3.1ăPhngăphápătrcătip:

Phng pháp trc tip đc thc hin da trên nguyên tc c s k tin. Phng
pháp trc tip cho thy các khon mc nh hng đn lung tin và các tác đng ca
lung tin. Các khon tin thu vào, và các khon tin chi ra và ngun gc c th ca nó
(chng hn nh khách hàng và các nhà cung cp) đc th hin ra sao, trái ngc vi
phng pháp gián tip (tc là da trên c s dn tích) vi cách chuyn đi li nhun
(hoc l) đn các thông tin v lung tin bng mt chui các khon cng vào và các
khon khu tr. Theo IAS 7, các đn v kinh doanh đc khuyn khích lp BCLCTT
theo phng pháp trc tip. Mt li th quan trng ca phng pháp trc tip là nó cho
phép ngi s dng báo cáo tài chính hiu mt cách d dàng hn mi quan h gia li
nhun (l) và lung tin ca đn v, bên cnh đó nó giúp d đoán đc lung tin
tng lai.
Khi tính toán lung tin t hot đng kinh doanh theo phng pháp trc tip phi
xác đnh các loi phiu thu và phiu chi thu tin mt nh tin thu t khách hàng, tin
tr cho nhà cung cp, tin tr lng,…và sau đó sp xp chúng li vi nhau thành
lung tin t hot đng kinh doanh ca BCLCTT. Nhng con s này đc tính bng s
d đu và s d cui k tài khon khác nhau ca doanh nghip và s tng hoc gim
ròng trong tài khon. Nhng thông tin v hot đng kinh doanh có th thu đc t:
+ S sách k toán ca đn v, hoc
+ Bng cách điu chnh doanh thu, giá vn hàng bán và các khon mc khác trong
BCKQHKD cho:
 Thay đi v hàng tn kho và các khon phi thu và phi tr t hot đng kinh doanh
trong k;
 Khon mc không dùng tin mt khác; và
 Khon mc khác mà nh hng đn lung tin ca hot đng đu t hoc tài chính.
15

1.2.3.2ăPhngăphápăgiánătip:
Phng pháp gián tip đc lp da trên c s dn tích. Phng pháp này đc
s dng đ xác đnh lung tin t hot đng kinh doanh - bt đu t s khác bit gia
li nhun (l) và lung tin. Trong bài nghiên cu "Presentation of Consolidated

Statement of Cash Flows under IAS 7, Statement of Cash Flows" đư đ cp lỦ do ti
sao các BCTC cho cng đng không nhanh hn trong vic đi theo mt khái nim lung
tin là bi t lâu ngành k toán có mt s ác cm vi s đo lng hiu sut hot đng
ca vn theo c s tin mt. iu này phn ln là bi nguyên tc ca c s dn tích,
công nhn doanh thu khi thu đc và chi phí khi phát sinh, và cách nhìn BCLCTT nh
mt cách tip cn ngc tr li c s tin.
Mc dù phng pháp gián tip đc s dng nhiu hn trong thc t, tuy nhiên
phng pháp này có mt bt li. Phng pháp này là gây khó khn cho ngi s dng
BCTC đ hiu đc thông tin trình bày vì thông tin này không phn ánh mt cách hiu
qu lung tin thu vào và lung tin chi ra ca tin và các khon tng đng tin. 
thc hin phng pháp gián tip ta ly li nhun trc thu (hoc l) trong nm (chênh
lch gia doanh thu và chi phí) điu chnh:
+ iu chnh liên quan đn thu nhp và chi phí (đc bao gm li nhun / l trong
nm) mà không phi là mt phn ca hot đng kinh doanh nh:
 Thu nhp tài chính đc trích và chi phí tài chính đc b sung (ngha là thu nhp t
lưi hoc chi phí lưi vay)
 Khon mc doanh thu và chi phí không nh hng đn tin mt đc khu tr hoc
b sung (tc là chi phí khu hao bi vì chúng làm gim li nhun và chúng là khon
mc phi tin t)
 Doanh thu và chi phí đc to ra bi vic thanh lỦ tài sn c đnh và đu t dài hn
(doanh thu đc khu tr và chi phí đc thêm do thc t chúng là các khon mc
không liên quan đn hot đng kinh doanh, nhng chúng là mt phn ca hot đng
16

đu t mà lung tin đc xác đnh là chênh lch gia lung lung tin thu vào và
lung tin chi ra).
+ iu chnh do thay đi c cu vn lu đng (thay đi trong hàng tn kho, khon phi
thu, khon phi tr, và tài khon vưng lai khác).
Thu nhp và chi phí, bao gm li nhun (l) trong nm, là các khon mc đư
đc xác đnh cn c vào c s dn tích hn là da trên c s tin mt, dn đn khác

bit gia thu nhp vi lng tin mt nhn đc t khách hàng.
BCLCTT theo phng pháp gián tip minh ha nhng thay đi trong hu ht các
b phn ca tài sn và n ngn hn. Thay đi trong hàng tn kho, khon phi thu,
khon phi tr, và tài khon tin gi thanh toán khác đc s dng đ xác đnh lung
tin t hot đng kinh doanh.
Trong phng pháp gián tip, li nhun ròng t BCKQHKD đc s dng đ
tính toán lung tin thun t hot đng kinh doanh. K t khi BCKQHKD đc
chun b trên c s dn tích, trong đó doanh thu đc ghi nhn khi phát sinh ch
không phi khi thc t thu đc, do đó li nhun ròng không đi din cho lung tin
thun t hot đng kinh doanh và điu đó dn đn s cn thit đ điu chnh li nhun
trc thu và lưi vay (EBIT) cho nhng khon mc mà có nh hng li nhun ròng
mc dù không thc s đư tr hoc nhn tin.
1.3.ăMiăquanăhăgiaăBCLCTTăvà các BCTC khác:
1.3.1.ăMiăquanăhăgiaăBCLCTTăvƠăBCKT:
T khi k toán dn tích ra đi, bng cân đi k toán phát trin ni bt và tr thành
trng tâm trong báo cáo tài chính, điu này vn tip din đn cui th k 17. Vào đu
th k 18, trng tâm đư chuyn t bng cân đi và lên báo cáo kt qu hot đng kinh
doanh (Brown, 1971, trang 9).
17

Nhng con s trong BCLCTT có ngun gc t nhng thay đi trong bng cân đi
k toán trong nm ca mt doanh nghip. Nhng thay đi trong tài khon bng cân đi
dn đn thay đi s liu báo cáo trong BCLCTT .
Nhng s thay đi ca các tài khon trong bn cân đi k toán là nhng nn tng
c bn đ chun b mt BCLCTT. Nhng thay đi v tài sn , n, và vn ch s hu là
nhng s liu báo cáo trong BCLCTT, hoc nhng thay đi đc s dng đ xác đnh
tng lung tin ( nh trong trng hp ca s thay đi trong li nhun gi li , đc
chia thành thành phn thu nhp thun ca nó và phn c tc ca nó )
Lu Ủ: Khi trình bày lung tin t hot đng kinh doanh, li nhun ròng đc
trình bày đu tiên , sau đó s thc hin mt s điu chnh li nhun ròng đ xác đnh

tng cng lung tin t hot đng kinh doanh . Các tài sn và n phi tr bao gm là
phn ca các hot đng kinh doanh có lưi ca mt doanh nghip .
Ví d, các tài khon tài sn phi thu đc tng lên (ghi N) khi bán chu cho
khách hàng. Các tài khon tài sn hàng tn kho b gim (ghi Có) khi ghi nhn giá vn
hàng bán. Các tài khon tài khon phi tr tng (ghi Có) khi ghi nhn chi phí cha
thanh toán.
Các quy tc đ điu chnh lung tin đn li nhun ròng là:
+ Tng tài sn trong k làm gim lung tin t li nhun.
+ Gim n trong k làm gim lung tin t li nhun.
+ Tng tài sn trong k làm tng lung tin t li nhun.
+ Tng n trong k làm tng lung tin t li nhun.
1.3.2. MiăquanăhăgiaăBCLCTTăvƠăBCKQHKD:
Mi quan h gia BCLCTT và BCKQHDKD là nm  hot đng kinh doanh ca
BCLCTT. Do BCLCTT đc lp sau BCKQHDKD nên trong phn hot đng sn xut
kinh doanh s dng thông tin trên BCKQHKD. Ch tiêu đu tiên trong hot đng
kinh doanh là li nhun ròng, đó là thông tin chính xác đc trình bày trên
18

BCKQHKD trong k. Mt ch tiêu khác là chi phí khu hao, cng xut hin trên
BCKQHKD.  xác đnh s lng tin thun t hot đng kinh doanh, công ty khu
tr li nhun ròng t tài khon khu hao và nhng thay đi trong nhng tài khon nht
đnh trên BCKT.
Trong khi BCLCTT thc hin da trên c s tin thì BCKQHKD da trên c s
dn tích. Khi đi chiu thông tin gia hai báo cáo này vi nhau, ta s nm bt toàn din
kt qu hot đng ca doanh nghip. Theo cách tính ca BCLCTT thì kt qu hot
đng trong mt k bng tng s tin thc thu đc trong k tr đi tng s tin thc chi
ra trong k, cách tính này rt có c s khi xut phát đim ca nó là tin và đích đn ca
nó cng là tin. Trong khi đó, theo BCKQHKD thì kt qu kinh doanh trong k bng
thu nhp thc hin trong k tr chi phí to ra tng ng vi thu nhp đó. Theo c s k
toán dn tích mi giao dch kinh t liên quan đn tài sn, n phi tr, ngun vn ch s

hu, doanh thu và chi phí đc ghi nhn ti thi đim phát sinh giao dch, không quan
tâm đn thi đim thc t thu hoc chi tin. BCKQHKD chính là phn ánh kt qu
hot đng trên c s đi chiu thu nhp vi chi phí liên quan ti thu nhp đó.
Nhc đim ca k toán dn tích là k toán theo c s dn tích đôi khi không
tuân th theo yêu cu khách quan trong k toán, nó ghi nhn doanh thu và chi phí
không da vào lung tin tng ng thu vào hay chi ra mà da vào thi đim giao dch
phát sinh, s liu trên BCTC th hin mt phn Ủ kin ch quan ca nhà k toán. S
tách ri gia thc thu và thu nhp, thc chi có th dn đn đánh giá sai các nguy c
hay c hi ca doanh nghip. BCLCTT s giúp phát hin ra các nguy c hay c hi đó.
Theo c s tin s có mt u đim ni bt là tính khách quan cao khi trình thông tin
trong BCTC. Tin thu vào và chi ra là nhng hot đng "hu hình", s tin và ngày
thu, chi tin đc xác đnh chính xác, c th không ph thuc vào Ủ mun ch quan
ca nhà qun tr DN. Khi doanh nghip bán chu hàng hóa thì vn đc ghi nhn doanh
thu, nó dn đn lưi trong BCKQHKD. Nu nh vì lỦ do nào đó doanh nghip không
thu đc tin t ngi mua thì khon lưi đư ghi nhn s là mt khon lưi "o".