Hoàn thiện hệ thống kế toán chi phí tại công ty TNHH yahon

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH



H THÙY NHUNG


HOÀN THIN H THNG K TOÁN CHI PHÍ TI
CÔNG TY TNHH YAHON


Chuyên ngành: K toán ậ Kim toán
Mã s : 60340301


LUNăVNăTHC SăKINHăT


Ngiăhng dn khoa hc: TS. HUNH LI



TP. H CHÍ MINH - 2014

LIăCAMăOAN
Tôi xin cam đoan đ tài này là kt qu ca quá trình nghiên cu trung thc
ca riêng tôi. Các s liu và tài liu trích dn có ngun gc rõ rƠng vƠ cha tng
đc ai công b trong các đ tƠi trc đơy.
H Thùy Nhung























MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH
DANH MC CÁC S 
PHN M U 1
CHNG 1: TNG QUAN V H THNG K TOÁN CHI PHÍ 6
1.1. Khái nim chi phí và tip cn chi phí theo các mc đích khác nhau 6
1.1.1.Khái nim chi phí: 6
1.1.2.Các hình thc tip cn chi phí 6
1.2. Nhu cu thông tin chi phí và mc tiêu ca h thng k toán chi phí 9
1.2.1.Nhu cu thông tin chi phí 9
1.2.2.Các mc tiêu ca h thng k toán chi phí doanh nghip 10
1.3. H thng k toán chi phí; các b phn cu thành và quy trình ca h thng
k toán chi phí 12
1.3.1. H thng k toán chi phí 12
1.3.2. Các b phn cu thành h thng k toán chi phí 12

1.3.3. Quy trình k toán chi phí doanh nhip 15
1.4. Xu hng chuyn bin và tình hình t chc công tác k toán chi phí  mt
s quc gia. 19
1.4.1.Các xu hng chuyn bin ca h thng k toán chi phí 19
1.4.2.Tình hình t chc công tác k toán chi phí ti mt s quc gia và bài hc
kinh nghim cho Vit Nam. 23
CHNG 2: THC TRNG H THNG K TOÁN CHI PHÍ TI CÔNG TY
TNHH YAHON 28
2.1. Gii thiu khái quát v Công ty TNHH Yahon 28

2.1.1.Lch s hình thành và phát trin ca công ty 28
2.1.2.Quyn hn, chc nng, nhim v, phng hng phát trin ca công ty 28
2.1.2.1. Quyn hn. 28
2.1.2.2. Chc nng vƠ nhim v. 29
2.1.2.3. Phng hng phát trin ca công ty 29
2.1.3.c đim sn phm ậ K thut công ngh - T chc qun lý - Tài chính ca
công ty 29
2.1.3.1. c đim sn phm 29
2.1.3.2. Quy trình công ngh 30
2.1.3.3. T chc sn xut vƠ kinh doanh ti công ty 31
2.1.3.4. C cu t chc b máy qun lý 32
2.1.4.c đim k toán ca công ty 32
2.1.4.1. T chc b máy k toán 33
2.1.4.2. T chc h thng chng t 33
2.1.4.3. T chc h thng tài khon 33
2.1.4.4. T chc h thng s sách k toán 34
2.1.4.5. T chc h thng báo cáo k toán 34
2.2. Thc trng h thng k toán chi phí ti Công ty TNHH Yahon 34
2.2.1.Nhng vn đ chung v h thng k toán chi phí ti công ty TNHH Yahon34
2.2.2.Ni dung h thng k toán chi phí ti công ty TNHH Yahon 35
2.3. ánh giá thc trng h thng k toán chi phí. 41
3.1. Quan đim hoàn thin h thng k toán chi phí theo hng nâng cao tính
hu ích thông tin cho qun tr hot đng sn xut kinh doanh 47
3.2. Các gii pháp hoàn thin h thng k toán chi phí theo hng nâng cao tính
hu ích thông tin cho qun tr hot đng sn xut kinh doanh 48
3.2.1.Gii pháp hoàn thin mc tiêu h thng k toán chi phí 48
3.2.2.Gii pháp hoàn thin mô hình k toán chi phí 48

3.2.3.Gii pháp hoàn thin cu trúc h thng k toán chi phí. 49
3.2.4.Gii pháp hoàn thin quy trình h thng k toán chi phí. 51




3.2.5.Các gii pháp h tr thc hin quy trình k toán chi phí 56
3.2.5.1. Gii pháp phân loi, phân tích chi phí theo nhu cu thông tin qun tr 57
3.2.5.2. Gii pháp v chng t k toán 62
3.2.5.3. Gii pháp v tài khon vƠ phng pháp ghi chép chi phí 63
3.2.5.4. Gii pháp v phng pháp xác đnh chi phí hay tính giá thành 64
3.2.5.5. Gii pháp v báo cáo sn xut và k thut tính giá thành sn phm 65
3.2.5.6. Gii pháp v kt ni thông tin chi phí cho mc tiêu qun tr 69
KT LUN 74
TÀI LIU THAM KHO
PH LC





BNG CH VIT TT
ACB
Activity Based Costing
ABM
Activity Based Management
BCTC
Báo cáo tài chính
BHTN
Bo him tht nghip

BHXH
Bo him xã hi
BHYT
Bo him y t
BP
Bin phí
CCDC
Công c dng c
NCTTSX
Nhân công trc tip sn xut
CPNCTT
Chi phí nhân công trc tip
CPNVLTT
Chi phí nguyên vt liu trc tip
CPSX
Chi phí sn xut
CPSXC
Chi phí sn xut chung
CPSXDD
Chi phí sn xut d dang
CVP
Chi phí ậ khi lng ậ li nhun
DN
Doanh nghip
P
nh phí
PSX
nh phí sn xut
PBH
nh phí bán hàng

PQL
nh phí qun lý
HTK
Hàng tn kho
KH TSC
Khu hao tài sn c đnh
KKTX
Kê khai thng xuyên
KPC
Kinh phí công đoƠn
KTCP
K toán chi phí
KTQT
K toán qun tr
NCTT
Nhân công trc tip
NVL
Nguyên vt liu




NVLTT
Nguyên vt liu trc tip
NVPX
Nhơn viên phơn xng
PCCC
Phòng cháy cha cháy
Q-BTC
Quyt đnh ậ B tài chính

QLSX
Qun lý sn xut
SLSPDD
S lng sn phm d dang
SPDD
Sn phm d dang
SXKD
Sn xut kinh doanh
TC
Tài chính
TK
Tài khon
TNHH
Trách nhim hu hn
TSC
Tài sn c đnh





DANH MC CÁC BNG
Bng 3.1: Bng phân loi chi phí theo bin phí vƠ đnh phí 58
Bng 3.2: Bng phân loi chi phí đnh mc đc vƠ không đnh mc đc 61
Bng 3.3: Bng hng dn thit k chng t chi phí 62
Bng 3.4: Báo cáo sn xut (phng pháp bình quơn) 66
Bng 3.5: Báo cáo sn xut (phng pháp FIFO) 68
Bng 3.6: Bng xây dng đnh mc 71

DANH MC CÁC HÌNH
Hình 1.1: Tip cn chi phí cho nhng mc đích khác nhau 7
Hình 1.2: Các thành phn ca h thng k toán chi phí 13
Hình 1.3: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí công vic 18
Hình 1.4: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí theo quy trình 18
Hình 1.5: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí hn hp 19
Hình 3.1: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí công vic 53
Hình 3.2: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí theo quy trình 54
Hình 3.3: Quy trình k toán chi phí và tính giá thành sn phm trong h thng k
toán chi phí hn hp 55






DANH MCăCÁCăSă
S đ 1.1: Các quy trình k toán chi phí 16
S đ 2.1: Quy trình công ngh sn xut 31
S đ 2.2: T chc qun lý ca công ty 32
S đ 2.3: S đ t chc b máy k toán 33
S đ 2.4: S đ tp hp chi phí và tính giá thành sn phm tháng 03/2014 40

S đ 2.5: S đ quy trình ghi s k toán ti công ty 40
S đ 3.1: Mô hình t chc b máy k toán 49
S đ 3.2: Quy trình k toán chi phí ti công ty 51
S đ 3.3: Ghi nhn và phân tích thông tin ca h thng k toán chi phí 63
S đ 3.4: Kt ni thông tin chi phí cho mc tiêu qun tr theo mô hình ng x chi
phí 72





DANH MC PH LC
Ph lc 01: Bng tính giá thành sn phm tháng 03/2014
Ph lc 02: Phiu sn xut
Ph lc 03: Phiu xut kho
Ph lc 04: S chi tit tài khon 621
Ph lc 05: S chi tit tài khon 622
Ph lc 06: S chi tit tài khon 627
Ph lc 07: Phiu tính giá thành và s kt ni thông tin cho mc tiêu qun tr

1



PHNăMăU
1. Tính cp thit caăđ tài:
Trong bi cnh hi nhp kinh t quc t hin nay, đc bit khi Vit Nam gia
nhp T chc Thng Mi Th Gii WTO thì môi trng cnh tranh ngƠy cƠng
khc lit vƠ đy bin đng. Hin nay, khi nn kinh t th gii nói chung vƠ nn kinh
t Vit Nam nói riêng vn đang b nh hng bi cuc khng hong tƠi chính toàn

cu, các doanh nghip đang chu sc ép cnh tranh rt ln.  có th tn ti vƠ phát
trin, các doanh nghip cn phi có h thng thông tin phù hp vƠ đáng tin cy đ
giúp các nhƠ qun tr đa ra các quyt đnh kinh doanh kp thi. Trong các doanh
nghip sn xut, thông tin v chi phí đóng vai trò vô cùng quan trng trong vic
giúp các nhƠ qun tr kim soát chi phí, đánh giá hiu qu hot đng sn xut kinh
doanh đ có các quyt đnh phù hp và hiu qu. H thng k toán chi phí luôn
luôn tn ti trong mi t chc, tuy nhiên, tác dng cung cp thông tin cho các đi
tng khác nhau s khác nhau, tu thuc vƠo vic xơy dng vƠ khai thác h thng
k toán chi phí đó.
Công ty TNHH Yahon lƠ công ty 100% vn đu t ca Ơi Loan, chuyên
sn xut kinh doanh các mt hƠng s dng mt ln phc v cho nhu cu tiêu dùng
nh: Khn giy t, khn giy hp, khn t Baby,ầ. Tuy nhiên, h thng k toán
chi phí trong công ty hin nay mi ch tp trung vƠo k toán tƠi chính phc v cho
vic lp các báo cáo tƠi chính lƠ ch yu. H thng k toán chi phí hng vƠo vic
cung cp thông tin phc v cho vic lp k hoch, kim soát vƠ đánh giá hot đng
sn xut trong công ty còn rt hn ch. H thng k toán chi phí hin nay không th
cung cp các thông tin phù hp, kp thi vƠ tin cy cho vic ra các quyt đnh kinh
doanh ca các nhƠ qun tr doanh nghip vì vy công ty đang gp phi nhng hn
ch, thiu thông tin chi phí đ gii quyt các vn đ qun tr kinh doanh đang đt ra
trong môi trng cnh tranh ngƠy cƠng khc lit nh hin nay.
Xut phát t tm quan trng, s cn thit ca thông tin chi phí, tác gi chn
đ tƠi “HoƠnăthinăhăthngăkătoánăchiăphíătiăCôngătyăTNHHăYahon” lƠm đ
tƠi lun vn ca mình. Lun vn ch tp trung hoƠn thin h thng k toán chi phí
2



theo hng nơng cao tính hu ích thông tin cho qun tr hot đng sn xut kinh
doanh.
2. Các công trình nghiên cuăliênăquanăđnăđ tài

Nghiên cu v h thng k toán chi phí doanh nghip đư đc rt nhiu cá
nhân, t chc thc hin. Trong lun vn nƠy, tác gi ch s dng nhng công trình
liên quan đn thc hin đ tài và tác gi s dng trong đ tài.
- Các công trình nghiên cuănc ngoài
Trong nhng nm gn đơy, các công trình nghiên cu k toán chi phí trên th
gii đư có góc nhìn mi v cu trúc h thng k toán chi phí vƠ hng đn nâng cao
thông tin chi phí cho qun tr đ phù hp vi nhng thay đi môi trng kinh doanh
đt ra nhu cu mi v thông tin chi phí cho qun tr. C th,
Công trình nghiên cu ca tác gi James R. Martin (2005), Management
Accounting: Concepts, Techniques & Controversial Issues. Công trình nƠy đa ra
mt góc nhìn mi v cu trúc h thng k toán chi phí theo nm thành phn c bn
là phng pháp thông tin chi phí đu vƠo, phng pháp đánh giá hƠng tn kho,
phng pháp tp hp chi phí, phng pháp tính giá vn hay giá thƠnh, phng pháp
ghi nhn thông tin chi phí trên h thng s k toán và ch ra quy trình k toán chi
phí là chn lc, lp ghép các thành phn nƠy đ đm bo thông tin chi phí cho
nhng mc đích nht đnh.
Công trình nghiên cu h thng k toán chi phí ca tác gi Kim Langfield ậ
Smith, Helen Thorne, Ronald Hilton (2012), Management Accounting Information
for Creating and Managing Value. Công trình nƠy đc tp trung nghiên cu, trình
bày qua nhiu khía cnh, nhiu ni dung ca h thng k toán chi phí  các chng
5, chng 6, chng 7, chng 8 vƠ vi nhng cnh báo v s thay đi môi trng
sn xut kinh doanh cn phi tip cn, điu chnh li ni dung, k thut h thng k
toán chi phí cho thích hp vi nhu cu, nn tng hot đng, qun tr, k toán, k
thut ca doanh nghip.
Công trình nghiên cu ca Robin Cooper, Robert Kaplan, và H.Thomas
Johnson đư đa ra mt phng pháp tính chi phí mi đc thit k nhm khc phc
3

các nhc đim ca h thng k toán chi phí truyn thng, đó lƠ h thng tính chi
phí theo hot đng (ABC) đ m rng thông tin cho qun tr nhng hn ch ca
phng pháp nƠy lƠ khó phù hp vi nhng doanh nghip nh và va, nhng doanh
nghip có trình đ qun tr còn lc hu.
- Các công trình nghiên cuătrongănc
Nghiên cu h thng k toán chi phí cng đc rt nhiu cá nhân, t chc
trong nc nghiên cu. Tuy nhiên, hu nh các công trình nghiên cu nƠy thng
da trên góc nhìn truyn thng v h thng k toán chi phí  Vit Nam, theo quy
trình công vic ca k toán tài chính và phát trin chi tit thêm thông tin chi phí hay
giá thành phc v cho qun tr. C th,
+ Nguyn Duy Hòa (2007) vi lun vn ắHoƠn thin t chc k toán chi phí
sn xut và tính giá thành sn phm ti công ty dt may Thành Công”,
+ Phm Vn Út (2004) vi lun vn ắXơy dng h thng k toán qun tr ti
các doanh nghip ch bin g  tnh Bình Dng”
+ H Th Hu (2011) vi lun vn ắXơy dng h thng k toán qun tr trong
doanh nghip sn xut ti TP.HCM”
ầ
V c bn các công trình này tip cn, xây dng h thng k toán chi phí trên
c s truyn thng theo quy trình công vic k toán tƠi chính đ t đó hoƠn thin h
thng k toán chi phí theo nhng mc đích khác nhau nh Nguyn Duy Hòa (2007)
hng đn thông tin chi phí cho báo cáo tài chính; Phm Vn Út (2004), H Th
Hu (2011) hng đn thông tin chi phí cho qun tr nhng cha chi tit thông tin
chi phí thích hp cho các công c qun tr.
Trên c s k tha các công trình nghiên cu trong vƠ ngoƠi nc, tác gi
tip cn h thng k toán chi phí theo góc nhìn mi là các thành phn cu thành h
thng k toán chi phí và phát trin theo hng chi tit, nâng cao thông tin chi phí
cho qun tr.
3. Mc tiêu nghiên cu caăđ tài
4

Mc tiêu chung ca đ tƠi lƠ hoƠn thin h thng k toán chi phí ti công ty
TNHH Yahon theo hng nơng cao tính hu ích thông tin cho qun tr đ đáp ng
mc tiêu kim tra, giám sát, đánh giá tình hình, kt qu, hiu qu quá trình hot
đng sn xut kinh doanh; đnh hng chi phí, đnh hng hot đng sn xut kinh
doanh vƠ la chn phng án kinh doanh thích hp trong môi trng hin nay. C
th;
- Xác lp các c s lý lun v h thng k toán chi phí doanh nghip trong nn
kinh t th trng.
- Phơn tích rõ thc trng h thng k toán chi phí ti Công ty TNHH Yahon,
rút ra nhng vn đ hn ch trong vic cung cp thông tin chi phí linh hot cho
nhng mc đích khác nhau.
-  xut phng hng vƠ gii pháp hoƠn thin h thng k toán chi phí theo
hng nơng cao tính linh hot cho nhng mc đích khác nhau.
4. i tng nghiên cu và phm vi nghiên cu
i tng nghiên cu ca lun vn lƠ lý thuyt và thc tin h thng k toán
chi phí doanh nghip trong nn kinh t th trng.
Phm vi nghiên cu ch tp trung vào h thng k toán chi phí theo hng
nâng cao tính linh hot trong cung cp thông tin cho nhng đi tng khác nhau ti
Công ty TNHH Yahon và thi gian thc hin nm 2014.
5. Phngăphápănghiênăcu
Phng pháp nghiên cu ch yu ca tác gi trong thc hin đ tài lƠ phng
pháp đnh tính và c th phng pháp nghiên cu nƠy trong các chng nh sau:
- Tip cn, chn lc, tng hp các lý thuyt k toán chi phí đ xác lp c s
lun trong chng 1.
- Tip cn, kho sát và tng hp thc tin h thng k toán chi phí ti Công ty
TNHH Yahon  chng 2.
- Phân tích, chn lc, quy np nhng quan đim, mô hình và gii pháp hoàn
thin  chng 3.

6. Nhng mong munăđóngăgópăca lunăvn
5



- a ra hng tip cn mi v h thng k toán chi phí theo các thành phn
cu trúc đ đáp ng linh hot cho nhng mc tiêu khác nhau. C th là tip cn h
thng k toán chi phí theo nm thƠnh phn và chn la các thành phn đ sp xp
thành nhng quy trình theo nhng mc tiêu khác nhau.
- C th hóa góc nhìn và hng tip cn này thành nhng quan đim và các
ni dung trong hoàn thin h thng k toán chi phí ti Công ty. C th là hoàn thin
các b phn cu thành h thng k toán chi phí và ni dung quy trình k toán chi phí
đ cung cp thông tin cho các đi tng s dng khác nhau, ch yu là nhà qun tr
trong ni b doanh nghip.
7. Kt cuăđ tài d kin
Lun vn gm 3 chng:
Chngă1: Tng quan v h thng k toán chi phí doanh nghip
Chngă2: Thc trng h thng k toán chi phí ti Công ty TNHH Yahon.
Chngă3: Các gii pháp hoàn thin h thng k toán chi phí theo hng nâng cao
tính hu ích thông tin cho qun tr hot đng sn xut kinh doanh ti Công ty
TNHH Yahon
Ngoài ra, lun vn còn có thêm phn ph lc trình bày các biu mu, chng
t nhm minh ha cho phn ni dung trình bày trong lun vn.
6



CHNGă1
TNGăQUANăVăHăTHNGăKăTOÁNăCHIăPHệ
1.1. Khái nim chi phí và tip cn chi phí theo các mcăđíchăkhácănhau

1.1.1. Khái nim chi phí:
Hot đng sn xut kinh doanh luôn gn lin vi s phát sinh chi phí. Tuy
nhiên, chi phí đc tip cn theo nhiu góc đ khác nhau:
- Nu tip cn theo hc thuyt giá tr, chi phí lƠ biu hin bng tin toƠn b
hao phí v lao đng sng vƠ lao đng vt hóa phát sinh trong quá trình hot đng
sn xut kinh doanh ca doanh nghip.
- Nu tip cn chi phí theo khuôn mu chun mc k toán, chi phí là nhng
phí tn phát sinh làm gim ngun lc kinh t ca doanh nghip đang kim soát
trong k gn lin vi mc đích sn xut kinh doanh vƠ tác đng gim vn s hu.
Nh vy ắchi phí nh lƠ mt ngun lc hy sinh hoc mt đi đ đt đc mt
mc đích c th” (Horngren et al., 2012). Hu ht mi ngi đu xem chi phí là hao
phí ngun lc kinh t tính bng tin đ đi ly hàng hóa và dch v và t đó chi phí
có th đc tip cn vi nhng góc nhìn khác nhau nhng v c bn bn cht ca
chi phí là phí tn v ngun lc kinh t, v tài sn gn lin vi nhng mc đích nht
đnh trong kinh doanh.
1.1.2. Các hình thc tip cn chi phí
Tuy cùng bn cht nhng chi phí đc tip cn theo nhiu hình thc gn lin
vi nhng mc đích qun lý, kim soát cng nh đo lng chi phí khác nhau. V c
bn,  góc nhìn k toán, chi phí đc tip cn theo hai mc đích chính là cung cp
thông tin chi phí đ lp, trình bày trên báo cáo tài chính và cung cp thông tin chi
phí đ lp, trình bày trên báo cáo qun tr (Hình 1.1)





7

Cung
cp
Qung
cáo
Sn
xut
Nghiên
cu &
phát
trin
Chc
nng
chui giá
tr
Trc sx
Sau sx
Chi phí
chui
giá tr
Giá
tr sp
Giá
thành sp
Báo cáo TC
Phân tích li nhun, đnh giá cho mc tiêu ngn hn
Phân tích li nhun, đnh giá cho chin lc dài hn
Phân
phi
Dch
v

KH
Hình 1.1: Tip cn chi phí cho nhng mcăđíchăkhác nhau








(Kim Langfield-Smith et.al., 2012.)
Vi mc đích cung cp thông tin chi phí đ lp, trình bày thông tin trên báo
cáo tƠi chính, chi phí đc nhn đnh, đo lng, ghi nhn, trình bày theo nhng
nguyên tc, quy đnh ca chính sách k toán chung ca mt quc gia. C th, theo
mc đích nƠy, thông tin chi phí đc th hin nh sau :
- Chi phí đc nhn din theo chi phí thc t.
- Giá thƠnh sn phm đc tính theo phng pháp toƠn b: giá thƠnh bao gm
chi phí nguyên vt liu trc tip, chi phí nhân công trc tip, chi phí sn xut chung
hay giá thành sn phm gm bin phí sn xut vƠ đnh phí sn xut. Các chi phí
khác nh chi phí bán hƠng, chi phí qun lý doanh nghip, lãi vay đc ghi nhn vào
chi phí thi k.
- Trên bng cơn đi k toán: chi phí đc th hin  ch tiêu giá vn sn phm
d dang (TK154), giá vn thƠnh phm tn kho (TK 155) vƠ đc đo lng theo
phng pháp toƠn b.
8



- Trên báo cáo kt qu kinh doanh: chi phí đc th hin  ch tiêu giá vn
hàng bán tính theo phng pháp toƠn b và chi phí bán hƠng, chi phí qun lý doanh

nghip, lãi vay;
- Trong giá bán, chi phí đc th hin qua các b phn cu thƠnh giá bán
Giá bán = Giá vn + Chi phí bán hƠng vƠ qun lý + Li nhun mc tiêu
Vi mc đích cung cp thông tin đ lp, trình bày báo cáo qun tr hay báo
cáo thông tin đ thc hin các chc nng qun tr, chi phí đc nhn đnh, đo lng,
ghi nhn, trình bày theo nhng quy chun qun tr ni b ca mi doanh nghip. C
th, theo mc đích nƠy, chi phí phí thng th hin nh sau:
- Chi phí đc th hin linh hot  các phm vi khác nhau nh chi phí thc t,
chi phí c tính theo chin lc, k hoch hay d toán.
- Giá thành sn phm đc tính theo nhiu phng pháp khác nhau, vi
phng pháp trc tip, giá thành bao gm bin phí nguyên vt liu trc tip, bin
phí nhân công trc tip, bin phí sn xut chung hay giá thành ch có bin phí sn
xut. Tt c đnh phí và chi phí bán hàng qun lý đc ghi nhn vào chi phí thi k.
Ngoài ra, chi phí có th đc th hin theo nhng mô hình qun tr chi phí khác.
- Trên báo cáo qun tr, chi phí đc th hin rt đa dng, nu theo phng
pháp trc tip, chi phí đc th hin qua ch tiêu giá vn sn phm tn kho ch đc
tính có bin phí sn xut.
- Trên báo cáo kt qu kinh doanh, chi phí đc th hin khá linh hot theo
nhng mô hình qun tr khác nhau nhng ph bin đc th hin thƠnh nhng loi
chi phí nh: bin phí vƠ đnh phí, chi phí đnh mc đc vƠ không đnh mc đc,
chi phí kim soát đc vƠ không kim soát đc,ầc th, vi báo cáo kt qu kinh
doanh theo hình thc ng x chi phí, chi phí lƠ mt mc trong các ch tiêu sau :
• Doanh thu
• Bin phí
• S d đm phí
• nh phí b phn
• S d b phn
9

• nh phí chung
• Li nhun
- Trong giá bán, chi phí cng th hin khá linh hot, c th, theo phng pháp
trc tip, chi phí đc th hin qua các b phn sau :
• Giá bán = Bin phí + nh phí + Li nhun mc tiêu
1.2. Nhu cu thông tin chi phí và mc tiêu ca h thng k toán chi phí
1.2.1. Nhu cu thông tin chi phí
- Nhu cu thông tin chi phí hot đng doanh nghip ca các đi tng có liên
quan đc th hin nh sau :
+ Nhu cu thông tin chi phí hot đng doanh nghip ca các đi tng bên
ngoài doanh nghip: Vi các đi tng bên ngoài thng quan tơm đn các thông
tin chi phí trên báo cáo tài chính, đó chính lƠ thông tin v giá vn sn phm d
dang, giá vn thành phm, giá vn hàng bán theo phng pháp toƠn b và nhng
thông tin liên quan đn quá trình, kt qu, hiu qu hot đng ca doanh nghip
nhm giúp h ra các quyt đnh phù hp vi mc tiêu mà h quan tâm.
+ Nhu cu thông tin chi phí hot đng doanh nghip ca các đi tng bên
trong doanh nghip: Vi các đi tng bên trong doanh nghip thng quan tâm
đn các thông tin qun tr, vì vy, thông tin chi phí mà h quan tâm chính là thông
tin v tình hình chi phí sn xut, giá thƠnh đ phc v cho vic kim tra, đánh giá
tình hình chi phí hot đng sn xut kinh doanh hay nhng thông tin phc v cho
vic kim soát chi phí cng nh thông tin đ đnh hng sn xut vì vy thông tin
chi phí cng đc th hin linh hot theo nhng phng pháp đo lng khác nhau.
- Xu hng và trng tâm nhu cu thông tin chi phí hot đng doanh nghip
Chi phí là mt yu t quan trng chi phi đn kt qu, hiu qu hot đng
kinh doanh. V c bn, thông tin chi phí hng đn đáp ng nhu cu thông tin cho
vic lp và trình bày chi phí, giá vn sn phm trên báo cáo tƠi chính, đng thi
thông tin chi phí cng hng đn đáp ng nhu cu thông tin cho qun tr.
NgƠy nay, môi trng hot đng sn xut kinh doanh thay đi nhanh chóng,
các doanh nghip mun tn ti và phát trin thì h thng k toán chi phí không ch

10



đáp ng nhu cu thông tin cho lp và trình bày báo cáo tài chính mà còn phi đáp
ng nhu cu thông tin cho qun tr. Tuy nhiên, vi thông tin chi phí trình bày trên
báo cáo tài chính không th đáp ng nhu cu thông tin cho qun tr, vì vy, s thay
đi môi trng hot đng sn xut kinh doanh đư đt ra nhu cu thông tin chi phí
cho qun tr chi phí, đánh giá hiu qu hot đng, ra quyt đnh kinh doanh là ngày
càng cn thit, cn phi gia tng đ đáp ng cho vic phân tích, kim soát, hoch
đnh các vn đ liên quan đn hot đng sn xut theo nhng mô hình, phng pháp
qun tr riêng ca doanh nghip.
1.2.2. Các mc tiêu ca h thng k toán chi phí doanh nghip
- Các mc tiêu ca h thng k toán chi phí
H thng k toán chi phí va cung cp thông tin chi phí, giá thành cho các
đi tng bên ngoài doanh nghip có quyn li kinh t liên quan, va cung cp
thông tin chi phí, giá thƠnh đ thc hin chc nng qun lý trong ni b doanh
nghip. K toán chi phí thc hin vic thu thp, x lý, kim tra, phân tích và cung
cp thông tin kinh t, tài chính, nhm hng đn các mc tiêu sau:
+ o lng kt qu vƠ đánh giá thƠnh qu qun lý ca nhng nhà qun lý
nh so sánh kt qu thc t vi k hoch, d toán thông qua các thc đo tƠi chính
và phi tài chính.
+ m bo các quy đnh, yêu cu pháp lý, các quy đnh và ch đ, nguyên
tc, phng pháp k toán phi tuân th liên quan đn chi phí.
+ Phc v cho vic đ ra các chin lc tng quát, lp các d toán liên quan
đn chi phí nh chi phí đu t phát trin vào sn phm mi, đu t cho tƠi sn hu
hình, vô hình, mua sm nguyên vt liuầ
+ Cung cp thông tin liên quan đn các giai đon phân b ngun lc kinh t
cho hot đng sn xut kinh doanh, ch to sn phm, khách hàng; đnh giá sn
phm đ phơn tích, đánh giá, kim tra v giá vn, kh nng sinh li ca sn phm,

loi nhãn hiu, khách hàng, kênh phân phiầ
11



+ Phc v cho vic lp k hoch, d toán chi phí và kim soát chi phí ca các
hot đng thông qua thc hin các khon thu, chi, tình hình s dng tài sn và trách
nhim ca tng b phn, ca tng nhà qun lý.
- S thay đi nhu cu thông tin chi phí ca các đi tng và nhng nh hng
đn s thay đi mc tiêu, trng tâm ca h thng k toán chi phí
Có th thy nhng yêu cu ca thc tin đư lƠm thay đi nhu cu thông tin
chi phí ca các đi tng khác nhau. Vi mc tiêu cung cp thông tin cho đi tng
bên ngoài, h thng k toán chi phí gn lin vi nhng nguyên tc, chun mc, quy
đnh ca ch đ k toán chung; vi mc tiêu cung cp thông tin cho qun tr, h
thng k toán linh hot hn nhm hng đn đáp ng tt nht thông tin chi phí cho
nhà qun tr.
Di góc đ k toán tài chính, b phn k toán chi phí có chc nng tính
toán, đo lng chi phí phát sinh trong t chc theo đúng các nguyên tc k toán đ
cung cp thông tin v giá vn hàng bán, các chi phí hot đng trên báo cáo kt qu
kinh doanh và giá tr hàng tn kho trên bng cân đi k toán. Thông tin k toán chi
phí cung cp là nhng thông tin quá kh đc x lý t các tài liu lch s, thông
qua vic lp các báo cáo chi phí và giá thành nhm kim soát chi phí và h giá
thành. Thông tin k toán chi phí cung cp mang tính chun mc vƠ đnh k.
Di góc đ k toán qun tr, b phn k toán chi phí có chc nng đo
lng, phân tích v tình hình chi phí và kh nng sinh li ca các sn phm, dch
v, các hot đng và các b phn ca t chc nhm nâng cao hiu qu ca quá trình
hot đng kinh doanh. Thông tin k toán chi phí cung cp bao gm c nhng thông
tin quá kh, và nhng thông tin d báo thông qua vic lp các k hoch và d toán
chi phí trên c s các đnh mc chi phí (bao gm c các đnh mc v s lng và
đnh mc v đn giá) nhm kim soát chi phí thc t, đng thi lƠm cn c cho vic

la chn các quyt đnh v giá bán sn phm, quyt đnh ký kt các hp đng, quyt
đnh tip tc sn xut hay thuê ngoƠi gia công,ầ Thông tin k toán chi phí va
mang tính linh hot, thng xuyên và hu ích, không bt buc phi tuân theo nhng
chun mc ca ch đ k toán hin hƠnh. Nh vy, mc tiêu, trng tâm ca h
12



thng k toán chi phí nhn mnh đn tính d báo ca thông tin và trách nhim ca
các nhà qun lý thuc các cp qun lý (trong đó tp trung vào cp qun tr cp thp
nh các t, đi, phơn xng sn xut hay b phn qun lý và phc v - lƠ ni trc
tip phát sinh các chi phí) nhm gn trách nhim ca các nhà qun tr vi chi phí
phát sinh thông qua hình thc thông tin chi phí đc cung cp theo các trung tâm
chi phí (ngun gây ra chi phí).
1.3. H thng k toán chi phí; các b phn cu thành và quy trình ca h
thng k toán chi phí
1.3.1. H thng k toán chi phí
H thng k toán chi phí là tng hp và kt ni thông tin đu vào và thông
tin đu ra ca chi phí qua mt quy trình x lý nht đnh đ đáp ng cho mc tiêu
cung cp thông tin chi phí cho nhng mc đích nht đnh.
1.3.2. Các b phn cu thành h thng k toán chi phí
- Tip cn h thng k toán chi phí có th t nhiu góc đ khác nhau nh:
(1) Tip cn truyn thng ca Vit Nam, h thng k toán chi phí bao gm
xác đnh ni dung k toán, kt cu giá thƠnh đ đnh hình chi phí trên chng t đu
vào t đó thông qua quá trình tp hp, tng hp chi phí tính giá thƠnh đ thc hin
thông tin chi phí  đu ra trên báo cáo chi phí và giá thành.
(2) Tip cn theo các thành phn c bn, h thng k toán chi phí gm nm
thành phn cu thƠnh (thông tin chi phí đu vƠo, phng pháp đánh giá hƠng tn
kho, phng pháp tp hp chi phí, phng pháp tính giá vn, giá thành sn phm,
phng pháp cp nht thông tin trên s k toán) và quy trình k toán chi phí là s

chn lc, kt ni nhng thành phn này theo nhng mc tiêu cung cp thông tin chi
phí nht đnh.
Vi cách tip cn theo các thành phn cu trúc thì h thng k toán chi phí
đc th hin qua (Hình 1.2)

13




Hình 1.2: Các thành phn ca h thng k toán chi phí
(James R. Martin, 2005)
Vi cách tip cn theo các thành phn cu thành thì h thng k toán chi phí
gm nm thƠnh phn cu thƠnh nh sau:
ThƠnh phn th nht - thông tin chi phí đu vƠo, h thng k toán chi phí có
th gn lin vi các la chn c s thông tin cho đu vƠo theo chi phí thc t - giá
gc (Pure Historical Costing), theo chi phí thc t kt hp vi chi phí c tính
(Normal Historical Costing), hay theo chi phí đnh mc (Standard Costing).
ThƠnh phn th hai - phng pháp đánh giá hƠng tn kho, h thng k toán
chi phí có th la chn các phng pháp đánh giá hƠng tn kho theo phng pháp
H thng k toán chi
phí
Thông tin
chi phí
đu vào
Phng
pháp đánh
giá hàng tn
kho

Phng
pháp tp
hp chi
phí

Gi thuyt
dòng luân
chuyn chi
phí
Phng pháp
ghi nhn thông
tin chi phí
Chi phí
thc t
Chi phí
thc t
kt hp
vi c
tính
Chi phí
đnh
mc
Chi phí
NVLTT
Bin
phí

Toàn b
C s
hot

đng
Công
vic
Quy trình
sn xut
Tng lô
hàng
Hn hp
Thc t
đích danh
FIFO
Bình
quân gia
quyn
Kê khai
thng
xuyên
Kim kê
đnh k
14



chi phí nguyên vt liu trc tip, phng pháp bin phí, phng pháp toƠn b, hay
phng pháp tính trên c s hot đng.
- Phng pháp chi phí nguyên vt liu trc tip (The throughput method). Vi
phng pháp nƠy ch tính chi phí nguyên vt liu trc tip cho hƠng tn kho vƠ các
chi phí khác tính toƠn b vƠo chi phí thi k.
- Phng pháp bin phí (phng pháp trc tip - The Direct or Variable
Method). Phng pháp nƠy ch tính bin phí sn xut cho hƠng tn kho vƠ các chi

phí khác tính vƠo chi phí thi k.
- Phng pháp toƠn b (The Full Absorption Method). Phng pháp nƠy tính
toƠn b chi phí sn xut cho hƠng tn kho các chi phí khác ngoƠi sn xut tính vƠo
chi phí thi k.
- Phng pháp tính trên c s hot đng (The Activity Based Method).
Phng pháp nƠy tính toƠn b chi phí có liên quan đn hot đng vƠo hƠng tn kho.
ThƠnh phn th ba - phng pháp tp hp chi phí, h thng k toán chi phí có
th s dng các phng pháp nh: tp hp chi phí theo đn đt hƠng (Job Order
methods), theo quy trình sn xut (Process method), theo tng lô hƠng (Back Flush
method), theo s kt hp gia đn đt hƠng vƠ quy trình sn xut (Hybrid, or Mixed
Methods).
ThƠnh phn th t ậ gi thit s dng đ tính giá vn, giá thƠnh sn phm dch
v, h thng k toán chi phí có th s dng các gi thit nh nhn din trc tip
(specific identification method), hoc nhp trc xut trc (first in, first out
method), hoc bình quơn gia quyn (weighted average method).
ThƠnh phn th nm ậ phng pháp ghi nhn thông tin chi phí trên h thng
s k toán, h thng k toán chi phí có th hoc ghi nhn ghi nhn bng phng
pháp hch toán hƠng tn kho theo kê khai thng xuyên (perpetual inventory
method) hoc ghi nhn bng phng pháp hch toán hƠng tn kho theo kim kê
đnh k (periodic method).
Trên c s nhng b phn cu thƠnh trên, vic chn la các b phn cu
thƠnh h thng k toán chi phí hng đn đáp ng vƠ phù hp vi mc tiêu cung