Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình lập kế hoạch kiểm toán báo cáo tài chính tại các công ty kiểm toán vừa và nhỏ tại thành phố hồ chí minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM






TRN HUNH THÙY DUNG




CÁC YU T NH HNG N QUÁ TRÌNH
LP K HOCH KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TI CÁC CÔNG TY KIM TOÁN VA
VÀ NH TI TP HCM

LUN VN THC S KINH T














TP. H Chí Minh, Nm 2013




B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. HCM




TRN HUNH THÙY DUNG

CÁC YU T NH HNG N QUÁ TRÌNH
LP K HOCH KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH TI CÁC CÔNG TY KIM TOÁN VA
VÀ NH TI TP HCM




Chuyên ngành: K toán
Mã s: 60340301





LUN VN THC S KINH T





NGI HNG DN KHOA HC
TS. NGUYN PHÚC SINH

TP. H Chí Minh, Nm 2013




LI CAM OAN


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu đc lp ca tôi vi s hng
dn ca Ngi hng dn khoa hc. Tt c các ngun tài liu tham kho đã
đc công b đy đ. Ni dung ca lun vn là trung thc.


Tp. H Chí Minh, ngày 6 tháng 10 nm 2013
Tác gi lun vn
Trn Hunh Thùy Dung




LI CM N



u tiên tôi xin chân thành cm n các Thy Cô Trng i hc Kinh
t Tp H Chí Minh đã truyn đt cho tôi nhng kin thc vô cùng b ích
trong quá trình hc tp và nghiên cu. c bit, tôi xin chân thành cm n

Thy Tin s Nguyn Phúc Sinh đã tn tình hng dn, giúp đ tôi trong
sut quá trình thc hin lun vn ca mình.
Tôi cng gi li cm n các anh ch đng nghip và các bn bè thân
thit đã giúp đ tôi trong quá trình thu thp tài liu và có nhng góp ý thit
thc.
Cui cùng, tôi xin cm n Gia đình đã luôn quan tâm, đng viên và
to mi điu kin cho tôi hoàn thành tt quá trình hc tp ca mình.

Xin chân thành cm n!

Tác gi lun vn
Trn Hunh Thùy Dung


MC LC
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu và s đ
LI M U 1
CHNG 1 – TNG QUAN V QUÁ TRÌNH LP K HOCH KIM TOÁN
TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO TÀI CHÍNH 3
1.1. Tìm hiu v quá trình lp k hoch kim toán 3
1.1.1. Khái nim, mc tiêu và ni dung k hoch kim toán 3
1.1.1.1. Khái nim 3
1.1.1.2. Mc tiêu 3
1.1.1.3. Ni dung 4
1.1.2. Các khái nim 4
1.1.2.1. Ri ro kim toán 4
1.1.2.2. Ri ro kim toán chp nhn đc 5
1.1.2.3. Trng yu 5
1.1.2.4. Bng chng kim toán 6

1.1.2.5. Chin lc kim toán tng th 6
1.1.2.6. Chng trình kim toán 7
1.1.2.7. Th tc kim toán 7
1.1.2.8. Phng pháp tip cn kim toán 7
1.1.3. Quá trình lp k hoch kim toán 7
1.1.3.1. Các bc lp k hoch kim toán 8
a. Tìm hiu v ngành ngh và kinh doanh 9
b. ánh giá ri ro kinh doanh và xác đnh ri ro tim tàng 10
c. Phân tích s b và xác đnh ri ro kim toán 12
d. Tìm hiu kim soát ni b và xác đnh ri ro kim soát 12
e. Xác đnh ri ro phát hin và kh nng ri ro có gian ln 13
f. Xây dng các k hoch, th tc kim toán 16
1.1.3.2. Các bc công vic thc hin 17

1.2. Chun mc kim toán Vit Nam VSA 300 – Lp k hoch kim toán 20
1.3. c đim doanh nghip va và nh ti mt s nc trên th gii 22
1.4. c đim ca công ty kim toán va và nh 26
Kt lun chng 1 30

CHNG 2 – THC TRNG QUÁ TRÌNH LP K HOCH KIM TOÁN
BCTC TI CÁC CÔNG TY KIM TOÁN VA VÀ NH TI TP.HCM 31
2.1. S lc quá trình hình thành, phát trin kim toán đc lp ti Vit Nam . 31
2.2. H thng vn bn pháp lut v kim toán đc lp 33
2.2.1. Lut kim toán đc lp 33
2.2.2. Các chun mc kim toán 33
2.2.3. Chng trình kim toán mu 36
2.3. Tng quan doanh nghip va và nh ti Vit Nam 39
2.3.1. Khái nim 39
2.3.2. Vai trò ca doanh nghip va và nh 40
2.3.3. Thun li và khó khn ca doanh nghip va và nh 42

2.3.3.1. u đim 42
2.3.3.2. Khuyt đim 43
2.4. Tng quan th trng kim toán Vit Nam 44
2.4.1. S lng, c cu và loi hình công ty kim toán 45
2.4.2. C cu khách hàng và doanh thu cung cp dch v 46
2.5. Thc trng quá trình lp k hoch kim toán BCTC ti các công ty kim
toán va và nh ti TP.HCM 48
2.5.1. Kho sát thc t ti các công ty kim toán va và nh ti TP.HCM 48
2.5.1.1. Ngun tài liu và mc tiêu kho sát 48
2.5.1.2. Phng pháp kho sát 49
2.5.2. Kt qu kho sát v quá trình lp k hoch kim toán 49
2.5.2.1. V phía công ty kim toán 51

2.5.2.2. V phía khách hàng 54
2.5.2.3. V giá phí 55
2.5.2.4. V h thng pháp lý 56
2.5.3. ánh giá kt qu kho sát v quá trình lp k hoch kim toán BCTC ti mt s
công ty kim toán va và nh ti TP.HCM 57
2.5.3.1. u đim 57
2.5.3.2. Hn ch 58
2.5.3.3. Nguyên nhân dn đn nhng hn ch trên 60
Kt lun chng 2 62

CHNG 3 – CÁC GII PHÁP HOÀN THIN QUÁ TRÌNH LP K HOCH
KIM TOÁN BCTC TI CÁC CÔNG TY KIM TOÁN VA VÀ NH TI TP.
HCM 63
3.1. Phng hng hoàn thin quá trình lp k hoch kim toán 63
3.1.1. Phù hp vi thc tin Vit Nam 63
3.1.2. áp ng yêu cu hi nhp kinh t quc t 63
3.2. Các gii pháp hoàn thin quá trình lp k hoch kim toán BCTC ti các

công ty va và nh ti Tp.HCM 64
3.2.1.V phía công ty kim toán 64
3.2.1.1. C s ca gii pháp 64
3.2.1.2. Gii pháp cho công ty kim toán 65
a. Nâng cao cht lng quá trình lp k hoch kim toán 66
- Xây dng k hoch kim toán c th 66
- B trí nhân s tham gia lp k hoch kim toán 81
- Xây dng mc tiêu và chin lc kinh doanh rõ ràng 82
- Quy đnh bng vn bn hng dn v công tác lp k hoch kim toán 82
b. ào to đi ng KTV chuyên nghip v c s lng ln cht lng 83
c. Xây dng chính sách khuyn khích và gi chân nhân viên 84
d. Xây dng vn hóa công ty đ thu hút nhân viên 85

e. La chn khách hàng 85
3.2.2.V phía KTV 86
3.2.2.1. C s ca gii pháp 86
3.2.2.2. Gii pháp v phía KTV 87
- Các kim toán viên phi luôn có ý thc nâng cao nng lc chuyên môn 87
- KTV phi tuân th các nguyên tc đo đc ngh nghip kim toán 87
3.2.3.V phía c quan chc nng và Hi ngh nghip 88
3.2.3.1. C s ca gii pháp 88
3.2.3.2. Các gii pháp v phía c quan chc nng và Hi ngh nghip 88
- Ban hành hng dn chi tit 88
- Ban hành các quy đnh yêu cu các doanh nghip kinh doanh khách
hàng va và nh phi thc hin kim toán đnh k hng nm 89
- Minh bch hóa chi phí kim toán 89
- H tr xây dng, qung bá thng hiu cho công ty kim toán va và
nh 90
- Nâng cao chng trình đào to KTV 90
Kt lun chng 3 91

KT LUN 92
Danh mc tài liu tham kho
Ph lc





DANH MC CÁC T VIT TT

ACCA Hi k toán viên công chng Anh Quc
BCTC Báo cáo tài chính
CMKT Chun mc kim toán
CPA Kim toán viên hành ngh
IAASB Ban Chun mc K toán và Kim toán Quc t
ISA Chun mc kim toán quc t
KSNB Kim soát ni b
KTV Kim toán viên
TP.HCM Thành ph H Chí Minh
TNHH Trách nhim hu hn
VACPA Hi kim toán viên hành ngh Vit Nam
WTO T chc thng mi th gii







DANH MC CÁC BNG BIU VÀ S 

Bng 1- 1: Tiêu chí phân loi doanh nghip va và nh ca mt s quc gia 25
Bng 2- 1: Tng hp các chun mc kim toán quc t và chun mc kim toán Vit
Nam liên quan đn quá trình lp k hoch kim toán 36
Bng 2- 2: Quy đnh doanh nghip nh và va ca chính ph 39
Bng 2- 3: T l công ty kim toán thc hin lp k hoch 50
Bng 3- 1: Cách tính các t s trong phân tích s b BCTC 69
Bng 3- 2: Bng thng kê các ch tiêu có ri ro và phng pháp kim toán c th 69
Bng 3- 3: Th tc đánh gía h thng KSNB ca khách hàng 73
Bng 3- 4: Th tc đánh giá ri ro v các sai sót trng yu do gian ln 75
Bng 3- 5: Xác lp mc trng yu 77
Bng 3- 6: Bng câu hi v vic lp k hoch kim toán 81

Biu đ 2- 1: Vai trò ca Hi ngh nghip 51
Biu đ 2- 2: Kinh nghim ca nhân viên trong các công ty kim toán 51
Biu đ 2- 3: S nhân viên có chng ch KTV trong các công ty kim toán 52
Biu đ 2- 4: Mc đ m lp đào to cp nht kin thc 53
Biu đ 2- 5: Vn đ quan tâm khi chp nhn khách hàng 54
Biu đ 2- 6: Quy mô khách hàng 54
Biu đ 2- 7: Vic lu tr chng t ca khách hàng 55
Biu đ 2- 8: C s thành lp giá phí kim toán 56
Biu đ 2- 9: S phù hp ca chng trình kim toán mu 56
Biu đ 2- 10: S phù hp các thông t, chun mc v lp k hoch kim toán 57
Biu đ 2- 11: Các yu t nh hng ri ro gian ln, ri ro kim toán 59
Biu đ 2- 12: T chc gp g khách hàng 60


S đ 1- 1: Quá trình lp k hoch kim toán 8
S đ 1- 2: Các bc lp k hoch kim toán 8
S đ 1- 3: phng pháp tìm hiu vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh ca

khách hàng 10
S đ 1- 4: Mi quan h gia vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh vi ri ro
kinh doanh và ri ro sai sót trng yu các BCTC ca khách hàng. 11
S đ 1- 5: Trình t nghiên cu và đánh giá h thng KSNB ca khách hàng 13
S đ 1- 6: Tam giác gian ln 15
-1-

LI M U

1. S cp thit ca đ tài
Di áp lc cnh tranh, các công ty kim toán va phi nâng cao cht lng
dch v, hiu qu kim toán va phi gi giá phí kim toán khi cung cp dch v cho
các khách hàng. Vi các công ty kim toán có qui mô va và nh, do còn hn ch v
ngun nhân lc, tài chính, kinh nghim, ngun khách hàng v.v… nên h càng phi n
lc nhiu hn đ m rng th trng, nâng cao uy tín và xây dng thng hiu. Trong
khi ngi s dng kt qu kim toán phi đc đm bo rng nhng thông tin h đc
cung cp là trung thc, khách quan, có đ tin cy cao đ làm cn c cho các quyt đnh
kinh t hoc thc thi trách nhim qun lý, giám sát ca mình.
Trong thc t mi cuc kim toán đu có ri ro, đ đm bo đc mc tiêu đ ra
thì các công ty kim toán cn thit lp cho mình mt k hoch kim toán hp lý. Giai
đon lp k hoch kim toán là giai đon phi thc hin trong bt k mt cuc kim
toán nào, là giai đon có ý ngha đnh hng cho các bc công vic kim toán tip
theo, là giai đon đánh giá s b nhng gian ln, ri ro có th xy ra giúp kim toán
viên có nhng đnh hng hp lý đ gim bt thi gian và chi phí ca cuc kim toán
nhm mang đn mt cuc kim toán hiu qu. Lp k hoch kim toán đúng đn là c
s đ kim toán viên thu thp bng chng có giá tr góp phn đa ra các nhn xét phù
hp v thc trng hot đng đc kim toán, góp phn gi vng và nâng cao uy tín
cng nh hình nh ca công ty kim toán đi vi khách hàng.
Vi nhng ni dung nêu trên, vic tìm hiu các yu t nh hng đn quá trình
lp k hoch kim toán báo cáo tài chính ti các công ty kim toán va và nh ti

TP.HCM t đó đa ra nhng gii pháp khc phc là mt vn đ cn thit trong xu th
hi nhp ngày nay.


-2-

2. Mc tiêu nghiên cu
Tng hp, h thng hóa lý lun c bn v lp k hoch kim toán báo cáo tài
chính (BCTC) da trên các Chun mc kim toán (CMKT) Vit Nam và Quc t có
liên quan đ đánh giá thc trng vic lp k hoch kim toán ti các công ty kim toán
va và nh ti Tp HCM, t đó đa ra các gii pháp hoàn thin.
3. i tng và phm vi nghiên cu
 tài tp trung nghiên cu các yu t nh hng đn quá trình lp k hoch
kim toán BCTC ti các công ty kim toán đc lp, quy mô va và nh, ti TP.HCM;
không đ cp đn các loi hình kim toán khác nh kim toán nhà nc, kim toán ni
b…
4. Phng pháp nghiên cu
Vn dng kt hp các phng pháp thng kê, phân tích, tng hp, điu tra, …
đ phc v cho quá trình nghiên cu.
5. Ý ngha ca đ tài
Góp phn h thng hóa lý lun và hoàn thin quá trình lp k hoch kim toán
BCTC ti các công ty kim toán va và nh ti TP.HCM.
6. Kt cu ca đ tài
Ngoài phn m đu và kt lun, lun vn đc kt cu thành ba chng, gm:
Chng 1: Tng quan v quá trình lp k hoch kim toán trong kim toán báo
cáo tài chính.
Chng 2: Thc trng quá trình lp k hoch kim toán BCTC ti các công ty
kim toán va và nh ti TP.HCM
Chng 3: Các gii pháp hoàn thin quá trình lp k hoch kim toán BCTC
ti các công ty kim toán va và nh ti TP.HCM.

-3-

CHNG 1 – TNG QUAN V QUÁ TRÌNH LP K
HOCH KIM TOÁN TRONG KIM TOÁN BÁO CÁO
TÀI CHÍNH
1.1. Tìm hiu v quá trình lp k hoch kim toán
1.1.1. Khái nim, mc tiêu và ni dung k hoch kim toán
1.1.1.1. Khái nim
Theo chun mc kim toán quc t ISA 300: K hoch kim toán là bn chi tit
hóa chin lc kim toán và bao gm bn cht, thi gian và phm vi ca các th tc
kim toán s đc tin hành bi các thành viên ca nhóm kim toán đ đt đc các
bng chng hu hiu đ gim ri ro kim toán đn mc đ thp có th chp nhn đc.
Abrema.net thì cho rng k hoch kim toán là bng mô t v các phm vi và
công vic tin hành đc mong đi trong cuc kim toán vi chi tit đy đ đ hng
dn vic phát trin các chng trình kim toán. K hoch kim toán là bng chng
quan trng mà cuc kim toán s tin hành tuân theo các chun mc kim toán và các
hng dn thc hành.
1.1.1.2. Mc tiêu
Lp k hoch kim toán là công vic quan trng trong giai đon chun b kim
toán và đc thc hin nhm nhng mc tiêu sau đây:
- Giúp cho KTV có th thu thp đc nhng bng chng kim toán đy đ,
thích hp và có giá tr;
- Công vic kim toán tin hành có hiu qu đúng thi gian, đm bo tin
đ, chi phí  mc hp lý;
- To điu kin đ kim tra, giám sát và đánh giá cht lng công vic kim
toán;
- Tránh đc nhng bt đng vi đn v đc kim toán;
-4-

1.1.1.3. Ni dung
- Mô t v bn cht, thi gian và phm vi các th tc đánh giá ri ro d kin đ
đánh giá ri ro v các sai sót trng yu.
- Mô t v bn cht, thi gian và phm vi các th tc kim toán d kin áp
dng đi vi các giao dch, s d và s trình bày các thông tin tài chính.
- Các th tc khác đc yêu cu đ đm bo tuân th theo các chun mc kim
toán.
1.1.2. Các khái nim
1.1.2.1. Ri ro kim toán
Ri ro kim toán (Audit Risk – AR) là ri ro do kim toán viên (KTV) và công
ty kim toán đa ra ý kin nhn xét không thích hp khi BCTC đã đc kim toán còn
có nhng sai sót trng yu.  làm gim ri ro kim toán KTV la chn và thc hin
các th tc kim toán phù hp đ thu thp nhng bng chng thích hp làm c s cho
KTV đa ra kt lun phù hp hn. Ri ro kim toán bao gm ba b phn: ri ro tim
tàng, ri ro kim soát và ri ro phát hin.
Ri ro tim tàng (Inherent Risk – IR) là ri ro tim n, vn có do kh nng
tng nghip v, tng khon mc trong báo cáo tài chính cha đng sai sót trng yu
khi tính riêng r hoc tính gp, mc dù có hay không có h thng kim soát ni b. Ri
ro tim tàng đc lp vi kim toán viên. Kim toán viên không th thay đi mc đ ri
ro tim tàng nhng có th thay đi cách đánh giá mc đ ri ro tim tàng, vic đánh giá
ri ro tim tàng là mt quá trình xét đoán.
Ri ro kim soát (Control Risk – CR) là ri ro xy ra sai sót trng yu trong
tng nghip v, tng khon mc trong báo cáo tài chính khi tính riêng r hoc tính gp
mà h thng k toán và h thng kim soát ni b không ngn nga ht hoc không
phát hin và sa cha kp thi. Ri ro kim soát đc đ cp đn nh s hu hiu ca
các chính sách và các th tc kim soát ca h thng kim soát ni b đn v. H thng
kim soát ni b hu hiu thì ri ro kim soát gim xung và ngc li. Ri ro kim
-5-

soát không bao gi bng không. Bi vì kim soát ni b không th cung cp mt s

đm bo hoàn toàn rng tt c các sai sót trng yu s đc ngn chn và phát hin.
Ging nh ri ro tim tàng, mc đ ri ro kim soát không th thay đi bi
KTV. Tuy nhiên, KTV có th đánh giá mc đ ri ro kim soát bng cách xác đnh các
th tc đc s dng đ tìm hiu h thng kim soát ni b và các th tc đc s
dng thc hin các th nghim kim soát. Khi đánh giá ri ro kim soát, KTV thng
d kin  mc cao nht có th ngay c khi h đã hiu thu đáo v thit k và vn hành
ca các th tc kim soát.
Ri ro phát hin (Detection Risk – DR) là ri ro xy ra sai sót trng yu trong
tng nghip v, tng khon mc trong báo cáo tài chính khi tính riêng r hoc tính gp
mà trong quá trình kim toán, kim toán viên và công ty kim toán không phát hin
đc. ây là ri ro khi KTV đã áp dng các th tc kim toán nhng không phát hin
đc các sai sót trng yu. Ri ro phát hin liên quan đn các th nghim c bn và
vic thu thp bng chng kim toán. Mc đ ri ro phát hin có liên quan trc tip đn
th nghim c bn ca KTV. KTV phi da vào đánh giá mc đ ri ro tim tàng và
ri ro kim soát đ xác đnh ni dung, lch trình và phm vi th nghim c bn đ gim
ri ro phát hin và gim ri ro kim toán xung thp đn mc có th chp nhn đc.
1.1.2.2. Ri ro kim toán chp nhn đc
Là s đo lng đ sn lòng mà kim toán viên chp nhn rng các BCTC có th
b sai sót trng yu sau khi vic kim toán đc hoàn thành và đa ra ý kin. Khi KTV
xác đnh ri ro kim toán chp nhn đc  mc đ thp, điu này có ngha KTV
mun chc chn hn các BCTC không b sai sót trng yu.
1.1.2.3. Trng yu
on 4 ca chun mc kim toán Vit Nam VSA 320 v trng yu cho rng:
Thông tin đc coi là trng yu có ngha là nu thiu thông tin đó hoc thiu tính chính
xác ca thông tin đó s nh hng đn các quyt đnh ca ngi s dng báo cáo tài
chính. Mc trng yu tùy thuc vào tm quan trng và tính cht ca thông tin hay ca
-6-

sai sót đc đánh giá trong hoàn cnh c th. Mc trng yu là mt ngng, mt đim
chia ct ch không phi là ni dung ca thông tin cn phi có. Tính trng yu ca

thông tin cn phi xem xét c trên phng din đnh lng và đnh tính.
1.1.2.4. Bng chng kim toán
Là tt c các tài liu, thông tin do kim toán viên thu thp đc liên quan đn
cuc kim toán và da trên các thông tin này kim toán viên hình thành nên ý kin ca
mình. Bng chng kim toán bao gm các tài liu, chng t, s k toán, báo cáo tài
chính và các tài liu, thông tin khác.
1.1.2.5. Chin lc kim toán tng th
ISA 300 đnh ngha chin lc kim toán tng th xác đnh phm vi, thi gian,
đnh hng ca cuc kim toán và hng dn phát trin k hoch kim toán chi tit.
Chin lc kim toán tng th có th đc đnh ngha là mt quá trình lp ra
phng hng kim toán và gn lin s hiu bit ca kim toán viên v tình
hình kinh doanh và các vn đ liên quan đn báo cáo tài chính ca khách hàng.
Vic xây dng chin lc tng th s giúp KTV:
- Xác đnh phm vi ca cuc kim toán da trên các điu khon ca hp đng
nh: khuôn mu k toán dùng đ so sánh, các yêu cu đc thù, đa đim kim
toán, …
- Xác đnh chc chn các ngun lc cn thit đ thc hin cuc kim toán nh
nhân lc, thi gian tin hành, …
- Xác đnh các mc tiêu cn báo cáo đ lp k hoch thi gian và các yêu cu
truyn đt: thi hn phát hành báo cáo kim toán, thi gian tip xúc vi qun lý
doanh nghip, …
- Tìm hiu v khách hàng nh tìm hiu ngành ngh kinh doanh, môi trng pháp
lut, h thng k toán, h thng kim soát ni b, …
- Cân nhc các nhân t quan trng nh hng đn đnh hng cuc kim toán
nh ri ro và trng yu, phng pháp tip cn, các khon mc ri ro cao,
-7-

1.1.2.6. Chng trình kim toán
Chng trình kim toán mô t các phng pháp kim toán đc thc hin nh
th nào. Mt chng trình kim toán mô t loi và s lng bng chng đc yêu cu

đc thu thp và đánh giá, và khi nào, bng cách nào và ai s là ngi tin hành thu
thp và đánh giá trong cuc kim toán gia k cng nh kim toán đnh k.
Chng trình kim toán chi tit hóa bn cht, thi gian và phm vi ca các th
tc kim toán đã d tính liên quan đn mt s d tài khon c th hoc c s dn liu
báo cáo tài chính.
1.1.2.7. Th tc kim toán
Là nhng ch dn chi tit cho vic thu thp các loi bng chng kim toán trong
cuc kim toán. Th tc kim toán cng có th đc gi là các k thut khai thác bng
chng. Th tc kim toán gm th tc đánh giá ri ro và th tc c bn.
Mt th tc kim toán thng bt đu vi mc tiêu và tri qua các th tc chi
tit hoc các th nghim nhm thu đc các bng chng đ đt đn mc tiêu đã
đnh.Ví d: Th tc phân tích; đánh giá ri ro
1.1.2.8. Phng pháp tip cn kim toán
Phng pháp kim toán đ cp đn, theo đnh ngha rng rãi, cách mà kim toán
viên d đnh đ thu thp và đánh giá bng chng liên quan đn tng c s dn liu v
s d các tài khon trng yu.
Tùy thuc vào mc đ tin cy d kin đi vi h thng KSNB, kt qu ca các
th nghim c bn và kt qu ca th tc phân tích mà các phng pháp tip cn đc
xây dng tng ng.
1.1.3. Quá trình lp k hoch kim toán
Kim toán viên phi lp k hoch mt cách đy đ và giám sát hp lý các tr lý.
Quá trình lp k hoch kim toán đc th hin trong s đ 1-1


Chin lc kim toán
tng th(Overall
Audit Strategy)

K hoch kim toán
(Audit Plan)

Quá trình lp
k hoch
Phng pháp
tip cn kim
toán
(Audit Appoach)
-8-












S đ 1- 1: Quá trình lp k hoch kim toán
(Ngun: Bài ging môn kim toán – TS. Nguyn ình Hùng)
1.1.3.1. Các bc lp k hoch kim toán

S đ 1- 2: Các bc lp k hoch kim toán
(Ngun: Bài ging môn kim toán – TS. Nguyn ình Hùng)
S đ 1-2 th hin 6 phn chính ca vic lp k hoch kim toán. Mi phn
trong 5 phn đu tiên nhm giúp kim toán viên xây dng phn cui cùng, mt k
hoch kim toán và chng trình kim toán toàn din, hiu qu.
Tìm hiu v ngành
ngh và kinh doanh
ánh giá ri ro kinh
doanh và xác đnh
ri ro tim tàng
Phân tích s
b và xác đnh
ri ro kim
toán
Tìm hiu kim
soát ni b và xác
đnh ri ro kim
soát
Xác đnh ri ro
phát hin và kh
nng ri ro gian
ln
Xây dng các
k hoch, th
tc kim toán
-9-

a. Tìm hiu v ngành ngh và kinh doanh
Vic hiu thu đáo vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh ca khách hàng

và có kin thc v hot đng ca khách hàng là quan trng đi vi kim toán viên đ
thc hin kim toán đy đ, đ đánh giá ri ro v sai sót trng yu các báo cáo tài
chính do li hay gian ln, và đ thit k bn cht, thi gian và m rng quy trình kim
toán.
c đim kinh doanh và ngành ngh kinh doanh ca khách hàng nh hng đn
ri ro kinh doanh khách hàng và ri ro sai sót trng yu trong các bng cân đi k toán
(ri ro kinh doanh khách hàng là loi ri ro mà khách hàng không đáp ng đc các
mc tiêu ca nó). Trong nhng nm gn đây, các yu t làm tng tm quan trng ca
vic hiu ngành ngh kinh doanh ca khách hàng
1
:
- iu kin kinh t suy gim đáng k gn đây trên th gii làm gia tng ri ro
kinh doanh khách hàng. Các kim toán viên cn hiu bn cht kinh doanh ca
khách hàng đ hiu đc nhng nh hng ca suy thoái kinh t đn cân đi tài
chính ca khách hàng và kh nng tip tc.
- Công ngh thông tin kt ni các công ty khách hàng vi các khách hàng và nhà
cung cp. Do đó, các kim toán viên cn kin thc rng hn v các khách hàng
và nhà cung cp chính và các ri ro liên quan.
- Các khách hàng m rng kinh doanh trên toàn cu, thông thng thông qua liên
doanh hoc đi tác chin lc.
- Công ngh thông tin nh hng quá trình khách hàng ni b, ci tin cht lng
và thi gian ca thông tin k toán.
- Tm quan trng tng lên ca ngun lc con ngi, và các tài sn vô hình khác
đã làm gia tng tính phc tp ca k toán và tm quan trng ca các đánh giá và
d báo qun lý.

1
[9].Alvin A. Arens, Randal J. Elder, Mark Beasley, 2011, Auditing and Assurance Services (14th Edition),
Ch.8.
-10-

- Nhiu khách hàng có th đã đu t vào các công c tài chính phc tp nh các
khon n kí qu hay chng khoán th chp không thng xuyên, nhng khon
mà có th suy gim giá tr, yêu cu các điu khon k toán phc tp, và liên
quan đn các bên không xác đnh có th to ra các ri ro tài chính bt ng cho
khách hàng.
Các kim toán viên xem xét các yu t này đ tìm hiu vic kinh doanh ca
khách hàng. S đ 1-3 cung cp tng quan v phng pháp tìm hiu vic kinh doanh
và ngành ngh kinh doanh ca khách hàng.













S đ 1- 3: phng pháp tìm hiu vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh ca
khách hàng
(Ngun: Alvin A. Arens, Randal J. Elder, Mark Beasley, 2011, Auditing and
Assurance Services (14th Edition)
b. ánh giá ri ro kinh doanh và xác đnh ri ro tim tàng
Kim toán viên s dng nhng hiu bit t vic hiu vic kinh doanh và ngành
ngh kinh doanh ca khách hàng đ đánh giá ri ro kinh doanh khách hàng, ri ro mà
iu hành và qun tr

Tìm hiu v ngành ngh và kinh
doanh
Quy trình và hot đông kinh doanh
Ngành và môi trng bên ngoài
o lng nng lc khách hàng
Mc tiêu và chin lc
-11-

khách hàng không đt đc các mc tiêu ca h. Ri ro kinh doanh khách hàng có th
phát sinh t bt k nhân t nào nh hng đn khách hàng và môi trng ca nó.
Chng hn s suy gim kinh t mà đe da đn các dòng tin ca khách hàng, công
ngh mi làm suy yu li th cnh tranh ca khách hàng, hay khách hàng thc hin
tht bi các chin lc ca nó, cng nh các đi th ca nó. S đ 1-4 tóm tt mi
quan h gia vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh ca khách hàng, ri ro kinh
doanh ca khách hàng, và đánh giá ca kim toán viên v ri ro sai sót trng yu các
báo cáo tài chính.

S đ 1- 4: Mi quan h gia vic kinh doanh và ngành ngh kinh doanh vi ri ro
kinh doanh và ri ro sai sót trng yu các báo cáo tài chính ca khách hàng.
(Ngun: Alvin A. Arens, Randal J. Elder, Mark Beasley, 2011, Auditing and
Assurance Services (14th Edition)
Mi quan tâm quan trng ca kim toán viên là ri ro sai sót trng yu trong các
BCTC do ri ro kinh doanh ca khách hàng. Sau khi đánh giá ri ro kinh doanh ca
khách hàng, kim toán viên có th đánh giá ri ro sai sót trng yu các báo cáo tài
ánh giá ri ro sai sót trng
yu
Tìm hiu v ngành ngh và kinh doanh ca khách hàng, ri ro kinh
doanh và ri ro sai sót trng yu
-12-

chính và áp dng mô hình ri ro kim toán đ quyt đnh đ chính xác ca các bng
chng kim toán.
c. Phân tích s b và xác đnh ri ro kim toán
Các KTV thc hin các bc phân tích s b đ hiu hn v ngành ngh kinh
doanh ca khách hàng và đánh giá ri ro kinh doanh khách hàng. Mt trong nhng
bc này là so sánh các ch s ca khách hàng vi ngành hay ca đi th đ xem xét
nng lc ca công ty. Các phân tích s b nh vy có th phát hin ra đc các thay
đi bt thng trong các ch s so vi các nm trc, hay so vi trung bình ngành, và
giúp KTV xác đnh đc các khu vc gia tng ri ro sai sót trng yu mà cn phi
đc chú ý hn trong sut cuc kim toán.
d. Tìm hiu kim soát ni b và xác đnh ri ro kim soát
 đây ta s tìm hiu v h thng kim soát ni b (KSNB) theo quan đim ca
Chun mc kim toán Vit Nam cng nh ca IFAC và Hip hi k toán viên công
chng M. Do đó hiu bit v c cu KSNB cn hiu đy đ  c ba yu t ca c cu
kim soát là: Môi trng kim soát; H thng k toán và các th tc kim soát trên c
hai phng din là vic thit k các quá trình kim soát trong tng yu t và vic duy
trì vn hành chúng trong thc t đn v.
Trong giai đon lp k hoch kim toán kim toán viên phi đánh giá ri ro
kim soát đ xem xét h thng KSNB ca khách hàng có hiu qu hay không. Nu h
thng KSNB hot đng tt thì ri ro kim soát đc đánh giá  mc thp, khi đó KTV
có th thu hp phm vi, ni dung, khi lng công vic kim toán đng thi tit kim
chi phí kim toán và ngc li. Mt khác, nu đánh giá không đúng v tình hình, đ tin
cy ca h thng KSNB và ri ro kim soát thì KTV có th s b sót nhng ni dung
trng yu và không tránh khi ri ro kim toán.



Tìm hiu v h thng KSNB ca đn
v đ lp k hoch kim toán
ánh giá ban đu v ri ro kim soát

-13-















S đ 1- 5: Trình t nghiên cu và đánh giá h thng KSNB ca khách hàng
(Ngun: Bài ging môn kim toán – TS. Nguyn Phúc Sinh)
Vic đánh giá chính xác ri ro kim soát có ý ngha thc tin rt ln đi vi
công tác kim toán t khâu lp k hoch kim toán đn khâu thc hin k hoch và lp
báo cáo kim toán. Do vy, s hiu bit v h thng kim soát ni b cng nh s đánh
giá chính xác ri ro kim soát s giúp cho kim toán viên:
- Xác đnh đc các loi thông tin sai sót nghiêm trng có th xy ra trên BCTC.
- Xem xét các nhân t tác đng đn kh nng đ xy ra các sai sót nghiêm trng.
- Thit k phng pháp kim toán thích hp.
e. Xác đnh ri ro phát hin và kh nng ri ro có gian ln
i vi ri ro phát hin: Kim toán viên phi da vào đánh giá mc đ ri ro
tim tàng và ri ro kim soát đ xác đnh ni dung, lch trình và phm vi th nghim c
-14-

bn đ gim ri ro phát hin và gim ri ro kim toán xung thp đn mc có th chp
nhn đc.
 gim ri ro phát hin và ri ro kim toán, kim toán viên cn xem xét:
- Ni dung th nghim c bn, ví d th tc thu thp tài liu, hoc xác nhn thông
tin t bên ngoài đc lp vi đn v có giá tr cao hn là thu thp tài liu trong
ni b đn v; hoc kt hp kt qu kim tra chi tit các nghip v và s d vi
th tc phân tích;
- Lch trình ca th nghim c bn, ví d th tc kim tra s d hàng tn kho cui
nm đc thc hin vào cui niên đ k toán có giá tr cao hn là thc hin
kim tra vào mt thi đim khác và phi điu chnh;
- Phm vi th nghim c bn, ví d xác đnh c mu kim tra rng hn là hp.
Tuy nhiên, khó có th loi b hoàn toàn ri ro phát hin ngay c khi kim toán viên
kim tra chi tit toàn b các nghip v và s d tài khon.
Mc đ ri ro phát hin t l nghch vi mc đ ri ro tim tàng và ri ro kim
soát. Ví d: khi ri ro tim tàng và ri ro kim soát đc đánh giá là cao thì ri ro phát
hin có th đc đánh giá  mc đ thp đ gim ri ro kim toán xung thp đn mc
có th chp nhn đc. Ngc li, khi ri ro tim tàng và ri ro kim soát đc đánh
giá là thp thì có th chp nhn mc đ ri ro phát hin cao hn nhng vn đm bo
gim ri ro kim toán xung thp đn mc có th chp nhn đc.
Gian ln: Là hành vi c ý do mt hay nhiu ngi trong Ban qun tr, Ban Giám
đc, các nhân viên hoc bên th ba thc hin, bng các hành vi gian di đ thu li bt
chính hoc bt hp pháp. Hành vi gian ln đc mô t nh s đ 1-6.