B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
HUNH TN PHI
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
H
H
O
O
À
À
N
N
T
T
H
H
I
I
N
N
K
K
I
I
M
M
S
S
O
O
Á
Á
T
T
N
N
I
I
B
B
H
H
O
O
T
T
N
N
G
G
T
T
Í
Í
N
N
D
D
N
N
G
G
T
T
I
I
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
U
U
T
T
V
V
À
À
P
P
H
H
Á
Á
T
T
T
T
R
R
I
I
N
N
V
V
I
I
T
T
N
N
A
A
M
M
–
–
B
B
I
I
D
D
V
V
LUN VN THC S KINH T
TP.H Chí Minh nm 2015
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
HUNH TN PHI
G
G
I
I
I
I
P
P
H
H
Á
Á
P
P
H
H
O
O
À
À
N
N
T
T
H
H
I
I
N
N
K
K
I
I
M
M
S
S
O
O
Á
Á
T
T
N
N
I
I
B
B
H
H
O
O
T
T
N
N
G
G
T
T
Í
Í
N
N
D
D
N
N
G
G
T
T
I
I
N
N
G
G
Â
Â
N
N
H
H
À
À
N
N
G
G
U
U
T
T
V
V
À
À
P
P
H
H
Á
Á
T
T
T
T
R
R
I
I
N
N
V
V
I
I
T
T
N
N
A
A
M
M
-
-
B
B
I
I
D
D
V
V
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mư s: 60340201
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: PGS.TS Trn Hoàng Ngân
TP.H Chí Minh nm 2015
LI CAM OAN
Tôi tên là:
HUNH TN PHI
Sinh ngày 05 tháng 12 nm 1986, ti: M Hòa – Phù M - Bình nh.
Là hc viên cao hc khóa: K22 ca Trng i hc Kinh t TP. H Chí Minh.
Chuyên ngành: Kinh t tài chính - Ngân hàng. Mã s: 60.31.12
Mã s hc viên:
7701220865
Cam đoan đ tài: “
Gii pháp hoƠn thin kim soát ni b hot đng tín
dng ti Ngơn hƠng TMCP u t vƠ Phát trin Vit Nam”
là do chính tôi
nghiên cu và thc hin vi s hng dn khoa hc ca PGS.TS. Trn Hoàng Ngân.
Tt c các ngun tài liu tham kho đã đc công b đy đ. Ni dung ca lun vn
là trung thc.
TP.HCM, ngày tháng nm 2014
Hunh Tn Phi
MC LC
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ch vit tt
Danh mc các bng, biu và hình v
LI M U
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B HOT NG TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG THNG MI 1
1.1. Tng quan v h thng kim soát ni b 1
1.1.1 Khái nim h thng kim soát ni b 1
1.1.2 Các yu t cu thành h thng kim soát ni b 2
1.1.3 Mc tiêu và vai trò ca kim soát ni b 5
1.1.3.1 Mc tiêu ca kim soát ni b 5
1.1.3.2 Vai trò ca Kim soát ni b 6
1.2 Kim soát ni b trong NHTM 7
1.2.1 Kim soát ni b trong NHTM 7
1.2.1.1 S cn thit ca hot đng KSNB trong NHTM 7
1.2.1.2 Quan đim v KSNB trong ngân hàng theo báo cáo Balse 8
1.2.1.3 Các nguyên tc ca KSNB trong NHTM theo y ban Balse. 9
1.3 Kim soát ni b hot đng tín dng ti ngơn hƠng thng mi 11
1.3.1 Vai trò ca KSNB đi vi hot đng tín dng trong các NHTM 11
1.3.2 Mc tiêu và nhim v KSNB hot đng tín dng trong các NHTM 12
1.3.2.1 Mc tiêu ca KSNB hot đng tín dng trong các NHTM 12
1.3.2.2 Nhim v KSNB hot đng KSNB trong các NHTM 13
1.3.3 Thit k hot đng KSNB nghip v tín dng trong NHTM. 13
1.3.3.1 Các yu t nh hng đn kim soát ni b hot đng tín dng 13
1.3.3.2 Mô hình t chc kim soát ni b hot đng tín dng trong NHTM 17
1.3.3.3 Yêu cu t chc hot đng kim soát ni b v tín dng 18
1.4 Bài hc kinh nghim KSNB hot đng tín dng ti mt s NHTM Vit Nam 19
1.4.1. Kinh nghim KSNB hot đng tín dng mt s NHTM Vit Nam 19
1.4.1.1 Ngân hàng Thng mi C phn Công Thng Vit Nam 19
1.4.1.2 Ngân hàng TMCP Ngoi thng Vit Nam 21
1.4.2. Bài hc kinh nghim rút ra. 23
TÓM TT CHNG 1. 24
CHNG 2: THC TRNG KIM SOÁT NI B HOT NG TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM 26
2.1 Tng quan v ngơn hƠng TMCP u t vƠ phát trin Vit Nam 26
2.1.1 Quá trình hình thành và phát trin 26
2.1.2 S đ t chc 27
2.1.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca BIDV giai đon t 2009 – 2013. 28
2.1.3.1 Tng tài sn 28
2.1.3.2 Vn ch s hu 28
2.1.3.3 Huy đng vn 29
2.1.3.4 Kt qu kinh doanh 29
2.1.4 Kt qu hot đng tín dng ca BIDV qua các nm 2009 – 2013 31
2.1.4.1 Tng trng tín dng 31
2.1.4.2 Cht lng tín dng 32
2.2 Thc trng KSNB hot đng tín dng ti BIDV 34
2.2.1 C s pháp lỦ vƠ quy đnh ni b v KSNB ti BIDV 34
2.2.1.1 C s pháp lý 34
2.2.1.2 Nhng quy đnh ni b ca BIDV 34
2.2.2 Xây dng và vn hành hot đng KSNB nghip v tín dng ti BIDV 36
2.2.2.1 Mô hình t chc hot đng tín dng ti BIDV 36
2.2.2.2 Hot đng kim soát trong quy trình 38
2.2.2.3 Hot đng kim soát ngoài quy trình 43
2.2.3 Kho sát KSNB hot đng tín dng ti BIDV 45
2.2.4.1 Ngun d liu 45
2.2.4.2 Thang đo 45
2.2.4.3 Kt qu kho sát thc trng KSNB hot đng tín dng ti BIDV 45
2.2.4 ánh giá kt qu KSNB hot đng tín dng ti BIDV 50
2.2.4.1 V môi trng kim soát 51
2.2.4.2 ánh giá ri ro 52
2.2.4.3 Hot đng kim soát 54
2.2.4.4 H thng công ngh thông tin 56
2.2.4.5 Hot dng giám sát 57
TÓM TT CHNG 2 59
CHNG 3: GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG KIM SOÁT NI B
NGHIP V TÍN DNG TI BIDV 60
3.1 nh hng phát trin KSNB hot đng tín dng ti BIDV 60
3.1.1 nh hng phát trin BIDV đn nm 2015 60
3.1.1.1 Mc tiêu phát trin chung 60
3.1.1.2 nh hng phát trin hot đng tín dng 61
3.1.2 Quan đim phát trin KSNB hot đng tín dng ti BIDV 62
3.2 Gii pháp hoàn thin h thng kim soát ni b hot đng tín dng ti BIDV 63
3.2.1 Yêu cu ca pháp lut 63
3.2.2 Hoàn thin môi trng kim soát 64
3.2.3 Hoàn thin công tác đánh giá ri ro tín dng 67
3.2.4 Nâng cao cht lng hot đng kim soát tín dng 68
3.2.5 Nâng cao cht lng thông tin truyn thông 70
3.2.6 Tng cng hot đng giám sát 70
3.3 Mt s gii pháp h tr 73
3.3.1 Gii pháp đi vi chính ph và NHNN 73
3.3.2 Gii pháp đi vi BIDV 74
3.3.2.1 Xây dng môi trng kim soát vn hóa kim soát trong ngân hàng 74
3.3.2.2 V chính sách tín dng 74
3.3.2.3 Hoàn thin các quy đnh x lý trách nhim đi vi đn v, cá nhân trong
hot đng tín dng 76
3.3.2.4 S dng dch v thuê ngoài đ kim soát vic đnh giá tài sn bo đm đi
vi các d án đu t 77
TÓM TT CHNG 3 77
KT LUN 78
TÀI LIU THAM KHO
PH LC 01: NHNG VN CHUNG V NGỂN HÀNG THNG MI
PH LC 02: CÁC NH NGHA V TÍN DNG VÀ CÁC LOI HÌNH TÍN DNG
PH LC 03: QUY TRÌNH CHM IM VÀ XP HNG TÍN DNG TI BIDV
PH LC 04: BNG CÂU HI KHO SÁT KSNB HOT NG TÍN DNG TI
NGỂN HÀNG TMCP U T VÀ PHÁT TRIN VIT NAM
DANH MC CÁC T VIT TT
1. ACB : Ngân hàng thng mi c phn Á Châu
2. BIDV : Ngân hàng thng mi c phn đu t và phát trin Vit Nam
3. CAR : T l an toàn vn
4. CNTT : Công ngh thông tin
5. CIC : Trung tâm thông tin tín dng Ngân hàng nhà nc
6. COSO : Committee of Sponsoring Organization
7. HC : i hi đng c đông
8. HQT : Hi đng qun tr
9. HTD : Hp đng tín dng
10. KSNB : Kim soát ni b
11. KTNB : Kim toán ni b
12. NHNN : Ngân hàng nhà nc
13. NHTM : Ngân hàng thng mi
14. QHKH : Quan h khách hàng
15. QLRR : Qun lý ri ro
16. QTTD : Qun tr tín dng
17. TCTD : T chc tín dng
18. TMCP : Thng mi c phn
19. Vietcombank : Ngân hàng thng mi c phn ngoi thng Vit Nam
20. Viettinbank : Ngân hàng thng mi c phn Công thng Vit Nam
DANH MC BNG, BIU, HÌNH V
Danh mc bng biu:
Bng 2.1: Phân loi n giai đon 2009 – 2013
Bng 2.2: Thng kê đi tng làm vic ti BIDV ca mu đc kho sát
Bng 2.3: Thng kê thi gian làm vic ti BIDV ca mu đc kho sát
Bng 2.4: Thng kê nhn xét v môi trng kim soát ti BIDV
Bng 2.5: Thng kê nhn xét v môi trng kim soát ti BIDV (tt)
Bng 2.6: Thng kê nhn xét v môi trng kim soát ti BIDV (tt)
Bng 2.7: Thng kê nhn xét v đánh giá ri ro ti BIDV
Bng 2.8 : Thng kê nhn xét v quy trình kim soát ti BIDV
Bng 2.9 : Thng kê nhn xét v ni dung kim soát ti BIDV
Bng 2.10 : Thng kê nhn xét v h thng công ngh thông tin ti BIDV
Bng 2.11 : Thng kê nhn xét v hot đng giám sát ti BIDV
Danh mc biu đ:
Biu đ 2.1: Tng tài sn giai đon 2009 – 2013
Biu đ 2.2: Vn ch s hu giai đon 2009 – 2013
Biu đ 2.3: Hot đng huy đng vn giai đon 2009 – 2013
Biu đ 2.4: Tng thu nhp và LN trc thu giai đon 2009 – 2013
Biu đ 2.5: Tng trng tín dng giai đon 2009 - 2013
Danh mc hình v:
Hình 1.1: Mô hình t chc kim soát ni b
Hình 2.1: C cu hot đng ca BIDV
Hình 2.2: C cu hot đng ca BIDV ti các chi nhánh
Hình 2.3: Mô hình t chc tín dng ti Hi s chính
Hình 2.4: Mô hình t chc tín dng ti các chi nhánh
Hình 3.1: Mô hình phê duyt tín dng tp trung
LI M U
1. Lý do chn đ tài:
Ngày nay, nn kinh t th gii đã và đang trong quá trình toàn cu hóa, hi nhp
kinh t khu vc và th gii là mt yêu cu tt yu đi vi nn kinh t Vit Nam nói
chung và h thng ngân hàng thng mi Vit Nam nói riêng. Trong điu kin đó, các
ngân hàng thng mi mun tn ti và phát trin thì phi không ngng nâng cao nng
lc cnh tranh, trình đ qun lý, nhm hn ch nhng ri ro đ đt đc mc tiêu hot
đng là ti đa hóa li nhun.
Trong hot đng kinh doanh ca ngân hàng thì hot đng tín dng chim v trí
quan trng nht vì nó đem li ngun doanh thu và li nhun ch yu cho các ngân
hàng thng mi. Tuy nhiên, đây cng là lnh vc cha đng nhiu ri ro nht ca
NHTM. nh hng ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng là vô cùng ln; tng t l n
xu; tht thoát ngun vn kinh doanh; ri ro thanh khon tng s làm gim uy tín ca
ngân hàng; nguy him hn nó có th dn đn s phá sn ca NHTM. Do đó, ngoài
vic hoàn thin quy trình, nghip v tín dng cng rt cn h thng kim soát ni b
hiu qu s góp phn hn ch và ngn nga ri ro tín dng.
Mt khác, môi trng kinh doanh nhng nm qua ti Vit Nam luôn bin đng,
hành lang pháp lý còn nhiu bt cp, ri ro đo đc ngh nghip ca mt s cán b
nghip v và cp lãnh đo ca NHTM đã vi phm nhng nguyên tc hot đng ngân
hàng xy ra ngày càng nhiu, nó th hin cho chúng ta thy đc cht lng tín dng,
kh nng qun lý ri ro tín dng ti các NHTM ca Vit Nam còn thp. Vì vy, đ
đm bo mc tiên phát trin bn vng các NHTM không ngng nâng cao nng lc
qun lý ri ro tín dng thông qua t chc, hoàn thin li h thng kim soát ni b
hu hiu, đó là tuyn phòng chng ri ro quan trng nht ca ngân hàng. Nh vy,
hoàn thin h thng kim soát ni b ngân hàng, đc bit là đi vi nghip v tín dng
là vic làm cp thit ca các NHTM Vit Nam nói chung và ngân hàng TMCP u t
và phát trin Vit Nam nói riêng.
Chính vì s cn thit đó, đ tài : “Gii pháp hoàn thin Kim soát ni b
hot đng tín dng ti ngơn hƠng TMCP u t vƠ phát trin Vit Nam” s tin
hành nghiên cu đ gii quyt v vn đ lý lun và thc tin ca H thng kim soát
ni b ti Ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit Nam nhm hn ch ri ro và
nâng cao cht lng tín dng góp phn vào s phát trin chung ca Ngân hàng TMCP
u t và phát trin Vit Nam.
2. Mc tiêu nghiên cu ca đ tài:
- Nghiên cu thc trng kim soát ni b ngân hàng TMCP u t và phát trin
Vit Nam.
- ánh giá nhng u và nhc đim tn ti ca h thng kim soát ni b đi
vi nghip v tín dng ti Ngân hàng TMCP u t và phát trin Vit Nam.
- Kin ngh mt s gii pháp nhm hoàn thin hot đng kim soát ni b nghip
v tín dng ti Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
3. i tng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Hot đng kim soát ni b nghip v tín dng.
- Phm vi nghiên cu: Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam.
- Thi gian nghiên cu t 2009 – 2013.
4. Phng pháp nghiên cu:
4.1 Phng pháp thu thp s liu:
- S liu s cp: thu thp bng cách phng vn, bng câu hi kho sát các đi
tng liên quan ( cán b lãnh đo, kim toán viên ni b, nhân viên tín dng ti
ngân hàng )
- S liu th cp: thu thp t các báo cáo ca ngân hàng TMCP u t và phát
trin Vit Nam.
4.2 Phng pháp nghiên cu:
- Nghiên cu lý thuyt v KSNB, KSNB hot đng tín dng.
- Tìm hiu quy trình KSNB đi vi hot đng tín dng ca BIDV nhm kim
soát ri ro tín dng.
- Tìm hiu kinh nghim KSNB ti các ngân hàng khác, rút ra bài hc kinh
nghim cho BIDV.
- Tng hp, phân tích kt qu kho sát bng phng pháp thng kê mô t đ
đánh giá hot đng KSNB hot đng tín dng ti BIDV.
5. ụ ngha ca đ tài nghiên cu:
- i vi Ngân hàng u t và Phát trin Vit Nam: giúp ngân hàng tìm thy
đc nhng tn ti và yu kém ca h thng kim soát ni b v hot đng tín
dng, ngày càng hoàn thin môi trng kim soát ni b nói chung và KSNB
hot đng tín dng nói riêng đ qun lý ri ro tín dng tt hn.
- i vi các nghiên cu tip theo: Làm tài liu tham kho cho các ngân hàng,
nhà nghiên cu có quan tâm đn lnh vc này.
6. Kt cu lun vn:
Ngoài phân m đu và kt lun, lun vn kt cu thành ba chng nh sau:
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B HOT NG TÍN
DNG TI NGỂN HÀNG THNG MI.
CHNG 2: THC TRNG KIM SOÁT NI B HOT NG TÍN
DNG TI BIDV.
CHNG 3: GII PHÁP HOÀN THIN HOT NG KIM SOÁT NI
B NGHIP V TÍN DNG TI BIDV.
1
CHNG 1: TNG QUAN V KIM SOÁT NI B HOT NG TÍN
DNG TI NGỂN HÀNG THNG MI
1.1. Tng quan v h thng kim soát ni b
1.1.1 Khái nim h thng kim soát ni b
ng di nhiu góc đ qun lý. quá trình nhn thc và nghiên cu v kim
soát ni b đã hình thành nhiu khái nim v kim soát ni b khác nhau. Hin nay,
đnh ngha ca COSO (Committee of Sponsoring Organization ) v kim soát ni b
đc chp nhn khá rng rãi. COSO là mt U Ban thuc Hi đng quc gia Hoa K
v chng gian ln v báo cáo tài chính (Treadway Commission hoc Nation
Commission on Financial Reporting).
Theo báo cáo ca COSO đc công b di tiêu đ Kim soát ni b - Khuôn
kh hp nht đã đnh ngha v KSNB nh sau:
“Kim soát ni b là mt quá trình do các nhà qun lý, hi đng qun tr và
các nhân viên ca đn v chi phi. Nó đc thit lp đ cung cp mt s đm bo hp
lý nhm thc hin ba mc tiêu:
- Hot đng hu hiu và có hiu qu;
- Báo cáo tài chính đáng tin cy;
- Các lut l và các quy đnh đc tuân th.
Theo nh đnh ngha trên, KSNB có bn ni dung quan trng chúng ta cn lu
ý đó là: quá trình, con ngi, đm bo hp lý và mc tiêu.
KSNB là mt quá trình:
Các hot đng ca đn v đc thc hin thông qua quá trình lp k hoch,
thc hin và giám sát. KSNB là mt chui các hot đng kim soát hin din mi b
phn ca doanh nghip là mt b phn không tách ri trong các hot đng ca t chc
nhm giúp doanh nghip đt đc nhng mc tiêu mong mun.
Con ngi:
Kim soát ni b đc thit k và vn hành bi con ngi, đó là Hi đng
qun tr, Ban giám đc, nhà qun lý, và các nhân viên trong đn v. Chính h s vch
ra mc tiêu, xây dng bin pháp kim soát và vn hành chúng đ đt đc mc tiêu
ch không đ thay th con ngi.
m bo hp lý:
Kim soát ni b ch có th cung cp s đm bo hp lý cho các nhà qun lý
trong vic đt đc các mc tiêu ch không phi đm bo tuyt đi là các mc tiêu s
2
đc thc hin. Trong quá trình xây dng và vn hành KSNB cng có nhng hn ch
tim tàng ca nó nh: s sai lm ca con ngi khi ra quyt đnh, đo đc ngh
nghip ca nhân viên…làm cho mc tiêu ca t chc không đt hiu qu. Mt khác,
nguyên tc c bn trong qun lý là chi phí cho quá trình kim soát không th ln hn
li ích t quá trình kim soát đó mang li. Do đó, nhà qun lý có th b qua các th
tc kim soát nu h nhn thy chi phí b cho quá trình kim soát là quá ln mc dù
vn nhn thc đc ri ro s xut hin.
Mc tiêu:
chin lc đc thc hin mi đn v phi có các mc tiêu kim soát cn
đt đc. ó có th là mc tiêu chung cho toàn đn v, hay mc tiêu c th cho tng
b phn, tng hot đng. Có th chia thành ba nhóm mc tiêu chính sau:
Nhóm mc tiêu v hot đng: nhn mnh đn s hu hiu và hiu qu ca vic
s dng các ngun lc;
Nhóm mc tiêu v báo cáo tài chính: nhn mnh đn tính trung thc và đáng
tin cy ca báo cáo tài chính mà t chc cung cp;
Nhóm mc tiêu v s tuân th: nhn mnh đn vic tuân th pháp lut và các
quy đnh.
Các mc tiêu có th tách bit nhng cng có th trùng vi nhau, vì mt mc
tiêu riêng l có th đc xp vào mt hay nhiu loi trong ba nhóm mc tiêu nêu trên.
Mt h thng kim soát ni b hu hiu có th cung cp s đm bo hp lý đ
đt đc các mc tiêu liên quan nh tính đáng tin cy ca báo cáo tài chính, s tuân
th pháp lut và các quy đnh. đt đc các mc tiêu này, cn da trên c s các
chun mc đã đc thit lp. Kt qu đt đc ph thuc vào môi trng kim soát,
cách thc đánh giá ri ro, các hot đng kim soát ca đn v, h thng thông tin,
truyn thông và vn đ giám sát.
Nh vy báo cáo ca COSO đã đa ra mt cách khá đy đ và có h thng
nhng nhn thc v KSNB và cng nhn mnh đc yu t con ngi là quan trng
nht trong h thng KSNB.
1.1.2 Các yu t cu thành h thng kim soát ni b
Do có s khác nhau v qui mô, ngành ngh hot đng, mc tiêu… nên có s
khác bit đáng k trong quá trình xây dng và vn hành h thng kim soát ni b ca
các đn v khác nhau. Nhng theo COSO mt h thng kim soát ni b cn phi có
nm b phn c bn sau:
3
- Môi trng kim soát
- ánh giá ri ro
- Hot đng kim soát
- Thông tin và truyn thông
- Giám sát
Môi trng kim soát: Phn ánh vn hóa chung ca đn v, tác đng đn ý
thc ca mi nhân viên trong đn v, là nn tng đi vi các b phn khác ca kim
soát ni b. Các nhân t chính ca môi trng kim soát:
- Tính chính trc và giá tr đo đc: Nhà qun lý là nhng ngi liên quan
trc tip đn quá trình kim soát, do vy s hu hiu ca h thng kim soát ni b
trc tiên ph thuc vào tính chính trc và vic tôn trng các giá tr đo đc ca h.
Yêu cu này đòi hi nhà qun lý cn xây dng nhng chun mc v đo đc trong
đn v và c x đúng đn, ngi qun lý cn phi làm gng cho cp di v vic
tuân th các chun mc và cn phi ph bin nhng quy đnh đn mi thành viên
bng các phng thc thích hp.
- Cam kt v nng lc: Nng lc phn nh kin thc và k nng cn thit đ
hoàn thành mt nhim v nht đinh. Cam kt v nng lc là đm bo nhân viên có
đc k nng và hiu bit đ thc hin nhim v. Vì th, nhà qun lý cn xác đnh rõ
yêu cu v nng lc cho mt công vic nht đnh và ch nên tuyn dng các nhân viên
có kin thc và kinh nghim phù hp vi nhim v đc giao.
- Hi đng qun tr và y ban kim toán: Tính hu hiu ca nhân t này ph
thuc vào s đc lp ca Hi đng qun tr và y ban kim toán vi Ban điu hành,
đng thi nó còn ph thuc vào vic Hi đng qun tr và y ban kim toán có phi
hp vi ngi qun lý trong vic gii quyt các khó khn liên quan đn vic thc hin
k hoch hay không, ngoài ra s phi hp ca Hi đng qun tr và y ban kim toán
vi kim toán ni b và kim toán đc lp cng là mt nhân t nh hng đn môi
trng kim soát.
Hi đng qun tr nng đng và tn tâm, hng dn và giám sát vic thc hin
ca ngi qun lý là nhân t thit yu đ kim soát ni b hu hiu. Do Hi đng
qun tr phi cht vn, giám sát các hot đng qun lý, đa ra quan đim phn bin và
đu tranh vi các hành vi sai trái nghiêm trng ca ngi qun lý, nên Hi đng qun
tr cn có thêm ngi nm ngoài ban điu hành.
- Trit lý qun lý và phong cách điu hành ca nhà qun lý: Trit lý qun lý
th hin qua quan đim và nhn thc ca ngi qun lý; phong cách điu hành li th
4
hin qua cá tính, t cách và thái đ ca h khi điu hành đn v. S khác bit v trit
lý qun lý và phong cách điu hành có th nh hng đn môi trng kim soát và tác
đng đn vic thc hin các mc tiêu ca đn v. Trit lý qun lý và phong cách điu
hành cng đc phn ánh trong cách thc mà nhà qun lý s dng các kênh thông tin
và quan h vi cp di.
- C cu t chc: là s phân chia trách nhim và quyn hn gia các b phn
trong đn v, mt c cu phù hp là c s đ lp k hoch, điu hành, kim soát và
giám sát các hot đng. C cu t chc đc th hin qua s đ t chc, và cn phù
hp vi quy mô và đc thù hot đng ca đn v.
- Cách thc phân đnh quyn hn và trách nhim: Phân đnh quyn hn và
trách nhim đc xem là phn m rng ca c cu t chc, nó c th hóa quyn hn
và trách nhim ca tng thành viên trong các hot đng ca đn v, giúp h hiu rng
h có nhng nhim v gì và hành vi ca h s nh hng đn t chc nh th nào. Do
đó, đn v cn th ch hóa bng vn bn v nhng quyn hn và trách nhim ca tng
b phn và tng nhân viên trong đn v.
- Chính sách nhân s: là các chính sách và th tc ca nhà qun lý v tuyn
dng, hun luyn, b nhim, đánh giá, sa thi… Nhà qun lý chn nhng nhân viên có
đ nng lc, kinh nghim, đo đc tt thì góp phn ln đn s hu hiu và hiu qu
ca môi trng kim soát.
ánh giá ri ro: ánh giá ri ro là quá trình nhn dng và phân tích các ri ro
nh hng đn vic đt đc các mc tiêu, làm c s cho vic xác đnh xem các ri ro
đó đc qun lý nh th nào. Nó bao gm vic xác đnh mc tiêu ca đn v gm mc
tiêu v hot đng, mc tiêu v báo cáo tài chính và mc tiêu v s tuân th, nhn dng
ri ro, phân tích và đánh giá ri ro.
Hot đng kim soát
Là nhng chính sách, th tc đ đm bo cho các ch th ca nhà qun lý đc
thc hin. Các chính sách và th tc này giúp thc thi nhng hành đng vi mc đích
chính là giúp kim soát ri ro mà đn v đang hay có th gp phi. Có nhiu loi hot
đng kim soát khác nhau có th thc hin đc nh phân chia trách nhim đy đ;
kim soát quá trình x lý thông tin và các nghip v; kim soát vt cht; kim tra đc
lp vic thc hin, phân tích soát xét li vic thc hin.
Thông tin và truyn thông: H tr vic xác đnh, nm bt và trao đi các
thông tin theo mt hình thc và khuôn kh thi gian to điu kin cho các thành viên
5
thc hin các nhim v ca mình. H thng thông tin và báo cáo, bao gm c h thng
công ngh thông tin, các c ch giao tip và các kênh thông tin gia các cp và các b
phn trong ngân hàng. H thng này có s phân cp và bao hàm c h thng cnh báo
ri ro, h thng bo mt và chng xâm phm trái phép. S tng tác gia các yu t
cu thành h thng này s quyt đnh tính hu hiu, tính đy đ và hiu qu ca h
thng kim soát ni b.
Giám sát và sa cha nhng sai sót:Là quá trình đánh giá cht lng h
thng kim soát ni b. Vic này đc thc hin thông qua vic đánh giá thng
xuyên và đánh giá theo đnh k hay kt hp hai hình thc. Mc tiêu chính ca giám
sát là nhm đm bo h thng kim soát ni b luôn hot đng hu hiu, do vy cn
phi giám sát các hot đng trong đn v.
1.1.3 Mc tiêu và vai trò ca kim soát ni b
1.1.3.1 Mc tiêu ca kim soát ni b.
Hin nay, vi nhng khó khn nhiu chiu t nn kinh t, s cnh tranh khc
lit trên th trng toàn cu, áp lc suy thoái thì trong bt k t chc nào, di góc
nhìn ca nhà qun lý cng cn có hai h thng chy song song nhm giúp t chc hn
ch nhng s c, mt mát, thit hi, và tng hiu qu hot đng ca t chc. Th nht
đó là h thng đáp ng yêu cu kinh doanh, bao gm các phòng ban chc nng, các
quy trình th tc, các công vic cn thit đ phc v cho nhu cu kinh doanh ca t
chc. Tuy nhiên, bt k công vic nào, quy trình nào thc hin trên cng đu đi
din vi nhng nguy c, s c, hay ri ro tác đng làm nh hng đn kh nng hoàn
thành mc tiêu ca công vic đó và tùy theo mc đ, gây nh hng t thit hi trong
mc chp nhn đc đn nguy c phá sn t chc. Nhm gim ri ro cho t chc
ngng chp nhn đc, h thng th hai – kim soát ni b, đc thit lp trên c s
các bin pháp, chính sách, th tc, tinh thn, giá tr, chc nng, thm quyn ca nhng
ngi liên quan và tr thành phng tin giúp doanh nghip nâng cao nng lc, ci
tin hiu qu hot đng, hn ch các s c, và hoàn thành mc tiêu ca t chc. Nhà
qun lý thit k và vn hành h thng kim soát ni b nhm nhng mc tiêu :
- Gim thiu nhng sai sót trong h thng x lý nghip v: H thng
KSNB nu đc thit k và vn hành có hiu qu s giúp gim bt nhng ri ro do
không tuân th nhng chính sách và qui trình nghip v kinh t mà đn v, t chc đã
qui đinh. Nó đm bo rng mi nhân viên đu phi tuân th đúng ni qui ca t chc
và qui đnh ca pháp lut. T đó s ngn chn kp thi các sai sót, nhm ln vô tình
6
hay c ý có th gây tht thoát tin bc hoc tài sn ca doanh nghip, gây ra thit hi
trong kinh doanh.
- m bo đ an toàn cho tài sn ca đn v: mc tiêu này hng ti vic
các tài sn ca đn v (bao gm tài sn vt cht và phi vt cht) đc bo v tt không
b đánh cp hay lm dng hoc làm h hi.
- m bo đ tin cy ca các thông tin: các thông tin do b máy k toán thu
thp và x lý s là cn c quan trng cho vic ra quyt đnh đi vi nhà qun lý và
nhà đu t. Do vy, các thông tin này cn đm bo tính kp thi, chính xác và đáng
tin cy v thc trng hot đng ca doanh nghip.
- m bo tuân th lut pháp: h thng kim soát ni b trong doanh
nghip đc thit k phi đm bo tuân th các quy đnh và ch đ pháp lý có liên
quan.
- m bo hiu qu hot đng và hiu nng qun lý: ây là mc tiêu c
bn - các quá trình kim soát trong đn v đc thit lp nhm ngn ngõa s lp li
không cn thit các nghip v gây ra s lãng phí trong hot đng và s dng kém hiu
qu các ngun lc trong doanh nghip. Tuy nm trong mt th thng nht, song bn
mc tiêu trên đôi khi cng có mâu thun vi nhau, nh gia tính hiu qu hot đng
vi mc đích bo v tài sn, s sách hoc cung cp thông tin đy đ và tin cy. Chính
t nhng mâu thun này mà ny sinh ra nhng hn ch ca h thng kim soát ni b.
1.1.3.2 Vai trò ca kim soát ni b.
Hin nay, chc nng kim tra, kim soát luôn gi vai trò quan trng trong quá
trình qun lý và điu hành hot đng ca mi t chc. Chc nng này đc thc hin
ch yu bi h thng kim soát ni b ca doanh nghip. Do đó mt mt h thng
KSNB đc thit k và vn hành có hiu qu s đem li nhng li ích to ln cho
doanh nghip.
- Vai trò ca kim soát ni b trong qun lý:
T khái nim kim soát có th thy đc vai trò c bn ca kim soát trong
qun lý đó là đm bo hiu qu hot đng và hiu nng qun lý ca đn v. Thy rng,
hot đng kim tra, kim soát không phi là mt giai đon hay mt phn ca quá trình
qun lý mà nó đóng vai trò nh mt chc nng ca qun lý tt c các giai đon, các
khâu trong toàn b quá trình qun lý. Nh có chc nng này mà các k hoch, mc
tiêu đ ra, và vic s dng các yu t ngun lc luôn đc giám sát mt cách cht ch
t khâu xây dùng cho đn thc hin. Vic thng xuyên kim tra, kim soát tin đ
7
thc hin s giúp điu hoà mi quan h, kp thi điu chnh các đnh mc và mc tiêu
t đó tit kim ti đa chi phí ngun lc mà vn đt đc kt qu cao. ng thi kim
tra, kim soát giúp cho vic thc hin tt các mc tiêu đ ra t đó mà nâng cao hiu
nng qun lý ca đn v.
- Vai trò ca kim soát ni b đi vi nhà qun lý doanh nghip:
Kim soát ni b luôn là khâu quan trng trong mi quy trình qun tr, do đó
các nhà qun lý doanh nghip thng chú tâm đn vic hình thành và duy trì các hot
đng kim soát ni b trong doanh nghip đ đt đc các mc tiêu ca t chc.
H thng kim soát ni b là phng tin đ b phn qun lý thc hin nhim
v: cung cp cho các c đông, ngân hàng, các nhà đu t mt s đm bo thích hp
rng, công vic kinh doanh đc kim soát thích đáng, s liu, báo cáo tài chính đc
trình bày trung thc và hp lý. iu này có ý ngha rt quan trng, nó là mt trong các
yu t giúp cho nhà đu t đa ra quyt đnh có nên đu t vào doanh nghip hay
không. ng thi b phn qun lý còn có trách nhim cung cp cho các c đông,
chính ph và nhng nhà đu t tim tàng ( ngân hàng, ch đu t…) nhng thông tin
chi tit v tình hình tài chính ca đn v mà h thng kim soát ni b là mt công c
cho nhà qun lý doanh nghip la chn. Nhng thông tin v tình hình tài chính cng
nh phng thc hot đng ca đn v s đáp ng đc nhu cu thông tin c th v
doanh nghip ca các nhà đu t. Mt vai trò không kém phn quan trng ca h
thng kim soát ni b đó là ngn nga và phát hin các gian ln và sai sót ca các
thành viên trong đn v, t đó giúp cho nhà qun lý doanh nghip x lý và điu chnh
kp thi đm bo hiu qu hot đng ca doanh nghip. Ngoài ra, h thng kim soát
ni b đc xây dng và vn hành bi nhà qun lý, vì vy vi mt h thng kim soát
ni b đc xây dng và vn hành hu hiu bng nhng chính sách, th tc kim soát
phù hp và hiu qu s th hin nng lc, thái đ qun lý ca nhà qun lý doanh
nghip.
1.2 Kim soát ni b trong NHTM
1.2.1 Kim soát ni b trong NHTM
1.2.1.1 S cn thit ca hot đng KSNB trong NHTM
Trong nn kinh t, NHTM cng là mt loi hình doanh nghip, chúng ging
nh các loi hình doanh nghip khác hot đng vi mc tiêu ti đa hóa li nhun cho
mình và cho nhà đu t. Tuy nhiên, lnh vc hot đng kinh donah ca NHTM là tin
t, tín dng, thanh toán, dch v ngân hàng liên quan đn toàn b nn kinh t và là
8
kênh huy đng và cung cp vn rt quan trng cho mc tiêu phát trin ca mt nn
kinh t. Do đó, vic đm bo an toàn vn luôn là mi quan tâm ca toàn xã hi.
Mt khác, NHTM thng có s lng ln các nghip v và giao dch c v s
lng ln giá tr, mnh li hot đng rng ln vi nhiu chi nhánh, phòng giao dch
tri dài rng khp. iu này dn đn ri ro v tht thoát tài sn và gian ln trong hot
đng. Do đó, NHTM cn xây dng và vn hành c ch giám sát hu hiu đ đt đc
nhng mc tiêu đã đ ra.
Nu nh h thng ngân hàng đc ví nh “huyt mch” ca nn kinh t thì c
ch kim soát đc ví nh “thn kinh trung ng” ca mt ngân hàng thng mi.
Trong mô hình qun tr ngân hàng thì h thng kim soát ni b (KSNB) luôn là mt
yu t mang tính sng còn. ây là h thng các c ch, chính sách, quy trình, quy
đnh ni b, c cu t chc, đc thit lp đ phòng nga, phát hin, x lý kp thi ri
ro nhm đt đc mc tiêu hot đng ca ngân hàng. ng thi, đm bo mi cán b
nhân viên đu phi tuân th các chính sách và quy đnh ni b. Nh vy, h thng
KSNB điu chnh hành vi ca các thành phn nghip v, không ch gii hn trong
kim soát chc nng kinh doanh, kim soát tài chính mà còn điu chnh toàn b các
chc nng nh: qun tr điu hành, b máy t chc, nhân s,
i vi các ngân hàng thng mi Vit Nam, đc bit là mt s ngân hàng
vn đang trong quá trình m rng quy mô hot đng, thì h thng KSNB càng tr nên
quan trng. Bi khi tm vóc ngân hàng đc nâng lên, thì quyn hn và trách nhim
càng phi phân chia cho nhiu cp, nhiu b phn, nên mi quan h gia các b phn
chc nng và nhân viên càng tr nên phc tp, quá trình trao đi thông tin càng chm,
tài sn khó qun lý do phân tán nhiu ni trong nhiu hot đng khác nhau, do đó
phi có h thng KSNB hu hiu nhm duy trì s hot đng an toàn, bn vng phát
trin ca ngân hàng.
1.2.1.2 Quan đim v KSNB trong ngân hàng theo báo cáo Balse
U ban Balse v hot đng giám sát ngân hàng ( Balse Committee on Banking
Supervision ) là mt y ban gm nhiu quan chc thanh tra ngân hàng do các Thng
đc các ngân hàng trung ng ca 12 quc gia thành lp vào nm 1975. y ban gm
các đi din cao cp ca các c quan thanh tra ngân hàng và Ngân hàng Trung ng
ca B, Canada, Pháp, ụ, c, Nht, Luxemboug, Hà Lan, Thy in, Thy S,
Vng quc Anh và Hoa K. Trc tình cnh hàng lot ngân hàng th gii lâm vào
tình trng khng hong vào thp niên 90, y ban Balse đã nghiên cu, kho sát nhn
9
thy rng nguyên chính là do ngân hàng đã không duy trì đc h thng KSNB hiu
qu. y ban Balse đã phát hành tài liu “ Khuôn kh cho h thng KSNB trong các
ngân hàng” đc thit k dành riêng cho các ngân hàng và ni dung nht quán vi
báo cáo ca COSO.
Theo báo cáo ca y ban Basel: “Kim soát ni b là mt quá trình thc hin
bi Hi đng qun tr, Ban điu hành và toàn th nhân viên. ó không ch là mt th
tc hoc mt chính sách thc hin ti mt thi đim nào đó, mà còn tip din tt c
các cp ngân hàng. Hi đng qun tr và Ban điu hành có trách nhim thit lp môi
trng vn hoá to thun li cho quá trình kim soát ni b đc hiu qu và theo dõi
s hiu qu đó đc din ra liên tc; tuy nhiên, mi cá nhân trong mt t chc phi
tham gia vào quá trình đó” đ thc hin các mc tiêu:
- Mc tiêu hot đng: Mc tiêu này đ cp đn vic s dng tài sn, các
ngun lc khác mt cách hiu qu đ ngân hàng hot đng không b l. Nó cng đm
bo rng nhân viên trong ngân hàng đu phi làm vic đ đt đc hiu qu, toàn vn,
và trong gii hn cho phép v chi phí.
- Mc tiêu thông tin: Mc tiêu này đ cp đn thông tin ca các báo cáo có
liên quan đn vic đa ra quyt đnh là phi kp thi, đáng tin cy đ nhng ngi s
dng nó có th da vào đó mà đa ra quyt đnh đúng đn.
- Mc tiêu tuân th: m bo rng hot đng ca ngân hàng đu tuân th
đúng qui đnh ca pháp lut, các chính sách, th tc ni b ca ngân hàng.
1.2.1.3 Các nguyên tc ca KSNB trong NHTM theo y ban Balse.
U ban Basel đã đ ra 13 nguyên tc thit k và đánh giá h thng kim soát
ni b ngân hàng. V c bn, các nguyên tc này tng t nh các yu t cu thành
h thng kim soát ni theo báo cáo ca COSO. C th nh sau:
Nguyên tc v giám sát điu hành và vn hoá kim soát
- Hi đng qun tr có trách nhim phê duyt và kim tra đnh k toàn b chin
lc kinh doanh và nhng chính sách quan trng ca ngân hàng, chu trách nhim sau
cùng v vic thit lp và duy trì mt h thng kim soát ni b đy đ và hiu qu.
- Ban điu hành chu trách nhim thi hành nhng chin lc và chính sách đã
đc phê duyt bi Hi đng qun tr v h thng kim soát ni b.
- Hi đng qun tr và Ban điu hành có trách nhim nâng cao đo đc, tính
chính trc và thit lp vn hoá trong đó nhn mnh và làm cho tt c nhân viên thy
10
rõ tm quan trng ca kim soát ni b. Tt c nhân viên ngân hàng cn phi hiu vai
trò ca mình trong quá trình kim soát ni b và thc s tham gia vào quá trình đó.
Nguyên tc v nhn bit vƠ đánh giá ri ro
Mt h thng kim soát ni b hiu qu đòi hi rng nhng ri ro trng yu
nh hng có hi đn vic hoàn thành mc tiêu ca ngân hàng phi đc nhn bit và
đánh giá liên tc.
Nguyên tc v hot đng kim soát và s phân công, phân nhim
- Hot đng kim soát phi là mt công vic quan trng trong các hot đng
hàng ngày ca ngân hàng. Mt h thng kim soát ni b hiu qu đòi hi phi thit
lp mt c cu kim soát thích hp, trong đó s kim soát đc xác đnh mi mc
hot đng và có s phân công nhim v hp lý, không mâu thun nhau. Nhng xung
đt v quyn li phi đc nhn bit, gim thiu ti đa và tu thuc vào s kim soát
đc lp, thn trng.
Nguyên tc v thông tin và truyn thông
Mt h thng kim soát ni b hiu qu đòi hi:
- Có d liu đy đ và tng th v s tuân th, v tình hình hot đng và tình
hình tài chính, cng nh nhng thông tin th trng bên ngoài.
- H thng thông tin đáng tin cy, có th đáp ng cho hu ht các hot đng
ch yu ca ngân hàng.
- Kênh trao đi thông tin hiu qu đ đm bo rng tt c nhân viên đã hiu đy
đ và tuân th trit đ các chính sách và các th tc có liên quan đn trách nhim và
nhim v ca h và đm bo rng nhng thông tin cn thit khác cng đã đc ph
bin đn các nhân viên có liên quan.
Nguyên tc v giám sát và sa cha nhng sai sót
- H thng kim soát ni b đc giám sát thng xuyên và đnh k.
- Phi có kim toán ni b toàn din, hiu qu và đi ng cán b có đ kh
nng, đc đào to thích hp và có th làm vic đc lp. Chc nng kim toán ni b
cng là vic theo dõi h thng kim soát ni b, phi đc báo cáo trc tip cho Hi
đng qun tr hoc Ban kim soát và Ban điu hành.
- Nhng sai sót ca h thng kim soát đc phát hin bi b phn kinh doanh,
kim toán ni b, hoc các nhân viên khác, thì phi đc báo cáo kp thi cho cp
qun lý thích hp và ghi nhn ngay lp tc. Nhng sai sót trng yu ca kim soát
ni b phi đc báo cáo cho Ban điu hành và Hi đng qun tr.
11
Nguyên tc đánh giá h thng kim soát ni b thông qua c quan thanh
tra ngân hàng
C quan thanh tra ngân hàng s là ngi đánh giá tính hiu qu ca h thng
kim soát ni b ca ngân hàng.
1.3 Kim soát ni b hot đng tín dng ti ngơn hƠng thng mi
Hot đng ngân hàng là nhân t quan trng đi vi s phát trin và n đnh
ca nn kinh t, trong quá trình hot đng kinh doanh, ngân hàng luôn phi đng đu
vi nhng ri ro, do vy chp nhn m rng hot đng kinh doanh cng đng ngha
vi vic phi chp nhn thêm s xut hin ca các ri ro có th xy ra.Trong hot
đng kinh doanh ca ngân hàng thì hot đng tín dng chim v trí quan trng nht vì
nó đem li ngun doanh thu và li nhun ch yu cho các ngân hàng thng mi. Tuy
nhiên, đây cng là lnh vc cha đng nhiu ri ro nht ca NHTM . Do đó, ngoài
vic hoàn thin quy trình, nghip v tín dng cng rt cn h thng kim soát ni b
hiu qu đ giúp ngân hàng d đoán, nhn bit, hn ch và ngn nga các ri ro tín
dng nhm đt đc nhng mc tiêu NHTM đã đ ra.
1.3.1 Vai trò ca KSNB đi vi hot đng tín dng trong các NHTM
Hot đng ngân hàng là mt tt yu khách quan, là mt nhân t quan trng đi
vi s phát trin và n đnh ca nn kinh t. Trong hot đng kinh doanh ca ngân
hàng thì hot đng tín dng chim v trí quan trng nht vì nó đem li ngun doanh
thu và li nhun ch yu cho các ngân hàng thng mi. Tuy nhiên, đây cng là lnh
vc cha đng nhiu ri ro nht ca NHTM. Ri ro tín dng là ri ro c bn đi vi
hu ht các Ngân hàng thng mi do hot đng cho vay vn là hot đng chính ti
các ngân hàng. Ri ro này xy ra khi khách hàng đc cp tín dng, bên có ngha v
hoc đi tác không thc hin hoc không có kh nng thc hin mt phn hoc toàn
b ngha v theo cam kt đã ký trong hp đng. Ri ro tín dng phát sinh t các
nguyên nhân chính nh:
T bn thân các ngân hàng: Do chính sách và quy trình tín dng cha cht
ch, công tác qun tr ri ro cha hu hiu, vic xác đnh nhu cu, thi hn cp tín
dng ca khách hàng cha phù hp, trình đ chuyên môn nghip v ca mt s cán
b tín dng còn cha đáp ng yêu cu…
T khách hàng: Do nng lc qun tr điu hành ca khách hàng còn hn ch,
công ngh sn xut ca khách hàng li thi và không đ kh nng to ra sn phm có
12
tính cnh tranh cao, khách hàng không có đ tim lc v vn đ thc hin phng án
kinh doanh theo k hoch, khách hàng c tình la đo…
T phía môi trng kinh doanh: Do nguyên nhân bt kh kháng (thiên tai, dch
ha…), thay đi t chính sách kinh t v mô và môi trng pháp lý, suy gim đi vi
ngành mà khách hàng hot đng hoc ca nn kinh t nói chung, nguyên nhân do
thông tin không cân xng.
Tác đng ca ri ro tín dng đi vi ngân hàng là vô cùng ln; nó làm tng t
l n xu; tht thoát ngun vn kinh doanh; ri ro thanh khon tng s làm gim uy
tín ca ngân hàng;… nguy him hn nó có th dn đn s phá sn ca NHTM. Khi h
thng ngân hàng không còn kh nng thc hin chc nng trung gian tài chính thì s
nh hng đn tình hình sn xut kinh doanh ca doanh nghip, dn đn tình trng
tht nghip. S đ v ca ngân hàng s nh hng rt ln đn toàn b nn kinh t,
làm cho nn kinh t b suy thoái, giá c tng, sc mua gim, tht nghip và xã hi mt
n đnh.
Trong điu kin kinh doanh có nhiu thay đi nh hin nay và các ch th kinh
t có mi quan h qua li ln nhau, vic qun lý ri ro tín dng tr nên phc tp. Thc
t đó yêu cu tng ngân hàng không ngng tng cng kh nng qun tr ri ro, đc
bit là ri ro tín dng. hot đng tín dng ca ngân hàng có hiu qu, đt đc
mc tiêu và li nhun đ ra thì kim tra, kim soát luôn chim mt v trí quan trng
trong quá trình qun lý kinh doanh tín dng. Nó đc thc hin ch yu bi h thng
KSNB ca NHTM đi vi hot đng tín dng, đó là h thng các chính sách , c ch,
quy trình nghip v, c cu t chc, qui đnh v hot đng tín dng đc thit k vn
hành NHTM nhm ngn nga và hn ch ti đa ri ro tín dng xy ra. Do đó,
KSNB hot đng tín dng trong các NHTM là công vic quan trng đi vi hot đng
ca t chc tín dng.
1.3.2 Mc tiêu và nhim v KSNB hot đng tín dng trong các NHTM
1.3.2.1 Mc tiêu ca KSNB hot đng tín dng trong các NHTM
- Chu trình xét duyt tín dng, giám sát tín dng đc thc hin đy đ, kp
thi, có hiu qu, ngn nga kp thi nhng thiu sót trong h thng x lý nghip v, .
- Phát hin, ngn chn ri ro trong tín dng nhm ngn nga tht thoát tài sn
và có d phòng ri ro hp lý.
- Bo đm tuân th pháp lut và các quy ch, quy trình nghip v, quy đnh
ni b.
13
- Kin ngh vi Hi ng Qun tr và Ban iu hành ca ngân hàng trong
vic sa đi, b sung hoc ban hành mi các c ch, quy ch nhm tng cng bin
pháp kim soát đm bo an toàn tài sn, tng hiu qu hot đng.
1.3.2.2 Nhim v KSNB hot đng tín dng trong các NHTM
Vi nhng mc tiêu nh trên, thì h thng KSNB trong các NHTM đc thit
k và vn hành có hiu qu có nhng nhim v sau:
Hn ch nhng thiu soát trong hot đng x lý nghip v: Nhim v này
giúp các NHTM phát hin đc các sai sót, gian ln trong quá trình thc hin và x lý
các nghip v liên quan đn hot đng tín dng ca ngân hàng nhm kim soát tt c
các ri ro trong hot đng đ hoàn thành nhng mc tiêu đã đ ra.
m bo s tuân th: Kim tra, đánh giá s tuân th ca các nguyên tc hot
đng và qun lý tín dng đc bit là s tuân th lut pháp, chính sách, ch đ, qui
đnh ca Hi đng qun tr, ban giám đc ngân hàng ca nhng cán b tín dng.
Bo v ngân hàng trc nhng tht thoát tài sn có th tránh: Ni dung
ca nhim v này là phát hin nhng yu kém, gian ln trong qun lý tín dng, trong
bo v tài sn, ngun vn, các ngun lc khác ca ngân hàng đ có nhng bin pháp
kim soát đm bo an toàn tài sn, tng hiu qu hot đng kinh doanh.
a ra gii pháp, kin ngh: Kim tra, đánh giá tính phù hp, tính hiu qu
ca h thng kim soát ni b trong ngân hàng, phát hin và đa ra nhng kin ngh
nhm hoàn thin hn hot đng kim soát ni b ca ngân hàng nói chung và hot
đng KSNB nghip v tín dng nói riêng.
1.3.3 Thit k hot đng KSNB nghip v tín dng trong NHTM.
1.3.3.1 Các yu t nh hng đn kim soát ni b hot đng tín dng
Sau khi tìm hiu, nghiên cu ni dung báo cáo COSO, quan đim v KSNB
trong ngân hàng ca Basle và thc t hot đng KSNB ti các NHTM Vit Nam
hin nay, tác gi đa ra 05 yu t nh hng đn KSNB hot đng tín dng trong
NHTM đó là:
- Môi trng kim soát
- ánh giá ri ro
- Hot đng kim soát
- Thông tin và truyn thông
- Hot đng giám sát
a. Môi trng kim soát: ây là môi trng mà trong đó toàn b hot đng
kim soát ni b đc trin khai, do đó nó nh hng đn hot đng ca h thng
14
KSNB. Môi trng kim soát tt s là nn tng quan trng cho hot đng hiu qu
ca h thng KSNB, bao gm các ni dung sau:
- Quan đim, phong cách điu hƠnh vƠ t cách ca các nhà qun lý cao
cp: Các nhà qun lý cao cp là ngi quyt đnh và điu hành mi hot đng ca
đn v. Vì vy, quan đim, đng li qun tr cng nh t cách ca h là trung tâm
trong môi trng kim soát. H cn phi có trách nhim thit k vn hành các chin
lc, chính sách đ xác đnh, đo lng, theo dõi và kim soát ri ro tín dng duy trì
vn hóa tt cho ngân hàng. Ban giám đc và nhà qun lý cp cao cn phi xây dng
các tiêu chun đo đc, thit lp mt nn vn hóa t chc cho thy tm quan trng ca
KSNB ph bin rng rãi đn tt c nhân viên, và là tm gng sáng đ cho nhân viên
làm theo.
- C cu t chc: ch đo và kim soát hot đng tín dng ca ngân hàng,
c cu t chc đóng mt vai trò quan trng. Mt c cu t chc giúp cho quá trình
thc hin s phân công, phân nhim, s u quyn, quá trình x lý nghip v và ghi
chép s sách đc kim soát nhm ngn nga mi dng vi phm. Mt c cu t chc
thích hp và có hiu qu, phi tuân th các nguyên tc: Thit lp đc s điu hành
và kim soát trên toàn b hot đng tín dng ca ngân hàng, không b sót lnh vc
nào đng thi không có s chng chéo gia các b phn; thc hin s phân chia ba
chc nng: x lý nghip v, ghi chép s sách và bo qun tài sn; bo đm s đc lp
tng đi gia các b phn.
- Kim toán ni b: Ngân hàng có b phn kim toán ni b hot đng theo
các chun mc ca kim toán Nhà nc và kim toán quc t. B phn kim toán ni
b phi có kh nng hot đng hu hiu, đnh k tho lun vi các cp qun lý các
vn đ liên quan đn hiu qu ca hot đng KSNB hot đng tín dng, kin ngh
nhng bin pháp nhm hoàn thin h thng KSNB giúp nhà qun lý theo dõi và đm
bo h thng KSNB đc vn hành hiu qu.
- Các chính sách, quy đnh ca ngân hàng: T vic đánh giá hiu qu hot
đng ca KSNB hot đng tín dng, các vn bn, quy trình nghip v nhà qun lý
ngân hàng phi thng xuyên điu chnh, sa đi, b sung các vn bn ni b phù
hp vi tình hình thc t và đúng vi các vn bn pháp lut ca nhà nc. ây là
nhng nguyên tc hot đng chung nên là yu t nh hng nhiu đn KSNB hot
đng tín dng.