Giải pháp thực thi hệ thống kiểm soát chất lượng kiểm toán theo chuẩn mực kiểm soát chất lượng số 1 tại công ty TNHH việt co


TP. MINH










 


 CO


















TP. HCHÍ MINH - N 2014


TP. MINH










 


 CO




 60.34.01.02















TP. HCHÍ MINH - N 2014




“Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các
s liu và kt qu nghiên cu trong lun vn là trung thc và cha tng đc ai
công b trong bt k công trình nào khác.
Tôi cng xin cam đoan các thông tin trích dn trong lun vn này đã đc
ch rõ ngun gc”.

Tác gi lun vn






 1
           

 4
 4
1.1.1. Cht lng 4
1.1.2. Kim toán 4
1.1.3. Cht lng kim toán 5
1.2 6
1.2.1. Kim soát cht lng kim toán t bên trong doanh nghip 6
1.2.2. Kim soát cht lng kim toán t bên ngoài doanh nghip 7
 8
1.3.1. Khái nim h thng kim soát cht lng kim toán 8
1.3.2. Vai trò ca h thng kim soát cht lng kim toán 9
 10
1.4.1. Quá trình hình thành Chun mc kim soát cht lng s 1 10
1.4.2. Các yu t ca h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun mc
kim soát cht lng s 1 12
1.4.2.1. Trách nhim ca Ban Giám đc đi vi cht lng trong doanh nghip
kim toán 12
1.4.2.2. Chun mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có liên quan 12
1.4.2.3. Chp nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch v c th 13
1.4.2.4. Ngun nhân lc 14
1.4.2.5. Thc hin hp đng dch v 15
1.4.2.6. Giám sát 16



 18
2.1. G 18
2.1.1. Lch s hình thành và phát trin ca Công ty 18
2.1.2. C cu t chc ca Công ty 19
2.1.3. Tình hình hot đng kinh doanh ca Công ty 20

 22
2.2.1. Thc trng vn hành h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun
mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co 22
2.2.1.1. Thc trng v trách nhim ca Ban Giám đc đi vi cht lng trong
Công ty 24
2.2.1.2. Thc trng v chun mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có liên
quan 27
2.2.1.3. Thc trng v chp nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch
v c th 30
2.2.1.4. Thc trng v ngun nhân lc 32
2.2.1.5. Thc trng v thc hin hp đng dch v 35
2.2.1.6. Thc trng v giám sát 38
2.2.2. Các nhân t nh hng đn h thng kim soát cht lng kim toán theo
Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co 40
2.2.2.1. Nhân t bên trong nh hng đn h thng kim soát cht lng kim toán
theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty 42
2.2.2.2. Nhân t bên ngoài nh hng đn h thng kim soát cht lng kim toán
theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty 48
2.2.3. ánh giá chung v h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun mc
kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co 50

2.2.3.1. Nhng kt qu đt đc 50


2.2.3.2. Nhng khim khuyt còn tn ti 51
          

 54
 
 54
3.1.1. Chin lc phát trin ca Công ty 54
3.1.2. nh hng thc thi h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun
mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty 54
 
 55
3.2.1. Gii pháp nhm tng kh nng tài chính ca Công ty 56
3.2.2. Gii pháp nhm nâng cao trình đ chuyên môn và ý thc trách nhim ca
nhân viên trong Công ty 59
3.2.3. Gii pháp nhm nâng cao trình đ ng dng khoa hc k thut ca Công ty 60
3.2.4. Gii pháp nhm tái c cu t chc và qun lý ca Công ty 61
3.2.5. Gii pháp nhm h tr quá trình m rng quy mô ca Công ty 63
3.3 
 Công ty  65
3.3.1. Kin ngh nhm tng cng s giám sát h thng kim soát cht lng kim
toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 t Nhà nc 65
3.3.2. Kin ngh nhm tng cng s giám sát h thng kim soát cht lng kim
toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 t Hip hi Morison International66
3.3.3. Kin ngh nhm tng cng s giám sát h thng kim soát cht lng kim
toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 t khách hàng 66
 68










Trang
2.1
Kt qu hot đng kinh doanh nm 2013 ca Vit & Co
21
2.2
S lng đi tng tham gia kho sát chm đim
h thng kim soát cht lng ti Vit & Co
23
2.3
Kt qu chm đim yu t trách nhim ca Ban Giám đc
đi vi cht lng trong Công ty
24
2.4
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim yu t
trách nhim ca Ban Giám đc đi vi cht lng trong
Công ty
25
2.5
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim yu t
trách nhim ca Ban Giám đc đi vi cht lng trong
Công ty
26

2.6
Kt qu chm đim yu t chun mc và các quy đnh v
đo đc ngh nghip có liên quan
27
2.7
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim yu t chun
mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có liên quan
28
2.8
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim yu t chun
mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có
liên quan
28
2.9
Kt qu chm đim yu t chp nhn, duy trì quan h khách
hàng và các hp đng dch v c th
30
2.10
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim yu t chp
nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch v
c th
31
2.11
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim yu t chp
nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch v
c th
32
2.12
Kt qu chm đim yu t ngun nhân lc
33

2.13
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim
yu t ngun nhân lc
33
2.14
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim
yu t ngun nhân lc
34
2.15
Kt qu chm đim yu t thc hin hp đng dch v
36
2.16
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim
yu t thc hin hp đng dch v
36


2.17
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim
yu t thc hin hp đng dch v
38
2.18
Kt qu chm đim yu t giám sát
39
2.19
Kt qu đánh giá ca Vit & Co khi chm đim yu t
giám sát
39
2.20
Kt qu đánh giá ca khách hàng khi chm đim yu t

giám sát
40
2.21
Kt qu kho sát nhân t nh hng đn các yu t trong h
thng kim soát cht lng ti Vit & Co
41
2.22
Kt qu chm đim h thng kim soát cht lng
53





HÌNH


Hình
Tên Hình
Trang
2.1
C cu t chc ti Vit & Co
19
3.1
C cu đim chun tng yu t trong h thng kim soát
cht lng
55
3.2
Tái c cu t chc ti Vit & Co
61

1




Nn kinh t Vit Nam nói chung và s phát trin ca ngành kim toán nói
riêng đã và đang có nhng bc phát trin, tng tc mnh m. n nay qua hn 20
nm hot đng, kim toán đc lp đang ngày càng khng đnh đc vai trò cng
nh v trí quan trng không th thiu trong s phát trin chung ca đt nc. Tuy
nhiên, vi s kin công ty C phn Bông Bch Tuyt nm 2008 gây thit hi nng
n v kinh t cho gn 1.500 c đông ca công ty vi phn nhiu thuc v trách
nhim ca kim toán viên trong vic đm bo đ tin cy v tính trung thc và hp
lý báo cáo tài chính ca công ty khách hàng. Tip sau đó là hàng lot các v bê bi
khác v cht lng kim toán ca các công ty kim toán đc lp đc phanh phui
liên quan đn vic đa ra ý kin không xác đáng v báo cáo tài chính đã nh hi
chuông báo đng đn Nhà nc và các công ty kim toán đc lp v cht lng
kim toán cng nh công tác kim soát cht lng hot đng kim toán hin nay.
Trc bi cnh đó, s ra đi ca Chun mc kim soát cht lng s 1 -
Kim soát cht lng doanh nghip thc hin kim toán, soát xét báo cáo tài chính,
dch v đm bo và các dch v liên quan khác đc xem nh bc tin mi ca
Nhà nc trong công tác kim soát cht lng kim toán hin nay ti các công ty
kim toán đc lp. Tuy nhiên, do s ra đi ca Chun mc này cha lâu (Chun
mc ch mi đc ban hành vào ngày 6 tháng 12 nm 2012) nên các công ty kim
toán, đc bit là các công ty vi quy mô nh nh Công ty TNHH Vit & Co tht s
còn rt b ng và gp nhiu khó khn trong quá trình xây dng cng nh vn hành
h thng kim soát cht lng này mt cách có hiu qu. Thc t vào tháng 10 nm
2013, Hi Kim toán viên hành ngh Vit Nam qua quá trình kim tra đã đánh giá

h thng kim soát cht lng kim toán ti Công ty cha đt yêu cu theo Chun
mc kim soát cht lng s 1 quy đnh.


2

Chính bi thc trng nh đc nêu trên, tác gi đã thc hin đ tài “Gii
pháp thc thi h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun mc kim
soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co” vi hy vng phn nào gii
quyt đc vn đ làm th nào đ thc thi h thng kim soát cht lng kim toán
theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty ngày càng tt hn.

 tài đc thc hin nhm hng đn các mc tiêu c th nh sau:
Th nht, phân tích thc trng h thng kim soát cht lng kim toán theo
Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co. T đó, ghi
nhn nhng kt qu Công ty đã đt đc trong quá trình xây dng và vn hành h
thng. ng thi, tìm ra nhng khim khuyt còn tn ti trong h thng kim soát
cht lng kim toán ti Công ty.
Th hai, phân tích nhân t nh hng đn tng yu t trong h thng kim
soát cht lng kim toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty.
Cui cùng, đ xut gii pháp cho Công ty da trên nhng nhân t nh hng
đn tng yu t trong h thng nhm hoàn thin h thng kim soát cht lng
kim toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co.

i tng ca đ tài
i tng nghiên cu ca đ tài là h thng kim soát cht lng kim toán
theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co.
Phm vi ca đ tài
 tài tp trung nghiên cu tng yu t ca h thng kim soát cht lng
kim toán theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co

vi d liu đc thu thp t nm 2012 đn nm 2014. Các kho sát phc v cho
vic phân tích đc tin hành t tháng 1 nm 2014 đn tháng 10 nm 2014.



3


 tài s dng phng pháp tng hp đ h thng hóa các lý lun c bn kt
hp vi phng pháp phân tích và phng pháp thng kê mô t da trên kt qu
kho sát nhm phân tích thc trng, ghi nhn kt qu, tìm ra hn ch và khám phá
nhng nhân t nh hng đn các yu t đó trong h thng kim soát cht lng.
T đó, đa ra gii pháp thc thi h thng kim soát cht lng kim toán theo
Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty.
D liu đc tác gi s dng trong đ tài mang tính cht tng hp t nhiu
ngun thông tin khác nhau, c th:
D liu th cp
Ngoài Biên bn kim tra h thng ca Hi Kim toán viên hành ngh Vit
Nam khi đánh giá h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun mc kim
soát cht lng s 1 ti Công ty, đ tài cng s dng các thông tin đc thu thp t
nhng công trình nghiên cu khoa hc, sách, tp chí, lun vn, thông tin trên các
trang thông tin đin t có uy tín…
D liu s cp
ây là d liu do chính tác gi thu thp t ni dung các cuc phng vn trc
tip và bn tr li câu hi kho sát ca Ban Giám đc, nhân viên và khách hàng s
dng dch v kim toán ti Công ty.

Ngoài phn M đu và Kt lun, lun vn đc thit k bao gm 3 chng,
c th nh sau:
  C s lý lun v h thng kim soát cht lng kim toán theo

Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co
 Thc trng v h thng kim soát cht lng kim toán theo Chun
mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co
  Gii pháp thc thi h thng kim soát cht lng kim toán theo
Chun mc kim soát cht lng s 1 ti Công ty TNHH Vit & Co

4



NG
 CO

1.1. 
1.1.1. 
Cht lng luôn là thách thc và là mi quan tâm hàng đu mà bt k t
chc hay doanh nghip nào cng đu đi mt trong quá trình hot đng ca mình.
Có nhiu đnh ngha khác nhau v cht lng nh cht lng là mt phm trù trit
hc biu th nhng thuc tính bn cht ca s vt, ch rõ nó là cái gì, tính n đnh
tng đi ca s vt đ phân bit nó vi các s vt khác (Bùi c Tnh, 2013). Hay
theo bài vit v cht lng và đc đim ca cht lng đng trên trang thông tin
đin t ca Tng cc tiêu chun đo lng cht lng Vit Nam thì li cho rng cht
lng là mc đ phù hp ca sn phm hoc dch v tha mãn yêu cu đ ra hoc
đnh trc ca ngi mua…
Ngoài ra, các t chc khác nhau còn đa ra nhiu đnh ngha khác nhau v
cht lng. Tuy nhiên các đnh ngha trên đu hng đn đim ni bt cui cùng
mà c nhà sn xut và ngi tiêu dùng đu mun đt đn là s tha mãn nhu cu
tiêu dùng vi các điu kin nht đnh.
1.1.2. Kán
Kim toán ra đi t rt sm. Tuy nhiên, hot đng kim toán đc lp chính

thc xut hin t th k 19, cùng vi s hình thành và phát trin ca các công ty c
phn châu Âu, gn lin s tách bit quyn li gia ngi trc tip qun lý công ty
vi ngi tham gia góp vn. Chính bi s tách bit này và vic nhiu công ty b phá
sn, cng nh s la đo t phía các nhà qun lý, s phc tp ca nghip v k toán
đã làm tng ri ro trong đu t. iu này khin các c đông, nhà đu t không th
tin tng hoàn toàn vào thông tin đc cung cp bi chính nhng nhà qun lý hay
k toán ca công ty. Bi vy, các c đông, nhà đu t mun báo cáo tài chính phi
5

đc kim tra bi bên th ba đc lp, trung thc, có hiu bit v báo cáo tài chính,
đó là các công ty kim toán (Trn Khánh Lâm, 2011).
Theo đnh ngha ca Alvin A.Arens và James K.Loebbecke trích trong Giáo
trình Kim toán (B môn Kim toán, 2011) thì kim toán là quá trình các chuyên
gia đc lp thu thp và đánh giá bng chng v các thông tin có th đnh lng
đc ca mt đn v c th, nhm mc đích xác nhn và báo cáo v mc đ phù
hp gia thông tin này vi các chun mc đã đc thit lp.
Ti Vit Nam, hot đng kim toán ra đi và phát trin k t khi nn kinh t
nc ta chuyn t ch đ k hoch hóa sang nn kinh t th trng và đc bit sau
khi Lut đu t đc ban hành vào nm 1989 nhm thu hút vn đu t nc ngoài.
Vào tháng 5 nm 1991, hot đng kim toán đc lp chính thc đc ra đi
và đánh du bng s thành lp ca hai công ty kim toán đu tiên trc thuc B Tài
chính là công ty Kim toán Vit Nam và công ty Dch v T vn Tài chính K toán
và Kim toán. S ra đi ca hai công ty k trên đã to tin đ cho s ra đi ca các
công ty kim toán sau này bi s hot đng tích cc và có hiu qu cng nh đáp
ng đc nhu cu cp thit ca nn kinh t trong thi k đi mi.
S phát trin mnh m ca hot đng kim toán ti Vit Nam trong thi gian
này không ch nh n lc không ngng ca các cá nhân và t chc trong nc, s
h tr tích cc t Chính ph mà còn nh s giúp đ t các t chc ngh nghip
quc t, đc bit là s tham gia ca các công ty kim toán hàng đu th gii nh
Deloitte Touche Tohmatsu, Ernst & Young, KPMG, Pricewaterhouse Coopers. Các

công ty này đã đa nhng cách thc t chc qun lý hin đi cùng phng pháp đào
to ngun nhân lc có cht lng quc t vào th trng kim toán Vit Nam trong
giai đon đu hot đng  lnh vc này.
1.1.3. 
ã có nhiu chuyên gia khác nhau trong lnh vc kim toán thc hin các
công trình nghiên cu v cht lng kim toán. Theo đó, trong mt s công trình
nghiên cu, cht lng kim toán đc xác đnh là mc đ công ty kim toán tuân
th các chun mc kim toán trong sut quá trình thc hin kim toán. Tiêu biu
6

cho quan đim này có S. Balsam, J. Krishnan and J.S. Yang (2003). Mt s khác li
cho rng cht lng kim toán nên xem xét thêm  khía cnh khác nh kh nng
kim toán viên phát hin sai phm ca h thng k toán và báo cáo các sai phm
này cho khách hàng (DeAngelo, 1981; McConell, D.K and G.Y Bank, 1998), tính
trung thc ca thông tin tài chính đc trình bày trên báo cáo tài chính sau khi đc
kim toán (Davidson, R.A. and Neu, 1993)…
Ti Vit Nam, theo Chun mc s 220 (B Tài Chính, 2003) thì cho rng
cht lng kim toán là mc đ tha mãn ca các đi tng s dng kt qu kim
toán v tính khách quan và đ tin cy vào ý kin kim toán ca kim toán viên.
ng thi tha mãn mong mun ca đn v đc kim toán v nhng ý kin đóng
góp ca kim toán viên nhm nâng cao hiu qu hot đng kinh doanh trong thi
gian đnh trc vi giá phí hp lý.
Tuy có nhiu quan đim khác nhau v cht lng kim toán nhng tu trung
li thì v c bn, mt trong nhng yu t then cht đ đánh giá cht lng kim
toán là kim toán viên cam kt đm bo kh nng phát hin và báo cáo các sai phm
trng yu trên báo cáo tài chính đc kim toán theo đúng quy đnh ca chun mc
ngh nghip. T đó, ngi s dng báo cáo tài chính đã đc kim toán, nht là các
nhà đu t có th tin tng vào kt qu kim toán do tha mãn mong mun ca h,
rng các thông tin đc kim toán là đáng tin cy.
1.2. 

Kim soát cht lng kim toán bao gm kim soát cht lng kim toán t
bên trong và kim soát cht lng kim toán t bên ngoài doanh nghip.
1.2.1. 
Công tác kim soát cht lng kim toán t bên trong doanh nghip thc
cht là hot đng t kim soát. Theo đó, các kim toán viên đc lp và công ty kim
toán thc hin các chính sách và th tc kim soát cht lng đi vi toàn b hot
đng kim toán ca công ty và đi vi tng cuc kim toán nhm có cam kt hp lý
rng mi phn vic, mi cuc kim toán mà công ty thc hin là phù hp vi chun
7

mc kim toán Vit Nam và nhng chun mc kim toán quc t khác đc tha
nhn ti Vit Nam (Trn Th Giang Tân, 2009).
Thc t, ti các quc gia có lnh vc kim toán phát trin, các công ty kim
toán đc giao nhiu quyn hn trong kim soát cht lng kim toán. iu này
xut phát t đc thù ca ngh kim toán là lnh vc mà uy tín ngh nghip đc
xem là mc tiêu quan trng nht và vic gi gìn uy tín ngh nghip là vn đ sng
còn ca các công ty. Bi hn ai ht, h chính là nhng ngi s chu mt mát nhiu
nht nu công ty phát sinh vn đ có nh hng tiêu cc đn uy tín. V phá sn ca
tp đoàn kim toán hàng đu th gii Athur Andersen liên quan đn đo đc ngh
nghip là bài hc ln và minh chng cho tm quan trng ca vic gi gìn uy tín ca
các công ty kim toán.
Tuy nhiên, trong bi cnh khi mà cung đang ln át cu nh  th trng kim
toán Vit Nam hin nay, vic trao quyn t kim soát khó có th đt đc hiu qu.
Nguyên nhân chính là do uy tín cha đc xem là vn đ hàng đu đi vi các công
ty kim toán. iu này dn đn cht lng các cuc kim toán có th không đc
đm bo, gây ri ro thông tin cho các nhà đu t, đc bit là nhà đu t trên th
trng chng khoán.
1.2.2.  
Kim soát cht lng kim toán không ch thc hin t bên trong bi các
công ty kim toán mà nó còn đc thc hin bi nhng t chc bên ngoài. Theo đó,

kim soát cht lng kim toán bên ngoài doanh nghip đc hiu là công tác kim
tra, đánh giá vic thc hin dch v ca kim toán viên hành ngh và ca công ty
kim toán. Công tác kim tra, đánh giá này đc hi đng hay y ban gm nhng
ngi hot đng trong cùng ngành ngh đó thc hin (Trn Th Giang Tân, 2009).
Tùy thuc vào tng quc gia mà các t chc này có th là hi ngh nghip,
y ban quc gia v kim toán, c quan chc nng ca Nhà nc hoc các công ty
kim toán khác nu thc hin kim tra chéo gia các công ty vi nhau. Công tác
kim tra này đc thc hin thông qua c ch giám sát hot đng đi vi vic tuân
th các chun mc và quy đnh pháp lý ca các công ty kim toán.
8

 Hoa K, mt trong nhng quc gia có nn kim toán phát trin, vic kim
soát cht lng kim toán đc thc hin bi ba t chc gm: y ban Giám sát
hot đng kim toán cho các công ty đi chúng; Trung tâm chng trình Kim tra
chéo các công ty kim toán cho các công ty đi chúng; và Hip hi k toán viên
công chng Hoa K.
Ti Vit Nam, trách nhim kim soát cht lng kim toán đc giao cho B
Tài chính và Hi Kim toán viên hành ngh Vit Nam thc hin theo Quyt đnh s
32/2007/Q-BTC v kim soát cht lng dch v k toán, kim toán. Theo đó, các
đi tng cung cp dch v kim toán phi đc kim soát cht lng đnh k ba
nm mt ln. Ngoài kim tra đnh k, các công ty kim toán có th còn đc kim
tra đt xut nu có du hiu vi phm nghiêm trng. B Tài chính chu trách nhim
chính và y quyn cho Hi Kim toán viên hành ngh Vit Nam thc hin nhim v
kim soát cht lng này (B Tài Chính, 2007).
Mc tiêu chính ca hot đng kim soát cht lng kim toán t bên ngoài là
xem xét vic xây dng và thc hin các chính sách cng nh th tc kim soát cht
lng hot đng kim toán ca các công ty kim toán. T đó đm bo các cuc
kim toán đu đc tin hành phù hp vi chun mc ngh nghip và quy đnh ca
pháp lut có liên quan. Ngoài ra, thông qua hot đng kim soát cht lng này,
nhng t chc có thm quyn còn đánh giá đc tình hình tuân th các quy đnh và

chun mc ngh nghip trong vic thc hin dch v kim toán. iu này s giúp
các công ty kim toán sm phát hin nhng hn ch, tìm hiu nguyên nhân và đa
ra bin pháp khc phc kp thi, góp phn hoàn thin quy trình nghip v và
phng pháp làm vic ti công ty (Trn Th Giang Tân, 2009).
1.3. 
1.3.1. 
H thng là mt tp hp hay mt tng th gm các phn t hay các b phn
khác nhau có mi quan h tác đng qua li vi nhau, đc sp xp theo mt trình t
đm bo tính thng nht và có kh nng thc hin mt s chc nng, mc tiêu nht
đnh (V Hu c, 2002).
9

Nu công tác kim soát cht lng kim toán đc đ cp khá nhiu trong
các đ tài nghiên cu nh đ tài hoàn thin c ch kim soát cht lng hot đng
kim toán đc lp  Vit Nam (Vng ình Hu, 2001), đ tài các gii pháp hoàn
thin, tng cng kim soát cht lng công tác kim toán báo cáo tài chính các
đn v có li ích công chúng (Hà Th Ngc Hà, 2012)… thì các vn đ liên quan
đn h thng kim soát cht lng hot đng kim toán vn còn khá mi m và
cha đc gii kim toán  Vit Nam đào sâu nghiên cu.
Theo Chun mc kim soát cht lng s 1 ca Vit Nam thì h thng kim
soát cht lng kim toán đc hiu là mt tp hp các chính sách đc xây dng
nhm đt mc tiêu đ ra và nhng th tc cn thit đ thc hin và giám sát vic
tuân th các chính sách đó (B Tài chính, 2012).
1.3.2. 
Xét trên phng din kim soát cht lng kim toán t bên trong doanh
nghip, nu công ty có mt h thng các chính sách, th tc kim soát cht lng
ni b tt và vn hành hiu qu thng đi lin vi cht lng kim toán đt đc
cao hn do các sai lch trng yu trên báo cáo tài chính s đc nhng công ty này
phát hin mt cách tt hn. Ngoài ra, s cm nhn áp lc ca kim toán viên v h
thng kim soát cht lng gm các chính sách và th tc kim soát ca công ty h

cng có mi quan h nghch đo vi hành vi làm gim cht lng kim toán. Theo
đó, mt h thng kim soát cht lng đc thit k và vn hành tt cng góp phn
đy lùi các hành vi làm gim cht lng kim toán ca kim toán viên (Trn Khánh
Lâm, 2011).
Da vào kt qu nghiên cu nh đc nêu trên cho thy tm quan trng ca
h thng kim soát cht lng hot đng kim toán trong vic nâng cao cht lng
dch v nhm mang li li ích không ch cho chính bn thân các công ty kim toán,
cho khách hàng s dng dch v kim toán mà còn cho c các bên liên quan khác,
c th:
(i) i vi công ty kim toán, vic kim soát cht lng tt giúp công ty đa
ra nhng ý kin đáng tin cy, gim thiu ri ro và nh đó, công ty hoàn thin tt
10

vic cung cp dch v kim toán cho khách hàng. Mt khác, khi cht lng kim
toán đc đm bo s dn đn thi gian thc hin và giá phí kim toán đc tính
toán và đa ra cho khách hàng hp lý hn nhm tha mãn nhu cu ca khách hàng.
(ii) i vi khách hàng s dng dch v kim toán, khi cht lng kim toán
đc đm bo thì ngoài vic có đc báo cáo kim toán tt, khách hàng còn nhn
đc nhng đánh giá ca công ty kim toán v các thiu sót cn khc phc và đ
xut ca công ty kim toán nhm hoàn thin h thng k toán và h thng kim soát
ni b ca khách hàng đc tt hn.
(iii) Và đi vi bên th ba gm các nhà đu t, ch n, ngân hàng… khi s
dng báo cáo kim toán đt cht lng cao s cung cp cho h nhng thông tin
đáng tin cy v tình hình tài chính ca doanh nghip. T đó, giúp h có th đa ra
nhng quyt đnh đu t đúng đn mang li hiu qu kinh t cao.
1.4.  
1.4.1. 
Nhm phát trin và tng cng phi hp trong ngành ngh kim toán trên
toàn th gii, vào nm 1977, Liên đoàn các nhà k toán quc t đã đc thành lp.
n nm 1981, U ban thc hành kim toán quc t trc thuc Liên đoàn các nhà

k toán quc t đã ban hành nguyên tc ch đo kim toán quc t. Trong nhng
nguyên tc ch đo đó, có nguyên tc s 7 bàn v kim soát cht lng hot đng
kim toán.
Nm 1994, U ban thc hành kim toán quc t đã sa đi các nguyên tc
thc hành kim toán quc t này và ban hành chun mc kim toán quc t s 220
v kim soát cht lng hot đng kim toán.
n cui th k 20, vi quá trình toàn cu hóa cùng s phát trin mnh m
ca th trng tài chính quc t đã làm tng nhu cu thông tin tài chính phc v cho
các nhà đu t. Thêm vào đó, s phát trin ca công ngh thông tin cng đòi hi
vic tng cng kim tra, kim soát cht ch các h thng và quy trình liên quan
đn thông tin. Thc t này dn đn s hình thành hàng lot nhu cu xã hi đi vi
vic nâng cao cht lng thông tin. Cng trong thi gian này, s sp đ ca mt s
11

công ty hàng đu th gii nh Enron, Worlcom… vi sai phm phn nhiu thuc v
kim toán càng khin các t chc ngh nghip quc t phi xem xét li nhng chun
mc kim toán đã đc ban hành.
Trong nm 2002, vi s chuyn đi U ban thc hành kim toán quc t
thành y ban quc t v chun mc kim toán và dch v đm bo cùng s tái cu
trúc h thng chun mc kim toán quc t đã dn đn s hình thành chun mc
kim soát cht lng quc t s 1 (có hiu lc thi hành k t ngày 15 tháng 6 nm
2005) vi ni dung chính yêu cu các công ty kim toán phi thit lp mt h thng
kim soát cht lng trong hot đng kim toán trên toàn công ty.
Ti Vit Nam, tri qua 7 đt ban hành và công b các chun mc kim toán
vào các nm 1999, 2000, 2001, 2003 và 2005 thì s ra đi ca Thông t s
214/2012/TT-BTC ngày 6 tháng 12 nm 2012 ca B Tài chính đc xem nh
bc ci cách mnh m trong hot đng kim toán ca nc nhà. Ni dung chính
ca Thông t này đ cp đn vic ban hành h thng chun mc kim toán Vit
Nam gm 37 chun mc kim toán đc b sung và điu chnh cho phù hp vi
chun mc kim toán quc t hin nay (B Tài chính, 2012).

Trong đó, đáng chú ý là Chun mc kim soát cht lng s 1 - Kim soát
cht lng doanh nghip thc hin kim toán, soát xét báo cáo tài chính, dch v
đm bo và các dch v liên quan khác ln đu tiên xut hin trong h thng chun
mc kim toán Vit Nam. Ni dung ca chun mc này đc xây dng da trên
chun mc kim soát cht lng quc t s 1 có hiu lc thi hành k t ngày 15
tháng 6 nm 2005. Tuy s xut hin ca chun mc này trong h thng chun mc
kim toán Vit Nam là khá tr so vi th gii nhng nó cng cho thy Nhà nc đã
có s đánh giá và nhìn nhn li v tm quan trng ca h thng kim soát cht
lng hot đng kim toán trong các doanh nghip kim toán Vit Nam hin nay.



12

1.4.2. Các   theo 

Cn c theo Chun mc kim soát cht lng s 1 v ni dung nhng yu t
trong h thng kim soát cht lng kim toán (B Tài chính, 2012) thì doanh
nghip kim toán phi xây dng mt h thng kim soát cht lng gm các chính
sách và th tc cho tng yu t theo yêu cu sau:
1.4.2.1. Trách nhim ca Ban Giám đc đi vi cht lng trong doanh nghip
kim toán
Doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th tc đ đy
mnh vn hóa ni b trên c s nhn thc rng cht lng là ct yu khi thc hin
các hp đng dch v. Các chính sách và th tc đó phi yêu cu Tng Giám đc
hoc Giám đc doanh nghip hoc Ch tch Hi đng thành viên (trong phm vi
phù hp) ca doanh nghip kim toán chu trách nhim cao nht đi vi h thng
kim soát cht lng ca doanh nghip.
Ngoài ra, doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th tc
đ bt c cá nhân nào đc Tng Giám đc hoc Giám đc doanh nghip hoc Ch

tch Hi đng thành viên (trong phm vi phù hp) phân công trách nhim điu hành
h thng kim soát cht lng ca doanh nghip cng có đy đ kinh nghim, kh
nng phù hp và có quyn hn cn thit đ thc hin trách nhim đó.
1.4.2.2. Chun mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có liên quan
Doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th tc đ có s
đm bo hp lý rng doanh nghip kim toán cùng tt c cán b, nhân viên ca
doanh nghip tuân th chun mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có liên
quan. c bit là vic xây dng chính sách và th tc nhm đm bo tính đc lp.
Bên cnh đó, doanh nghip cng phi có nhng bin pháp giám sát vic tuân
th các chun mc và quy đnh v đo đc ngh nghip đã đc quy đnh. Các
chính sách và th tc khi xây dng phi có s đm bo hp lý rng doanh nghip
đc thông báo v các trng hp vi phm và có bin pháp thích hp đ gii quyt
các trng hp vi phm đó.
13

Ít nht mi nm mt ln, doanh nghip kim toán phi thu thp xác nhn
bng vn bn v vic tuân th các chính sách và th tc ca doanh nghip v tính
đc lp t tt c các cán b, nhân viên ca doanh nghip là đi tng phi tuân th
chun mc và các quy đnh v đo đc liên quan đn tính đc lp.
Ngoài ra, khi thc hin hp đng dch v cho mt khách hàng trong thi gian
dài, doanh nghip kim toán cng phi đt ra tiêu chí xác đnh s cn thit ca các
bin pháp bo v nhm gim nguy c t s quen thuc xung mc có th chp nhn
đc. Mt trong nhng bin pháp phi tính đn là vic luân chuyn thành viên Ban
Giám đc ph trách tng th cuc kim toán, kim toán viên hành ngh ph trách
cuc kim toán và các đi tng khác cn luân chuyn nu cn thit sau mt thi
gian nht đnh theo quy đnh ca chun mc và các quy đnh v đo đc ngh
nghip có liên quan.
1.4.2.3. Chp nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch v c th
Doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th tc v vic
chp nhn, duy trì quan h khách hàng và các hp đng dch v c th đ có s đm

bo hp lý rng doanh nghip kim toán s ch chp nhn hoc duy trì quan h
khách hàng và các hp đng dch v nu doanh nghip kim toán:
(i) có đ nng lc chuyên môn và kh nng đ thc hin hp đng dch v,
bao gm thi gian và các ngun lc cn thit;
(ii) có th tuân th chun mc và các quy đnh v đo đc ngh nghip có
liên quan; và
(iii) đã xem xét tính chính trc ca đn v đc kim toán và không có thông
tin nào làm cho doanh nghip kim toán kt lun rng đn v đc kim toán đó
thiu chính trc.
Các chính sách và th tc này yêu cu doanh nghip kim toán phi thu thp
các thông tin cn thit trong tng hoàn cnh c th trc khi chp nhn mt khách
hàng mi hoc khi quyt đnh vic tip tc duy trì quan h khách hàng hin ti và
khi cân nhc vic chp nhn cung cp dch v mi cho khách hàng hin ti. Khi
xem xét chp nhn hp đng dch v vi mt khách hàng mi hoc khách hàng hin
14

ti, nu phát hin kh nng xy ra xung đt v li ích thì doanh nghip kim toán
phi xác đnh có nên chp nhn hp đng dch v hay không. Nu phát hin có vn
đ và doanh nghip kim toán vn quyt đnh chp nhn hoc duy trì quan h khách
hàng hoc mt hp đng dch v c th thì doanh nghip kim toán phi lu trong
tài liu, h s cách thc gii quyt các vn đ đó.
Ngoài ra, doanh nghip kim toán cng phi xây dng các chính sách và th
tc v vic duy trì hp đng dch v và quan h khách hàng. Các chính sách và th
tc này quy đnh nhng trng hp khi doanh nghip thu thp đc thông tin mà
nu các thông tin đó đã đc bit trc thì s dn đn vic doanh nghip t chi
hp đng. Khi phát sinh vn đ này, doanh nghip cn lu ý đn trách nhim pháp
lý và trách nhim ngh nghip áp dng trong tng hoàn cnh c th. Nó bao gm c
vic liu doanh nghip kim toán có cn phi báo cáo cho cp có thm quyn b
nhim đn v thc hin dch v hoc trong mt s trng hp, cho các c quan Nhà
nc có thm quyn hay không. ng thi, doanh nghip cng nên xem xét kh

nng rút khi hp đng dch v hoc rút khi c hp đng dch v và quan h vi
khách hàng.
1.4.2.4. Ngun nhân lc
Doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th tc đ có s
đm bo hp lý rng doanh nghip kim toán có đ nhân s vi trình đ chuyên
môn, nng lc và cam kt tuân th các nguyên tc đo đc ngh nghip cn thit.
iu này giúp doanh nghip đm bo vic thc hin hp đng dch v theo các
chun mc ngh nghip, pháp lut và các quy đnh có liên quan cng nh cho phép
doanh nghip kim toán phát hành báo cáo phù hp vi hoàn cnh c th.
Khi phân công nhóm thc hin hp đng dch v, doanh nghip kim toán
phi phân công trách nhim đi vi tng hp đng dch v cho mt thành viên Ban
Giám đc ph trách tng th hp đng dch v và phi xây dng các chính sách và
th tc đ quy đnh:
15

(i) danh tính và vai trò ca thành viên Ban Giám đc ph trách tng th hp
đng dch v phi đc trao đi vi các thành viên ch cht trong Ban Giám đc và
Ban qun tr ca đn v đc kim toán;
(ii) thành viên Ban Giám đc ph trách tng th hp đng dch v phi có đ
trình đ chuyên môn, nng lc cn thit và thm quyn thích hp đ thc hin
nhim v ca mình; và
(iii) trách nhim ca thành viên Ban Giám đc ph trách tng th hp đng
dch v phi đc xác đnh và trao đi vi thành viên Ban Giám đc đó.
1.4.2.5. Thc hin hp đng dch v
Doanh nghip kim toán phi xây dng chính sách và th tc đ có s đm
bo hp lý rng các hp đng dch v đc thc hin theo chun mc ngh nghip,
pháp lut và các quy đnh có liên quan cng nh doanh nghip đã phát hành báo cáo
kim toán phù hp vi hoàn cnh c th.
Khi thc hin soát xét cht lng hp đng dch v, doanh nghip kim toán
phi quy đnh các chính sách và th tc gm:

(i) tho lun các vn đ quan trng vi thành viên Ban Giám đc ph trách
tng th hp đng dch v;
(ii) soát xét báo cáo tài chính hoc các thông tin khác và d tho báo cáo;
(iii) soát xét tài liu, h s thc hin hp đng dch v đc la chn liên
quan đn các xét đoán quan trng và kt lun ca nhóm thc hin hp đng dch v;
(iv) đánh giá các kt lun ca nhóm thc hin hp đng dch v đ hình
thành báo cáo và xem xét liu d tho báo cáo có phù hp hay không.
Ngi đc b nhim thc hin vic soát xét cht lng hp đng dch v
phi có đ trình đ chuyên môn và nng lc cn thit đ thc hin nhim v soát
xét, bao gm c kinh nghim ln thm quyn thích hp.
Liên quan đn vic tham kho ý kin t vn, doanh nghip kim toán phi
xây dng các chính sách và th tc đ có s đm bo hp lý rng vic tham kho ý
kin t vn thích hp phi đc thc hin đi vi các vn đ phc tp hoc d gây
tranh cãi. Doanh nghip phi có sn ngun lc tha đáng đ có th thc hin vic
16

tham kho ý kin t vn thích hp. Ni dung, phm vi, kt lun t vic tham kho ý
kin t vn phi đc lu li và đc bên tham kho ý kin và bên t vn cùng
thng nht. Các kt lun t vic tham kho ý kin t vn phi đc thc hin.
Ngoài ra, doanh nghip kim toán cng phi xây dng các chính sách và th
tc đ x lý và gii quyt các vn đ còn khác bit v quan đim trong ni b nhóm
thc hin hp đng dch v vi bên t vn hoc gia thành viên Ban Giám đc ph
trách tng th hp đng dch v vi ngi soát xét vic kim soát cht lng hp
đng dch v.
Bên cnh đó, doanh nghip kim toán phi xây dng các chính sách và th
tc v vic nhóm thc hin hp đng dch v phi hoàn thin h s chính thc v
hp đng dch v mt cách kp thi sau khi hoàn thành báo cáo v hp đng dch
v. Các tài liu, h s này phi đc bo qun đ đm bo tính bo mt, an toàn,
tính toàn vn, kh nng tip cn và kh nng khôi phc tài liu, h s v hp đng
dch v. ng thi, chúng cng phi đc lu tr trong mt khong thi gian đ dài

đ đáp ng yêu cu ca doanh nghip kim toán hoc yêu cu ca pháp lut và các
quy đnh pháp lý khác có liên quan.
1.4.2.6. Giám sát
Mt trong nhng yu t không th thiu trong h thng kim soát cht lng
là quy trình giám sát nhm đt s đm bo hp lý rng các chính sách và th tc
liên quan đn h thng kim soát cht lng là phù hp, đy đ và hot đng hu
hiu. Quy trình này phi:
(i) xem xét và đánh giá liên tc h thng kim soát cht lng ca doanh
nghip kim toán, bao gm kim tra đnh k ít nht mt hp đng dch v đã hoàn
thành ca mi thành viên Ban Giám đc ph trách tng th hp đng dch v này;
(ii) yêu cu giao trách nhim đi vi quy trình giám sát cho mt hoc nhiu
thành viên Ban Giám đc hoc nhng ngi khác có đy đ kinh nghim và thm
quyn thích hp trong doanh nghip kim toán đ thc hin; và
(iii) yêu cu nhng ngi thc hin hp đng dch v hoc soát xét vic
kim soát cht lng hp đng dch v không đc tham gia công tác kim tra.