Tác động của tỷ giá hối đoái thực lên tăng trưởng kinh tế nghiên cứu thực nghiệm ở việt nam

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM



H ANH TÚ


TÁC NG CA T GIÁ HI OÁI THC
LÊN TNG TRNG KINH T
NGHIÊN CU THC NGHIM  VIT NAM



Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã s: 60340201


LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:TS. HUNH TH THÚY GIANG


Tp. H Chí Minh – Nm 2014


LI CAM OAN
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các ni
dung nghiên cu và kt qu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai
công b trong bt k công trình nghiên cu nào trc đây. Nhng s liu trong các
bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh giá đc chính tác gi thu

thp và tng hp t các ngun đáng tin cy.

Tác gi: H Anh Tú

1




Tómătt
Bài nghiên cu tin hành nghiên cu tác đng ca t giá hi đoái thc
đn tng trng kinh t  Vit Nam bng vic s dng d liu quý cho giai
đon quỦ 1 nm 2000 đn quỦ 4 nm 2013. Bng vic s dng mô hình
VECM (Vector Error Correction) và k thut c lng Generalized Method
of Moments (GMM) đ c lng mô hình tng trng kinh t, bài nghiên
cu tìm thy tác đng cùng chiu có Ủ ngha ca t giá hi đoái thc lên tng
trng kinh t. Kt qu cng nhn mnh vai trò ca các bin v mô khác đi
vi s tng trng kinh t. Trong đó, đu t và chi tiêu ca chính ph có s
tác đng ngc chiu lên tng trng kinh t. Còn phát trin tài chính, đ m
nn kinh t có mt tác đng cùng chiu lên tng trng kinh t.

MC LC
TRANG PH BÌA
LI CAM OAN
MC LC
DANH MC CÁC T VIT TT
DANH MC BNG
DANH MC HÌNH
TÓM TT NGHIÊN CU 1
Chng 1: GII THIU 2
1.1. Lý do chn đ tài 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 3
1.3. . Phng pháp nghiên cu 3
1.4. . B cc ca bài nghiên cu 3
Chng 2: TNG QUAN LÝ THUYT V T GIÁ HI OÁI THC VÀ
TNG TRNG KINH T 4
2.1 T giá hi đoái thc và các nhân t nh hng đn t giá hi đoái thc
4
2.2. Tng trng kinh t và các nhân t tác đng đn tng trng kinh t
9
2.3. Các nghiên cu trc đây v mi quan h gia t giá hi đoái và
tng trng kinh t . 13
Chng 3: PHNG PHÁP NGHIÊN CU 30
3.1. Mô hình nghiên cu 30
3.2. D liu nghiên cu 31
3.3. Phng pháp nghiên cu 35
Phn 4: KT QU NGHIÊN CU . 37
4.1. Mô t thng kê v d liu nghiên cu 37
4.2. Ma trn h s tng quan gia các bin trong mô hình 51
4.3. Kim đnh tính dng ca chui d liu 53
4.3.1. Kim đnh tính dng ca chui d liu 53

4.3.2. Kt qu kim đnh đng liên kt ca chui d liu 54
4.4. Kt qu kim đnh mi quan h gia t giá hi đoái thc và tng trng
kinh t bng mô hình VECM 56
4.5. Kt qu c lng t mô hình GMM 62
Chng 5: THO LUN KT QU NGHIÊN CU 71
Tài liu tham kho
Ph lc 1: S liu tính toán ca các bin trong mô hình
Ph lc 2: Kt qu ca phng trình hi quy bng phng pháp GMM





DANH MC T VIT TT



ADB Ngân hàng Phát trin châu Á
ADF Kim đnh nghim đn v ca Dickey – Fuller
AFTA Din đàn Hp tác Kinh t Châu Á - Thái Bình Dng
APEC Khu vc Mu dch T do ASEAN
ARIC Trung tâm hi nhp khu vc ông Nam Á
(Asia Regional Integration Center)
ASEAN Hip hi các quc gia ông Nam Á
CPI Ch s giá tiêu dùng
FD S phát trin tài chính
FDI Vn đu t trc tip nc ngoài
FII Dòng vn đu t gián tip nc ngoài
FII Ngun vn đu t gián tip
GDP Tng sn phm quc ni

GEXP Chi tiêu ca chính ph
GSO Tng cc thng kê
IFS Thng kê Tài chính Quc t
IMF Qu Tin t Quc t
INV u t
NHNN Ngân hàng Nhà nc
ODA Ngun vn h tr phát trin chính thc
OECD T chc Hp tác và Phát trin Kinh t
OPEN  m ca thng mi
PP Kim đnh nghim đn v ca Phillips – Perron
REER T giá hi đóai thc đa phng
RER T giá hi đoái thc song phng
TOT T l thng mi
TTCK Th trng chng khoán
UNCTAD Hi ngh Liên Hip Quc v Thng mi và phát trin
USD ô la M
VND Vit Nam ng
WTO T chc Thng mi Th gii
DANH MC BNG

Bng 2.1. Tng hp các nghiên cu v tác đng ngc chiu ca t giá hi đoái
lên tng trng kinh t 25
Bng 2.2. Tng hp các nghiên cu v tác đng cùng chiu ca t giá hi đoái lên
tng trng kinh t 27
Bng 2.3. Tng hp các nghiên cu v t giá hi đoái không tác đng lên tng
trng kinh t 29
Bng 3.1: Bng mô t ngun d liu và k vng v du ca các bin nghiên cu
đc s dng trong mô hình 33
Bng 4.1: Mô t thng kê ca các bin (Q12000 – Q42013) 37
Bng 4.2: Ma trn h s tng quan cho các bin trong mô hình hi quy 51

Bng 4.3: Kt qu kim đnh tính dng ca chui d liu 53
Bng 4.4. Kt qu kim đnh Johansen cho chui d liu không dng 55
Bng 4.5. Kt qu la chn đ tr ti u 57
Bng 4.6: Kt qu c lng mô hình bng VECM 57
Bng 4.7: Kt qu ca phng trình hi quy bng phng pháp GMM 63
Bng 4.8: Kt qu kim đnh hin tng ni sinh cho phng trình tng trng
. 67




DANH MC HÌNH

Hình 4.1: GDP bình quân đu ngi ca Vit Nam t 2000 – 2013 38
Hình 4.2: T giá thc đa phng và t giá danh ngha VND/USD theo quỦ t nm
2000 –2013 (nm 2005 là nm gc) 40
Hình 4.3:  m ca thng mi ca Vit Nam theo quý t 2000-2013 41
Hình 4.4: Tng quan FDI ti Vit Nam t nm 1991 – 2013 42
Hình 4.5: T l vn đu t/ GDP t nm 2000 – 2012 44
Hình 4.6: T l đu t/GDP ca mt s nc 45
Hình 4.7: C cu chi Ngân sách nhà nc giai đon 2000 – 2013 48






2

Chngă1:ăGIIăTHIU
1.1. Lý do chnăđ tài
Kt qu gn 30 nm thc hin công cuc đi mi ca ng và Nhà
nc đư mang li cho Vit Nam nhiu thành tu trong phát trin kinh t, nâng
cao mc sng cho ngi dân. Chính sách đi mi cng đư đa nn kinh t
Vit Nam ngày càng hi nhp sâu rng vào nn kinh t th gii. iu này
đem đn cho Vit Nam nhng li ích nht đnh đư đc minh chng qua s
phát trin ngày càng đi lên ca nn kinh t Vit Nam trong thi gian qua. Tuy
nhiên, cuc khng hong kinh t toàn cu nm 2008 cng đư nh hng
không nh đn nn kinh t th gii nói chung và Vit Nam cng không ngoi
l. Do đó, mt trong nhng mc tiêu mà Vit Nam đang hng ti đó là phc
hi và tng trng kinh t. Vì vy, vic xác đnh các yu t tác đng đn tng
trng là vic làm ht sc cn thit. Nh chúng ta đư bit t giá hi đoái là
nhân t rt quan trng đi vi bt k quc gia nào vì nó nh hng đn giá
tng đi gia hàng hóa sn xut trong nc vi hàng hóa trên th trng
quc t. Vi xu th m ca thng mi nh ngày nay, t giá ngày càng đc
s dng nh mt công c chính đ điu tit các quan h kinh t quc t bi s
tác đng đn kh nng cnh tranh ca hàng hóa sn xut trong nc. Do đó,
mt câu hi đc đt ra là liu t giá hi đoái thc có tác đng đn tng
trng kinh t hay không? Nu có thì nó tác đng nh th nào đn tng
trng kinh t  Vit Nam?
Trên th gii hin nay có rt nhiu nghiên cu v tác đng ca t giá
hi đoái thc đn tng trng kinh t. Tuy nhiên, các nghiên cu thc nghim
v s tác đng ca t giá hi đoái thc đn tng trng kinh t vn đang còn
hn đn. Còn  Vit Nam, cho ti thi đim này có rt ít nghiên cu thc
nghim v tác đng ca t giá hi đoái thc đn tng trng kinh t. Do đó,
bài nghiên cu “Tácăđng ca t giá hiăđoáiăthcăđn tngătrng kinh t
ậ nghiên cu thc nghim  VităNam” s cung cp mt bng chng thc
nghim v tác đng ca t giá hi đoái đn tng trng kinh t  Vit Nam và

xác đnh chiu hng ca s tác đng đó.
3



1.2. Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca bài nghiên cu nhm nghiên cu tác đng ca t giá hi
đoái thc lên tng trng kinh t và chiu hng ca s tác đng y. Do đó,
bài nghiên cu đư đa ra hai câu hi nghiên cu sau: (1) T giá hi đoái thc
có tác đng đn tng trng kinh t  Vit Nam hay không? (2) Nu có thì t
giá hi đoái thc tác đng nh th nào đn tng trng kinh t  Vit Nam?
1.3. Phngăphápănghiênăcu
Nghiên cu đnh lng:  tr li cho nhng câu hi trên, bài nghiên
cu s dng mô hình VECM. Mô hình VECM đc la chn bi vì các chui
d liu trong bài nghiên cu là không dng và tn ti đng liên kt. Bên cnh
đó, mt trong nhng li th ca vic s dng mô hình VECM là có th có
đc các thông tin v tác đng ca t giá trong dài hn và ngn hn, các hàm
phn ng. ng thi, do hin tng ni sinh nên bài nghiên cu cng đư s
dng k thut c lng Generalized Method of Moments (GMM) đ c
lng mô hình tng trng kinh t mà đi din là bin GDP bình quân đu
ngi.
Phm vi nghiên cu: nghiên cu tác đng ca t giá hi đoái thc đn
tng trng kinh t  Vit Nam bng vic s dng d liu quỦ cho giai đon
t nm 2000 đn nm 2013.
Phng pháp thu thp s liu: s liu th cp đc ly t các trang
web ca Qu tin t th gii, Ngân hàng phát trin Châu Á, Tng cc thng
kê…
1.4. B cc ca bài nghiên cu
Ni dung ca bài nghiên cu bao gm:
Chng 1: Gii thiu

Chng 2: Tng quan lý thuyt
Chng 3: D liu và phng pháp nghiên cu
Chng 4: Kt qu nghiên cu
Chng 5: Kt lun
4



Chngă2:ăTNG QUAN LÝ THUYT V T GIÁ HIăOÁIăTHC
VÀăTNGăTRNG KINH T
2.1. T giá hiăđoáiăthc và các nhân t nhăhngăđn t giá hi
đoáiăthc
V lý thuyt t giá phn ánh mc giá tng đi (gia đng ni t và
đng ngoi t). Khi mt nc tham gia vào thng mi và các giao dch khác
vi mt s nc thì mt ch s chung phn ánh giá tr chung ca đng tin
đc tính da trên t giá song phng và mc đ thng mi gia các nc
này vi nc ch nhà. T giá thc danh ngha đc tính da trên c s này và
đc đnh ngha là t giá gia đng ni t vi các đng tin ngoi t ca các
nc khác ly quyn s là t trng thng mi hoc thanh toán quc t ca
nc đó, vi các nc kia (OECD, 2010). T giá thc đc tính da trên
NEER và điu chnh đ loi b lm phát.

Trong đó:
- t là thi gian,
- n là s lng các đi tác thng mi chính ca Vit Nam,
- e
jt
là t giá danh ngha ca đng tin nc j so vi VND ti thi
đim t (tính theo ch s).
- P

t
là ch s giá hàng hóa trong nc,
- P
jt
là ch s giá hàng  nc j
5



- W
jt
là t trng ca đng tin nc j ti thi đim t, tng ng vi t
trng thng mi ca nc j trong tng kim ngch thng mi ca Vit Nam
vi các nc đc chn.
V thc nghim, ch s này rt hu ích cho vic phân tích v chính sách
và tình hình kinh t v mô ca mt nc. REER gim th hin ni t tng giá
và ngc li. Trong tng quan so sánh vi thi đim gc, khi REER < 1 ni
t tng giá so vi thi đim gc, hàng hóa ni đa mt tính cnh tranh. Ngc
li, khi REER > 1, ni t gim giá so vi thi đim gc, tính cnh tranh ca
hàng hóa ni đa gia tng.
Các nhân t tác đng lên t giá hi đoái thc, bao gm:
- T l thng mi
T l thng mi ca hàng hóa là ch tiêu kinh t biu th mi quan h
t l gia giá tng đi ca hàng xut khu so vi hàng nhp khu ca quc
gia đó, đc tính bng t l gia ch s giá hàng hóa và dch v xut khu vi
ch s giá hàng hóa và dch v nhp khu ca quc gia. T l thng mi
thng đc s dng đ đánh giá nhng thay đi trong môi trng kinh t
quc t. Theo Edwards (1988b) và Edwards và Wijnbergen (1987), thay đi
ca t l mu dch trong ngn hn và dài hn có th gây ra hiu ng thay th
và hiu ng thu nhp. Do đó, tác đng ca TOT đi vi t giá hi đoái thc là

không rõ ràng có th cùng chiu (+) hoc ngc chiu ( - ) ph thuc vào hiu
ng thay th và hiu ng thu nhp.
u tiên là hiu ng thu nhp, d báo rng khi nhng t l mu dch
đc ci thin (giá xut khu tng tng đi so vi giá nhp khu), thu nhp
t xut khu s tng dn ti nhu cu đi vi hàng hóa phi mu dch tng theo
và giá hàng hóa phi mu dch cng tng, do đó dn đn mt s đánh giá cao
đng tin t. Tip theo là hiu ng thay th, d báo rng mt s ci thin
trong t l mu dch có ngha là nhp khu s r hn và mt phn nhu cu
trong nc vi hàng hóa phi mu dch s đc thay th bi hàng nhp khu,
do đó giá ca hàng hóa phi mu dch s gim. iu này s dn đn s mt giá
6



ca đng ni t. Nh vy tùy thuc vào đ ln tác đng ca hiu ng thu nhp
và hiu ng thay th mà t giá hi đoái thc s gim (tác đng ca hiu ng
thu nhp ln hn tác đng ca hiu ng thay th) hay tng (tác đng ca hiu
ng thu nhp nh hn tác đng ca hiu ng thay th) khi t l thng mi
tng. i vi các nc sn xut hàng hóa, hiu ng thu nhp nhìn chung vt
tri hn hiu ng thay th. S d, tác đng ca hiu ng thay th không đáng
k là do hàng hóa nhp khu và hàng hóa xut khu  các quc gia này rt
khác nhau, ngi tiêu dùng không d thay th mt loi hàng hóa này bng
mt loi hàng hóa khác trong r tiêu dùng ca h trong trng hp có s thay
đi v giá. Theo đó, khi t l thng mi tng, thông thng t giá hi đoái
thc s gim.
-  m ca thng mi
M ca thng mi là mt phng pháp xác đnh đ m ca ca mt
nn kinh t đi vi thng mi th gii và nhng li ích tng trng thu nhp
có đc t nhng hot đng thng mi trên (Squalli, Wilson 2006).
 m ca thng mi là ch s đc s dng đ đo lng chính sách

m ca thng mi ca mt quc gia, chính sách thng mi càng theo
hng t do hóa, thì đ m ca thng mi càng ln.
V mt lý thuyt các tác đng ca đ m ca thng mi đn t giá là
không chc chn và do đó không th d đoán đc. M ca thng mi có
th thay đi khi có s gim thu hoc tng hn ngch. Gim thu hoc tng
hn ngch có th làm gim giá hàng hóa trong nc và do đó dn ti c hiu
ng thu nhp và thay th. Hiu ng thay th trong ngn hn hay dài hn đu
kích thích nhu cu nhp khu hàng hóa t đó làm tng giá hàng hóa mu dch,
dn đn s suy gim trong cán cân thng mi và t giá hi đoái thc gim.
Tuy nhiên hiu ng thu nhp ca m ca thng mi đn hàng phi mu dch
là không rõ và còn tùy thuc vào xu hng ca tiêu dùng trong nc. Nu thu
nhp tng lên đc chi nhiu hn cho hàng hóa phi mu dch thì t giá thc
7



đang đc đnh giá cao. Connolly và Devereux (1995) lp lun rng hiu ng
thay th ca đ m nn kinh t chi phi hiu ng thu nhp trong trng hp
này. Vì vy tng đ m ca thng mi trong trng hp này (gim thu
hoc tng hn ngch) có th dn đn t giá hi đoái gim thông qua cán cân
thng mi gim (nhp khu tng). Mt khác nu đ m nn kinh t tng
thông qua gim thu xut khu nh lp lun ca Connolly và Devereux
(1995), hiu ng thu nhp và thay th có xu hng bin đi cùng chiu vi
xut khu. Trong trng hp này cán cân thng mi s đc ci thin và dn
ti t giá thc đc đánh giá cao. Do đó, chiu hng tác đng ca m ca
thng mi đn t giá hi đoái thc còn ph thuc vào hiu ng thay th và
hiu ng thu nhp to ra.
- Chi tiêu chính ph
Mi quan h gia chi tiêu chính ph và t giá thc đư đc nghiên cu
t trc v mt lý thuyt và thc nghim. Theo đó, chi tiêu ca chính ph tác

đng đn tiêu dùng t nhân và t giá hi đoái thc thông qua hai hng: nu
chi chính ph bao gm phn ln là hàng hóa phi ngoi thng, chi tiêu ca
chính ph tng s làm tng áp lc cu ni đa, gia tng giá tng đi ca hàng
hóa phi ngoi thng dn đn tng t giá hi đoái thc; nu phn ln chi tiêu
chính ph là hàng hóa ngoi thng s làm cán cân thng mi xu đi, t gía
hi đoái thc gim. Vì vy khó d đoán hng tác đng ca chi tiêu chính
ph lên t giá hi đoái thc.
Các nghiên cu thc nghim v hng tác đng ca GEXP lên t giá
hi đoái thc cho kt qu khác nhau. Nghiên cu thc nghim ca Balvers và
Bergstrand (2002) trên các nn kinh t thuc OECD cho rng chi tiêu chính
ph có tác đng đn t giá hi đoái thc qua c hai hng và đ ln tác đng
này qua hai hng này tng đng nhau. Nghiên cu ca Connolly và
Devereux (1995) cho thy s thay đi trong t giá hi đoái thc  các nc
Châu M Latinh cho giai đon 1960 – 1985 có th đc gii thích bi chi tiêu
ca chính ph và chi tiêu ca chính ph cng làm tng t giá hi đoái thc
8



bng vic chi tiêu ch yu vào hàng hóa phi ngoi thng. Nghiên cu ca
Ricci (2008) trên 48 quc gia (bao gm các nc phát trin và th trng mi
ni) kt lun 1% tng ca chi tiêu ca chính ph so vi GDP s làm t giá hi
đoái thc tng 3%. Kt qu nghiên cu ca Edward (1998) trên 12 quc gia
đang phát trin cng cho thy tng chi tiêu ca chính ph dn đn t giá hi
đoái thc tng. Nh vy, tác đng ca chi tiêu ca chính ph đn t giá hi
đoái thc ph thuc vào t trng hàng hóa ngoi thng và phi ngoi thng
trong c cu chi tiêu ca chính ph.
- Nng sut lao đng
Mi quan h gia nng sut lao đng và t giá hi đoái thc đc gii
thiu đu tiêu trong mô hình Balassa – Samuelson; còn đc bit vi tên gi

là hiu ng Balassa – Samuelson (Balassa, Samuelson, 1964).
Hiu ng Balassa – Samuelson ch ra rng nng sut lao đng trong
nc đc tp trung vào khu vc sn xut hàng hóa ngoi thng và khu vc
sn xuát hàng hóa phi ngoi thng. Nu sc sn xut  khu vc sn xut
hàng hóa ngoi thng tng nhanh hn (so vi các nc đi tác thng mi
REER s tng
- u t trc tip nc ngoài
Tác đng ca đu t trc tip nc ngoài lên t giá hi đoái ph thuc
vào s tin thu đc t đu t trc tip nc ngoài đc s dng đ mua hàng
hóa ngoi thng hay phi ngoi thng. Nu s tin thu đc s dng cho
hàng hóa ngoi thng (ví d nh nhp khu máy móc, nguyên liu vt liu)
sau đó t giá hi đoái thc s gim giá v giá tr thc thông qua vic làm xu
đi tình trng ca tài khon vưng lai. Ngc li nu s tin thu đc t đu t
trc tip nc ngoài đc dùng đ mua hàng hóa phi ngoi thng thì dn
đn t giá hi đoái thc s tng. Phn ng ca t giá hi đoái thc đi vi đu
t trc tip nc ngoài ph thuc vào vn tích ly trong các ngành công
nghip có đnh hng xut khu hay các ngành công nghip thay th nhp
9



khu. Do đó, không th xác đnh tác đng ca đu t trc tip nc ngoài lên
t giá hi đoái thc mt cách chính xác và rõ ràng theo lý thuyt.
- N nc ngoài
Tác đng ca n nc ngoài ti t giá hi đoái thc không th tiên
nghim đc. S tích ly n nc ngoài cng có th dn ti s tng giá hoc
gim giá ca t giá hi đoái thc tùy thuc vào vic n nc ngoài đc s
dng cho vic tiêu dùng các hàng hóa thng mi hoc phi thng mi.
2.2.ăTngătrng kinh t và các nhân t tácăđngăđnătngătrng
kinh t

Các đu ra ca nn kinh t là kt qu tác đng qua li ca tng mc
cung và tng mc cu ca nn kinh t. Vì vy, đ xem xét các nhân t tác
đng đn tng trng kinh t cn phi xem xét các nhân t tác đng đn tng
cung và các nhân t tác đng đn tng cu ca nn kinh t.
2.2.1. Các nhân t thuc tng cu
Tng mc cu ca nn kinh t đ cp đn khi lng mà ngi tiêu
dùng, các doanh nghip và Chính ph s s dng: GDP = C+I+G+X-M. Do
đó, s bin đi các b phn trên s gây nên s bin đi ca tng cu và t đó
tác đng đn tng trng kinh t.
S bin đi ca tng cu có th theo hai hng: suy gim hay gia tng
tng cu. Theo hai hng đó, tác đng ca s thay đi tng cu đn tng
trng kinh t cng khác nhau:
- Nu tng cu st gim s gây ra hn ch tng trng và lãng phí các
yu t ngun lc vì mt b phn không đc huy đng vào hot đng kinh t.
- Nu tng cu gia tng s tác đng đn hot đng ca nn kinh t nh
sau:
10



+ Nu nn kinh t đang hot đng di sn lng tim nng, thì s
gia tng ca tng cu s giúp tng thêm kh nng tn dng sn lng tim
nng, nh đó mà thúc đy tng trng kinh t.
+ Nu nn kinh t đư đt hoc vt mc sn lng tim nng
(đng cung dài hn là thng đng) thì s gia tng ca tng cu không làm
gia tng sn lng ca nn kinh t (ngha là không thúc đy tng trng) mà
ch làm gia tng mc giá.
2.2.2. Các nhân t thuc tng cung
Tng mc cung đ cp đn khi lng sn phm và dch v mà các
ngành kinh doanh sn xut và bán ra trong điu kin giá c, kh nng sn xut

và chi phí sn xut nht đnh. Nh vy, tng cung liên quan cht ch đn sn
lng tim nng. Xét theo quan đim dài hn, s gia tng sn lng tim nng
ca kinh t có tác đng quyt đnh đn tng trng kinh t.
Các nhân t tác đng đn sn lng tim nng và do đó quyt đnh đn
tng mc cung chính là các yu t đu vào ca sn xut. Thông thng, các
yu t sn xut ch yu thng đc k đn là: vn (K); lao đng (L); tài
nguyên thiên nhiên (R) và công ngh (T). Cng vì th, hàm sn xut phn ánh
mi quan h hàm s gia kt qu đu ra ca nn kinh t (Y) vi các yu t sn
xut đu vào đc biu th khái quát di dng sau:
Y = F(K, L, R, T)
+ Vn (K) là vn vt cht bao gm: Máy móc, thit b, nhà xng,
phng tin vn ti, hàng tn kho…là nhng yu t cn thit cho quá trình
sn xut trc tip. H thng kt cu h tng kinh t - xã hi (đng sá, cu
cng, kho bãi, sân bay, bn cng, thông tin liên lc, các công trình đin, nc,
vn chuyn, du, khí đt…) nhm h tr và kt hp các hot đng kinh t vi
nhau. u t tng thêm vn làm gia tng nng lc sn xut, tc là gia tng sn
lng tim nng, là c s đ tng thêm sn lng thc t có tác đng trc tip
11



đn tng trng kinh t. i vi các nc đang phát trin, vn đang là nhân t
khan him nht hin nay, trong khi nó li là khi ngun đ có th huy đng và
s dng hiu qu các ngun lc khác cho tng trng. Vì vy, vn có vai trò
ht sc to ln đi vi tng trng kinh t ca các nc đang phát trin. Song,
tác đng ca yu t này đn mt mc đ nht đnh s có xu hng gim dn
và s thay bng yu t khác.
Tuy nhiên, trong nn kinh t th trng, ngoài vn và vt cht, các tài
sn vô hình nh giá tr thng hiu, v th ca doanh nghip, ca ngành hay
quc gia và các ngun d tr quc gia, nht là d tr tài chính cng có nh

hng đn tng trng kinh t.
+ Lao đng (L) là mt yu t đu vào ca sn xut, có vai trò rt quan
trng đi vi tng trng kinh t. Lao đng không ch th hin  s lng lao
đng, mà c  cht lng ca lao đng, th hin đc bit  kin thc và k
nng mà ngi lao đng có đc thông qua giáo dc, đào to và tích ly kinh
nghim. Trong các lý thuyt kinh t hin đi hin nay, ngi ta đánh giá rt
cao vai trò ca kin thc và k nng ca lao đng, coi đây là mt loi vn –
vn nhân lc làm tng nng lc sn xut ca quc gia.  các nc đang phát
trin thng có hin tng tha lao đng có cht lng thp, nhng li thiu
lao đng có chuyên môn k thut và ngh nghip đáp ng yêu cu ca công
nghip hóa đt nc cng nh yêu cu hi nhp kinh t quc t và c hai mt
đó đu có tác đng tiêu cc đn tng trng kinh t.
+ Tài nguyên thiên nhiên: là yu t đu vào ca sn xut do thiên nhiên
ban tng nh đt đai, sông bin, rng núi, các tài nguyên đng thc vt, khí
hu, thi tit, tài nguyên khoáng sn… Các nc đang phát trin có ngun tài
nguyên thiên nhiên di dào, phong phú là yu t có nh hng rt ln đn
tng trng kinh t, to vic làm và to vn trên c s khai thác tài nguyên
thiên nhiên, nht là  giai đon đu ca quá trình phát trin. Tài nguyên thiên
nhiên tuy quan trng, song không quyt đnh nng sut sn xut hàng hóa,
12



dch v, do đó, không phi là nhân t quyt đnh đn tng trng kinh t ca
mt quc gia.
+ Tin b khoa hc và công ngh: cung cp tri thc và phng pháp sn
xut. Vic áp dng tin b khoa hc và công ngh vào sn xut làm tng nng
lc sn xut ca nn kinh t vì nó đem đn cách tt nht đ sn xut các hàng
hóa và dch v. ây là nhân t quyt đnh đi vi tng trng kinh t ca mi
quc gia trong bi cnh phát trin khoa hc, công ngh và toàn cu hóa hin

nay, song đây cng là yu t sn xut khan him ca các nc đang phát
trin.
Các mô hình tng trng kinh t tân c đin và mô hình tng trng
kinh t hin đi c gng lng hóa s đóng góp ca các yu t sn xut vào
quá trình tng trng kinh t. Trong các mô hình này nng sut các yu t
tng hp đc xem nh là tác đng ca tin b khoa hc và công ngh đn
tng trng kinh t. Khi nghiên cu các nhân t tác đng ca tng trng
kinh t, các nhà nghiên cu kinh t, xã hi cng quan tâm nhiu đn nh
hng ca các nhân t nh: c cu tôn giáo, dân tc, đc đim vn hóa – xã
hi và các th ch chính tr - kinh t - xã hi. c bit, trong nhng nghiên
cu gn đây các vn đ nh th ch chính tr - kinh t - xã hi và vn xã hi
đc nhiu nhà kinh t, xã hi quan tâm. Các nhân t trên còn đc gi là các
nhân t phi kinh t, bi vì chúng không tham gia trc tip vào các quá trình
kinh t nh là nhng yu t sn xut đu vào, cng không trc tip biu hin
ra nh mt kt qu kinh t, bi vì thông qua các hành vi ng x và các phn
ng ca các cá nhân và cng đng mà tác đng đn quá trình kinh t - xã hi
và s thay đi ca các quá trình đó. Do đó, bài nghiên cu đư đa yu t t
giá hi đoái thc vào trong mô hình đ xem xét tác đng ca t giá hi đoái
thc đn tng trng kinh t  Vit Nam.


13



2.3. Các nghiên cuătrcăđơyăv mi quan h gia t giá hiăđoáiă
vƠătngătrng kinh t
Tng trng kinh t đóng vai trò quan trng đi vi bt k quc gia nào
vì nó là phng tin đ ngi dân có th ci thin cht lng cuc sng. Tng
trng kinh t là mc tiêu hàng đu ca các quc gia, đc bit là đi vi các

nc đang phát trin có thu nhp bình quân đu ngi thp mun nhanh
chóng đt đc s tin b v kinh t - xã hi và hi nhp vi các nc trên
th gii. Do đó, các nhân t tác đng đn tng trng luôn đc quan tâm
nghiên cu. c bit là trong nhng nm gn đây, có mt s lng đáng k
các nghiên cu tp trung vào mi quan h gia t giá hi đoái thc và tng
trng kinh t.
Cooper (1971) có th đc xem là nghiên cu thc nghim sm nht
v vn đ này. Ông xem xét trng thái ca yu t đu ra trc và sau khi t
giá gim ca 19 nc đang phát trin t nm 1959 – 1966. Bài nghiên cu đư
tìm thy bng chng v ci thin cán cân thng mi và cán cân thanh toán
sau khi t giá gim, nhng bài nghiên cu cng cho thy t giá hi đoái gim
cng gp phi nhiu hn ch. Vn đ trong bài nghiên cu này là cách tip
cn ca bài nghiên cu không cho phép các yu t tim nng khác nh hng
đn tc đ tng trng ca sn lng mt cách đúng đn. Hay nói cách khác
không có s rõ ràng trong vic gim sn lng là do t giá gim hay do thay
đi các bin ngoi sinh khác. S gim giá thng xy ra  các nc phát trin
khi môi trng kinh t v mô nhìn chung là yu, và điu quan trng trong
trng hp này là tìm hiu v nh hng khác lên tc đ tng trng t s
nh hng ca t giá gim cho mi quc gia.
Kamin (1988) và Edwards (1989) s dng mt tp hp các nc đang
phát trin, trong s đó có mt s nc có kinh nghim phá giá đng ni t
trong mu xem xét, và mt s thì không. Kamin tìm thy rng tng trng sn
lng gim trc, hn là sau khi phá giá. Tng trng sau đó duy trì  mc
thp cho nm sau khi t giá gim, trc khi ci thin và vt qua tc đ tng
14



trng ca các nc không phá giá. Kamin kt lun rng các bng chng tng
th là phù hp vi quan đim cho rng t giá gim không nh hng đn mc

đ tng trng lâu dài  các nc đang phát trin. Edwards (1989) phân tích
nhng tác đng ca phá giá  18 nc M Latin, và so sánh thành qu hot
đng ca các nn kinh t ba nm trc và ba nm sau khi phá giá ca 24 nc
gia đang phát trin khác. Bài nghiên cu cho thy rng tc đ tng trng sn
lng đu ra gim xung quanh vic phá giá là do vic áp đt các hn ch và
các chính sách khác đi cùng vi phá giá ti M Latinh, ch không phi là do
s gim giá ca chính nó.
Khan (1990) đánh giá tác đng chng trình h tr ca IMF v t giá
t nm 1973 đn 1988 lên cán cân thanh toán, tài khon vãng lai, lm phát, và
tng trng ca 60 quc gia đang phát trin. Bài nghiên cu nhn thy rng
t giá hi đoái thc có mt tác đng ngc chiu nh, mc dù không có ý
ngha lên tng trng sn lng. Agénor (1991) c lng phng trình tng
trng trong mt mu gp 23 quc gia đang phát trin trong giai đon 1978 –
1987. Bài nghiên cu đư cn thn phân bit thay đi k vng và không k
vng trong các bin gii thích, và nhn thy t giá hi đoái gim d kin có
tng quan ngc chiu (mc dù không đáng k) lên tng trng, trong khi t
giá hi đoái gim không d tính trc làm tng tc đ tng trng.
Moreno (1999) c lng phng trình tng t nh nhng c lng
ca Agénor (1991) cho mt d liu mu gp ca sáu nn kinh t ông Á.
Bng vic s dng lc d liu Hodrick-Prescott đ c lng xu hng ca
các bin và do đó, đ tách các bin thành 2 yu t d báo trc và không d
báo trc. Moreno nhn thy rng t giá hi đoái thc gim s làm gim sn
lng, mc dù đ ln và mc Ủ ngha ca tác đng này là gim khi s dng
bin công c và trái ngc vi c lng OLS. Kandil (2000) cng theo cách
tip cn ca Agénor (1991), mc dù bài nghiên cu này đư tách t giá hi đoái
thc thành cú sc tiêu cc và tích cc đ xem xét rng liu có bt k s bt
cân xng nào trong mi quan h gia t giá hi đoái thc và tng trng. Bài
nghiên cu cng tin hành xem xét 21 nc đang phát trin bng vic s dng
15

d liu nm t nm 1955 đn nm 1996 và nhn thy rng mt s nc tng
trng sn lng gim đ phn ng li vi vic t giá hi đoái gim không d
báo trc đc, nhng tng trng không tng lên khi t giá hi đoái tng,
trong khi mt b d liu khác ca các nc li cho thy tng trng sn lng
gim đ phn ng li vi vic t giá hi đoái tng không d báo trc.
Crosby M., and Otto G., (2001) đư tin hành nghiên cu mi quan h
gia tng trng và t giá hi đoái thc – bng chng ca 11 nc. Bài
nghiên cu đư tin hành xem xét mi quan h gia s thay đi t giá hi đoái
và yu t đu ra cho mu d liu gm 11 nc. Bài nghiên cu cho thy rng
cho đn khi cuc khng hong Châu Á xy ra dn đn kt lun rng t giá hi
đoái gim có xu hng m rng  các nc chu nh hng bi khng hong,
nh d đoán bi mô hình chuyn đi chi phí cho thy rng t giá hi đoái
thc gim dn đn s gia tng trong xut khu ròng do tng kh nng cnh
tranh ca ngành xut khu, và do đó làm tng tc đ tng trng sn lng.
Mô hình t giá hi đoái thc gim, mc khác, cho thy rng t giá hi đoái
thc gim có th làm gim tc đ tng trng ca sn lng. Trong bài
nghiên cu này cng tin hành kim tra s tác đng ca bin đng ca t giá
hi đoái thc vào nn kinh t thc s cho 1 s quc gia. Bài nghiên cu cng
cho thy rng các quc gia khác nhau có kt qu thc nghim khác nhau liên
quan đn s phn ng ca tc đ tng trng đi vi s thay đi ca t giá.
Kandil M., (2004) đư tin hành xem xét tác đng ca bin đng t giá
hi đoái lên tng trng sn lng thc và lm phát trong mu nghiên cu
gm 22 nc đang phát trin. Các phân tích gii thiu lý thuyt v mô hình
k vng hp lý mà tách s bin đng t giá thành 2 yu t là bin đng t giá
có d báo trc và không d báo trc. Mô hình này cho thy tác đng ca
kênh cung và cu lên yu t đu ra và giá c phn ng trc nhng thay đi
trong t giá hi đoái, nhìn chung, t giá hi đoái gim (không d báo và có d
báo) làm gim mc tng trng ca sn lng thc và làm tng lm phát. Các

bng chng khng đnh s tác đng ngc chiu ca t giá hi đoái gim lên
thành qu kinh t ca các nc đang phát trin.
16



Akyüz, Y., (2009) xem xét mi liên h kt gia t giá và tng trng
kinh t  các nc đang phát trin. Thc nghim lch s và nhiu bng chng
xuyên quc gia gn đây v mi liên kt gia t giá và tng trng kinh t
đc xem xét. Kt lun chính là t giá hi đoái có giá tr n đnh và cnh
tranh có th cn thit nhng cha đ, đ ch đo ngun lc cho khu vc hàng
hóa mu dch và gt hái nhng li ích liên quan đn hàng hóa xut khu. Tuy
nhiên, mt đng tin yu không phi luôn thích hp hn mt đng tin mnh
bi vì hu qu ca đng tin yu hn đi vi phân phi thu nhp ca quc gia
và gia các quc gia vi nhau. Nhng điu này ng ý rng, trong thc t, tha
thun và quyt đnh ln đc đòi hi cho vic qun lỦ đúng đn t giá hi
đoái.
Arratibel O., và các cng s (2010) tin hành phân tích mi quan h
gia s bin đng t giá hi đoái danh ngha và mt s bin v mô, c th là
tc đ tng trng thc, tín dng d tha, đu t trc tip nc ngoài và cán
cân thanh toán,  các nc Trung và ông Âu. Bng vic s dng c lng
d liu bng cho giai đon t 1995 – 2008, bài nghiên cu nhn thy rng
bin đng t giá hi đoái càng thp thì liên quan đn tng trng cao hn,
FDI tng hn, đ thâm ht cán cân thanh toán hn, thng d tín dng cao
hn. ng thi, các bng chng thc nghim gn đây dng nh cho rng
sau khi khng hong tài chính toàn cu, các quc gia có ch đ t giá neo c
đnh đư tri qua mt quá trình điu chnh nghiêm trng hn là các quc gia
theo ch đ th ni. Kt qu có Ủ ngha thng kê và bn vng.
Tuy nhiên kt qu có h thng xut hin ph bin cho gn nh tt c
các nghiên cu v mi quan h gia t giá hi đoái thc và tng trng kinh

t đó là: đnh giá thp, ví d cnh tranh, t giá hi đoái thc có mi quan h
dng vi tng trng cao hn.
Calderón (2005) đánh giá s tng trng di tác đng ca s chênh
lch t giá hi đoái thc và s bin đng ca nó. Bài nghiên cu đư tính toán
s chênh lch ca t giá hi đoái thc nh là s sai lch ca t giá hi đoái
17



thc so vi mc cân bng ca 60 quc gia qua 1965 – 2003 bng vic s dng
d liu bng và phng pháp đng liên kt cho chui d liu thi gian. Bng
vic s dng k thut c lng đng cho d liu bng, bài nghiên cu nhn
thy rng mc chênh lch ca t giá hi đoái thc gây tr ngi cho tng
trng nhng tác đng này là phi tuyn tính: tng trng gim mnh hn, t
giá hi đoái chênh lch càng ln. Mc dù s đnh giá thp gây tn thng cho
tng trng, s đnh giá thp nh đn trung bình s thúc đy tng trng. Kt
qu này là bn vng khi kim soát s bin đng ca t giá hi đoái thc cân
bng. Tuy nhiên, bài nghiên cu nhn thy tht khó đ theo đui mt chính
sách khuyn khích tng trng. Cui cùng, tng trng đang b cn tr bi
sc chênh lnh ca t giá hi đoái thc bin đng quá cao. Bài nghiên cu
khám phá ra nhng tn ti bt cân xng trong mi quan h gia tng trng
và chênh lch t giá hi đoái thc. C th, bài nghiên cu đánh giá mi quan
h gia tng trng và s đnh giá cao t giá hi đoái thc cng nh gia tng
trng và s đnh giá thp t giá hi đoái thc. Tng trng b tác đng xu
bi c s đnh giá cao và s đnh giá thp t giá hi đoái thc ca đng ni t,
mc dù trong trng hp đu tác đng là ln hn. Gim đnh giá cao t mc
trung bình gia các nc phát trin cho đn nhng nn kinh t công nghip
dn ti li ích tng trng nm gia 17 và 35 đim c bn mt nm. Mt
khác, gim mc đ đnh giá thp t giá hi đoái cân bng t mc trung bình
cho nhng nc phát trin đn nhng nc công nghip s tng trng kinh

t t 3 đn 11 đim c bn mt nm. iu này có ngha là khi t giá hi đoái
gim (tng) thì s làm thúc đy (kìm hãm) tc đ tng trng. Và điu này
còn tùy thuc vào s bin đng ca mc chênh lch t giá hi đoái.
Hausmann và các cng s (2005) xác đnh và phân tích nhng nhân t
tác đng đn tng trng trong na sau ca th k XX. Bài nghiên cu tìm
thy các trng hp tng tc nhanh chóng trong tng trng kinh t đc duy
trì trong ít nht 8 nm và xác đnh hn 80 trng hp nh vy k t nhng
nm 1950. Gia tng trong tng trng có xu hng tng quan vi s tng
lên trong đu t và thng mi, và vi s gim giá ca t giá hi đoái thc.
Thay đi chính tr là yu t d báo có Ủ ngha thng kê v gia tng tng