Phân tích ảnh hưởng của các đặc trưng ngân hàng và các yếu tố vĩ mô đến tỷ suất sinh lợi của một số ngân hàng TMCP trên địa bàn TPHCM

B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH





VNăTH THU HIN

PHÂN TÍCH NHăHNG CAăCÁCăCăTRNGă
NGÂN HÀNG VÀ CÁC YU T VăMỌăN T
SUT SINH LI CA MT S NGÂN HÀNG
THNGăMI C PHNăTRểNăA BÀN TP.HCM


LUNăVNăTHCăSăKINH T




TP. H Chí Minh - Nmă2014
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH





VNăTH THU HIN

PHÂN TÍCH NHăHNG CAăCÁCăCăTRNGă

NGÂN HÀNG VÀ CÁC YU T VăMỌăN T
SUT SINH LI CA MT S NGÂN HÀNG
THNGăMI C PHN TRểNăA BÀN TP.HCM

Chuyên ngành : Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201

LUNăVNăTHCăSăKINHăT


NGIăHNG DN KHOA HC :
TS. Li TinăDnh


TP. H Chí Minh - Nmă2014
LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan rng đơy là công trình nghiên cu ca tôi, có s hng
dn

h tr t ngi hng dn khoa hc là TS. LiătinăDnh. Các ni dung
nghiên

cu và ktăqu trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công
b trong bt

căcông trình nghiên cu khoa hc nào. Nhng s liu trong các
bng biu phc v

cho vicăphân tích, nhn xét,ăđánh giá đc chính tác gi thu

thp t các ngun khác

nhau có ghi trong phn tài liu tham kho.
Nuăcóăbtăkìăsaiăsót,ă giană lnă nƠoă tôiăxinăhoƠnătoƠnăchuătráchă nhimă
trcăHiăđngăcngănhăktăquălunăvnăcaămình.


TP. H Chí Minh, ngày 30 tháng 10 nm 2014
Tácăgi


VnăTh Thu Hin
MCăLC

TRANG PH BÌA
LIăCAMăOAN
DANH MC CÁC KÝ HIU VIT TT
DANH MC CÁC BNG
DANH MC CÁC BIUă
LI M U 1
1. Lý do chnăđ tài 1
2. Mc tiêu nghiên cu 3
3. iătng nghiên cu 4
4. Phm vi nghiên cu 4
5. Phngăphápănghiênăcu 4
6. ụănghaăthc tin 5
7. Kt cu caăđ tài 5
CHNGă1:ăLụăTHUYTăCăTRNGăNGỂNăHĨNGăVĨăCÁCăYU T Vă
MÔăTÁCăNGăN T SUT SINH LI CA NGÂN HÀNG VÀ TNG
QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăỂY 7

1.1. TngăquanăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyu t vămôătácăđngăđn t sut
sinh li ca ngân hàng 7
1.2. Tng quan các nghiên cu thc nghimătrcăđơyătrênăth gii và  Vit
Nam v t sut sinh li và các yu t nhăhngăđn t sut sinh li ca ngân
hàng 16
1.2.1. Các nghiên cu thc nghim trên th gii gn đơy 19
1.2.2. Các nghiên cu thc nghim  Vit Nam 20
Kt lunăchngă1 22
CHNGă2:ăPHỂNăTệCHăTHC TRNG CA CÁC NGÂN HÀNG
THNGăMI C PHN TI TP.HCM 23
2.1. Kh nngăsinhăli trên tài sn 23
2.2. Kh nngăsinhăli trên vn ch s hu 25
2.3. Quy mô vn ch s hu (CA) 26
2.4. T l dăn trên tng ngun vn (LA) 31
2.5. Kh nngăthanhăkhon (LDR) 33
2.6. Hiu qu qun lý (EFF) 35
2.7. T l thu nhp lãi cn biên (NIM) 37
2.8. Quy mô ngân hàng (SIZE) 39
2.9. Tc đ tngătrng tng sn phm quc ni (GRT) 40
2.10. T l lm phát (INF) 41
2.11. Cung tin (M2) 42
Kt lunăchngă2 42
CHNGă3:ăNGHIểNăCUăCÁCăCăTRNGăNGỂNăHĨNGăVĨăCÁCăYU
T VăMÔăTÁCăNGăN T SUT SINH LI CA MT S NHTMCP
TRểNăA BÀN TP.HCM 44
3.1. D liu nghiên cu 44
3.2. Mô hình nghiên cu 48
3.3. Phngăphápănghiênăcu 49
3.4. Phân tích thng kê mô t 51
3.5. Phơnătíchătngăquan 54

3.6. Kt qu phân tích 60
Kt lunăchngă3 68
CHNGă4:ăMT S GIIăPHÁPă XUT 69
4.1. Mt s giiăphápăđ xut 69
4.1.1.  xut đi vi các ngân hàng 69
4.1.2.  xutăđi vi Chính ph 76
4.2. Gii hn ca đ tài 77
4.3. Kin ngh hng nghiên cu trong tng lai 77
Kt lunăchngă4 78
KT LUN CA LUNăVN 79
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


DANHăMCăCÁCăKụăHIUăVITăTT

Chăvitătt
Tên tingăanh
NghaătingăVit
BCTC

Báo cáo tài chính
CA
Capital To Assets
Vnăchăsăhu
CSH

Chăsăhu
EFF
Management quality

Ratio
ChăsăhiuăquăqunălỦ
GRT
Gross Domestic Product
TcăđătngătrngăGDP
INF
Inflation Rate
Tălălmăphát
LA
Liabilities To Assets
Ratio
Tălădănătrênătngăngunăvn
LDR
Liquidity Ratio
Chăsăkhănngăthanhăkhon
M2
Money Supply
Cungătin
NH

Ngân hàng
NHNN

NgơnăhƠngăNhƠănc
NHTM

NgơnăhƠngăthngămi
NHTMCP

NgơnăhƠngăthngămiăcăphn

NIM
Net Interest Margin
Tălălƣiăcnăbiên
ROA
Return On Assets
TălălƣiăròngătrênătngătƠiăsn
ROE
Return On Equity
Tălălƣiăròngătrênăvnăchăsăhu
SIZE
Total Assets
Quy mô
SPSS
Statistical Package for the
Social Sciences
Phnămmăthngăkê
TP.HCM

ThƠnhăphăHăChí Minh
VIF
Variance Inflation Factor
Hăsăphóngăđiăphngăsai




DANH MC CÁC BNG
Bng 2. 1: Kh nngăsinhăli trên tài sn bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam
t 2006 - 2013 23
Bng 2. 2: Kh nngăsinhăli trên vn ch s hu bình quân ca mt s NHTMCP

Vit Nam t 2006 - 2013 25
Bng 2. 3: Mc vnăphápăđnh cho các t chc tín dng  Vit Nam 27
Bng 2. 4: Ngun vn ch s hu bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam t
2006 - 2013 29
Bng 2. 5: Các NHTM Vit Nam có quy mô vn ln 31
Bng 2. 6: T s tngădăn trên tng ngun vn bình quân ca mt s NHTMCP
Vit Nam t 2006 - 2013 31
Bng 2. 7: Mt s NHTMCP Vit Nam có t s tngădăn trên tng ngun vn
vt khung an toàn 33
Bng 2. 8: T l cp tín dng so vi ngun vnăhuyăđng bình quân ca mt s
NHTMCP Vit Nam t 2006 - 2013 34
Bng 2. 9: Ch s hotăđng bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam t 2006 -
2013 36
Bng 2. 10: T l thu nhp lãi cn biên bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam
t 2006 - 2013 38

Bng 3. 1: Bng mô t d liu 112 quan sát trong mu nghiên cu ca 14 ngân hàng
TMCP  TP.HCM 44
Bng 3. 2: Tng hp các bin s dng trong bài nghiên cu 46


Bng 3. 3: Thng kê mô t các bin 51
Bng 3. 4: Kt qu phơnătíchătngăquan 55
Bng 3. 5: Tóm tt mô hình 1 61
Bng 3. 6: Kt qu phân tích ANOVA ca mô hình 1 61
Bng 3. 7: H s hi quy 61
Bng 3. 8: Tóm tt mô hình 2 64
Bng 3. 9: Kt qu phân tích ANOVA mô hình 2 65
Bng 3. 10: H s hi quy 65

DANHăMCăCÁCăBIUă
Biuăđ 2. 1: T sut sinh li trên tài sn bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam
t 2006 - 2013 23
Biuăđ 2. 2: T sut sinh li trên vn ch s hu bình quân ca mt s NHTMCP
Vit Nam t 2006 - 2013 25
Biuăđ 2. 3: Vnăđiu l ca mt s NHTMCP Vit Nam ti thiăđim 31/12/2013
28
Biuăđ 2. 4: Quy mô vn ch s hu bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam t
2006 - 2013 30
Biuăđ 2. 5: T s tngădăn trên tng ngun vn bình quân ca mt s
NHTMCP Vit Nam t 2006 - 2013 32
Biuăđ 2. 6: T l cp tín dng so vi ngun vnăhuyăđng bình quân ca mt s
NHTMCP Vit Nam t 2006 - 2013 35
Biuăđ 2. 7: T l thu nhp tin lãi/tng chi phí tin lãi bình quân ca mt s
NHTMCP Vit Nam t 2006 - 2013 37
Biuăđ 2. 8: T l thu nhp lãi cn biên bình quân ca mt s NHTMCP Vit Nam
t 2006 - 2013 38
Biuăđ 2. 9: Tcăđ tngătrng tài sn bình quân ca mt s NHTMCPăgiaiăđon
2006 - 2013 39
1


LIăMăU
1. LỦădoăchnăđătƠi
Mc dù tm quan trng caăcácăđnh ch tƠiăchínhătrungăgianăkhácănhăcôngă
ty bo him, công ty tài chính, qu đuătă đangă ngƠyăcƠngă tngă lênănhngă ngơnă
hàng vn gi mt vai trò ht sc quan trng trong h thng tài chính ca nn kinh t
vƠăđcăxemănhăh tun hoàn vn ca nn kinh t trên quc gia và toàn cu. Bi vì,
th nht,ăngơnă hƠngă lƠăniătáiăphơnă b tin (hay tín dng) t ngi tit kim ti

ngi cho vay (chcănngătínădng); th hai, ngân hàng nm  trung tâm ca h
thng thanh toán bù tr (chcănngăthanhătoán),ăbng cách phi hpăđ thanh toán,
ngân hàng giúp các cá nhân và công ty thc hin các giao dchănhanhăhnăvƠătit
kimăchiăphíăhn;ăth ba, ngân hàng có chcănngăto tin cho nn kinh t - tc là
to ra li nhun t hotăđng kinh doanh. Nhăvy, mc dù không trc tip to ra
sn phm ca ci vt cht cho nn kinh t, song, vi nhng hotăđng riêng có ca
mình, ngành ngân hàng gi mt vai trò quan trng trong vicăthúcăđy s phát trin
ca nn kinh t.
Theo báo cáo caă Ngơnă hƠngă NhƠă nc, tng li nhun ngành ngân hàng
nmă2012ălƠă28,600ăt đng, st gim gn 50% so viănmă2011;ăli nhun ca hu
ht các ngân hàng, k c các ngân hàng lnănhăVietcombank,ăVietinbank,ăBIDVă
đu b gim mnhă đángă k. Tính ti tháng 11/2013, li nhună lyă k ca ngành
ngân hàng khong 29.500 t đng,ătngă3,2%ăsoăvi cuiănmă2012ănhngăquyămôă
li nhun ch bng 53% so viănmă2010ăvƠăbng 64% so viănmă2011;ătrongă100ă
t chc tín dngăcóălƣiăthìăhnă50%ăcóăs li nhun gim mt na so vi 2012. Tiêu
biu ti TP.HCM, theo Báo cáo caăNgơnăhƠngăNhƠănc chi nhánh TP.HCM, tng
li nhun caăcácăngơnăhƠngătrênăđaăbƠnăđtăđcăđn ngày 25-12-2013 là 5.459 t
đng, st gim so vi mc 6.666 t đngănmă2012,ăcóă80ăchiănhánhătrênătng s
378 chi nhánh ca các ngân hàng hotă đngătrênăđa bàn TP.HCM thua l và có
tng cng 10 ngân hàng ti TP.HCMăđƣăcóăđ án tái cuătrúcăvƠăđangătrongătin
trình thc hin.
2


Theo báoă cáoă ắKho sát v ngành ngân hàng Vită Namă nmă 2013”ă ca
KPMG Vit Nam v ngành ngân hàng da trên thông tin thu thp t báoăcáoăthng
niên ca 33 ngân hàng cho bit: t sut sinh li trên tài sn (ROA) ca ngành ngân
hƠngănmă2012ălƠă0.78%ăgim 27% so vi mc 1.06% caănmă2011.ăT sut sinh
li trên vn ch s hu (ROE) ca ngànhăngơnăhƠngănmă2012ălƠă9.56%,ăgim 33%
so vi mc 14.19% caănmă2011.

Nhìn vào nhng s liu báo cáo trên, ta có th thy tình hình hotăđng ca
các ngân hàng Vit Nam rt kém hiu qu,ăđt li nhun không cao và thm chí
thua l. Vi vai trò cung cp tín dng và vn hành h thng thanh toán ca nn kinh
t, s phá sn ca ngân hàng có th gơyăraăcácătácăđng tiêu cc lnăhnăti nn
kinh t so vi s spăđ ca hotăđngăkinhădoanhăkhác.ăDoăđó,ăcácănhƠăqun tr
ngơnăhƠng,ăcácănhƠăđuăt,ăcácănhƠănghiên cu cn phi nghiên cu tìm hiu rõ ràng
quá trình hình thành li nhun ca ngân hàng, c th hnă lƠă phơnă tích,ă tìmă hiu
nhng yu t tácăđngăđn t sut sinh li caăngơnăhƠngăđ cóăcăs đaăraănhng
quytăđnh kinh doanh thích hp.
Nghiên cu thc nghim v đ tài phân tích các yu t nhăhngăđn t sut
sinh li ca ngân hàng khá ph bin trên th gii và t rt smănhăShort (1979),
Bourke (1989), Molyneux và Thornton (1992) và Demirguc-Kunt and Huizinga
(2000),ănhngă VităNamăđ tƠiănƠyăchaăđc ph bin.ăaăs cácăđ tài thc
nghim  Vit Nam tp trung phân tích mi quan h gia cu trúc tài chính, hoc
qun tr tài sn, hiu qu s dng vn ca các doanh nghip va và nh hoc mt s
doanh nghip ni btăđc niêm yt trên th trng chng khoán. Mi gnăđơyăthìă
có nghiên cu ca Nguyn Th Ngân (2011) và Phan Th Hng Nga (2011), Ngô
PhngăKhanhă(2013)ănhngăvn còn nhiu bt cp. Nhìn chung, các nghiên cu
trcăđơyăv đ tài phân tích các yu t nhăhngăđn t sut sinh li ca ngân
hàng đuăđoălng t sut sinh li bng hai ch tiêu là t sut sinh li trên tng tài
sn (ROA- li nhun ròng trên tng tài sn) và t sut sinh li trên vn ch s hu
(ROE- li nhun ròng trên vn ch s hu) và chia các yu t nhăhngăđn t
sut sinh li thành hai nhóm là nhóm các yu t thuc v đcătrngăngơnăhƠngănhă
3


vn ch s hu,ădăn, vnăhuyăđngầvƠăcácăyu t thuc v kinh t vămôănhă
lm phát, lãi sut, tcăđ tngătrng tng sn phm quc ni (GDP) hngănm.
Da trên thc t đó,ătácăgi đƣ la chnăđ tài « Phân tích nh hng ca
các đc trng ngân hàng và các yu t v mô đn t sut sinh li ca mt s ngân

hàng thng mi c phn trên đa bàn TP.HCM », phân tích d liu trong giai
đon t nmă2006ăđnănmă2013ăđ làm lunăvnăthcăs.
2. Mcătiêuănghiênăcuă
Phân tích nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyu t vămôătácă
đng đn t sut sinh li ca mt s ngơnăhƠngăTMCPătrênăđa bàn TP.HCM, giai
đon t nmă2006ăđnănmă2013.
Mc tiêu nghiên cu ct lõi ca lunăvnălƠătp trung nghiên cu, phân tích
nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyu t vămôăđn t sut sinh li ca
mt s ngơnăhƠngăTMCPătrênăđaăbƠnăTP.HCM,ăgiaiăđon t nmă2006ăđnănmă
2013.
Xácăđnh các nhân t nhăhng và mcăđ tácăđng caăchúngăđn t sut
sinh li ca ngân hàng TMCP Vit Nam.
Lp lunăvƠăđaăraăcácăgii pháp phù hp vi thc tin tình hình nghiên cu
nhm giúp các ngân hàng TMCP Vit Nam nâng cao t sut sinh li đ tn ti và
phát trin bn vng.
 nghiên cu này gii quyt tt mc tiêu nghiên cu, cn phi làm rõ các
câu hi nghiên cu sau:
1, Nhng ch s tài chính nào ca ngân hàng có nhăhngăđn li nhun ca
ngân hàng VităNamătrongăgiaiăđonănmă2006ăđn 2013?
2, Nhng ch s kinh t vămôănhătcăđ tngătrng tng sn phm quc
ni thc t, lm phát, và mc cung tinăcóătácăđngăđn li nhun ca ngân hàng
VităNamătrongăgiaiăđon t nmă2006ăđn 2013 hay không?
4


3. iătngănghiênăcuă
Nghiên cuăđc tin hành trên s liu báo cáo tài chính (đƣăkim toán) ca
14 ngân hàng TMCP trênăđa bàn TP.HCM.
4. Phmăviănghiênăcu
-

V không gian: Nghiên cu mcăđ nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngă
và các yu t vămôăđn t sut sinh li ca mt s ngơnăhƠngăTMCPătrênăđa bàn
TP.HCM.
-

V thi gian: D liuădùngăđ thc hin lunăvnăđc thu thp trong khong
thi gian ch yu trong giai đon 2006-2013ă(8ănm),ătrongăđó bao gm d liu có
sn t báo cáo tài chính ca các ngân hàng, báo báo ca NHNN, báo cáo ngân hàng
th gii, báo cáo ca h thng giám sát ngân hàng.
5. Phngăpháp nghiênăcu
-

Phngăphápănghiênăcuăđnh tính: Nghiên cuăđƣăs dng các s liu thng
kê thông qua thu thp d liu có sn, tin hành lp bng biu, v biuăđ đ d dàng
soăsánhăvƠăđánhăgiáăni dung cn tp trung nghiên cu. Bên cnhăđó,ăđ tƠiăcngăđƣă
s dngăphngăpháp suy dinăđ lp lun và giiăthíchăđcăđim ca tng ch tiêu
trong quá trình phân tích s liu nghiên cu.
-

Phngăphápănghiênăcuăđnhălng: Nghiên cu thc hin phân tích thng
kê mô t,ăphơnătíchătngăquan,ăvƠăphơnătíchăhi quy nhmăxácăđnh mcăđ nh
hng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyu t văvôăđn t sut sinh li ca mt
s NHTMCPătrênăđa bàn TP.HCM, thông qua vic thu thp d liu t các báo cáo
tài chính ca các Ngân hàng TMCP Vit Nam, viăkíchăthc mu là 112 quan sát.
Các ngân hƠngăđc chnăđ phân tích là các NHTMCP có quy mô vn ln, nh,
trungăbình.ăSauăđó,ătácăgi tin hành kimăđnh s phù hp ca mô hình qua các
kimăđnh: kimăđnh ANOVA v tính thích hp ca mô hình, kimăđnh Durbin-
Waston v t tngăquan,ăvƠăkimăđnh đaăcng tuynăđ kimăđnh các nhân t có
nhăhng quan trngăđn t sut sinh li ca NHTM, t đóăxácăđnhăđc mcăđ

tácăđng ca tng nhân t đn t sut sinh li ca NHTM ti Vit Nam.
5


6. ụănghaăthcătin
im mi trong nghiên cu là tác gi đƣăđiăsơu vào nghiên cu và phân tích
đnh tính thc trng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăca mt s ngân hàng TMCP trên
đaăbƠnăTP.HCM,ăgiaiăđon t nmă2006ăđnănmă2013ăvƠăphơnătíchăcácăyu t vă
mô, kt qu đƣăđánhăgiáăđc mcăđ nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhàng và
các yu t vămôăđn t sut sinh li caăngơnăhƠng,ăcngăt kt qu đánhăgiáăđóătácă
gi đƣăđaăraăđc mô hình v mcăđ nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăvƠă
các yu t vămôăđnăđn t sut sinh li ca ngân hàng.
 tài nghiên cu cung cp nhiu thông tin giá tr cho các nhà qun tr ca
ngân hàng trong vicăraăxácăđnh các yu t trng tâm, quytăđnh v các chính sách
đuătăvƠăcácăk hoch phát trin nhmăđt mc tiêu nâng cao li nhun ca ngân
hƠng.ăNhƠăđuătăcóăth s dng bài nghiên cuănhămt tài liu nâng cao hiu bit
v các yu t tácăđngăđn li nhun caăngơnăhƠngăvƠălƠăcnăc đ đaăraăcácăquyt
đnh v vicăđuătăvƠoănhómăc phiu ngân hàng. Ngoài ra, kt qu nghiên cu
cngăs góp phn cung cp các thông tin có hu ích cho cácăđiătng quan tâm.
 tƠiăcngăcungăcp bng chng thc nghim v li nhun và các yu t có
nhăhngăđn li nhun caăngơnăhƠngăđ Chính ph,ăNgơnăhƠngăNhƠănc và các
hip hiăNgơnăhƠngăcóăcăs banăhƠnhăcácăquyăđnh và chính sách phù hp thông
qua vic vn dng tng hp nhiuăphngăphápănghiênăcuănh:ăphơnătíchăđnh tính
(thng kê mô t, suy din, s dng k thutăđnh tính) cùng viăphngăphápăđnh
lng (kimă đnh ANOVA v tính thích hp ca mô hình, kimă đnh Durbin-
Waston v t tngăquan,ăvà kimăđnhăđaăcng tuyn). Miăphngăphápăđc vn
dng phù hp theo tng ni dung nghiên cu trong lun án. Bài nghiên cu này có
th là tài liu tham kho cho nhngă aiă quană tơmă đn thc trng các yu t nh
hngă đn t sut sinh li ca ngân hàng v phngă phápă lun, v đánhă giáă đoă
lng, v kimăđnhăcngănhăkt qu ca nghiên cu.

7. KtăcuăcaăđătƠi
Bài nghiên cuăđcăchiaălƠmă5ăchng:
6


Chngă1: Lý thuytăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyu t vămôătácăđngăđn
t sut sinh li ca ngân hàng và tng quan các nghiên cuătrcăđơy
Chngă2: Phân tích thc trng ca các ngân hàng thngămi c phn ti
TP.HCM
Chngă 3: Nghiên cuă cácăđcă trngă ngơnăhƠngă vƠă cácă yu t vă môătácă
đngăđn t sut sinh li ca mt s ngân hàng thngămi c phn trênăđa bàn
TP.HCM
Chngă4: Mt s giiăphápăđ xut
7


CHNGă1:ăLụăTHUYTăCăTRNGăNGỂNăHĨNGăVĨăCÁCăYUăTă
VăMỌăTÁCăNGăNăT SUTăSINHăLIăCAăNGỂNăHĨNGăVĨă
TNGăQUANăCÁCăNGHIểNăCUăTRCăỂY
1.1. TngăquanăđcătrngăngơnăhƠngăvƠăcácăyuătăvămôătácăđngăđnătăsut
sinhăliăcaăngơnăhƠngă
 phơnătíchăvƠăđoălng mcăđ nhăhng caăcácăđcătrngăngơnăhƠngăvƠă
các yu t kinh t vămôăđn t sut sinh li ca ngân hàng, tác gi đƣăchn t s li
nhun trên tng tài sn (ROA) và t s li nhun trên vn ch s hu (ROE) làm 2
bin ph thuc. Các yu t đ phân tích gm:ă6ăđcătrngăca ngân hàng gm: (1)-
vn ch s huă(đi din là t s tng vn ch s hu trên tng ngun vn- Capital
to assets- CA); (2)- t l dăn trên tng ngun vn (đi din là t s tngădăn
trên tng ngun vn - Liabilities to assets ratio- LA); (3)- kh nngăthanh khonă(đi
din là t l cp tín dng so vi ngun vnăhuyăđng- Liquidity ratio ậ LDR); (4)-
hiu qu qunălỦă(đi din là t l tng thu nhp tin lãi trên tng chi phí tin lãi -

EFF); (5)- t l thu nhp lãi cn biên (NIM); (6)- quy mô ngân hàng (SIZE), 3 yu
t vămôăca nn kinh t là: (1)- t l lm phát (INF); (2)- tcăđ tngătrng GDP
(GRT) và (3)- mc cung tin (M2).
T sut sinh li
Mc sinh li trong mt khong thi gian tính theo giá tr tuytăđi hay
còn gi là li nhun ca mt khonăđuătăđc hiu là phn chênh lch gia kt
qu thuăđc sau mt khong thiăgianăđuătăvi phn vn gcămƠănhƠăđuătă
phi b raăbanăđu. Công thc tính:
Tng mc sinh li = S tinăthuăđc sau thiăgianăđuătăậ Giá tr vn gc
đuătăbanăđu ậ C tc (trái tc) + Mc lãi (l) vn.
Mc sinh li trong mt khong thi gian tính theo giá tr tngăđi (tính
theo phnătrm)ăchoăbit nuăđuătă1ăđng s thu v đcăthêmăbaoănhiêuăđng.
c tính bng mc sinh li tuytăđi chia cho khon vn gcăđuătăbanăđu.
8



Trongăđó:
R: Li sutătrongăgiaiăđonăđuăt
D: C tcă(lƣi)ăthuăđc
P
0
:ăGiáămuaăbanăđu
P
1
: Giá thanh lý vào cuiăgiaiăđonăđuăt
Ví d: ROA (T s li nhun ròng trên tài sn), ROE (T s li nhun ròng trên
vn ch s hu), ROI (Li tcăđuăt),ăROC (Kh nngăsinhăli trên ngun vn dài
hn), ROS (T s li nhun trên doanh thu).
Li sut bình quân bao gm li sut bình quân s hc và li sut bình quân

hình hc.
Li sut bình quân s hc:

R
s
: Li sut bình quân s hc
R
1
, R
2
, , R
n
: Li sut t nmăth 1ăđnănmăth n
Li sut bình quân hình hc:
R
h
=

Trongăđó:ă
R
h
: Li sut bình quân hình hc
R
1
, R
2
, , R
n
: Li sut t nmăth 1ăđnănmăth n
9

Li sut k vng là li sut bình quân ca mtăcăhiăđuătătrongătngălaiă
trênăcăs các kh nngăsinhăli d tính. Công thc tính:

T s li nhun ròng trên tng tài sn (ROA)
T s li nhun trên tng tài snă(ROA)ăđcăđoăbng lãi ròng trên tng tài
sn, ROA cho bit c miăđng tài sn s toăraăbaoănhiêuăđng li nhun sau thu.
Ch tiêu này phn ánh kh nngă đ chuynă đi tài sn ca ngân hàng thành li
nhunăròngăvƠăcngălƠă ch tiêu quan trng nht trong vic so sánh hiu qu hot
đng gia các ngân hàng vi nhau.
T s sinh li trên tng tài snă (ROA)ă đoă lng hotă đng ca mt ngân
hàng trong vic s dng tài snăđ to ra thu nhpă(đc lp vi vicăhuyăđng vn
đ mua các tài snăđó).ăT s sinh li trên tng tài sn (ROA) ni kt các kt qu
ca hotăđng kinh doanh vi hotăđngăđuătăca mt ngân hàng, không k đn
vicăngơnăhƠngăđƣădùngăngun vnănƠoăđ phc v cho các hotăđngăđuătăca
mình.ăNhăvy, ROA c gngăđoălng thành công ca mt ngân hàng trong hot
đng kinh doanh, dch v ca nó.
T s sinh li trên tng tài snăkhôngătínhăđn vicăhuyăđng vn hn hp
(vn vay và vn c phn), mt hotă đng thuc phm vi trách nhim ca nhng
ngi làm công tác tài chính. Gingănhăvic tính toán ca hu ht các t s sinh li,
t s này chia thu nhp hoc kt qu kinh doanh (bng mtăđnăv đoălng) cho các
tài sn hoc vn cnăcóăđ to ra thu nhpăđó.ăCáchătínhătoánăROAănhăsau:

T sut sinh li trên tng tài sn có mt mi liên h đc bităđi viăngi
cho vay, hoc ch n, ca mt ngân hàng. Nhngăngi cho vay này có quynăđòiă
hiă uă tiênă trênă tƠiă sn caă ngơnă hƠngă trcă ngi ch s hu c phnă thng.
10

Nhngăngi cho vay nhnăđc phn thu nhp ca h theoănhăhpăđngăđƣăkỦăkt.
NgơnăhƠngăthng tr lƣiăvayătrc khi thanh toán các khon khác, ví d nhătr c
tc, cho nhngăngi cp vn khác. Khi gia hn n hoc cung cp các khon n cho
ngân hàng, nhngăngi cho vay mun chc chn rng ngân hàng có th to ra mc
sinh li trên tài snăvt triăhnăchiăphíăca nó.
T s li nhun ròng trên vn ch s hu (ROE)
T s li nhun ròng trên vn ch s huăđcăđoăbng lãi ròng trên vn ch
s hu, ROE cho bit miăđng vn ca ch s hu b ra s mang li bao nhiêu
đng li nhun sau thu. ROE là ch tiêuăđánhăgiáăkh nngăsinhăli, cho bit mc
t sut li nhun chia cho các c đôngăca ngân hàng.
T sut sinh li trên vn c phnăthngăđoălng kt qu ca ngân hàng
trong vic s dng tài snăđ to ra thu nhp và lãi cho các c đôngăca c phn
thng. Khác vi t sut sinh li trên tài sn, t sut sinh li trên vn c phn có
xemăxétăđnăchiăphíăhuyăđng vn.ăNhăvy vicăđoălng kh nngăsinhăli này kt
hp vi kt qu ca hotăđng sn xutăkinhădoanh,ăđuătăvƠăcácăquytăđnh huy
đng vn. Vic tính toán t sut sinh li trên vn c phnăthngănhăsau:

HnăchăcaăROAăvà ROE
Mtăuăđim rõ ràng ca các h s này là d dƠngătínhătoán.ăTuyănhiên,ăcngă
cn luăỦămtăsăvnăđăkhiăsădngăcácăhăsănƠy:ăThănht,ăcácăhăsăvăkhănngă
sinhăliăkhôngătínhăđnăriăroămƠăcôngătyăphiăđiămt.ăThăhai,ăkhiătínhătoánăcácăhă
s,ăsăliuătrongăquáăkhăđcăsădngăvƠăkhôngăthăhinăđcădăbáoăvăliăíchă
trongătngălai.ăThăba,ăcácăhăsănƠyăđnăthunăchăthăhinăktăquădaătrênăgiáătră
ghiăsămƠăchaătínhăđnăgiáătrăthătrngă(ROE).ăThăt,ătrongămtăsătrngăhp,ă
cácănhƠăqunălỦădoăápălcăthƠnhătíchăcóăxuăhngăchăquanătơmăđnăvicălƠmătngă
ROA,ăROEătrongăngnăhnămƠăkhôngăquanătơmăđnăliăíchădƠiăhn.
11


Các yu t nh hng đn t sut sinh li ca ngân hàng

Các đc trng ngân hàng
Vn ch s hu (đi din là t s tng vn ch s hu trên tng ngun vn-
Capital to assets- CA)
Ngun vn ch s hu caăngơnăhƠngăđc hình thành vn góp ca ch s
hu, ngun li nhunăchaăgi li trong quá trình hotăđng kinh doanh. Vn ch s
hu ca ngân hàng th hin kh nngăt tài tr ca ngân hàng, là tmăđm chng li
ri ro phá sn, to nimătinăchoăcôngăchúngăvƠăđm bo vi các ch n v sc mnh
tài chính ca ngân hàng. Mt s nghiên cuătrcăđơyăliênăquanăti ngun vn ch
s hu ca ngơnăhƠngănh:ăAthanasoglouăetăală(2005)ătrongănghiênăcu caămìnhăđƣă
lý lun rng ngân hàng có vn ch s hu càng nhiu thì kh nngăpháăsn càng
thp, Deger Alper và Adem Anbar (2011) trong nghiên cu caămìnhăđƣăphátăhin
ra s tngăquanăcùngăchiu gia t l vn ch s hu trên tng tài sn và li nhun
ca ngân hàng.

T l tng dă n/tng ngun vn (đi din là t s tngădăn trên tng
ngun vn- Liabilities to assets ratio- LA)
Tngădăn trên tng ngun vn là mtăđcătrngăcăbn ca chtălng tài
sn, nuă ngơnă hƠngă cóă dă n càng ln, kh nngă mangă li li nhun càng cao,
nhngăđng thiăngơnăhƠngăcngăphiăđi mt viănguyăcăgiaătngăn xu và ri ro
thanh khon ca ngân hàng. Vì vy mà nhăhng caădăn ti li nhun ca ngân
hàng còn tùy thuc vào chtă lng ca các khon cho vay, ph thuc vào chính
sách cho vay và qun lý ri ro ca ngân hàng. Mt s nghiên cuătrcăđơyăliênă
quanănh:ăAthanasoglou et al (2006) trong nghiên cu caă mìnhă đƣăphátăhin s
tngăquanăngc chiu gi tngădăn trên tng ngun vn và li nhun ca ngân
hàng.
12


TălătngănătrênătngăngunăvnălƠăchăsăphnăánhăquyămôătƠiăchínhăcaă
ngơnăhƠng.ăNóăchoătaăbităvătălăgiaă2ăngunăvnăcăbnă(năvƠătngăngunăvn)ă

mƠăngơnăhƠngăsădngăđăchiătrăchoăhotăđngăcaămình.ăHaiăngunăvnănƠyăcóă
nhngăđcătínhăriêngăbităvƠămiăquanăhăgiaăchúngăđcăsădngărngărƣiăđăđánhă
giáătìnhăhìnhătƠiăchínhăcaăngơnăhƠng.ăTălătngănătrênătngăngunăvnăđcătínhă
bngăcáchăchiaătngănăchoătngăngunăvn:ă

Trongăđóănăcaăngân hàng bao gmăcănăngnăhnăvƠănădƠiăhn.ăTngă
ngunăvn hayăvnăcăphnăcaăcăđôngăgmăcăphnăthôngăthng,ăcăphnăuăđƣi,ă
các khonălƣiăphiătrăvƠănăròng.ă
Cácăchătiêuăphnăánhăriăroă(riăroătínădng,ăriăroăthanhăkhon,ăriăroălƣiă
sut )ăb sungăchoăcácăchătiêuăphnăánhăkhănngăsinhăliănhmăphnăánhăđyăđă
ktăquăkinhădoanhăcaăngơnăhƠngătrongămtăthiăk.ăNuăngơnăhƠngătheoăđuiăcácă
khonăđuătămoăhim,ăcóăthătălăsinhăliăhinătiăsăcaoăhn.ăTuyănhiên,ănuătnă
thtăxyăraă(thngăquaămtăthiăgianănhtăđnh),ătăsutăsinhăliăcaăngơnăhƠngăsă
gimăsút,ăthmăchíăcóăthăngơnăhƠngăsăbăpháăsn.ăDoăvy,ăthiăkănƠyăriăroăcaoăcóă
thăgơyăraătnăthtăkìăsau,ălƠmăgimăkhănngăsinhăliăkìăsau.ăTălăn/ngunăvn
cƠngăcao,ătălăsinhăliăROEăcƠngăln,ăsongăkhănngăchngăđăviănhngătnăthtă
caăngơnăhƠngăcƠngăkém.ăTălătƠiăsnănhyăcm/ngunăvnănhyăcmăphnăánhăriă
roălƣiăsutăkhiălƣiăstăthayăđiătheoăhngăbtăliăchoăngơnăhƠng.ăTuy nhiên, khi lãi
sutăthayăđiătheoăhngăcóăliăhocăkhôngăthayăđi,ăthuănhpăcaăngơnăhƠngăsăgiaă
tng.
Kh nngăthanh khon (đi din là t l cp tín dng so vi ngun vn huy
đng - Liquidity ratio - LDR)
T l cp tín dng so vi ngun vnăhuyăđng: Tác gi s dng t l cp tín
dng so vi ngun vn huyăđngădi hình thc mi quan h gia cho vay so vi
tin gi (Liquidity ratio - LDR), bng tng các khon cho vay chia cho tng tin gi,
13


biu hin bng % cho vay caăngơnăhƠngăđc tài tr bng tin gi ca khách hàng.
Vic s dng mi quan h gia cho vay và tin giă nhămtă thcă đoă v thanh

khon da trên tinăđ cho rng tín dng là tài sn kém linh hot nht trong s các
tài sn sinh li ca ngân hàng. Vì th, khi t l LDRătngăthìătínhăthanhăkhon ca
ngân hàng gimăđiămtăcáchătngăng. Vì th, tác gi d đoánăbin LDR s có mi
quan h ngc chiu vi ROA và ROE.

MtătrongănhngănhimăvăquanătrngăhƠngăđuăcaăngơnăhƠngăthngămiă
lƠăđmăboăkhănngăthanhăkhonăđyăđ.ăMtăngơnăhƠngăthngămiăđcăxemălƠă
cóăkhănngăthanhăkhonănuănóătipăcnădădƠngăcácăngunăvnăkhădngăăchiăphíă
hpălỦăvƠăđúngălúcăcnăthit.ăiuănƠyăcóănghaălƠăngơnăhƠngăcóăsnălngăngơnăquă
dătrătrongătayăhocăcóăthătngăthêmăbngăcáchăvayămnăhocăbánăbtămtăsătƠiă
snămƠăngơnăhƠngăđangăcó.
Thcătăchoăchúngătaăthyăhinătngăthiuăhtăthanhăkhon,ăthngălƠămtă
trongănhngăduăhiuăđuătiênăchoăthyăngơnăhƠngăđangăătrongătìnhătrngăkhóăkhnă
tƠiăchínhănghiêmătrng.ăKăđnănhngăngơnăhƠngăcóăvnăđănƠyăbtăđuămtăcácă
khonătinăgiăcăvƠămi,ăngunăcungăcpătinăngƠyăcƠngăkhácăătrongătìnhăthăchoă
vayăhătrămtăcáchăminăcngăvìăthiuăsăanătoƠnăhocăviălƣiăsutăcaoăhn,ămtă
tácănhơnălƠmăsuyăgimăhnănaăliănhunăcaăngơnăhƠngăcóăvnăđ.
NhiuăngơnăhƠngăthcăsăchoărngăcóăthăvayămnăcácăngunăthanhăkhonă
khôngăgiiăhnăbtăkălúcănƠoăcnăđn.ăDoăđó,ăkhôngăcnăphiădătrăthanhăkhonă
nhiuă diă hìnhă thcă cácă tƠiă snă cóă giáă că nă đnhă vƠă dă bán.ă Tuyă nhiên,ă trongă
nhngănmăgnăđơy,ătìnhătrngăthiuăhtăngơnăquăămtămcăđălnătiămtăsăngơnă
hƠngăđƣăchăraărngăvnăđăthanhăkhonălƠăkhôngăthăbăqua.
NgƠyănay,ăqunătrăthanhăkhonătrănênăquanătrngăhnăsoăviătrcăđơyărtă
nhiu,ăbiă vìă mtă ngơnăhƠngă cóă thă bă đóngă caă nuă khôngă đápă ngă đă nhuă cuă
thanhăkhon,ămcădùăvăkăthut,ănóăvnăcònăkhănngătrăn.ăHnăna,ănngălcă
14


qunătrăthanhăkhonăcaămtăngơnăhƠngălƠăthcăđoăquanătrngăvătínhăhiuăquă
tngăthăđăđtăđnăcácămcătiêuădƠiăhnăcaăngơnăhƠng.

Hiu qu qun lý (đi din là t l tng thu nhp tin lãi trên tng chi phí
tin lãi - EFF)
Ch tiêu hiu qu qu lỦăđcăđoăbng t s tng thu nhp lãi vay trên tng
chi phí lãi vay (EFF). EFF cho bit vi mtăđng chi phí lãi vay b ra s đemăv bao
nhiêuăđng li nhun.  khía cnh khác, có th đcăxemănhăt l lãi sut cho vay
trên lãi sut huy đng, th hin mc li nhun ca miăđng vnăhuyăđng. T s
này càng cao, ngân hàng to ra li nhun càng nhiuăhnăsoăvi chi phí b ra. Ch
tiêuănƠyăđánhăgiáămcăđ hiu qu ca hotăđng kinh doanh ngân hàng.

T l thu nhp lãi cn biên (NIM) lƠăthcăđoătínhăhiu qu cngănhăkh
nngăsinhăli ca ngân hàng. T ln này th hin kh nngăqun tr caăbanălƣnhăđo
ngân hàng và nhân viên trong vic duy trì s tngătrng ca các ngun thu (ch
yu là thu t các khonăchoăvay,ăđuătăvƠăphíădch v) so vi mcătngăca chi phí
(ch yu là chi phí tr lãi cho tin gi, nhng khong vay trên th trng tin t,
lngă nhơnăviênă vƠă phúcă li). T l thu nhp lãi cnă biênă (NIM)ă đoă lng mc
chênh lch gia thu t lãi và chi phí tr lãi mà ngân hàng có th đt đc thông qua
các hotăđng kim soát cht ch tài sn sinh li,ătheoăđui các ngun vn có chi
phí thp nht.
T l lãi cn biên (Net Interest Margin - NIM)ă đcă xácă đnh bng tng
doanh thu t lãi tr tng chi phí tr lãi (thu nhp lãi thun) trên tng tài sn có sinh
liăbìnhăquơn.ăTrongăđó,ătng tài sn có sinh liăbìnhăquơnăđcăxácăđnh theo các
khon mc tin gi ti NHNN, ti các t chc tín dng, cho vay các t chc tín
dng khác, cho vay khách hàng, chngăkhoánăđuăt.ăThôngăquaăt l này, ngân
hàng có th kim soát tài sn sinh liăvƠăđánhăgiáăngun vn nào có chi phí thp
nht.
15



Quy mô ngân hàng (SIZE) đc tính bng Logarit ca tng tài sn (SIZE),

đcădùngăđ đánhăgiáămcăđ tácăđngăquyămôăngơnăhƠngăđn t sut li nhun
ca ngân hàng. Mt s bài nghiên cuătrcăđơyănh:ăSmirlockă1985,ăDegerăAlperă
và Adem Anber 2011, Althanasolou et al (2005) phát hin s tngă quană cùngă
chiu gia quy mô ngân hàng và li nhun, tc là quy mô ngân hàng càng ln thì t
sut li nhun ca ngân hàng càng cao.
SIZE = Log (Tng tài sn)
Các yu t kinh t v mô
T l lm phát (INF) hngănmăđcăđoăbng tcăđ tngăca ch s giá tiêu
dùng (CPI) ca tt c hoàng hóa và dch v. Trong nghiên cu ca mình, Perry
(1992)ăđƣătìmăraămiătngăquanăgia lm phát và t sut sinh li là có th tngă
quan thun hocătngăquanănghch tùy vào có d đoánăhoc không d đoán.ăNgơnă
hàng có th d đoánă mc lmă phát,ă đ điu chnh lãi sut sao cho lãi thc luôn
dng.ăNu ngân hàng không d đoánăđc lm phát, ngân hàng rt khó trong vic
điu chnh lãi sutăđ đm bo lãi thcăluônădngăđ tngăli nhun. Mt s nghiên
cuătrcăđơyănh:ăBourkeă(1989),ăMolyneuxăvƠăThortonă(1992)ătrongănghiênăcu
caămìnhăđƣăphátăhin ra s tngăquanăthun gia lm phát và li nhun ca ngân
hàng.
Tcăđ tngătrng GDP (GRT) (Tcăđ tngătrng tng sn phm quc
ni hngănm) th hin tcăđ tngătrng ca mt nn kinh t và quy mô ca mt
nn kinh t, là ch tiêuăđoălng tng th các hotăđng ca nn kinh t. ơyălƠămt
công c đoălng ca tng th hotăđng kinh t vƠănóăđcăđiu chnh theo lm
phát.ăGRTăđc d kin s có mtătácăđng vào nhiu yu t nhăhngăđn hot
đng caă ngơnă hƠngă nhă tin gi ca khách hàng và cho vay khách hàng. Các
nghiên cuă trcăđơyăv mi quan h giaă tng trng kinh t và hiu qu hot
đng caăngƠnhăngơnăhƠng,ăGRTăđcămongăđi có miătngăquanăthun vi hiu