Các yếu tố ảnh hưởng đến lòng trung thành của người lao động trong các doanh nghiệp công nghệ thông tin tại thành phố hồ chí minh

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH



TRN TH BệCH NGC



CÁC YU T NH HNG N LọNG TRUNG THÀNH
CA NGI LAO NG TRONG CÁC DOANH NGHIP
CÔNG NGH THÔNG TIN TI TP. H CHệ MINH





LUN VN THC S KINH T



Tp. H Chí Minh ậ Nm 2014


B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH



TRN TH BệCH NGC

CÁC YU T NH HNG N LọNG TRUNG THÀNH
CA NGI LAO NG TRONG CÁC DOANH NGHIP
CÔNG NGH THÔNG TIN TI TP. H CHệ MINH


Chuyên ngành : Qun tr kinh doanh
Mư s : 60340102

LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC:
TS. NGUYN VN DNG

Tp. H Chí Minh ậ Nm 2014


LI CAM OAN

Kính tha Quý Thy Cô, tôi tên lƠ Trn Th Bích Ngc, hc viên cao hc khóa 21
- Chuyên ngƠnh Qun tr kinh doanh ậ Trng i hc Kinh t Tp. H Chí Minh.
Tôi xin cam đoan Lun vn nƠy lƠ công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các c s
lý thuyt liên quan vƠ nhng trích dn trong lun vn đu có ghi rõ ngun tham kho,
ngun trích dn vƠ xut x. Các s liu, kt qu trong lun vn do tác gi trc tip thu
thp, thng kê vƠ x lý.

TP. H Chí Minh, ngƠy 01 tháng 04 nm 2014
Hc viên

Trn Th Bích Ngc



MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các ký hiu, ch vit tt
Danh mc các bng
Danh mc các hình v
TịM TT
CHNG 1 ậ GII THIU TNG QUAN  TÀI NGHIÊN CU 1
1.1 Lý do chn đ tƠi 1
1.2 Mc tiêu nghiên cu 3
1.3 Phm vi ậ đi tng nghiên cu 3
1.3.1 Phm vi nghiên cu 3
1.3.2 i tng nghiên cu 3
1.3.3 Phng pháp nghiên cu 3
1.3.4 Kt cu lun vn 4
CHNG 2 ậ C S Lụ THUYT VÀ MÔ HỊNH NGHIÊN CU 6
2.1 Khái nim v lòng trung thƠnh 6
2.2 Khái nim v ngi lao đng 8
2.3 Vai trò ca vic xơy dng vƠ duy trì lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 9
2.4 Các lý thuyt liên quan 9
2.4.1 Mi quan h gia lòng trung thƠnh ca ngi lao đng đi vi t chc vƠ mc

đ tha mưn ca ngi lao đng trong công vic 9
2.4.2 Thuyt nhu cu theo th bc ca Maslow (1943) 10
2.4.3 Thuyt hai nhơn t ca Frederick Herzberg (1959) 11
2.4.4 Thuyt kì vng ca Victor Vroom (1964) 12
2.4.5 Hc thuyt v s công bng ca J. Stacy Adam (1963) 13
2.4.6 Hc thuyt nhu cu thúc đy ca David Mc.Clelland (1988) 14
2.5 Tng quan v doanh nghip CNTT vƠ lao đng CNTT 15


2.5.1 Khái nim doanh nghip CNTT 15
2.5.2 Vai trò ca ngƠnh CNTT trong phát trin kinh t - xư hi 16
2.5.3 Hình thc pháp lý ca doanh nghip CNTT 17
2.5.4 Tng quan v tình hình nhơn lc ngƠnh CNTT ti TP.H Chí Minh 17
2.5.5 c trng ca ngi lao đng CNTT ti Vit Nam 18
2.6 Mt s nghiên cu trc đơy v lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 18
2.7 Các yu t nh hng đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 21
2.7.1 Yu t Lưnh đo 23
2.7.2 Yu t Bn cht công vic 23
2.7.3 Yu t Ch đ đưi ng 24
2.7.4 Yu t Môi trng tác nghip 24
2.7.5 Yu t C hi thng tin 25
2.7.6 Yu t ánh giá 25
2.7.7 Yu t Ơo to phát trin 26
2.8 Các yu t khác có nh hng đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 26
2.9 Mô hình nghiên cu đ xut 26
CHNG 3 ậ PHNG PHÁP NGHIÊN CU 29
3.1 Quy trình nghiên cu 29
3.2 Nghiên cu s b 31
3.2.1 Xơy dng thang đo 31
3.2.1.1 Thang đo thƠnh phn Lưnh đo 32

3.2.1.2 Thang đo thƠnh phn Bn cht công vic 32
3.2.1.3 Thang đo thƠnh phn Ch đ đưi ng 33
3.2.1.4 Thang đo thƠnh phn Môi trng tác nghip 33
3.2.1.5 Thang đo thƠnh phn C hi thng tin 34
3.2.1.6 Thang đo thƠnh phn ánh giá 35
3.2.1.7 Thang đo thƠnh phn Ơo to phát trin 35
3.2.1.8 Thang đo Lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 36
3.2.2 Thit k bng cơu hi 36
3.3 Nghiên cu chính thc 37


3.3.1 Phng pháp thu thp d liu vƠ chn mu 37
3.3.2 Phơn tích d liu vƠ din gii 37
CHNG 4 ậ KT QU X Lụ S LIU 40
4.1 c đim mu kho sát 40
4.2 ánh giá đ tin cy thang đo 43
4.2.1 Kim đnh Cronbach’s Alpha đi vi các thang đo thƠnh phn 43
4.2.1.1 Thang đo thƠnh phn Lưnh đo 43
4.2.1.2 Thang đo thƠnh phn Bn cht công vic 43
4.2.1.3 Thang đo thƠnh phn Ch đ đưi ng 45
4.2.1.4 Thang đo thƠnh phn Môi trng tác nghip 45
4.2.1.5 Thang đo thƠnh phn C hi thng tin 46
4.2.1.6 Thang đo thƠnh phn ánh giá 47
4.2.1.7 Thang đo thƠnh phn Ơo to phát trin 47
4.2.2 Kim đnh Cronbach’s Alpha đi vi thang đo lòng trung thƠnh 48
4.3 Phơn tích nhơn t (EFA) 48
4.3.1 Phơn tích nhơn t đi vi bin đc lp 49
4.3.2 Phơn tích nhơn t đi vi bin ph thuc 54
4.3.3 iu chnh các gi thuyt 55
4.4 Phơn tích hi quy tuyn tính 56

4.4.1 Kim đnh h s tng quan Pearson 56
4.4.2 Phơn tích hi quy 57
4.5 Kim đnh gi thuyt 59
4.6 Kim đnh s khác bit v các đc đim cá nhơn đn lòng trung thƠnh ca ngi
lao đng 61
4.6.1 Khác bit v gii tính 61
4.6.2 Khác bit v đ tui 62
4.6.3 Khác bit v trình đ hc vn 63
4.6.4 Khác bit v thơm niên công tác 64
4.6.5 Khác bit v loi hình doanh nghip 65
4.6.6 Khác bit v yu t vn đu t nc ngoƠi 67


4.6.7 Khác bit v mc thu nhp hƠng tháng 69
4.7 Mô hình nghiên cu hiu chnh 70
4.8 So sánh kt qu nghiên cu vi các nghiên cu trc đơy 71
CHNG 5 ậ KT LUN VÀ KIN NGH 74
5.1 Gii thiu kt qu chính ca nghiên cu 74
5.2 Mt s kin ngh 76
5.2.1 V đánh giá vƠ thng tin 76
5.2.2 V ch đ đưi ng 78
5.2.3 V đƠo to phát trin 80
5.2.4 V lưnh đo 81
5.3 Hn ch ca đ tƠi vƠ đ xut hng hng nghiên cu tip theo 82
TÀI LIU THAM KHO
PH LC


DANH MC CÁC Kụ HIU VÀ CH VIT TT

CNTT : Công ngh thông tin
TP. : ThƠnh ph
SPSS : Statistical Package for Social Sciences
(Phn mm thng kê cho khoa hc xư hi)
EFA : Exploratary Factor Anslysis
(Phơn tích nhơn t khám phá)
KMO : H s Kaiser ậ Mayer ậ Olkin
Sig : Mc ý ngha quan sát (Observed significance level)
BHXH : Bo him xư hi
BHYT : Bo him y t
BHTN : Bo him tht nghip
DN : Doanh nghip
TNHH : Trách nhim hu hn





DANH MC CÁC BNG

Bng 3.2.1.1: Thang đo thƠnh phn lưnh đo 32
Bng 3.2.1.2: Thang đo thƠnh phn Bn cht công vic 33
Bng 3.2.1.3 : Thang đo thƠnh phn Ch đ đưi ng 33
Bng 3.2.1.4 : Thang đo thƠnh phn Môi trng tác nghip 34
Bng 3.2.1.5: Thang đo thƠnh phn C hi thng tin 34
Bng 3.2.1.6: Thang đo thƠnh phn ánh giá 35
Bng 3.2.1.7: Thang đo thƠnh phn Ơo to phát trin 35
Bng 3.2.1.8 : Thang đo Lòng trung thƠnh ca ngi lao đng 36
Bng 4.1: Mô t mu 40
Bng 4.2.1.1: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn lưnh đo 43

Bng 4.2.1.2.1: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn Bn cht công
vic (ln 1) 44
Bng 4.2.1.2.2: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn Bn cht công
vic (ln 2) 44
Bng 4.2.1.2.2: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn Ch đ phúc
li 45
Bng 4.2.1.4: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn Môi trng tác
nghip 46
Bng 4.2.1.5: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn C hi thng
tin 46
Bng 4.2.1.6: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn ánh giá 47
Bng 4.2.1.7: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang đo thƠnh phn Ơo to phát
trin 48
Bng 4.2.2: Kt qu phơn tích Cronbach’s Alpha thang Lòng trung thƠnh 48
Bng 4.3.1.1: Kt qu EFA các bin đc lp (Ln 1) 50
Bng 4.3.1.2: Kt qu EFA các bin đc lp (Ln 4) 52
Bng 4.4.1: Ma trn h s tng quan Pearson 56


Bng 4.4.2.1: Bng đánh giá s phù hp ca mô hình 57
Bng 4.4.2.2: Bng kim đnh đ phù hp ca mô hình 57
Bng 4.4.2.3: Bng kt qu h s hi quy tuyn tính bng phng pháp Enter. 58
Bng 4.6.1: Kt qu kim đnh Independent-samples T-test v s khác bit mc đ trung
thƠnh gia nhơn viên nam vƠ nhơn viên n 61
Bng 4.6.2: Kt qu kim đnh One-Way ANOVA v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo đ tui 62
Bng 4.6.3.1: Kt qu kim đnh One-Way ANOVA v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo trình đ hc vn 63
Bng 4.6.3.2: Kt qu kim đnh Kruskal ậ Wallis v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo trình đ hc vn 63

Bng 4.6.4.1: Kt qu kim đnh One-Way ANOVA v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo thâm niên công tác 64
Bng 4.6.4.2: Kt qu kim đnh Kruskal ậ Wallis v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo thâm niên công tác 65
Bng 4.6.5: Kt qu kim đnh ANOVA v s khác bit v mc đ trung thƠnh ca
ngi lao đng theo loi hình doanh nghip 66
Bng 4.6.6: Kt qu kim đnh Independent-samples T-test v s khác bit mc đ trung
thƠnh gia 2 loi hình doanh nghip có vn đu t nc ngoƠi vƠ không có vn đu t
nc ngoƠi 68
Bng 4.6.7.1: Kt qu kim đnh ANOVA v s khác bit v mc đ trung thƠnh ca
ngi lao đng theo mc thu nhp hƠng tháng 69
Bng 4.6.7.2: Kt qu kim đnh Kruskal ậ Wallis v s khác bit v mc đ trung
thƠnh ca ngi lao đng theo mc thu nhp hƠng tháng 70



DANH MC CÁC HỊNH V

Hình 2.4.2: Tháp nhu cu ca Maslow 11
Hình 2.9: Mô hình nghiên cu đ xut 27
Hình 3.1: Quy trình nghiên cu 30
Hình 4.7: Mô hình nghiên cu hiu chnh 71



TịM TT

Mc tiêu chính ca nghiên cu nƠy nhm xác đnh vƠ đánh giá mc đ tác
đng ca các yu t có nh hng đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng trong
các doanh nghip công ngh thông tin (CNTT) ti TP. H Chí Minh.

C th nghiên cu đc thc hin thông qua 2 giai đon: Nghiên cu đnh
tính vƠ nghiên cu đnh lng. Kt qu giai đon nghiên cu đnh tính xác đnh 7
nhóm yu t có nh hng đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng, bao gm:
Lưnh đo, Bn cht công vic, Ch đ đưi ng, Môi trng tác nghip, C hi
thng tin, ánh giá vƠ Ơo to phát trin.
Giai đon nghiên cu đnh lng, tác gi s dng phng pháp chn mu
thun tin, d liu trong nghiên cu lƠ d liu s cp đc thu thp bng cách gi
bng cơu hi kho sát trc tip vƠ thông qua mng internet, kt qu thu đc 244
mu hp l. S liu thu thp đc phơn tích bng phn mm SPSS 20. Phng
pháp phơn tích đc s dng lƠ kim đnh đ tin cy thang đo, phơn tích nhơn t
khám phá và phơn tích hi quy tuyn tính.
Kt qu nghiên cu xác đnh đc có 4 yu t nh hng đn lòng trung
thƠnh ca ngi lao đng: ánh giá vƠ thng tin, Ch đ đưi ng, Ơo to phát
trin vƠ Lưnh đo. Vi kt qu nghiên cu thu đc, tác gi có đa ra mt s kin
ngh đi vi tng yu t đ nhm giúp các nhƠ qun tr có th cơn nhc, áp dng
ti doanh nghip. NgoƠi ra, tác gi cng đa ra nhng hn ch ca đ tƠi vƠ đ
xut hng nghiên cu tip theo.
1



CHNG 1 ậ GII THIU TNG QUAN  TÀI NGHIÊN CU

1.1 Lý do chn đ tài
Trong thi bui hi nhp cnh tranh gay gt nh hin nay, s cnh tranh
không ch din ra trên th trng hƠng hoá mƠ còn c trên th trng nhơn lc. S
gia nhp ca các doanh nghip, tp đoƠn nc ngoƠi cùng vi s bùng n v khoa
hc công ngh đư vƠ đang to ra nhiu c hi phát trin hn cho tng lp nhơn lc
tr hin nay.
 thu hút nhơn tƠi, các doanh nghip không ngng hoƠn thin chính sách

phát trin ngun nhơn lc mƠ theo đó, mc lng thng cùng nhiu ch đ đưi
ng khác luôn đc lưnh đo các doanh nghip đc bit quan tơm. Bi l, s thƠnh
công ca mt t chc không phi ch ph thuc vƠo s qun lý mƠ còn ph thuc
vƠo các thƠnh viên ca t chc đó. Mt khi ngi lao đng cm thy thích thú vi
công vic ca mình cng nh khi nhn đc nhng đánh giá, đng viên, khen
thng kp thi vƠ xng đáng vi nhng n lc mƠ h b ra, ngi lao đng s
dc ht sc đ đt đc nhng thƠnh công ngoƠi mong đi, điu nƠy s giúp mang
li rt nhiu li ích cho các doanh nghip
Vn đ đc quan tơm  đơy lƠ mi quan h gia doanh nghip vƠ ngi
lao đng nh th nƠo? iu đó đc đo lng bng lòng trung thƠnh ca ngi
lao đng vi doanh nghip ni h lƠm vic.
Theo kt qu t mt nghiên cu hn hp ca 2 đn v Walker Information
vƠ Hudson Institute, Hoa K thc hin trên 1.000 doanh nghip ti chơu Á, ni
vn có ting v s trung thƠnh tuơn th theo hc thuyt Khng T, đư cung cp
mt s thông tin thú v sau đơy v s trung thƠnh ca nhơn viên trong doanh
nghip:
 Ch có 24% nhơn viên thy rng h tht s trung thƠnh, cam kt đóng góp vƠo
nhng mc tiêu, nhng hot đng ca công ty vƠ cng chính h s sn sƠng 
li lƠm vic trong doanh nghip ít nht 2 nm.
2



 Có đn 33% nhơn viên trong doanh nghip không h có mt cam kt, mt k
hoch tn ti trong doanh nghip lơu dƠi.
 VƠ hn na, có đn 39% nhơn viên sn sƠng  li lƠm vic ch vì mt vƠi
nguyên nhơn min cng nƠo đó (lng bng, v n, quen bit, ch tìm vic
khác…), h không h có mt k hoch c th nƠo nhm mang li li ích cho
doanh nghip.
Trong thi gian gn đơy, cùng vi s bùng n ca khoa hc k thut,

CNTT tr thƠnh mt trong nhng nhóm ngƠnh đc quan tơm nhiu nht, c v s
phát trin ca hot đng kinh doanh cng nh tình hình v lao đng ca ngƠnh.
Theo s liu nghiên cu thng kê ca Trung tơm D báo nhu cu nhơn lc
và Thông tin th trng lao đng TP. H Chí Minh thuc S Lao đng Thng
Binh vƠ Xư hi TP.H Chí Minh (FALMI) tháng 06 nm 2012, đư xác đnh 10
nhóm ngƠnh ngh có nhu cu cao trong giai đon 2012 ậ 2015, trong đó có nhóm
ngƠnh CNTT chim 12% trong tng s nhu cu nhơn lc hƠng nm. Kt qu thng
kê vƠo quý I nm 2013 cho thy nhu cu tuyn dng nhơn lc nhóm ngƠnh CNTT
trong nm 2012 tng hn 66% so vi nm 2011 trc đó, đc bit nhu cu tuyn
dng nhơn s trình đ trung cp, cao đng, đi hc chuyên ngƠnh nh lp trình
viên, k s h thng mng, k s phn cng, tester, nhơn viên phát trin phn
mm, thit k lp trình web, lp trình mobile…
Tuy nhiên, s bin đng lao đng ca ngƠnh CNTT ti TP. H Chí Minh
cng khá cao vƠo khong 30%/nm, tp trung vƠo các doanh nghip va vƠ nh.
Theo Báo Ngi Lao ng va tin hƠnh kho sát hin trng vic lƠm ca lao
đng ngƠnh CNTT đu nm 2013. Kho sát da trên 100 lao đng đng ký tìm
vic ti Vn phòng H tr vic lƠm Báo Ngi Lao ng, trong đó 87,5% lao
đng đư có kinh nghim lƠm vic, tp trung  các doanh nghip va vƠ nh. Kt
qu cho thy 43% lao đng b vic trong nm lƠm vic đu tiên vƠ trên 80% lao
đng b vic, thay đi t 1 đn 3 ni lƠm vic trong 2 nm đu lƠm vic.
Vy nhng yu t nƠo đư tác đng đ gơy ra nhng bin đng nƠy vƠ điu
gì khin ngi lao đng vn tip tc gn bó, trung thƠnh vi công ty ?  tr li
cho nhng thc mc nƠy, tôi đư chn thc hin đ tƠi “ Các yu t nh hng đn
3



lòng trung thành ca ngi lao đng trong các doanh nghip công ngh thông
tin ti TP. H Chí Minh”.
1.2 Mc tiêu nghiên cu

o Xác đnh các yu t nh hng đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng trong
các doanh nghip CNTT ti TP. H Chí Minh hin nay.
o o lng mc đ nh hng ca mt s yu t đn lòng trung thƠnh ca ngi
lao đng trong các doanh nghip CNTT ti TP. H Chí Minh
1.3 Phm vi ậ đi tng nghiên cu
1.3.1 Phm vi nghiên cu
Vì nng lc vƠ thi gian có hn, cá nhơn tôi thc hin nghiên cu trên c
s điu tra các đi tng hin đang lƠm vic trong các doanh nghip CNTT 
TP.H Chí Minh.
i tng kho sát lƠ: Nhng ngi lao đng trong khi k thut bao gm:
Nhơn viên lp trình phn cng vƠ phn mm, nhơn viên qun tr mng, nhơn viên
kim đnh phn mm, nhơn viên phơn tích h thng, nhơn viên giám sát h thng.
 đơy tác gi gi chung lƠ nhơn viên CNTT.

1.3.2 i tng nghiên cu
i tng nghiên cu lƠ các yu t nh hng đn lòng trung thƠnh ca
ngi lao đng trong các doanh nghip CNTT ti TP. H Chí Minh
1.3.3 Phng pháp nghiên cu
Trình t nghiên cu gm 2 bc: nghiên cu s b vƠ nghiên cu chính thc
 Nghiên cu s b: S dng phng pháp nghiên cu đnh tính: Thu thp thông
tin t các nghiên cu trc, hi ý kin chuyên gia, thc hin phng vn th đ
hiu chnh bng cơu hi kho sát.
 Nghiên cu chính thc: S dng phng pháp nghiên cu đnh lng : Thu
thp s liu bng cách gi bng cơu hi kho sát trc tip vƠ thông qua mng
internet cho các đi tng kho sát.
- D liu đc x lý bng phn mm SPSS 20.0 vƠ Excel 2007
- Mô hình đo lng các bin vi thang đo Likert 5 bc.
4

- Thc hin đánh giá đ tin cy các thang đo: đ tin cy ca thang đo đc
đánh giá qua h s Cronbach’s Alpha, qua đó các bin không phù hp s b
loi vƠ thang đo s đc chp nhn khi h s Cronbach Alpha đt yêu cu.
- Tip theo lƠ phơn tích nhơn t EFA s đc s dng nhm loi b bt các
bin đo lng không đt yêu cu.
- Kim đnh các gi thuyt ca mô hình vƠ đ phù hp tng th ca mô hình.
- Phơn tích hi quy đa bin đ xác đnh yu t nƠo nh hng đn lòng trung
thƠnh ca ngi lao đng vƠ yu t nƠo có nh hng quan trng nht.
- Cui cùng thc hin kim đnh T-test vƠ phơn tích ANOVA nhm tìm ra s
khác bit có ý ngha thng kê theo mt vƠi đc tính cá nhơn đn lòng trung
thƠnh ca ngi lao đng.
1.3.4 Kt cu lun vn
Ni dung ca lun vn bao gm 5 chng nh sau:
Chng 1: Gii thiu tng quan đ tƠi nghiên cu
Lý do chn đ tƠi, mc tiêu nghiên cu, phm v vƠ đi tng nghiên cu,
phng pháp nghiên cu, gii thiu kt cu lun vn.
Chng 2: C s lỦ thuyt vƠ mô hình nghiên cu.
Gii thiu tng quan v doanh nghip CNTT ti TP. H Chí Minh, mt s
c s lý thuyt vƠ các thƠnh phn liên quan đn lòng trung thƠnh ca ngi
lao đng đi vi doanh nghip, tng kt mt s nghiên cu trc đơy v
lòng trung thƠnh ca ngi lao đng vƠ đa ra mô hình nghiên cu đ xut.
Chng 3: Phng pháp nghiên cu
Trình bƠy phng pháp nghiên cu chi tit, xơy dng - hiu chnh thang
đo, thit k bng cơu hi, trình bƠy phng pháp thu thp vƠ phơn tích d
liu
Chng 4: Kt qu x lỦ s liu
Gii thiu đc đim mu kho sát, trình bƠy các kt qu kim đnh đ tin
cy, phơn tích nhơn t, hi quy vƠ kim đnh s khác bit.

5



Chng 5: Kt lun vƠ kin ngh
Gii thiu tóm tt kt qu chính ca nghiên cu, kin ngh, hn ch ca đ
tƠi vƠ đ xut hng nghiên cu tip theo.



TịM TT CHNG 1

Trong chng nƠy, tác gi trình bƠy tng quan v đ tƠi
đang nghiên cu thông qua lý do dn dt đ hình thƠnh đ tƠi,
mc tiêu nghiên cu, phm vi đi tng nghiên cu, vƠ phng
pháp nghiên cu tng quát.
Nhng ni dung nƠy s giúp ta có cái nhìn tng quát v
ni dung, quá trình hình thƠnh đ tƠi, đ t đó to c s cho
vic tìm hiu sơu v các c s lý thuyt liên quan trong chng
tip theo.

6



CHNG 2 ậ C S LÝ THUYT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU

2.1 Khái nim v lòng trung thành
Mc dù đư đc đa ra tho lun vƠ phơn tích nhiu thông qua các nghiên
cu trc đơy, tuy nhiên vn cha có mt s thng nht rõ rƠng nào v khái nim

lòng trung thƠnh, đc bit lƠ lòng trung thƠnh ca ngi lao đng đi vi t chc.
Theo đó, lòng trung thƠnh có th đc hiu theo nhiu phng din khác nhau, có
th lƠ mt yu t thƠnh phn, nhng cng có th lƠ mt khái nim đc lp. Trong
qun tr nhơn s, lòng trung thƠnh lƠ mt yu t thƠnh phn ca cam kt t chc,
đc hiu lƠ mi quan h gia ngi lao đng vƠ t chc hoc gia ngi lao
đng vi cp trên, lƠ cht keo gn kt ngi lao đng vi công vic vƠ doanh
nghip ca mình.
Theo Allen & Mayer (1990) chú trng ba trng thái tơm lý ca nhơn viên
khi gn kt vi t chc: Nhơn viên có th trung thƠnh vi t chc, xut phát t
tình cm thc s ca h, h s  li vi t chc dù có ni khác tr lng cao hn,
điu kin lƠm vic tt hn (affective); Nhơn viên có th trung thƠnh vi t chc
ch vì h không có c hi kim đc công vic tt hn (continuance); Nhân viên
có th trung thƠnh vi t chc vì nhng chun mc đo đc mƠ h theo đui
(normative).
Theo Mowday, Steers vƠ Poter (1979), trung thƠnh lƠ ắý đnh hoc mong
mun duy trì lƠ thƠnh viên ca t chc”. nh ngha ni ting ca Mowday v
lòng trung thƠnh tng t nh khái nim ắDuy trì” trong các nghiên cu  phm
vi quc gia trong nhiu nm lin ca Vin Aon Consulting: Nhơn viên có ý đnh 
li lơu dƠi cùng t chc/doanh nghip; s  li cùng t chc/doanh nghip mc dù
có ni khác có li đ ngh lng bng tng đi hp dn hn (Stum 1999; 2001).
Theo nghiên cu gn kt t chc ca Vin Aon Consulting đc ph bin
rng rưi trong các nghiên cu ng dng  cp đ quc gia (M, Canada, Anh, Úc)
nhm đo lng s gn kt ca nhơn viên. Theo đó, s gn kt vi t chc th hin:
7



 Nng sut: Nhơn viên trong t chc n lc ht mình nơng cao k nng đ có
th cng hin nhiu hn cho công vic; sn sƠng hi sinh quyn li cá nhơn
khi cn thit đ giúp đ nhóm, t chc lƠm vic thƠnh công

 Nim t hƠo: Nhơn viên s gii thiu v sn phm, dch v ca t chc,
doanh nghip lƠ th tt nht mƠ khách hƠng có th mua; lƠ ni tt nht đ
lƠm vic trong cng đng ni nhơn viên sng.
 Có ý đnh gn bó lơu dƠi vi công ty: Nhơn viên có ý đnh  li dƠi lơu cùng
t chc/ doanh nghip vƠ s  li mc dù có ni khác đ ngh lng bng
tng đi hp dn hn
Theo W. Scott Burke (2005, trang 20), lòng trung thƠnh đc cu thƠnh t
6 yu t ct lõi: (1) S cam kt ậ Engagement, (2) S liên kt ậ Affiliation, (3) S
tin tng ậ Trust, (4) S tôn trng ậ Respect, (5) S công nhn ậ Recognition, và
(6) S hưnh din t hƠo ậ Pride.
Cng theo nhiu phơn tích khác ca Hirschman (1970), Morrow &
McElroy (1993), Werther (1988) đu cho rng lòng trung thƠnh vƠ cam kt thng
đc s dng đ thay th cho nhau. Do đó, lòng trung thƠnh ca ngi lao đng
đi vi t chc đc xem lƠ mt mi quan h cng sinh, trong đó mi bên cam kt
mt cái gì đó có giá tr. Ngi lao đng cam kt cng hin cho t chc, vƠ ngc
li t chc cam kt v trách nhim vƠ đáp ng nhu cu ca ngi lao đng.
Trong môi trng kinh doanh hin nay, các công ty ph thuc vƠo nhơn
viên ca h nhiu hn so vi trong quá kh, đc bit lƠ trong các ngƠnh công ngh
cao và các phơn khúc th trng ni mƠ đóng góp ca nhơn viên không trc tip
ph thuc vƠo thi gian quy đnh dƠnh cho công vic, ví d nh ngƠnh công ngh
thông tin, đin t, … Vit Nam, tình trng thiu ht ngun nhơn lc cht lng
cao ngƠy cƠng tng k t sau khi gia nhp WTO, c th lƠ do tác đng ca vic gia
tng hƠng lot các nhƠ đu t nc ngoƠi. Cng do đó, ngi lao đng có thêm
nhiu la chn, quyt đnh v công vic cho bn thơn, h có quyn đc đa ra
các yêu cu đ có th cam kt trung thƠnh đi vi t chc, doanh nghip. Các yêu
cu đó có th lƠ thu nhp, thng tin, c hi đƠo to phát trin bn thơn, …Tuy
nhiên, đi vi các nhƠ qun lý doanh nghip thì li cho rng h mong mun có
8

nhng nhơn viên gii trong ba nm còn hn có nhơn viên  li vi công ty sut
đi nhng nng lc kém ci.
Nhìn chung, quan đim v lòng trung thƠnh vn cha thng nht, ph bin
rng rưi  các doanh nghip Vit Nam, dn đn vic đo lng yu t nƠy còn gp
phi nhiu khó khn. Tuy nhiên, vi nhng ni dung nh va phơn tích, trong
nghiên cu nƠy tác gi đa ra la chn s dng đnh ngha kt hp coi trung thành
lƠ  li lơu dƠi cùng công ty và nim t hƠo khi lƠm vic ti công ty.
2.2 Khái nim v ngi lao đng
Trong kinh t hc, theo Adam Smith, sc lao đng lƠ mt yu t sn xut
do con ngi to ra vƠ lƠ mt hƠng hóa, dch v. Ngi có nhu cu v hƠng hóa
nƠy lƠ ngi sn xut (ch s dng lao đng), còn ngi cung cp hƠng hóa nƠy lƠ
ngi bán sc lao đng (ngi lao đng). Vy, ngi lao đng lƠ ngi cung cp
sc lao đng, quá trình cung cp nƠy đc thc hin trên th trng lao đng.
Theo Tìm hiu mt s khái nim trong vn kin i hi IX ca ng, th
trng lao đng lƠ: "Th trng mua bán các dch v ca ngi lao đng, v thc
cht lƠ mua bán sc lao đng, trong mt phm vi nht đnh.  Vit Nam, hàng hóa
sc lao đng đc s dng trong các doanh nghip t nhơn, các doanh nghip nhƠ
nc, vƠ trong các h gia đình có thuê mn ngi lƠm dch v trong nhƠ. Trong
các trng hp đó có ngi đi thuê, có ngi lƠm thuê, có giá c sc lao đng
di hình thc tin lng, tin công.
Hiu rng hn, Th trng lao đng (hoc th trng sc lao đng) lƠ ni
thc hin các quan h xư hi gia ngi bán sc l ao đng (ngi lao đng) và
ngi mua sc lao đng (ngi s dng lao đng), thông qua các hình thc tha
thun v giá c (tin công, tin lng) vƠ các điu kin lƠm vic khác, trên c s
mt hp đng lao đng bng vn bn, bng ming, hoc thông qua các dng hp
đng hay tha thun khác.
C th, ngi lao đng lƠ ngi lƠm công n lng, bao gm lao đng trí
thc: nhơn viên (công chc, t chc), cán b; hoc lao đng ph thông: công
nhơn, th, nông dơn lƠm thuê, ngi giúp vic, Trong đ tƠi nƠy, ngi lao đng

trong ngƠnh CNTT lƠ lao đng trí thc.
9



2.3 Vai trò ca vic xây dng và duy trì lòng trung thành ca ngi lao đng
Ngi lao đng lƠ tƠi sn ln nht đi vi doanh nghip, t chc. Do đó,
vic xơy dng vƠ duy trì lòng trung thƠnh ca ngi lao đng đi vi doanh
nghip, t chc đóng vai trò rt quan trng trong qun tr nhơn s.
 Giúp doanh nghip gim thiu đc chi phí, thi gian tuyn dng, đƠo to
ngi lao đng đ thay th.
 Xơy dng vƠ duy trì lòng trung thƠnh ca ngi lao đng còn giúp to đc s
n đnh trong t chc vƠ nơng cao hiu qu hot đng ca doanh nghip.
 S kt hp gia lòng trung thƠnh vƠ nim t hƠo s giúp ngi lao đng có
đng lc mnh m và an tâm đ hoƠn thƠnh xut sc nhim v. H thm chí
còn có đng lc hoƠn thƠnh vt mc ch tiêu đ ra, xúc tin đt đc mc
tiêu ca công ty
 Trung thành lƠ yu t bo đm bí mt kinh doanh ậ điu kin cn thit cho s
thƠnh công ca doanh nghip: Vic đ mt mt ngi lao đng có th xem lƠ
mt s tn tht v tƠi sn đi vi doanh nghip nu đó thc s lƠ mt ngi
lao đng gii vi đy đ các kin thc, k nng. Nhng s lƠ li th cho các
doanh nghip cnh tranh nu có đc ngi lao đng đó, bi h s không phi
tn thi gian, chi phí đ đƠo to. VƠ còn lƠ mt tn tht to ln hn nu ngi
lao đng đó lƠ mt v trí qun lý cp cao nm gi nhiu bí mt vƠ các mi quan
h trong kinh doanh.
2.4 Các lý thuyt liên quan
2.4.1 Mi quan h gia lòng trung thành ca ngi lao đng đi vi t chc và
mc đ tha mãn ca ngi lao đng trong công vic
Xét v xu hng chung, thông thng ngi lao đng làm vic cho mt t
chc đu mong mun đc đáp ng các nhu cu ca h vƠ đc bit lƠ đc cm

thy tha mưn vi công vic đang lƠm. Mt khi các nhu cu không đc đáp ng,
cm thy không đc tha mưn vi công vic thì ý đnh ri b đ tìm kim mt t
chc khác lƠ điu tt yu. VƠ theo kt qu nghiên cu ca Trn Th Kim Dung
(2005) cho thy: Có s liên quan gia nhu cu vƠ s tha mưn đi vi công vic
đn s gn bó, s trung thƠnh ca ngi lao đng đi vi t chc.
10



Do đó, cn thit phi trình bƠy các lý thuyt v nhu cu vƠ s tha mưn ca
ngi lao đng đ xem xét s liên quan đn lòng trung thƠnh ca ngi lao đng,
đ t đó đa ra các gi thuyt nghiên cu.
2.4.2 Thuyt nhu cu theo th bc ca Maslow (1943)
Trong qun tr nhơn s, Thuyt cp bc nhu cu ca Abraham Maslow luôn
đc các nhƠ qun tr quan tơm. Thông qua thuyt nhu cu ca Maslow, các nhƠ
qun tr s bit đc ngi lao đng ca mình đang  cp đ nhu cu nƠo. T đó,
có th đa ra đc các gii pháp phù hp tha mưn nhu cu ca ngi lao đng đ
đm bo có th đt đc mc tiêu ca t chc.
C th, thuyt cp bc nhu cu ca Abraham Maslow cho rng hƠnh vi ca
con ngi bt ngun t nhu cu vƠ nhng nhu cu ca con ngi đc sp xp
theo mt th t u tiên t thp ti cao v tm quan trng. Cp bc nhu cu đc
sp xp thƠnh nm bc sau:
 Nhu cu sinh lý lƠ nhng nhu cu đm bo cho con ngi tn ti nh: n,
ung, mc, tn ti vƠ phát trin nòi ging vƠ các nhu cu ca c th khác
 Nhu cu an toàn lƠ các nhu cu nh an toƠn, không b đe do, an ninh, chun
mc, lut l
 Nhu cu xã hi lƠ các nhu cu v tình yêu, đc chp nhn, bn bè, xư hi
 Nhu cu tôn trng lƠ các nhu cu v t trng, tôn trng ngi khác, đc
ngi khác tôn trng, đa v
 Nhu cu đc th hin lƠ các nhu cu nh chơn, thin, m, t ch, sáng to,

hƠi hc
11




Hình 2.4.2: Tháp nhu cu ca Maslow

A. Maslow đư chia các nhu cu thƠnh hai cp: cp cao vƠ cp thp. Các nhu
cu cp thp lƠ các nhu cu sinh lý vƠ an toƠn, an ninh. Các nhu cu cp cao bao
gm các nhu cu xư hi, tôn trng vƠ đc th hin. A. Maslow cho rng lƠm tho
mưn các nhu cu  cp thp lƠ d hn so vi vic lƠm tho mưn các nhu cu  cp
cao vì các nhu cu cp thp lƠ có gii hn vƠ có th đc tho mưn t bên ngoƠi.
Ông cho rng đu tiên các nhu cu  cp thp nht hot đng, nó đòi hi đc
tho mưn vƠ nh vy nó lƠ đng lc thúc đy con ngi hƠnh đng - nó lƠ nhơn t
đng viên. Khi các nhu cu nƠy đc tho mưn thì nó không còn lƠ yu t đng
viên na lúc đó các nhu cu  cp đ cao hn s xut hin.
2.4.3 Thuyt hai nhân t ca Frederick Herzberg (1959)
Mi quan h đu tiên đc hình thƠnh gia ngi lao đng vƠ t chc lƠ
mi quan h công vic. Thuyt hai nhơn t ca F. Herzberg đư ch ra hai nhóm
nhơn t nh hng đn mc đ tha mưn công vic ca ngi lao đng, đó lƠ các
nhơn t đng viên vƠ các yu t duy trì.
i vi các yu t đng viên, nu gii quyt tt thì s to ra s tha mưn
vƠ thúc đy ngi lao đng lƠm vic tích cc hn, nhng nu gii quyt không tt
thì to ta tình trng không tha mưn ch cha hn lƠ bt mưn.
12



i vi các yu t duy trì, nu gii quyt không tt thì to ra tình trng bt

mưn  ngi lao đng, nhng nu gii quyt tt thì to ra s không bt mưn ch
cha chc đư tha mãn.
Các nhơn t đc Herzberg đc lit kê nh sau:
Các nhơn t đng viên
Các nhơn t duy trì
S thách thc ca công vic
S tha nhn thƠnh tích
Các c hi thng tin
ụ ngha ca các trách nhim
ụ ngha ca các thƠnh tu

Phng pháp giám sát
iu kin lƠm vic
H thng phơn phi thu nhp
a v
Cuc sng cá nhơn
Quan h gia các cá nhơn

Thuyt hai nhơn t ca F. Herzberg đư đa ra nhng n ý quan trng đi
vi các nhƠ qun tr:
 Nhng nhơn t lƠm tho mưn ngi lao đng lƠ khác vi các nhơn t to ra s
bt mưn. Vì vy, nhƠ qun tr không th mong đi s tho mưn ca ngi lao
đng bng cách đn gin lƠ xoá b các nguyên nhơn gơy ra s bt mưn.
 Vic đng viên ngi lao đng đòi hi phi gii chú ý ti c hai nhóm nhơn t
duy trì vƠ nhơn t đng viên.
2.4.4 Thuyt kì vng ca Victor Vroom (1964)
Thuyt kì vng ca Victor Vroom đc đa ra nm 1964, vƠ đc b sung,
sa cha bi mt vƠi ngi khác (Porter & Lawler, 1968). Lý thuyt nƠy đánh giá
đng lc lƠm vic đ nhm tha mưn công vic da trên nhng mong đi v kt
qu công vic vƠ nhn thc ca bn thơn. Nhng đc đim riêng ca thuyt kì

vng:
N lc hoƠn thƠnh công vic, bao gm: vic la chn nhơn viên phù hp
vi công vic, phơn công công vic rõ rƠng, đm bo cung cp thông tin cn thit,
giám sát vƠ thu thp thông tin phn hi, đƠo to nhơn viên, …
Thc hin công vic mang li hiu qu ti u, bao gm: vic gii thích vƠ
áp dng ch đ đưi ng theo kt qu công vic, đm bo đo lng quá trình lƠm
13



vic hp lý, mô t vƠ đánh giá công vic,…
Phn thng tng mc đ tha mưn ca nhơn viên, bao gm: phn thng
mang tính cá bit, phn thng có giá tr vt cht vƠ tinh thn.
Lý thuyt kì vng đc xơy dng theo công thc:
ng lc = K vng * Phng tin * Hp lc
Trong đó:
o Kì vng lƠ vic t c gng t lƠm vic, s mong đi trong công vic vƠ đt
mc tiêu đ ra ca bn thơn
o Phng tin lƠ nhng yu t đ lƠm vic, bao gm: quan h lƠm vic, điu kin
lƠm vic, tính t ch trong công vic
o Hp lc lƠ phn ng v phn thng nhn đc so vi công sc, kt qu mƠ h
đư đóng góp vƠo công vic
ng lc ca ngi nhơn viên trong công vic lƠ s kt hp ca c ba yu
t nƠy, vƠ h phi nhn đc c ba yu t nƠy theo hng tích cc thì mi to
đc đng lc cho h lƠm vic.
2.4.5 Hc thuyt v s công bng ca J. Stacy Adam (1963)
Ngi lao đng trong t chc luôn mun đc đi x mt cách công bng.
H có xu hng so sánh nhng đóng góp, cng hin ca mình vi nhng đưi ng
vƠ phn thng mƠ h nhn đc (gi lƠ công bng cá nhơn). NgoƠi ra, h cng so
sánh đóng góp, cng hin, đưi ng vƠ phn thng ca mình vi nhng ngi

khác (gi lƠ công bng xư hi). Stacy Adam đư đ cp ti vn đ nhn thc ca
ngi lao đng v mc đ đi x công bng vƠ đúng đn trong t chc. Theo
Stacy Adam đ to ra đc đng lc cho lao đng, nhƠ qun lý phi to đc s
cơn bng gia nhng đóng góp vƠ quyn li mƠ các cá nhơn nhn đc.
Tuy nhiên, khi so sánh, đánh giá đóng góp, cng hin vi nhng đưi ng vƠ
phn thng ca mình có th xy ra ba trng hp:
 Nu ngi lao đng cho rng h đc đi x không tt, phn thng lƠ không
xng đáng vi công sc h đư b ra thì h s bt mưn vƠ t đó h s lƠm vic
không ht kh nng ca h, thm chí h s ngh vic.
 Nu ngi lao đng tin rng h đc đi x tt, phn thng vƠ đưi ng lƠ