B GIÁO DO
KINH T TP. H
PH
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VN HÀNH
QUY TRÌNH TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP
XUT NHP KHU VIT NAM
LUC S KINH T
TP. H Chí Minh – Nm 2014
B GIÁO DO
KINH T TP. H
PH
GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VN HÀNH
QUY TRÌNH TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP
XUT NHP KHU VIT NAM
LUN THC S KINH T
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG
MÃ S: 60340201
NG DN KHOA HC: TS.LI TI
TP. H Chí Minh – Nm 2014
L
Tôi là: PH
Cam đoan đ tài: “Gii pháp nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng ti
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam”
Lun vn trên đc thc hin ti: Trng i hc Kinh t TP.HCM
Tôi xin cam đoan rng đây là công trình nghiên cu ca tôi, có s h tr t Ngi
hng dn khoa hc là Tin s Li Tin Dnh. Các ni dung nghiên cu và kt qu
trong đ tài này là trung thc và cha tng đc ai công b trong bt c công trình
nào. Nhng s liu trong các bng biu phc v cho vic phân tích, nhn xét, đánh
giá đc chính tác gi thu thp t các ngun khác nhau có ghi trong phn tài liu
tham kho. Ngoài ra, trong lun vn còn s dng mt s nhn xét, đánh giá cng
nh s liu ca các tác gi khác, c quan t chc khác, và đu có chú thích ngun
gc sau mi trích dn đ d tra cu, kim chng. Nu có bt k s sao chép nào t
bài vit ca mt cá nhân khác, tôi xin hoàn toàn chu trách nhim bng hình thc k
lut ca trng i hc Kinh t TP.HCM.
TP.HCM, ngày 15 tháng 06 nm 2014
Tác gi
Ph
MC LC
TRANG PH BÌA
L
MC LC
DANH MC T VIT TT
DANH MC BNG, BIU, HÌNH
LI M U 1
TNG QUAN V HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN
DNG TI 4
1.1. TÍN DNG NGÂN HÀNG 4
1.1.1. Khái nim 4
1.1.2. Phân loi tín dng ngân hàng 5
1.2. QUY TRÌNH TÍN DNG 6
1.2.1. Khái nim 6
1.2.2. Mc đích và ý ngha ca vic thit lp quy trình tín dng 6
1.2.3. Quy trình tín dng tng quát 7
1.3. RI RO HONG 9
1.3.1. Khái nim ri ro hot đng 9
1.3.2. Nguyên nhân gây ra ri ro hot đng 9
1.3.3. Qun tr ri ro hot đng 10
1.4. HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG 11
1.4.1. Khái nim v vn hành quy trình tín dng 12
1.4.2. Hiu qu vn hành quy trình tín dng 12
1.4.3. Ch tiêu đánh giá hiu qu vn hành quy trình tín dng 12
1.4.3.1. Tc đ x lý h s tín dng 14
1.4.3.2. Tính cht ch v pháp lý ca h s tín dng 14
1.4.3.3. Mc đ sai sót trong x lý h s tín dng 15
1.4.3.4. Kim soát tt ri ro tín dng xut phát t ri ro đo đc 15
1.4.4. Ý ngha ca vic nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng 16
1.5. KINH NGHIM VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG CA MT S
NHTM TRÊN TH GII VÀ TI VIT NAM 17
1.5.1. Kinh nghim vn hành quy trình tín dng ca mt s NHTM trên th gii 17
1.5.1.1 Kinh nghim ca Hongkong and Shanghai Banking Corporation (HSBC) 17
1.5.1.2 Kinh nghim ca Citibank 21
1.5.2. Kinh nghim vn hành quy trình tín dng ca Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam (Vietinbank) 22
KT LU 24
C TRNG VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG TI
NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 26
2.1. KHÁI QUÁT V NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU
VIT NAM 26
2.1.1. Gii thiu v Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam (Eximbank) 26
2.1.2. Tình hình hot đng kinh doanh Eximbank trong nm 2013 28
2.2. THC TRNG HONG TÍN DNG VÀ QUY TRÌNH TÍN DNG
TI EXIMBANK 29
2.2.1. Tình hình hot đng tín dng ti Eximbank trong giai đon 2008 - 2013 29
2.2.2. Quy trình tín dng ti Eximbank 35
2.2.2.1. Quy trình tín dng Eximbank trong thi k t tháng 03/2004 đn tháng
07/2011 36
2.2.2.2. Quy trình tín dng Eximbank trong thi k t tháng 07/2011 đn tháng
10/2013 39
2.2.2.3. Quy trình tín dng Eximbank trong thi k t tháng 10/2013 đn nay 45
2.3. PHÂN TÍCH QUÁ TRÌNH VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG HIN
HÀNH TI EXIMBANK 49
2.4. IC VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG TI
EXIMBANK 57
2.4.1. Nhng thành tu 57
2.4.1.1. Góp phn giúp Eximbank xây dng mô hình t chc thích hp 57
2.4.1.2. Góp phn to nn tng đ Eximbank đánh giá li hot đng tín dng và có
nhng điu chnh chính sách và quy trình tín dng phù hp 59
2.4.1.3. Góp phn to hành lang pháp lý ni b đ thit lp các b phn kim tra
kim soát hot đng tín dng 61
2.4.2. Nhng hn ch 63
2.4.2.1. Công tác tp hun, truyn đt ni dung v quy trình tín dng và chính sách
tín dng cho nhân viên 63
2.4.2.2. Công tác lu tr và h tr tìm kim các vn bn, quyt đnh liên quan đn
hot đng tín dng và quy trình tín dng 64
2.4.2.3. Cha ban hành Ph lc hng dn chi tit trình t, th tc thc hin nghip
v tín dng theo Quyt đnh mi v Hot đng cp tín dng và qun lý tin vay 65
2.4.2.4. Mt s khâu trong quy trình tín dng cha đc thc hin tt 65
2.4.2.5. Vic phân chia trách nhim gia các cá nhân tham gia vào quá trình x lý
h s tín dng theo quy trình tín dng cha rõ ràng 67
KT LU 68
I PHÁP NÂNG CAO HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH
TÍN DNG TRONG HO NG KINH DOANH CA NGÂN HÀNG
TMCP XUT NHP KHU VIT NAM 69
NG PHÁT TRIN CA NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP
KHU VIT NAM 70
3.2. GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN
DNG TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP KHU VIT NAM
(EXIMBANK) 70
3.2.1. Nhóm gii pháp v nhân s 70
3.2.1.1. Nâng cao cht lng đào to nhân s 70
3.2.1.2. Nâng cao tinh thn trách nhim làm vic và đo đc ngh nghip cho
nhân viên 71
3.2.2. Nhóm gii pháp v công ngh 73
3.2.3. Nhóm gii pháp v pháp lý 74
3.2.3.1. Ban hành Ph lc hng dn chi tit trình t, th tc thc hin nghip v
tín dng theo Quyt đnh mi v Hot đng cp tín dng và qun lý tin vay 74
3.2.3.2. Tng cng giám sát các nghip v tín dng sau khi h s đc phê duyt
cp tín dng 75
3.2.3.3. Cng c tính cht ch v mt pháp lý cho quy trình tín dng 77
3.2.3.4. Quy đnh c th hn trách nhim ca b phn quan h khách hàng đi vi
cht lng ca h s tín dng 79
3.3. KIN NGH I VC 79
KT LU 81
KT LUN 82
DANH MC TÀI LIU THAM KHO
DANH MC CHUYÊN GIA
PH LC
DANH MC T VIT TT
T vit tt
Cm t c vit tt
Eximbank
Ngân hàng Thng mi C phn Xut Nhp Khu Vit Nam
NHTM
Ngân hàng thng mi
TMCP
Thng mi c phn
SeaBank
Ngân hàng Thng mi C phn ông Nam Á
Vietinbank
Ngân hàng Thng mi C phn Công Thng Vit Nam
HSBC
Hongkong and Shanghai Banking Corporation
NHNN
Ngân hàng Nhà nc
RBO
Chuyên viên khách hàng cá nhân
RM
Chuyên viên khách hàng doanh nghip
FO
B phn quan h khách hàng (Front Office)
MO
B phn thm đnh tín dng (Middle Office)
BO
B phn h tr tín dng (Back Office)
DANH MC BNG, BIU, HÌNH
Bng 1.1: Quy trình tín dng c bn 7
Bng 1.2: Các bin pháp h tr kt hp vi quy trình tín dng ca HSBC 18
Bng 2.1: Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh ca Eximbank giai đon
2008 – 2013 29
Bng 2.2: Tình hình huy đng vn ca Eximbank giai đon 2008 –2013 31
Bng 2.3: D n tín dng theo tng loi hình cho vay ca Eximbank giai đon
2008 –2013 31
Bng 2.4: D n tín dng theo thi gian cho vay ca Eximbank giai đon
2008 –2013 33
Bng 2.5: D n tín dng theo cht lng n cho vay ca Eximbank giai đon
2008 –2013 34
Hình 2.1: Tc đ tng trng GDP ca Vit Nam trong nhng nm gn đây 39
Hình 2.2: T l doanh nghip Vit Nam kinh doanh thua l t 2006 – 2011 40
Hình 2.3: Tng trng tín dng và t l n xu trong giai đon 2008 – 2012 40
Bng 2.6: C cu t chc nhân s hin hành ti Eximbank 46
1
LI M U
1. Lý do ch tài:
Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam (gi tt là: Eximbank) là mt trong
nhng ngân hàng TMCP ln nht và hot đng n đnh nht trong h thng ngân
hàng Vit Nam hin nay. Tri qua hn 20 nm hot đng vi nhiu giai đon thng
trm khác nhau, Eximbank cng đã dn khng đnh thng hiu và v th ca mình
trong nn kinh t Vit Nam. Eximbank luôn là mt trong nhng ngân hàng đi tiên
phong trong vic áp dng nhng sn phm, công ngh, phng pháp kinh doanh
mi nht vào hot đng kinh doanh thc tin. Cng ging nh các ngân hàng ln
khác trên th gii và Vit Nam, Eximbank đã sm xây dng cho riêng mình b quy
trình tín dng nhm chun hóa quy trình thc hin tng nghip v tín dng, quy
đnh rõ thi gian thc hin, phân rõ trách nhim ca tng b phn, tng cá nhân
trong quá trình x lý h s tín dng, t đó nâng cao cht lng công tác qun tr ri
ro tín dng. Qua đó, Eximbank có th dn tin ti mc tiêu là đt chun mc ca h
thng ngân hàng th gii cng nh đ sc cnh tranh vi các ngân hàng nc ngoài
thâm nhp vào th trng Vit Nam cng nh các ngân hàng TMCP ni đa khác
trên th trng.
Tuy nhiên, quy trình tín dng đã đc Eximbank sm ban hành, ph bin rng rãi
trong toàn h thng và đc áp dng trc tip trong hot đng tín dng hng ngày
ti các chi nhánh, phòng giao dch cng nh thng xuyên đc cp nht điu chnh
nhng d n xu ca Eximbank vn có xu hng tng c v mt s liu tuyt đi và
tng đi. Ngoài ra, công tác x lý h s tín dng ti các chi nhánh, phòng giao
dch ca Eximbank vn cha thc s thông sut, thi gian x lý vn có s chm tr
nht đnh so vi quy đnh cng nh so vi các NHTM khác. iu này đã cho thy
quy trình tín dng hin đang đc vn hành ti Eximbank cha phát huy ht hiu
qu, cha đm bo vic qun tr tt ri ro tín dng cng nh là giúp hot đng tín
dng hiu qu hn. iu này v lâu dài s làm nh hng đn hiu qu kinh doanh
chung ca Eximbank, nghiêm trng hn là làm nh hng đn v th ca Eximbank
trong nn kinh t khi mc đ cnh tranh gia các NHTM ti Vit Nam hin nay rt
2
ln cng nh là tình trng tng trng kinh t chm ca nn kinh t Vit Nam do
nhng tác đng tiêu cc ca cuc khng hong kinh t th gii va qua đn Vit
Nam.
Chính vì vy, tôi chn đ tài: GII PHÁP NÂNG CAO HIU QU VN
HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG TI NGÂN HÀNG TMCP XUT NHP
KHU VIT NAM đ làm lun vn tt nghip.
2. Mu:
- H thng hóa c s lý lun v quy trình tín dng và vn hành quy trình tín
dng ti NHTM
- ánh giá tình hình hot đng tín dng và phân tích, đánh giá thc trng vn
hành quy trình tín dng ti Eximbank thông qua nhng đánh giá, nhn đnh
ca các chuyên gia là các các lãnh đo/chuyên viên hin đang công tác ti b
phn tín dng và b phn qun tr ri ro tín dng ti Eximbank.
- Thông qua kt qu phân tích và xác đnh nhng hn ch cn phi khc phc
đ đ xut gii pháp nhm nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng
trong hot đng tín dng ca Eximbank
ng và phm vi nghiên cu:
- i tng nghiên cu: Hot đng tín dng và quá trình vn hành quy trình
tín dng ti Eximbank
- Phm vi nghiên cu: Nghiên cu thc trng vn hành quy trình tín dng ti
Eximbank trong giai đon t nm 2004 đn đu nm 2014.
u: Nghiên cu đnh tính
Dùng phng pháp hi ý kin chuyên gia là các lãnh đo/chuyên viên hin đang
công tác ti b phn tín dng và b phn qun tr ri ro tín dng ti Eximbank và
mt s NHTM khác đ:
+ Tng quan lý thuyt v vn hành quy trình tín dng và đ xut các ch tiêu
đ đánh giá hiu qu vn hành quy trình tín dng trong hot đng tín dng
ca các ngân hàng TMCP.
3
+ ánh giá và phân tích thc trng vn hành quy trình tín dng trong thi
gian va qua ca Eximbank.
T đó, đ xut gii pháp nâng cao hiu qu vic vn hành quy trình tín dng ti
Eximbank.
5. B c tài nghiên cu
Lun vn có kt cu nh sau:
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc t vit tt
Danh mc bng, biu, hình
Li m đu
Chng 1: Tng quan v hiu qu vn hành quy trình tín dng ti ngân hàng
thng mi
Chng 2: Thc trng vn hành quy trình tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut
Nhp Khu Vit Nam
Chng 3: Gii pháp nhm nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng trong
hot đng tín dng ti Ngân hàng TMCP Xut Nhp Khu Vit Nam
Kt lun
4
TNG QUAN V HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN
DNG TI
1.1 TÍN DNG NGÂN HÀNG
1.1.1 Khái nim
Thut ng Tín dng (credit) xut phát t ch la-tinh là “credo”, có ngha là: tin
tng, tín nhim. Tuy nhiên, trong thc t cuc sng, tùy theo tng bi cnh c th,
thut ng có th đc hiu theo nhiu ngha khác nhau và có mt ni dung riêng.
Trong “Giáo trình Tín dng ngân hàng” (2013), GS.TS. Nguyn Vn Tin đnh
ngha: “Tín dng là quan h gia các bên v vic vay mn mt tài sn, gm tài sn
thc, tài sn tài chính hay uy tín.”
Còn sách “Tín dng ngân hàng” (2003) do TS. H Diu ch biên đã lit kê các
ngha khác nhau ca thut ng Tín dng trong quan h tài chính, c th nh sau:
Xét trong góc đ chuyn dch qu cho vay t ch th thng d tit kim
sang ch th thiu ht tit kim thì Tín dng đc coi là phng pháp
chuyn dch qu t ngi cho vay sang ngi đi vay
Trong quan h tài chính c th, Tín dng là mt giao dch v tài sn trên
c s có hoàn tr gia hai ch thầ
Tín dng còn có ngha là mt s tin cho vay mà các đnh ch tài chính
cung cp cho khách hàng
Trong mt s ng cnh c th, thut ng tín dng đng ngha vi thut
ng cho vay. Ví d: tín dng ngn hn (Short-term credit) đng ngha vi
cho vay ngn hn (Short-term loans);
Nh vy, Tín dng ngân hàng đc hiu là giao dch vay mn v tài sn (bao gm:
tài sn thc, tài sn tài chính hay uy tín) gia bên cho vay là ngân hàng hoc các
đnh ch tài chính khác và bên đi vay là cá nhân, doanh nghip và các ch th khác
trong nn kinh t; trong đó bên cho vay giao tài sn cho bên đi vay s dng trong
5
mt thi hn nht đnh theo tha thun, bên đi vay có trách nhim hoàn tr vô điu
kin vn gc và lãi cho bên cho vay khi đn hn thanh toán.
1.1.2 Phân loi tín dng ngân hàng
Tri qua hàng trm nm hình thành và phát trin, tín dng ngân hàng đã tr nên
phong phú và đa dng v các loi hình tín dng. Tùy theo tng tiêu chí khác nhau,
ta có th phân chia tín dng ngân hàng thành nhiu loi khác nhau. iu này hoàn
toàn phù hp vi nhu cu ngày càng đa dng và thay đi liên tc ca các thành phn
kinh t trong xã hi cng nh phù hp vi điu kin thc t ca tng thi kì.
Trong cun “Giáo trình Tín dng Ngân hàng” (2013), PGS.TS Nguyn Vn Tin đã
phân loi tín dng ngân hàng theo nhng tiêu chí sau:
- Cn c vào mc đích vay vn: (i) Tín dng bt đng sn; (ii) Tín dng công
thng nghip; (iii) Tín dng nông nghip; (iv) Tín dng tiêu dùng; (v) Tín
dng đu t tài chính.
- Cn c vào thi hn tín dng: (i) Tín dng ngn hn; (ii) Tín dng trung
hn; (iii) Tín dng dài hn.
- Cn c vào bo đm tín dng: (i) Tín dng có bo đm; (ii) Tín dng không
có bo đm.
- Cn c vào ch th vay vn: (i) Tín dng doanh nghip (tín dng bán
buôn); (ii) Tín dng cá nhân, h gia đình (tín dng bán l); (iii) Tín dung cho
các t chc tài chính.
- Cn c vào phng thc hoàn tr n vay: (i) Tín dng hoàn tr nhiu ln;
(ii) Tín dng hoàn tr mt ln; (iii) Tín dng hoàn tr theo yêu cu.
- Cn c vào hình thái giá tr ca tín dng: (i) Tín dng bng tin; (ii) Tín
dng bng tài sn; (iii) Tín dng bng uy tín.
- Cn c vào xut x tín dng: (i) Tín dng ngân hàng trc tip; (ii) Tín dng
ngân hàng gián tip.
Các tiêu chí phân loi tín dng nêu trên ca PGS.TS. Nguyn Vn Tin là cách
phân loi tín dng ph bin hin nay ti các ngân hàng cng nh trong các tài liu
v tín dng ngân hàng.
6
Ngoài ra, Giáo trình Tín dng Ngân hàng do PGS.TS Nguyn Vn T ch biên, có
b sung thêm mt tiêu chí phân loi tín dng na là: Cn c vào phng thc đ
cho vay: (i) Cho vay theo món (cho vay tng ln); (ii) Cho vay theo hn mc tín
dng. ây là mt cách phân loi tín dng đc phát trin gn đây phù hp vi vic
ra đi sn phm Hn mc tín dng ngn hn nhm đáp ng nhu cu vn lu đng
ngn hn ca các doanh nghip và các h kinh doanh cá th.
1.2 QUY TRÌNH TÍN DNG
1.2.1 Khái nim
Trong sách “Tín dng ngân hàng” (2003), TS. H Diu đã din gii thut ng “Quy
trình” da trên vic phân tích các t cu thành, theo đó: “Quy” là nhng quy đnh,
nhng nguyên tc; “Trình” là trình t. Nh vy, “Quy trình” là quy đnh các bc
thc hin đ đt đc nhng mc tiêu đã đc hoch đnh.
Qua đó, TS. H Diu đã nêu ra khái nim tng quan ca quy trình tín dng, đó là:
tng hp các nguyên tc, quy đnh ca ngân hàng trong vic cp tín dng. Trong đó
xây dng các bc đi c th theo mt trình t nht đnh k t khi chun b h s đ
ngh cp tín dng cho đn khi chm dt quan h tín dng. ây là mt quá trình bao
gm nhiu giai đon mang tính cht liên hoàn, theo mt trt t nht đnh, đng thi
có quan h cht ch, gn bó vi nhau.
1.2.2 Ma vic thit lp quy trình tín dng
Hin ti, các ngân hàng Vit Nam đu thit lp cho mình mt b quy trình tín dng
tng đi đy đ và đc áp dng thc tin vào hot đng tín dng. V nguyên tc,
các b quy trình tín dng này có ni dung c bn ging nhau, tuy nhiên, tùy vào
tng đc thù ca mi ngân hàng mà s có s khác bit vi nhau, đ phù hp vi sn
phm tín dng đang đc ban hành, thi gian x lý h s, nhóm khách hàng mc
tiêu,ầ ca ngân hàng đó. Nhìn chung, vic thit lp quy trình tín dng góp phn
nâng cao hiu qu ca hot đng qun tr nhm gim thiu ri ro và nâng cao doanh
thu.
Ngoài ra, v khía cnh qun tr, thit lp quy trình tín dng còn có các tác dng sau:
7
+ Làm c s đ các ngân hàng xây dng mt mô hình t chc thích hp.
Trong đó nhim v ca các phòng ban, b phn chc nng đc xác đnh rõ
ràng các công vic liên quan đn hot đng cp tín dng, trên c s đó, phân
công trách nhim c th ca tng v trí.
+ Làm c s đ ngân hàng thit lp các th tc hành chính phù hp vi quy
đnh ca pháp lut và đm bo mc tiêu an toàn trong kinh doanh.
+ Quy trình tín dng là mt vn bn hng dn vic thc hin thng nht
nhng nghip v tín dng ti ngân hàng. Nh đó, nhân viên ngân hàng bit
đc trách nhim phi thc hin v trí ca mình và mi quan h vi các
đng nghip khác, phòng ban khác nh th nào đ có mt thái đ làm vic
đúng mc.
+ Là c s đ kim soát tin trình cp tín dng và điu chnh chính sách tín
dng sao cho phù hp vi thc tin.
1.2.3 Quy trình tín dng tng quát
Do quá trình cp tín dng thc t tri qua nhiu bc khác nhau nên tùy theo góc
đc nhìn nhn thì quy trình tín dng có th phân chia làm nhiu cách khác nhau.
Trong sách “Tín dng ngân hàng” (2003), TS. H Diu đã phân chia quy trình tín
dng ngân hàng thành các bc c bn sau:
+ Lp h s xin cp tín dng;
+ Thm đnh (phân tích) tín dng;
+ Quyt đnh tín dng;
+ Gii ngân;
+ Giám sát và thanh lý tín dng.
Quy trình này đc th hin c th nh sau:
Bng 1.1: Quy trình tín dn
n
ca quy trình
Ngu
cp thông tin
Nhim v ca
ngân hàng mi
n
Kt qu sau khi
kt thúc mt giai
n
1. Lp h s đ
- Khách hàng đi
- Tip xúc, ph bin
- Hoàn thành b
8
ngh cp tín
dng
vay cung cp
và hng dn lp
h s cho khách
hàng
h s đ chuyn
sang b phn
phân tích
2. Phân tích tín
dng
- H s đ ngh
vay t giai đon
1 chuyn sang
- Các thông tin
b sung t phng
vn, h s lu
tr, CIC,ầ
- T chc thm đnh
các mt tài chính và
phi tài chính do các
cá nhân hoc b
phn thm đnh
thc hin
- Báo cáo kt qu
thm đnh đ
chuyn sang b
phn có thm
quyn và quyt
đnh cho vay
3. Quyt đnh tín
dng
- Các tài liu và
thông tin t giai
đon 2 chuyn
sang và báo cáo
kt qu thm
đnh
- Các thông tin
b sung
- Quyt đnh cho
vay hoc t chi
ca cá nhân hoc b
phn đc giao
quyn phán quyt
- Quyt đnh cho
vay hoc t chi
- Tin hành các
th tc pháp lý
nh ký hp đng
tín dng, các hp
đng khác.
4. Gii ngân
- Quyt đnh cho
vay hoc các hp
đng liên quan
- Các chng t
làm c s gii
ngân
- Thm đnh các
chng t theo các
điu kin ca hp
đng tín dng
- Chuyn tin vào
tài khon tin gi
cho khách hàng
hoc chuyn tin
cho đn v cung
cp
5. Giám sát và
thanh lý tín
dng
- Các thông tin t
ni b ngân hàng
- Các báo cáo tài
chính theo đnh
k
- Các thông tin
khác
- Phân tích hot
đng tài khon, các
báo cáo tài chính,
kim tra c s ca
khách hàng
- Tái xét và xp
hng
- Thanh lý tín dng
- Báo cáo kt qu
giám sát và đa ra
các gii pháp x
lý
- Lp các th tc
đ thanh lý tín
dng.
Ngun: Tín dng Ngân hàng (2003), TS.H Diu ch biên, NXB Thng Kê
9
1.3 RI RO HONG
1.3.1. Khái nim ri ro hong
Theo tài liu “Tha c quc t v đo lng vn và chun mc vn” (11/2005), y
ban Basel đã đnh ngha ri ro hot đng nh sau:
Ri ro hot đng là ri ro tn tht phát sinh do các quy trình ni b không đy đ
hoc không hot đng tt, do con ngi và h thng hoc do các s kin bên ngoài.
1.3.2. Nguyên nhân gây ra ri ro hong
Trong bài nghiên cu “Qun tr công ty và qun lý ri ro hot đng ti các ngân
hàng thng mi Vit Nam” (2012) đc đng trên trang web www.sbv.gov.vn ca
Ngân hàng Nhà nc Vit Nam, TS. Nguyn Tin Thành và ThS Dng Thanh Hà
đã nêu 07 nhóm s kin chính dn ti ri ro hot đng là:
(i) Gian ln ni b: tn tht do các s kin gian ln, la đo, chim đot tài sn,
gi mo h s chng t, bin th tham ô tài sn ngân hàng, phá hoi tài sn
ngân hàng, trm cp tng tinầ do nhân viên ngân hàng gây ra hoc tip tay
cho ti phm.
(ii) Gian ln bên ngoài: do đi tng bên ngoài thc hin, nhng cng có
nguyên nhân t s yu kém trong qun tr ni b ca ngân hàng, s h hoc
trình đ nng lc kém ca nhân viên ngân hàng.
(iii) Chính sách lao đng và môi trng làm vic: kh nng tn tht do ngân
hàng không x lý đúng quy đnh, không tha đáng các chính sách lng
thng và nhân s, không đm bo quyn li cho ngi lao đng - mt trong
các nhóm li ích liên quan đc đ cp trên trong qun tr doanh nghip.
(iv) Khách hàng, sn phm dch v và thc tin môi trng kinh doanh: kh
nng tn tht phát sinh t các li, sai sót không c ý hoc do s sut trong
vic đáp ng các trách nhim ngh nghip đi vi khách hàng, hoc không
tuân th đúng các thc tin, các tiêu chun thc hành ca môi trng kinh
doanh. Ðây là mt mc tiêu chính ca qun tr doanh nghip.
(v) Tài sn c đnh, công c, dng c b mt mát hoc b phá hoi do thiên tai
hoc các s kin bên ngoài khác nh khng b, chin tranh, cháy n.
10
(vi) Gián đon hot đng hoc li h thng công ngh thông tin.
(vii) Qun lý hot đng và quá trình thc hin giao dch hàng ngày, phân phi
sn phm dch v, quan h vi đi tác, nhà cung cpầ Ðây cng là nhóm li
ích quan trng mà qun tr doanh nghip cn lu ý ti.
1.3.3. Qun tr ri ro hong
Ri ro hot đng có th dn ti nhng tác đng xu đn hiu qu kinh doanh ca
ngân hàng nh tn tht bng tin, b pht bi c quan chc nng do không tuân th
các quy đnh nhà nc, liên đi các tranh chp v trách nhim và ngha v pháp lý,
tài sn b mt hoc hy hoiầ và gp phi h qu tiêu cc khác, nh: nh hng
đn uy tín, các vn đ truyn thông báo chí, gián đon hot đng, mt khách hàng
hoc b thanh tra kim tra, giám sát đc bitầ
Trong hot đng ca các công ty, qun tr ri ro là nn tng đ duy trì hot đng
hiu qu, bi th nó là phn c bn và không th thiu trong qun tr doanh nghip.
Trong đó, qun tr ri ro hot đng là mt trong nhng yu t quan trng nht.
Theo tài liu “Tha c quc t v đo lng vn và chun mc vn” (tháng
11/2005) ca y ban Basel có 4 nguyên tc ch yu liên quan đn ri ro hot đng:
- Nguyên tc 1: Do hot đng qun tr ri ro hot đng vn đang phát trin và
môi trng kinh doanh thng xuyên bin đng nên ban lãnh đo ngân hàng
cn đm bo rng các chính sách, quy trình và h thng ca khuôn kh này
đu phi đy đ và có hiu lc. Kh nng tng cng công tác qun tr ri ro
hot đng s ph thuc rt nhiu vào vic nhng vn đ quan ngi do cán b
qun tr ri ro hot đng đa ra đc cân nhc đn mc đ nào cng nh
vic lãnh đo cp cao có sn sàng hành đng nhanh chóng và thích hp đi
vi nhng du hiu cnh báo đa ra hay không.
- Nguyên tc 2: Các ngân hàng cn xây dng, trin khai và duy trì mt khuôn
kh tích hp toàn din vào các quy trình qun tr ri ro nói chung ca toàn
ngân hàng
11
- Nguyên tc 4: Hi đng qun tr phi phê duyt và rà soát li “khu v”
cng nh kh nng chu ri ro hot đng gn vi bn cht, loi hình và mc
đ ri ro hot đng mà ngân hàng sn sàng chp nhn.
- Nguyên tc 10: Các ngân hàng cn có k hoch hi phc và vn hành liên
tc đ đm bo kh nng hot đng bình thng và gim thiu tn tht trong
trng hp gp đ v nghiêm trng hot đng kinh doanh.
1.4 HIU QU VN HÀNH QUY TRÌNH TÍN DNG
Tín dng ngân hàng là mt hot đng đc bit quan trng ca các ngân hàng, đòi
hi s đng b trong hàng lot hot đng tác nghip ca nhiu cá nhân, bao gm c
nhân viên và các cp lãnh đo, cng nh ca nhiu phòng ban khác nhau trong ngân
hàng và có quan h đn h thng kim soát ca ngân hàng và các c quan qun lý
ca ngân hàng. Bên cnh đó, tín dng ngân hàng ngày càng có s phân loi sâu hn
cng nh rng hn. Mi loi hình tín dng ngân hàng v mt c bn s có nhng
đc đim tng đng nhau, nhng vn có nhng s khác bit nht đnh. Vic đm
bo hot đng tín dng ngân hàng đc thc hin mt cách chun xác, đm bo an
toàn vn và phù hp vi tng loi hình tín dng ngân hàng khác nhau là mt yêu
cu chính đáng và cn thit ca các ngân hàng.
Do đó quy trình tín dng đc xây dng vi mc đích chính là xác đnh rõ ràng các
thao tác nghip v mi bc trong quy trình tín dng và phân đnh trách nhim
cho các nhân viên thc hin. Hin ti, hu ht các ngân hàng ti Vit Nam đu đã
xây dng quy trình tín dng cho mình và sm ng dng vào hot đng tín dng
thc t. Tuy nhiên, trong thc t, mc dù quy trình tín dng đã ban hành, đc xây
dng cht ch nhng hot đng tín dng vn cha hiu qu, t l n xu vn gia
tng. Chính điu này, chúng ta cn xem xét các vn đ liên quan đn ri ro hot
đng mà c th đây là vic quy trình tín dng ti các ngân hàng đã đc vn hành
hiu qu cha?
12
1.4.1. Khái nim v vn hành quy trình tín dng
V khái nim, hin ti, tác gi cha thy mt khái nim c th v “vn hành quy
trình tín dng”. Do đó, trên cn c vào ý kin tham kho t các chuyên gia, tác gi
đ xut đnh ngha s khi ca vn hành quy trình tín dng, c th nh sau: “Vn
hành quy trình tín dng là vic t chc sp xp c cu nhân s , c s vt cht nh:
h thng công ngh thông tin, máy móc thit b, c s d liu,ầ đm bo các cá
nhân và b phn trong ngân hàng kt hp vi nhau thc hin mt cách hiu qu các
thao tác nghip v trong mi bc ca hot đng tín dng trên c s tuân th các
quy đnh và s phân chia trách nhim cho các cá nhân thc hin ca quy trình tín
dng.”
1.4.2. Hiu qu vn hành quy trình tín dng
Khi nói đn phm trù “hiu qu” tùy theo đi tng xem xét ta s có mt cách đnh
ngha và đánh giá khác nhau. Mt khái nim đc nhiu nhà kinh t trong và ngoài
nc quan tâm chú ý và s dng ph bin đó là: hiu qu kinh t ca mt s hin
tng (hoc mt quá trình) kinh t là mt phm trù kinh t phn ánh trình đ vn
dng các ngun lc đ đt đc mc tiêu đã xác đnh. ây là khái nim tng đi
đy đ phn ánh đc tính hiu qu kinh t ca hot đng sn xut kinh doanh.
Da trên đnh ngha nêu trên, ta có đa ra khái nim v hiu qu vn hành quy trình
tín dng nh sau: “Hiu qu vn hành quy trình tín dng là mt phm trù kinh t
phn ánh trình đ vn dng các ngun lc (con ngi, công ngh, máy móc thit
b,ầ) nhm đt đc mc tiêu mà ngân hàng đã đ ra khi ban hành quy trình tín
dng.”
1.4.3. Ch u qu vn hành quy trình tín dng
Nh đã nêu khái nim, quy trình tín dng là mt quá trình bao gm nhiu giai
đon mang tính cht liên hoàn, theo mt trt t nht đnh, đng thi có quan h cht
ch, gn bó vi nhau. Do đó, đ đánh giá hiu qu vn hành quy trình tín dng
chúng ta cn phi thông qua nhiu ch tiêu khác nhau và phi đánh giá thông qua kt
qu tng hp ca các chi tiêu này ch không đánh giá riêng l tng ch tiêu mt.
13
Cn c vào ý kin tham kho t các chuyên gia, ngi nghiên cu đ xut 04 ch
tiêu đc s dng đ đánh giá hiu qu vn hành quy trình tín dng gm:
(i) Tc đ x lý h s tín dng: ch tiêu này đc các chuyên gia đa ra da
trên thc t là hin nay, các ngân hàng thng mi đu n đnh thi gian ti
đa x lý h s đ ngh cp tín dng ca ngân hàng. Vic n đnh này mt mt
giúp tng nng sut làm vic ca nhân viên mt mt giúp tng kh nng cnh
tranh cho các ngân hàng.
(ii) Tính cht ch v pháp lý ca h s tín dng: các chuyên gia đ xut ch
tiêu này xut phát t thc trng t l h s phi khi kin ra tòa đ thu hi n
chim đa s các h s b n xu. iu này đòi hi h s tín dng ca ngân
hàng phi có s cht ch v mt pháp lý qua đó các ngân hàng mi đm bo
quyn li ca mình, góp phn sm x lý tài sn bo đm và thu hi n xu.
(iii) Mc đ sai sót trong x lý h s tín dng: trong quá trình x lý h s
tín dng s phát sinh nhiu giy t, chng t liên quan, nh: t trình thm
đnh, hp đng tín dng, kh c nhn n, h s pháp lý,ầ cng nh các
nghip v phát sinh liên quan nh hch toán ngoi bng tài sn đm bo,
hch toán gii ngân, chuyn khon, chi tin mt,ầ Vic phát sinh sai sót
trong quá trình thc hin s có s tác đng không tt đn hiu qu chung ca
vic x lý h s tín dng và có th nh hng đn tính pháp lý ca h s tín
dng nêu trên. Do đó, các chuyên gia, đc bit là nhng ngi giám sát
trc tip hot đng tín dng đã đ xut ch tiêu này.
(iv) Kim soát tt ri ro tín dng xut phát t ri ro đo đc: ch tiêu này
đc đ xut da trên thc trng: quy trình tín dng, chính sách tín dng
cng nh các quy đnh chi tit v hot đng tín dng đã đc ban hành
nhng vn xy ra tình trng nhân viên tín dng cng nh lãnh đo ph trách
hot đng tín dng ti các ngân hàng có hành vi không tuân th cht ch
nhm trc li cho bn thân.
14
1.4.3.1. T x lý h ng:
ây thc cht là thi gian x lý h s t khi nhân viên tín dng tip nhn đ ngh
cp tín dng ca khách hàng đn khi khách hàng đc gii ngân tin vay. Thi gian
này s khác nhau tùy vào loi hình cp tín dng thuc loi ngn hn hay trung dài
hn. Thông thng các ngân hàng, n đnh là ti đa 07 ngày đi vi khách hàng vay
vn ngn hn và ti đa 10 ngày đi vi khách hàng vay vn trung dài hn. Ngoài
vic sp xp trình t x lý công vic hp lý, kt hp các cá nhân, b phn vi nhau
trong vic x lý h s mt cách logic và nhun nhuyn thì vic vn hành quy trình
tín dng còn phi nâng cp đc các công c h tr tt, nhanh chóng, kp thi nh
c s d liu v tín dng (nh mu biu, quy đnh tín dng, thông tin tín dng ni
b ngân hàng), h thng mng máy tính ni b, h thng mng internet đ kt ni
vi ngun thông tin khác nh: Trung tâm Thông tin Tín dng Quc gia Vit Nam
(CIC), Tng cc thng kê,ầ và tra cu thông tin thc t ca nn kinh t và các
ngành ngh kinh tầ Nh vy, b phn tín dng mi có th x lý nhanh h s tín
dng. Tuy nhiên, đ đánh giá hiu qu vn hành tín dng ch tiêu này ngoài yu t
tc đ x lý h s tín dng nhanh còn phi xem xét các ch tiêu khác nh kh nng
kim soát tt ri ro tín dng, mc đ hn ch sai sót trong quá trình x lý h s tín
dng.
1.4.3.2. Tính cht ch v pháp lý ca h ng:
Hot đng tín dng luôn là hot đng kinh doanh có tính cht ri ro cao ca các
ngân hàng. Trong trng hp xu nht, khách hàng không th hoàn tr đy đ gc
và lãi cho ngân hàng và hai bên không đt đc tha thun vi nhau trong vic x
lý tài sn bo đm đ thanh lý khon vay. Thông thng, đi vi các khon vay
này, ngân hàng s khi kin khách hàng ra tòa đ gii quyt tranh chp. Vic khi
kin ra tòa đòi hi quá trình cp tín dng ca ngân hàng t khâu thm đnh, phê
duyt, ký kt hp đng, công chng hp đng th chp, đng ký giao dch bo đm
tài sn th chp,ầ phi tuân th đúng quy đnh ca Chính ph, Ngân hàng Nhà
nc và quy đnh ca các NHTM. Vn hành quy trình tín dng hiu qu phi đm
bo các quy đnh v hot đng tín dng đc nhân viên cng nh cp lãnh đo tuân
15
th nghiêm túc trong tt c các bc trong quy trình tín dng. Nh vy, trong
trng hp cn phi dùng các bin pháp pháp lý đ thu hi n, ngân hàng vn gi
đc li th cho mình trong vic gii quyt tranh chp, tránh nhng thit thòi đáng
tic khi tranh tng vi khách hàng trc tòa.
1.4.3.3. M sai sót trong x lý h ng:
Quy trình tín dng xác đnh rõ ràng các thao tác nghip v mi bc trong quy
trình tín dng cho các nhân viên thc hin. Vic này v mt lý thuyt s giúp nhân
viên tín dng cn phi làm gì trong tng bc ca quy trình tín dng, ví d nh khi
tip xúc khách hàng cn khách hàng cung cp các chng t gì, cung cp các thông
tin nào; khi ký kt hp đng tín dng, công chng hp đng th chp phi son các
vn bn nào, cách thc thc hin ra sao,ầ Bên cnh vic x lý công vic nhanh,
góp phn làm rút ngn thi gian x lý h s tín dng ca khách hàng, nhân viên tín
dng còn phi đm bo mc đ sai sót trong quá trình x lý h s mc thp nht.
Sai sót này liên quan đn ri ro tác nghip: son tho vn bn sai ni dung, sai mu;
hch toán sai bút toán k toán trên h thng máy tính; tht lc h s lu tr;ầ
Nhng sai sót này trong quá trình x lý h s nu din ra vi tn sut cao và không
đc phát hin điu chnh sm s làm nh hng không tt đn quá trình theo dõi
h s cng nh công tác thu hi n sau này. Hiu qu vn hành quy trình tín dng
chính là vic duy trì mc đ sai sót trong quá trình x lý h s tín dng mc thp.
1.4.3.4. Kim soát tt ri ro tín dng xut phát t rc
Ri ro đo đc là mt trong nhng kh nng gây tn tht vn ln nht cho ngân
hàng trong hot đng tín dng nu nh nó không đc kim soát cht ch và đánh
giá đúng mc đ nguy him. Trong thi gian va qua, nhiu v vic tiêu cc ni
cm trong h thng ngân hàng Vit Nam và gây tn tht vn ln cho các ngân hàng
đu xut phát t vn đ đo đc ca nhân viên tín dng hay cp qun lý ph trách
mng tín dng ca ngân hàng. ây là s thoái hóa, yu kém v mt đo đc ca mt
b phn nhân viên hay qun lý mng tín dng, c ý làm trái các quy đnh v hot
đng tín dng ca Ngân hàng Nhà nc và ca ni b ngân hàng. Vn hành quy
trình tín dng hiu qu s thit lp đc nhng c ch kim soát vic thc thi công
16
vic ca nhân viên tín dng trong tng bc ca quy trình tín dng, hn ch hành vi
gian ln, c ý làm trái quy đnh thông qua các b phn nh Kim tra kim soát ni
b, Trung tâm phê duyt tín dng tp trung ti Hi s, Kim toán ni b,ầ Bên
cnh đó, vic quy trình tín dng phân đnh rõ trách nhim ca tng cá nhân trong
tng bc x lý h s tín dng kt hp vi vic ngân hàng t chc các bui nói
chuyn ph bin quy đnh, kinh nghim thc t t các v vic tiêu cc trong hot
đng tín dng đã đc x lý,ầ và ch đ thng – pht nghiêm minh s giúp nhân
viên tín dng t ý thc hn v trách nhim bn thân trong vic x lý công vic và
v nhng án pht phi nhn khi có hành vi tiêu cc trong quá trình công tác. Nh
vy, vn hành quy trình tín dng mi đt hiu qu.
a vic nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng
Quy trình tín dng là s tng hp các thao tác x lý nhiu h s tín dng cùng mt
lúc ca nhiu cá nhân làm vic trong nhiu b phn khác nhau t mô hình hot đng
thp nht là phòng giao dch đn các chi nhánh và cui cùng là các b phn kim
soát thuc hi s. iu này dn đn kh nng trong quá trình vn hành s có nhng
vng mc, trc trc gia các cá nhân, gia các b phn hay s quá ti trong vic
x lý h s tín dng do s phân b nhân s không hp lý gia các b phn,ầ Vic
đ ra các gii pháp nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng s làm tng hiu
sut x lý h s tín dng ca các cá nhân cng nh các b phn liên quan và nâng
cao hiu qu kinh doanh mng tín dng ca các ngân hàng.
Ngoài ra, vic nâng cao hiu qu vn hành quy trình tín dng còn có các tác dng
tích cc khác nh:
+ Gim thiu xung đt hay mâu thun gia các cá nhân, các b phn trong
quá trình x lý h s tín dng. To s chuyn tip, bàn giao công vic lin
mch gia các cá nhân, các b phn trong sut quy trình tín dng.
+ Hn ch mc ti đa nhng sai sót trong quá trình tác nghip ca nhân viên
tín dng cng nh s phát sinh ri ro đo đc xut phát t nhân viên tín
dng.