Mối quan hệ giữa lạm phát và tăng trưởng kinh tế tại Việt Nam Luận văn thạc sĩ Đại học Kinh tế TP.HCM, 2014

B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
________________


MAI TH HUNH MAI




MI QUAN H GIA LM PHÁT VÀ
TNG TRNG KINH T TI VIT NAM






LUNăVNăTHCăSăKINHăT





TP. H CHÍ MINH - NMă2014
B GIÁO DCăVÀăÀOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
________________


MAI TH HUNH MAI

MI QUAN H GIA LM PHÁT VÀ TNG
TRNG KINH T TI VIT NAM

Chuyên ngành: Tài chính ậNgân hàng
Mã s: 60340201



LUNăVNăTHCăSăKINHăT

NGIăHNG DN KHOA HC:
PGS. TS. NGUYNăVNăS


TP. H CHÍ MINH - NMă2014
LIăCAMăOAN
Tôiăxinăcamăđoanăđâyălàăcôngătrìnhănghiênăcuăcaăriêngătôi.ăNhng săliu, ktăquă
nêuătrongălunăvnălàătrungăthc,ăcóăngunăgcărõăràng vàăchaătngăđcăcôngăbă
trongăbtăcăcôngătrìnhănghiênăcuănào.
Tácăgiălunăvn



MAIăTHăHUNHăMAI
MCăLC
Trangăphăbìa.

δiăcamăđoan.
εcălc.
DanhămcăcácăkỦăhiu,ăcácăchăvitătt.
Danhămcăbngăbiu
Danhămcăhìnhăv,ăđăth.
TÓM TT. 1
CHNGă1.ăăGIIăTHIU. 4
CHNGă2.ăCăS LÝ THUYT V MI QUAN H GIA LM PHÁT
VÀăTNGăTRNG KINH T 10
2.1. Lý thuyt kinh t v mô v lm phát và tng trng kinh t. 10
2.2. Lm phát, tng trng kinh t và ngân hàng trung ng. 27
2.3. Các nghiên cu lý thuyt làm đng lc cho mô hình nghiên cu đnh lng
(7 gi thuyt cn kim đnh trong mô hình đnh lng). 28
CHNGă 3.ă NHNGă NGHIểNă CUă THCă NGHIMă TRCă ỂYă Vă
MIăQUANăHăGIAăLMăPHỄTăVÀăTNGăTRNGăKINHăT. 35
3.1. Nhng nghiên cu thc nghim cha tìm thy mi quan h có ý ngha thng
kê gia lm phát và tng trng kinh t. 35
3.2. Nhng nghiên cu thc nghim đã tìm thy mi quan h có ý ngha thng kê
gia lm phát và tng trng kinh t. 36
CHNGă 4.ăă NIă DUNGă VÀă KTă QUă NGHIểNă CU THCă NGHIMă
TIăVITăNAM. 43
4.1. Phng pháp nghiên cu đnh lng. 43
4.2. Lm phát và tng trng kinh t ti Vit Nam. 46
4.3. Phân tích d liu ban đu. 51
4.4. Kt qu nghiên cu. 56
CHNGă5.ăKT LUN. 71
TÀI LIU THAM KHO. 75
PH LC 80
DANHăMCăCỄCăKụăHIU,ăCỄCăCHăVITăTT
VIT TT

NGUYểNăVN
AD
Tng cu (Aggregate Demand)
ARCH
εôă hìnhă tă hiă quyă viă phngă saiă thayă điă cóă điuă kină
(Autoregressive Conditional Heteroskedasticity)
ARMA
εôăhìnhă tăhiă quyătrungăbìnhătrtă (Autoregressive Moving
Average)
AS
Tng cung (Aggregate Supply)
ASA ậ NBER
Tng cc nghiên cu kinh t quc gia ậ B phn thng kê Hoa
K (American Statistical Association ậ National Bureau of
Economic Research)
ASEAN
Hip hi các qucă giaă ôngă Namă Áă (Theă Associationă ofă
Southeast Asian Nations)
CAPM
εôăhìnhăđnh giá tài sn vn (Capital Asset Pricing Model).
CPI
Ch s giá tiêu dùng (Consumer Price Index)
EGARCH
εôăhìnhătăhiăquyătngăquátăcpăsănhânăviăphngăsaiăthayă
điă cóă điuă kină (Exponential Generalised Autoregressive
Conditional Heteroskedasticity)
G7
Tp hp by v b trng tài chính ca byănc tiên tin trên
th gii gm: Canada, Pháp, c, Ý, Nht, Anh và Hoa K
(Group of Seven).

GARCH
εôăhìnhătăhiăquyătngăquátăviăphngăsaiăthayăđiăcóăđiuă
kină (Generalised Autoregressive Conditional
Heteroskedasticity)
GARCH - M
Mô hình t hi quy tng quát viăphngăsaiăthayăđiăcóăđiu
kină trongă phngă trìnhă giáă tr trung bình (The GARCH-in-
mean)
GDP
Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Product)
GIRFs
Phngă phápă phână tíchă Phnă ngăđyă tngă quátă (Generalised
Impulse Response Functions)
GNP
Tng sn phm quc gia (Gross National Product)
GSO
Tng cc thng kê Vit Nam (General Statistics Office)
IFS
Dă liuă thngă kêă tàiă chínhă Qucă tă (Internatională Financială
Statistics)

IIP
Ch s sn xut công nghip ( Index Industry Products)
IMF
QuăTinătăthăgiiă(InternationalăεonetaryăFund)
NAIRU
T l tht nghip t nhiên ( T l tht nghipăkhôngăgiaătngă
lm phát_Non-Accelerating Inflation Rate of Unemployment)
OECD
T chc Hp tác và Phát trin Kinh t (Organization for

Economic Cooperation and Development)
PSTR
Mô hình hi quy chuyn tipă trnă (Panelă Smoothă Transitionă
Regression)
SAAR
T l quyă điă hàngă nmă sauă khiă điu chnh tính mùa v
(Seasonally Adjusted Annualized Rate)


DANHăMCăBNGăBIU
Bngă3.1.ăTómălcă cácănghiênăcuăthcănghimă vă miăquanăhă giaălmăphát,ă
tngătrngăkinhătăvàănhngăbinăđngăbtănătrongălmăphátăvàătngă
trngăkinhăt. 39
Bngă4.1. Cácăgiăthuytăkimăđnh. 45
Bngă4.2. Thngăkêăcăbnătheoătălălmăphátătă1999-2014. 50
Bngă4.3.ăThngăkêămôăt. 52
Bngă4.4.ăKimăđnhănghimăđnăv. 53
Bngă4.5.ăCácăthamăsătrongămôăhìnhăgiáătrătrungăbìnhăvàăphngăsaiăEGARCH-M
δmăphátăVităNamă(1999-2014) 56
Bngă4.6.ăCácăthamăsătrongămôăhìnhăgiáătrătrungăbìnhăvàăphngăsaiăEGARCH-M
TngătrngăkinhătăVităNamă(1999-2014). 59
Bngă4.7.ăKtăquăkimăđnhămiăquanăhănhânăquăGrangerăgiaălmăphátăvàătngă
trngăkinhătăcngănhăviănhngăbinăđngăbtănăcaăchúng. 63
Bngă4.8.ăTngăktăcácăktăquăkimăđnhăcácăgiăthuyt 65

DANHăMCăHỊNHăV,ăăTH
Hình 2.1. Miăquanăhăgiaăsnălngăvàălmăphát trongălỦăthuytăKeynes. 16
Hình 2.2. CăchădanhămcăđuătătheoăTobin. 22
Hình 4.1. Tngă snă phmă qucă niă thcă caă Vită Namă tă quỦă IV/1998ă đnă quý
II/2014ătrcăvàăsauăkhiăloiăbătínhămùaăv. 47
Hình 4.2.ăChă să giáă tiêuă dùngă hàngă quỦă caă Vită Namă tă quỦăIV/1998ă đnă quý
II/2014ătrcăvàăsauăkhiăloiăbătínhămùaăv. 48
Hình 4.3.ăTcăđătngătrngăkinhătăvàătălălmăphátăcaăVităNamătă1999ăđnă
quý II/2014. 49
Hìnhă4.4.ăεiătngăquanăgiaălmăphátăvà tngătrngăkinhătătrungăbìnhăcaăVită
Nam (1999-2014). 51
Hình 4.5.ăBinăđngătrongătcăđătngătrngăkinhătăvàălmăphátăcaăVităNamătă
GARCH (1,1). 55
Hình 4.6. KtăquăGIRFs.ă 69
1

MIăQUANăHăGIAăLMăPHỄTăVÀăTNGăTRNGăKINHăT
TIăVITăNAM
TịMăTT.
εiăquanăhăgiaălmăphátăvàătngătrngăkinhătăănhiuăqucăgia trênăthă
giiăluônăđcăsăquanătâmătìmăhiuăcaănhiuănhàănghiênăcuăhcăthutălnăcácănhàă
hochăđnhăchínhăsách.ăiăviămtănnăkinhătănhăđangăphátătrin hngătiăhiă
nhpătàiăchínhătoànăcuănhăVităNam,ămtătrongănhng mcătiêuăcăbnănhtăcaă
chínhăsáchăkinhătăvămôălàăduyătrìăsătngătrngăkinhătănăđnh cùngăviămcălmă
phát vaăphi. T khi btăđu thc hinăchínhăsáchăđi mi m ca hi nhp kinh t
toàn cu, VităNamăđưăđtăđc nhngăbc tinăđángăk, tcăđ tngătrng kinh t
liên tc cao so viăcácănc trong khu vc, cùng viăđóălàănhng áp lc ngày càng
tng.ăTheoăđó,ălmăphátăđưătr thành mt trong nhng mc tiêu quan trng khi xây
dng chính sách kinh t vămô.ăCngănhănhiuăqucăgiaăphátătrinăvàăqucăgiaăđangă
phátătrinăkhác,ămtătrongănhngămcătiêuăcăbnănhtăcaăchínhăsáchăkinhătăvămôă

ăVităNamălàăduyătrìătngătrngăkinhătăcaoăcùngăviămcălmăphátăthpăgópăphnă
đmăboăanăsinhăxưăhi,ăphátătrinăđtănc.ăNhngăvicăhochăđnhăvàăthcăhină
cácăchinălcăchínhăsáchănhmăđtăđcămcăđíchătrênăcònăgpănhiuăkhóăkhn,ă
nhiuăcucătranhălunăđưădinăraăgiaăcácănhàăkinhăt,ăcácănhàăhochăđnhăchínhăsáchă
văbnăchtămiăquanăhăcaălmăphátăvàătngătrngăkinhăt.ă
Khôngăcóăgìăđángăngcănhiênăkhiăđưăcóănhiu cuc tranh lun din ra v s
tn ti và bn cht ca mi quan h gia lmăphátăvàătngătrng kinh t. Tuy nhiên
hu htă đuăđng thun rng lmăphátă vàătngă trng kinh t có s tácăđng ln
nhau vi mi quan h không thun nht, trong mc tiêu năđnh kinh t vămôăthìă
lm phát thpăcóătácăđng tích ccăđnătngătrng kinh t.
Bài nghiên cu này s tip tc tp trung vào mi quan h gia lm phát, bin
đng ca lm phát, sn lng kinh t và nhng bină đng ca snălng kinh t
bng mô hình t hi quy tng quát cp s nhân viăphngăsaiăthayăđiăcóăđiu kin
(EGARCH) kimăđnh các gi thuytăđcăđaăraăt các nghiên cuătrcăđâyăvi
d liu ca Vit Nam. Các kt qu kim đnh s làăcăs đ phát hin nhng mi
2

tngăquanătrongăs binăđng ca lmăphátăvàătngătrng kinh t t đóăđaăraăcácă
kin ngh khi hochăđnh chính sách kim soát binăđng ca lm phát phù hp vi
chinălc phát trin kinh t.

Phnăđuătrongăniădungăchínhăcaălunăvn,ă mtăsălỦăthuytăkinhătăxácă
đnhămiăquanăhălmăphátăvàătngătrngăcngăđcănhcăli.ăδỦăthuytăkinhătăcă
đină viă să cână bngă cungă cuă nhnă mnhă să cnă thită phiă khuynă khíchă tngă
cngătităkimăvàăđuătăđăgiúpăchoănnăkinh tăphátătrin.ăδỦăthuytăKeynesăđưă
hoànăchnhămôăhìnhăTngăcuăậ Tngăcungă(AD-AS) toànădinăhn,ăthăhinărõămiă
quanăhăgiaălmăphátăvàătngătrng.ăTrongălỦăthuytăkinhătăhinăđi,ătrngăpháiă
trngătinămtălnănaănhnămnhăvaiătròăquanătrngăcaătngătrngătinătătrongă
vicăxácăđnhălmăphát.ăδỦăthuytăTânăcăđinăvàălỦăthuytătngătrngăniăsinhăđưă
tìmăcáchăxácăđnhăcácătácăđngăcaălmăphátăđnătngătrngăthôngăquaătácăđngă

caănóălênăđuătăvàătíchălyăvn. Phnăkătipăcaăbàiănghiênăcuăs trình bày các
quană đimă tă nhngă nghiênă cuă ca Cukierman và Meltzer (1986), Deveraux
(1989), Friedman (1977), Black (1987), Holland (1995). Trcăkhiătrìnhăbàyăphnă
nghiênăcuăthcănghim,ăcácătàiăliuănghiênăcuăthcănghimăgnăđâyăvămiăquană
hăgiaălmăphát,ăsăbinăđngăcaălmăphát, tngătrngăkinhăt vàăsăbinăđngă
caătngătrngăkinhăt săđcătrìnhăbàyătómătt trongăphnătipătheo. Phnăcuiă
cùngălàăktăquăápădngămôăhìnhăEGARCHăđcăđ xut bi Nelson (1991) vàăđưă
đc phát trin bi Paresh Kumar Narayan và Seema Narayan (2012).ă Cácăkimă
đnhăđemăliăcái nhìn sâu scăđu tiên v tính cht phc tp ca các mi quan h
giaătngătrng snălng, lm phát, binăđng snălng và binăđng lm phát
thông qua nhiu kênh truyn dn khác nhau vi tácăđng không thun nht. Tăcácă
ktăquăchoăthyăcóăbngăchngăvngăchcăngăhăgi thuyt ca Friedman, trong
trng hp ca VităNam,ătrongăgiaiăđon lm phát cao dnăđn nhiu bt năhnă
trong lm phát, lm phát càng btăđnh càng khin nhng d đoán ca các t chc,
cá nhân trong nn kinh t đu khó chính xác và thun nht, vì vy nhng hành vi
ca h cngăs có th tácăđng tiêu ccălênătngătrng snălng. Vit Nam có th
s riăvàoătìnhătrng nn kinh va lm phát cao va có t l tht nghip cao. Theo
3

Friedman (1977), s không chc chn ca lm phát có th làm:ă(1)ătngăt l tht
nghip t nhiên; và (2) làm cho h thng giá c th trng kém hiu qu hnătrongă
vic phi hp hotăđng kinh t.ăDoăđó,ăs btăđnh, binăđng trong lm phát s
làm gim hiu qu kinh t.ăTheoăđó,ătrongăgiai đon hin nay, lm phát cn tip tc
đc kim soát  mc thp. Lm phát gim s giúpăngiădânătinătngăhnăvàoăcácă
chính sách lm phát mcătiêuăđc hoch đnh và t đóătoăđiu kin cho các chính
sách kinh t xã hiăkhác.ăNhăvy, lmăphátăđc năđnhăhnătoăđiu kinătngă
trng snălng kinh t. Trong hai gi thuyt ca Black, tôi không tìm thy mi
liên h có tính h thng gia s bt nătrongătngătrng kinh t viătngătrng
kinh t và lm phát trong tngălaiătheoălp lun ca Black, tôi ch tìm thy bng
chng ng h gi thuyt v mi quan h tiêu cc gia s bt n trong snălng

kinh t và mc lm phát trung bình viă Ủă nghaă thngă kêă 5%ătrongă khiă đó,ătráiă
ngc vi gi thuyt ca Black, s bt n trongătngătrng snălng có mi quan
h tiêu cc vi tcăđ tngătrng snălng. S năđnhătrongătngătrng kinh t
cngăcóăỦănghaătíchăcc trong s tngătrng kinh t chung. Nhăvy, đi vi Vit
Nam, mc tiêu năđnh kinh t vămôăđangădn có ý nghaăquanătrng thay th cho
mcătiêuătngătrng cao trong nhng giai đonătrc đây.

4

CHNGă1.ă GIIăTHIU.
1.1. S cn thit ca đ tài.
εiăquanăhăgiaălmăphátăvàătngătrngăkinhătăănhiu qucăgia trênăthă
giiăluônăthuăhútănhiuăsăquanătâmătìmăhiuăcaăcácănhàănghiênăcuăhcăthutălnă
cácănhàăhochăđnhăchínhăsách.ăKhôngăcóăgìăđángăngcănhiênăkhiăđưăcóănhiu cuc
tranh lun din ra v s tn ti và bn cht ca mi quan h gia lm phát vàătngă
trng kinh t. KhôngăchăcácănhàăqunălỦăkinhăt,ăcácănhàăđuătămàăkăcăcácătngă
lpănhânădânălaoăđngăcngăcóămiăquanătâmăđángăkăđnălmăphát.ăδmăphátălàă
mtătrongănhngă yuătăquanătrngătácăđngătiătâmălỦ,ăhànhăviăngăxăraăquytă
đnhătiêuădùng,ătităkimăhayăđuătătrongănnăkinhăt.ăNgiădânăcnăbităhocădă
đoánăđcălmăphátăđăđánhăgiáăthuănhpăbngătinălngăthcătăcaăh,ăthuănhpă
tăsăhuăthcăđăđaăraăcácăquytăđnhătàiăchínhăphùăhpăvàănhngăkăvngăvăthuă
nhpătrongătngălai. iăviămtănnă kinhătănhă đangăphátătrin hngătiăhiă
nhpătàiăchínhătoànăcuănhăVităNam,ămtătrongănhng mcătiêuăcăbnănhtăcaă
chínhăsáchăkinhătăvămôălà duyătrìăsătngătrngăkinhătănăđnh cùngăviămcălmă
phát vaăphi. T khi btăđu thc hinăchínhăsáchăđi mi m ca hi nhp kinh t
toàn cu, VităNamăđưăđtăđc nhngăbc tinăđángăk, tcăđ tngătrng kinh t
liên tc cao so viăcácănc trong khu vc, cùng viăđóălàănhng áp lc ngày càng
tng.ăTheoăđó,ălm phát đưătr thành mt trong nhng mc tiêu quan trng khi xây
dng chính sách kinh t vămô.ăTrong nhngănmăgnăđây,ănn kinh t Vit Nam
đangătrongăthi k chuynăđi và hi nhp ngày càng sâu rng vào nn kinh t toàn

cu,ătngătrng kinh t vi tcăđ cao cùng mc lmăphátăcóăxuăhngătngăcaoăvàă
nhiu binăđng gây nhiu tn thtăđn vic phân b ngun lc quc gia và khin
tâmălỦăngi dân thêm lo lngăgâyătácăđng xuăđnătngătrng kinh t và mc tiêu
năđnhăđi sng kinh t, chính tr, xã hi. Trc nhng binăđng btăthng ca
nn kinh t trong nhngănmăqua,ălmăphátăđưădnăđc kim soát mt cách ch
đngăhn,ăch s giáătiêuădùngă(CPI)ăbìnhăquânătngă6,6%ăsoăviănmă2012,ăđâyălàă
mcătngăthp nht ca Vit Namătrongă10ănmăquaă(2004-2013), và nn kinh t
btăđu có du hiu phc hi. Tuy nhiên, vn có nhiu d đoánăkhácănhauăv tình
5

hình kinh t trongănmă2014,ăphn lnălàătheoăhng thn trng cho rng nn kinh
t s khó phc hi ngayătrongăgiaiăđon này và t l lmăphátăđc d đoánăcóănhiu
binăđng viăxuăhngătngăcaoăhnănmă2013.ăS năđnh giá c trongănmă2013ă
là kt qu ca vicăđiu hành, can thip hiu qu ca Chính ph lên giá c hàng hóa
vn theoăcăch th trngănhngăđm boăđc mc tiêu kim ch lm phát. Tuy
nhiên, vic can thipă đn giá ca tng mt hàng c th cnă đc cân nhc liu,
lng và phân phi mt cách hpălỦăđ tránh to ra nhng cú sc trên th trng và
tácăđng xu tiăđi sngăngi dân.
Trong nnăkinhătăvămô, mtămcăđălmăphátănhtăđnhăsălàăđiuăkinăttă
yuăthúcăđy,ăkíchăthíchătngătrngăkinhăt,ătuyănhiên,ăviămcălmăphátăvtăquáă
tmăkimăsoátăngcăliăkèmătheoănhngăbiuăhinătiêuăccăkhácătrongănnăkinhătă
nhăsuyăthoái,ăthtănghip….Vìăvy,ăcác ngânăhàngătrungăngăvàăcácănhàăhochă
đnhăchínhăsáchăthngăquanătâmănhiuăti cácăchiăphíăphátăsinhădoătìnhătrngălmă
phátăcaoăvàăbtăn.ăRtănhiuănghiênăcuăviămtăsăgiăthuytăđưăđcăthcăhin,ă
đángă chúă Ủănhtă làă cácă nghiênă cuă kimă traă miăquană hă giaă lmă phátă vàătngă
trngăkinhăt
1
.ăNhngănghiênăcuăthcănghimănàyăđưăcăgngăkimătraăxemămiă
quanăhăgiaălmăphátăvàătngătrngăcóătnătiăhayăkhôngătrongăngn,ătrungăvàădàiă
hn;ănuămiăquanăhăgiaăchúngăthtăsătnătiăthìăsătipătcănghiênăcuătìmăhiuă

miăquanăhănàyălàătuynătínhăhayăphiătuyn
2
. Sâuăhnănaălàăsăbinăđng,ăbtăđnhă
trongălmăphátăvàămcăđălmăphátăcóătácăđngănhăthănàoăđnătngătrngăkinhătă
cngănhăsănăđnhăbnăvngăcaătngătrngăkinhătămtăqucăgia.
TrênăthăgiiăcngăđưăcóămtătpăhpărtălnăcácănghiênăcuălỦăthuytălnă
nghiênăcuăthcănghimăvămi quan h gia s bt n, btăđnh ca lm phát và
nn kinh t thc. S đng thun có th rút ra t các tài liu này là không có bng
chng rõ ràng chc chn v mi quan h gia s binăđng ca lm phát và nn
kinh t thc.

1
Xem Barro (1995), Fischer (1993), Bruno và Easterly (1998).
2
Xem Khan và Senhadji (2001).
6

Vì vy, tôi quytăđnh chnăđ tài v “Mi quan h gia lmăphátăvƠătngă
trng kinh t ti VităNam” đ có nhng nghiên cuăphânătíchăsâuăhnăv tác
đng qua li phc tp gia lmăphátăvàătngătrng kinh t cngănhăgia nhng
binăđng bt n trong lmăphátăvàătngătrng kinh t viănhauăđ t đóăcóăcăs
đaăraănhng nhnăđnh, giăỦ,ăđ xut các chính sách kinh t hngăđn mc tiêu
tngătrng kinh t bn vng cho Vit Namătrongăgiaiăđon sp ti.
1.2. Mc đích và nhim v nghiên cu.
Mcăđíchăchínhăca lunăvnălàăkimăđnh nhng gi thuyt v mi quan h,
tácăđng gia lmăphát,ătngătrng kinh t, nhng binăđng bt n trong lm phát
vàătngătrng kinh t ti Vit Nam t vic tng hp nhngăquanăđim lý lun ca
các nhà kinh t trên th gii v vnăđ này. Da vào kt qu phân tích lý thuyt và
kimăđnh các gi thuytănàyăđ đaăraănhng gi ý, khuyn ngh trong vic hoch
đnh chính sách kinh t  VităNamăhng ti mc tiêuătngătrng bn vng.

Bài nghiên cu này s tp trung vào mi quan h gia lmă phátă vàă tngă
trng kinh t ti Vit Nam bng cách s dng mô hình t hi quy tng quát cp s
nhân viăphngăsaiăthayăđiăcóăđiu kin (EGARCH) kimăđnh by gi thuyt da
vàoăquanăđim ca các nhà kinh t trên th giiăđưăđaăra:
(1) Mc lm phát trung bình càng cao thì s bt n ca lm phát càng
nhiu (Friedman, 1977);
(2) S bt n ca lm phát càng nhiu càng làm gim tcăđ tngătrng
kinh t (Friedman, 1977);
(3) Mcăđ binăđng ca lmăphátăcàngăcaoăcàngălàmătngămc lm phát
trung bình (Cukierman và Meltzer, 1986);
(4) Mcă đ bină đng ca lmă phátă tngă dnă đn mc lm phát gim
(Holland, 1995);
(5) Snă lng bină đng càng nhiuă càngă làmă tngă tcă đ tngă trng
kinh t (Black, 1987);
(6) Snă lng bină đng càng nhiu càng làm gim lm phát (Black,
1987);
7

(7) Mcăđ bină đng ca snălngăcàngă caoă càngălàmătngă mc lm
phát trung bình (Deveraux, 1989).
1.3. i tng và phm vi nghiên cu.
iătng nghiên cu chính là t l lm phát, tc đ tngă trng kinh t,
nhng binăđng ca lm phát và tcăđ tngătrng snălng nn kinh t ca Vit
Nam trong khong thi gian t quỦăIVănmă1998 đnăquỦăIIănm 2014. Mc thi
gianănàyăđcăxácăđnh da vào tt c ngun s liu hin ti mà tôi có th thu thp
đc.
1.4. Phng pháp nghiên cu.
 phù hp vi niădung,ăđápăng yêu cu và mcăđíchănghiênăcuăđcăđ
ra, tôiăđưăs dng mt s phngăphápănghiênăcuăkhácănhauăđ h tr, cng c các
lp lun và các kt qu phân tích trong lunăvn, bao gm các phngăphápăsau:

(1) Phngăphápădin dch nghiên cu lý thuyt v tngătrng kinh t và
lm phát;
(2) Phngăphápăthng kê vi các s liuăđc s dng xut phát t hai
ngunăcăbn là t Tng cc Thng kê Vit Nam (GSO) và D liu thng kê tài
chính quc t (IFS) ca Qu tin t Th gii (IMF).
(3) Phngăphápămôăhìnhăhóa:ăphngăphápănàyăđc s dng nhm làm
rõăhnănhngăphânătíchăđnh tính thông qua các hình v c th đ dinăđt vnăđ
trcăquanăhn.ă
(4) Phngăphápăphânătíchăkinhăt lng:ă kimăđnh các gi thuytăđt
ra,ătôiăđưăs dngăphngăphápăhi quy theo mô hình t hiăquyătrungăbìnhătrt
kt hp vi mô hình tăhiăquyătngăquátăcpăsănhânăviăphngăsaiăthayăđiăcóă
điuăkinătrongăphngătrìnhăgiáătrătrungăbình (ARMA (p,q) ậ EGARCH ậ M(1,1));
Phngăphápăkimăđnh mi quan h nhân qu Granger và Phngăphápăphânătíchă
Phnăngăđyătngăquátă(GIRFs).
1.5. Ý ngha khoa hc và thc tin ca lun vn.
Lun vnănàyăkhiăđtăđc nhng mc tiêu nghiên cuăđt ra s có mt s
đóngăgópăkhôngăch cho nhngăngi nghiên cu sau v mi quan h gia lm phát
8

vàătngătrng kinh t mà còn có th làăcăs đaăraănhng khuyn ngh cho vic
điu hành chính sách kinh t trongăgiaiăđon hin nay, c th nhăsau:
Mt là ni dung lunăvnăh thng hóa nhng lý thuyt v lm phátăvàătngă
trng kinh t t trng phái kinh t hc c đinăđn nay, phù hp vi tin trình
phát trin các th ch kinh t trên th gii trong nhiu thp k qua cùng vi thc
trng nghiên cu thc nghim v lmăphátăvàătngătrng kinh t thông qua vic
trnh bày các kt qu nghiên cu thc nghim trong nhiu phm vi không gian kinh
t và thi gian nghiên cu khác nhau, toăcăs cho các nghiên cu m rng sau này
vàălàmăcnăc cho vic nghiên cu thc trng ti Vit Nam.
Hai là ng dngăđc thêm mt phngăphápămôăhìnhăkinhăt lng khác
trong vică phână tíchă đnhă lng thc trng mi quan h gia lmă phátă vàă tngă

trng kinh t ti Vit Nam.
Ba là các kt qu phân tích trong lunăvn góp phn b sung thêm lun c
khoa hc nhm hoàn thin chính sách kinh t vămôănóiăchungăvàăchínhăsáchătin t
nói riêng ca Vit Nam trong quá trình thc hin các mc tiêu, chính sách kinh t-
xã hi.
1.6. Kt cu ca lun vn
Ngoài phn tóm tt, gii thiu và tài liu tham kho ca lunăvn,ăni dung
chính ca lunăvnăs đc chia làm 4 phn chính, gm các phn k tipănhăsau:ă
Chng 2 : C s lý thuyt v mi quan h gia lm phát và tng trng
kinh t. Ni dung phn này là trìnhăbàyăcácăcăs lý lunăliênăquanăđn mi quan h
gia lm phát và tng sn lng nn kinh t, sauăđóălà các gi thuyt kimăđnh
trong mô hình nghiên cu.
Chng 3 : Nhng nghiên cu thc nghim mi quan h gia lm phát và
tng trng kinh t. Ni dung phn này s trình bày chi tit các nghiên cu thc
nghim trên th gii và  VităNam,ănêuălênăphngăphápănghiênăcu, kt qu đt
đc và gii hn ca các nghiên cu này.
Chng 4 : Ni dung và kt qu nghiên cu. âyălàăni dung chính ca lun
vn.ăPhnăđu s trình bày c th phngăphápănghiênăcuăđnhălng bao gm gii
9

thiu mô hình EGARCH, các ngun d liu thu thpăvàăcácăbc x lý d liu. K
tip là các kt qu kimăđnh sau khi chy mô hình bng phn mm Eview.
Chng 5 : Kt lun. Tng kt ni dung lunăvn, kt qu nghiên cuăđt
đc t đóăgi ý các chính sách kinh t phù hp vi mcătiêuătngătrng bn vng,
rút ra hn ch vàăhng nghiên cu m rng sau này.
10

CHNGă2. CăS LÝ THUYT V MI QUAN H GIA LM PHÁT
VÀăTNGăTRNG KINH T.
Phnăđuăchngă2ălàătng hp các lý thuyt kinh t vămôăv mi quan h

gia lmăphátăvàătngătrng kinh t. Phn cui caăchngănàyălàăni dung các gi
thuyt s đc kimă đnh v mi quan h giaă tngă trng kinh t, lm phát và
nhng binăđng bt n trong lmăphát,ătngătrng snălng kinh t ca Friedman
(1977), Cukierman và Meltzer (1986), Black (1987), Deveraux (1989) và Holland
(1995).
2.1. Lý thuyt kinh t v mô v lm phát và tng trng kinh t.
2.1.1. Nhng lý lun c bn v lm phát và tng trng kinh t.
2.1.1.1. Lm phát.
Nhcăđnălmăphátăngiătaănghăngayăđnăhinătngămcăgiáăcăchungătngă
cao và săgiaătngăquáămcăcaălngătinătrongăluăthôngădnătiăđngătinăgimă
scămua trongămtăkhongăthiăgianănhtăđnh.ăóălàănhngăđcătrngăcaălmăphát,ă
chínhăvìă vyămàăcácă nhàăkinhă tă sădngăchă săgiáăcă đătínhă toánămcăđă lmă
phát
3
. Chăsăgiáăcă(mcăgiáăchung)ălàăchătiêuăphnăánhămcăgiáătrungăbìnhăcaăttă
căhàngăhóaăvàădchăvătrongănnăkinhătăămtăthiăkăsoăviăthiăkăgc.ăChăsă
giáăcăthngăđcăsădngănhtălàăchăsăgiáătiêuădùngă(ConsumerăPriceăIndexă ậ
CPI) vìăđâyălàăcáchătínhădădàngăvàănhanhăchóngăhn,ădùăchăsănàyăcònăcóămtăsă
hnăchănhă(1)ăCPIăphnăánhătălăcăđnhăcaămiămtăhàngătheoăỦănghaăkinhătă
tuyănhiênătrênăthcătăngiătiêuădùngăcóăthălaăchnănhngăhàngăhóaăkhácăthayăthă
cácămtăhàngăcóăgiáăcătngăquáăcaoăvàă(2)ăCPIăkhôngăthăphnăánhămtăcáchăchínhă
xácănhngăthayăđiăvăchtălngăhàngăhóa.ăBênăcnhăCPI,ăngiătaăcònăcóăthăsă
dngăcácăchăsăgiáăkhácănhăchăsăgiáăsnăxut và ch s gim lm phát GDP.
Lmăphátăđc các nhà kinh t phân loi da theo t l tngăgiáăvi ba mc
đ khác nhau là lm phát va phi (lmăphátănc kiu), lm phát cao (lm phát phi
mã), siêu lm phát (lm phát siêu tc). Lm phát va phi vi mc t l lm phát

3
S ìnhăThànhăvàăVăTh Minh Hng (ch biên), 2008, Nhp môn tài chính ậ tin t,ăNXBăδXH,ă
Hà Ni, tr.150 .

11

diă10%/nmăthngăđc các qucăgiaăduyătrìănhămt cht xúc tác kích thích
kinh t phát trin.ăTrongăkhiăđó,ălm phát cao và siêu lm phát vi t l lm phát
hai, ba con s hàngănmătr lên gây ra nhiu tác hiăđn s phát trin kinh t - xã
hi, th trng tài chính bt n.
Có nhiu nhân t khác nhau gây ra hinătng lm phát, mi nhân t đc
gii thích bi các lý thuyt khác nhau. Lm phát có th xut phát t vicăgiaătngă
lng cung tin liên tcă (Trng phái tin t vàăTrng phái Keynes), hoc lm
phát do cu kéo t s giaătngătng cu nhanhăhnătng cung (Lý thuyt kinh t c
đin,ăTrng phái Keynes), hay lmăphátădoăchiăphíăđyăkhiăchiăphíăgiaătngămt
cáchăđc lp vi tng cu. Lm phát có nhngătácăđng nhtăđnhăđn s phát trin
kinh t - xã hi tùy vào mcă đ lm phát và kh nngă d đoánă trcă đc hay
khôngăcácăthayăđi v mcăđ lmăphátătrongătngălaiăcaăngi dân. Lm phát
khó d đoánăđcătrc s có th dnăđn nhngăhànhăviăđuătăsaiălm,ătácăđng
phân phi li thu nhp mt cách ngu nhiên gây tâm lý lo lng, btăanătrongăngi
dân. Lm phát bt năvàătngăcaoăgâyăbt li cho nhng ngi làmăcôngănălng,ă
ngi gi tin,ăngiăchoăvayăvàăngc li, nhngăngiăđangănm gi tài sn hoc
đangăvayăn đc li do giá c tài snăchungăđuătngălên,ăcònăgiáătr đng tin st
gim. Bên cnhăđó,ălm phát không phân b đngăđu gia các mt hàng khinăcă
cu kinh t cngăthayăđi. Hinătng lmăphátădoăchiăphíăđy (lm phát do cung)
xyăraătácăđngăđn thu nhp hoc snălng nn kinh t st gimădoăchiăphíătng,ăt
l tht nghip vì th màătngăcao,ălúcănàyăcn có nhng chính sách can thip h tr
khuyn khích sn xut,ătngătngăcungăđ ci thin nn kinh t, toăcôngănăvic làm
choăngiălaoăđng. Mt khác, lm phát do cu kéo liăcóătácăđng tích cc lên sn
lng kinh t và làm gim tht nghip. Lý thuytăđánhăđi gia lm phát và vic
làm ca nhà kinh t hc A.W. Phillip (1958) cho rng mt quc gia có th đtăđc
mt t l tht nghip thpăhnănu chp nhn mc t l lmăphátăcaoăhn,ătuyănhiênă
theoăquanăđim ca Friedman (1977) mi quan h ngc chiu này ch tn ti trong
ngn hn.

12

Lm phát cao và không d đoánăđcătrc còn có th gây nhiuătácăđng
làm ri lon nn kinh t nhătpătrungăvàoăđuătănhng hàng hóa có giá c tngăcaoă
gây nhiu riăroăhn,ătìnhătrngăđuăc,ătíchătr hàngăhóaăgiaătngălàmămtăcânăđi
trongăluăthôngăhàngăhóa.ăTrongăđiu kin các yu t khácăkhôngăđi, lmăphátătngă
cao khinăđng tinătrongănc mt giá so vi các ngoi t gây bt li trong hot
đng nhp khu. Lmăphátăcaoăcngăcóătácăđng tiêu cc lên h thng tín dng ca
ngânăhàng,ăngânăsáchănhàăncăcngăb st gim khi sn xut trì tr, suy thoái. Mt
khác lm phát li có li cho ngun thu thu mangătínhălyătinădoănóăđy mt s
nhómăngi phi chuyn sang mc thu sutăcaoăhn.
Tóm li, lm phát là mt trong nhng yu t quan trng nhăhngăđn mi
mtăđi sng kinh t, xã hi và vic qun lý giá c, kim soát lm phát là mt nhim
v quan trng  mi quc gia. Bên cnhăđó,ătráiăngc vi lm phát, hinătng
gim phát xy ra khi mc giá trung bình ca nn kinh t gim xung. Gim phát
xyăraăkhiăvìălỦădoănàoăđóămàălng tin t trongăluăthôngăb st gim khin giá c
chung gim. Gimăphátăthng xut hin khi kinh t suy thoái hocăđìnhăđn, lúc
này, giá gimănhngălngăhàngăhóaăkhôngătngălên,ăgim phát khin nn kinh t
càngăthêmăngngătr,ăngiătiêuădùngăhoưnăchiătiêuăđ tit kim vi k vng giá s
gimăsâuăhn,ăđuătăsn xut thu hp, tht nghipătngălên,ăngi dân càng tht
lngăbuc bng.ăNhăvy, mi hành vi tài chính trong các hotăđng kinh t xã hi
đu rt nhy cm vi nhng binăđng bt n ca giá c hàng hóa. Trong phm vi
nghiên cu ca lunăvnănày,ăchúngătaăch tpătrungăđn lm phát (tình trng lm
phát cao và tình trng lm phát thp (thiu phát)).
2.1.1.2. Tng trng kinh t.
Tngătrngăkinhătălàăsăgiaătngătngăsnălngăsnăxutăcăvăsălngălnă
chtălngătrongămtăthiăgianănhtăđnh.ăSnălngăăđâyăbaoăgmăhàngăhoáăvàă
dchăvămàămiăcáănhân trongăxưăhiăđcăhngăth
4
.ăTngătrngăkinhătăcaămtă

qucăgiaăđcăthăhinăthôngăquaăsăgiaătngătngăsnăphmăqucăniă(GDP)ăhayăsă

4
Nguyn Trng Hoài (ch biên), 2007, Kinh t phát trin,ăNXBăδ,ăTP.H Chí Minh, tr.16-17.
13

giaătngătngăsnălngăqucăgiaăbìnhăquânăđuăngi trongămtăkhongăthiăgiană
nhtăđnh viămtămcăgiáăcăđnh.
Tngătrngăkinhătălàătinăđăhngăđnămcătiêuăcuiăcùngăcaămiăqucă
giaăchínhălàăphátătrinăbnăvng.ăTngătrngăvàăphátătrinăkinhătălàăkăvngălnă
màămiăqucăgiaăđuăhngăti,ăgiúpăgimăkhongăcáchăgiaăcácăqucăgia.ă
2.1.2. Tng quan các lý thuyt kinh t v mô v mi quan h gia lm phát
và tng trng kinh t.
δỦăthuytăkinhătăvămôăđưăđtăđcămtălotăcácăktălunăvătácăđngăcaă
lmăphátălênătngătrngăkinhăt.ăCácălỦăthuytătngătrngăvàălmăphátăđuătiênă
đcăxâyădngădaătrênănhngăquanăsátămangătínhăchuăkăđưăchoăthyăcóămiătngă
quanătíchăccăgiaălmăphátăvàătngătrngăkinhăt.ăεôăhìnhătngăcungậtngăcuă
(AS-AD)ăcngămcănhiênăcôngănhnăcóămiăquanăhătíchăccăgiaălmăphátăvàătngă
trng
5
,ă vìă vyă tngă trngă kinhă tă să dnă đnă hină tngă lmă phát.ă Tuyă nhiên,ă
trongăthpăniênă70,ăkháiănimă“stagflation”ă
6
vătìnhătrngănnăkinhătăsuyăthoáiăvàă
lmăphátăthuăhútănhiuăsăchúăỦăvàăcácănhàăkinhătăbtăđuăđtăvnăđăliuăthtăsăcóă
phiălúcănàoăcngătnătiămiăquanăhătíchăccăgiaălmăphátăvàătngătrngăhayă
không?ăngăcongăPhillipsă(1958) lúc này đưăđcăchpănhnărngărưi viăsăđánhă
điăgiaătălălmăphátăvàătălăthtănghip thì tiăthiăđimănàyăthcătăchoăthy
rngătrongăthiăkăsnălngăđuăraăthpăhocăcóăxuăhngăgimăthìătălălmăphátă
liăkháăcao.ăTrongăsutăgiaiăđonănày,ăgiáăcătngămnh,ătrongăkhiăcácănnăkinhătă

trênăthăgiiăgpăvnăđălnăvăthtănghip. Tănhngăbiuăhinăthcătătrongăgiaiă
đonănày, Friedmană(1977)ăđưăđa raănhnăđnhămiăvămiăquanăhăgiaătălălmă
phát,ătălăthtănghip vàătìnhătrngănnăkinhăt.
Phnă sauă să tipă tcă trìnhă bàyă vă lỦă thuytă kinhă tă că đin,ă trngă pháiă
Keynes,ăTânăKeynes,ătrngăpháiătrngătin,ălỦăthuytătngătrngăTânăcăđinăvàălỦ
thuytătngătrngăniăsinhăđălàmărõăhnăcácăquanăđimăvămiăquanăhăgiaălmă

5
Xem Haslag (1997).
6
Tìnhătrngănnăkinhătăva cóănhngăduăhiuăcaălmăphát nhăgiáăcăleoăthang,ătinămtăgiáăvaă
cóă nhngă biuă hină caă suyă thoáiă nhă snă xută đìnhă tr,ă thtă nghipă tngă cao,ă tngă trngă thp. (Paul
Samuelson, 1970)
14

phátăvàătngătrngăkinhăt.ăKinhătăhcăcăđinănhcăliălỦăthuytătrngăcung,ătrongă
đóănhnămnhăsăcnăthitătngăcngătităkimăvàăđuătăđănnăkinhătăphátătrin,ă
ktăhpăviăvn,ăđtăđaiăvàălaoăđng.ăTrngăpháiăKeynesăvàăTânăKeynesăcungăcpă
mtămôăhìnhătoànădinăhnăchoămiăliênăhăgiaălmăphátăvàătngătrngătheoămôă
hìnhătngăcung-tngăcu.ăTrngăpháiătrngătinănhnămnhăvaiătròăquanătrngăcaă
sătngătrngătinătătrongăvicăxácăđnhălmăphát,ătrongăkhiălỦăthuytătngătrngă
TânăcăđinăvàălỦăthuytătngătrngăniăsinhăđưătìmăcáchăxácăđnhănhăhngăcaă
lmăphátălênătngătrngăthôngăquaătácăđngăcaănóăvàoătíchălyăvnăvàăđuăt.
2.1.2.1. Lý thuyt tng trng c đin.
CácănhàălỦăthuytăcăđinăđưăđtănnămóngăchoăcácălỦăthuytătngătrngăsauă
này.ăNnătngăchoămôăhìnhătngătrngăcăđinăđcăxâyădngăbiăAdamăSmithăviă
lỦăthuytă“bànătayăvôăhình”ăvàămôăhìnhătngătrngătheoăquanăđimătrngăcungăviă
cácănhânătănhăsau:
Y = f (L, K, T)
TrongăđóăYălàăsnălngăđuăra,ăδălàălaoăđng,ăKălàăvnăvàăTălàăđtăđai,ănghaă

là snă lngă đuă raă tùy thucă vào ngun vn,ă laoă đngă vàă đtă đai.ă Doă đó,ă tngă
trngăsnălngă(gY)ăđcăthúcăđyăbiăsătngătrngădânăsă(gδ),ăđuătă(gK),ă
săphátătrinăđtăđaiă(gT)ăvàătngănngăsutătngăthă(gf).ăDoăđó:ăGYă=f(gf,ăgK,ăgδ,ă
gT).
Smithălpălunărngătngătrngălàădoăcácăyuătăbênătrongătngătheoăquyămô.ă
Hnăna,ăôngăđưăxemătităkimănhălàămtătácănhânăchoăđuătăvàădnăđnătngă
trng. Doăđó,ăôngănhnăđnhărngăphânăphiăthuănhpălàămtătrongănhngăyuătă
quanătrngănhtăquytăđnhăsăphátătrinăcaămtăqucăgiaănhanhăhayăchm.ăỌngă
cngăthaănhnărngăsăstăgimăcaăliănhunăkhôngăphiădoăgimănngăsutăcnă
biênămàăbiăvìămcătinăcôngăchoăngiălaoăđngătngălên doătácăđngămcăgiáăcă
chungătng. Theoăđó,ăgiaălmăphát vàătngătrngăkinhătăcóămiăquanăhăngcă
chiuănhau.
Nhng đóng góp và hn ch ca lý thuyt c đin so vi các lý thuyt khác:
15

Nhngănhàăkinhătăcăđinăđưăcóănhngăđóngăgópăđángăkătrongălchăsăphátă
trinăcácălỦăthuytăkinhătăbngăvic đưăxâyădngănnătngămôăhình nn kinhătăthă
trng trênăcăsăphânătíchăcácăquanăhăsnăxut,ăđtănnămóngăchoănhngănghiênă
cuălỦălunăvăgiáătrăvàăgiáăc, quanăđimăvămiătngăquan tácăđng t cânăbngă
cungăcuăcaăthătrng cóăỦănghaăđcăbităquanătrngătrongăsăphátătrinăkinhătă
hcăhinăđiăăttăcăcácăqucăgiaăviănnăkinhătăthăthng.ă
Tuyănhiên,ăbênăcnhăđó,ălỦăthuytăkinhătăhcăcăđinăvnăcóănhiuăhnăchă
xutăphátătănhngăphânătíchăchăquanăvàătuytăđiăhóa vaiătròătăđiuătităcaăthă
trng mà băquaăvaiătròăcaănhàănc. εtăhnăch na trongămôăhìnhătngătrngă
căđinălàăgiăđnhătinătăvàătàiăchínhămangătínhătrungălpăkhôngătácăđngăđnăsnă
lng;ăgiáăcăvàătinălngăsăthayăđiălinhăhotăđmăboăthătrngăđcăcânăbngă
trongădàiăhn.ăKhuytăđimătrongămôăhìnhănàyăxutăphátătăvic băquaănhngădină
binătrongăngnăhn.ăNhngăhnăchănày đưăđcăkhcăphcăsauăđóăbiăKeynes và
trngăpháiătrngătin.
2.1.2.2. Lý thuyt Keynes và Trng phái Tân Keynes.

εôă hìnhă Keynesă truynă thngă vă đngă congă caă tng cuă (AD)ă vàă tngă
cung (AS) đư minhăha rõăràngăvămiăquanăh gia lmăphátăvà tngătrng kinh
t.ă Trongă khiă cáchă tipă cnă că đină choă rngă giáă că vàă tină lngă linhă hotă nênă
đngătngăcungăcăđinăASălàăđngăthngăđng,ăthìăcáchătipăcnăcaăKeynesăliă
khngăđnhăgiáăcăvàătinălngăkhông linhăhotăvàăđngăASăthoiăvàăcóăchiuădcă
lên.ăCungăkhôngănhtăthitătoăraăcuăcaăchínhănóăvàăvìăvyămcăsnălngăthcătă
cóăthăkhácăxaămcăsnălngătănhiênătrongămtăthiăgianădài.ăTheoăKeynes,ătngă
cuă quytă đnhă mcă snă lngă tă nhiên.ă Trongă ngnă hn,ă theoă môă hìnhă nàyă thìă
đngăAS cóăchiuădcălênănghaălàăsnălngăsătngălênăkhiătngăcuăcaoăhn.ă
Nhngăthayăđiăcaătngăcuă(AD) nhăhngăđnăgiáăcăvàăsnălngăđuăra.ăiuă
nàyăđúngăviăthcătărngănhiuăyuătăthúcăđyătălălmăphátăvàămcăsnălngă
trongăngnăhn.ăChúngăbaoăgmănhngăthayăđiătrongăkăvng;ălcălngălaoăđng,ă
giáăcăcaăcácăyuătăsnăxutăkhác,ăchínhăsáchătàiăchínhătinăt.ă
16

Khi chuynătăgiăthuytăngnăhnăđnăgiăthuytădàiăhn,ăcácăyuătănóiătrênă
săătrngătháiăn đnhăvàănnăkinhătăđcăchoăcânăbng.ăTrongătìnhăhungănàyă
"trngătháiănăđnh”ănghaălàă“Khôngăcóăgìăthayăđi”.ăăNhăvyăASăsădnădcălênă
vàăthngăđng.ăTrongăngnăhn,ăcácăchínhăsáchălàmătngătngăcuăsăcóătácădngă
làmătngăsnălngăvàăvicălàm,ădoăđóăsăcóămiătngăquanătíchăccăgiaălmăphátă
vàăsnălngăđuăraănhngătrongădàiăhnătngăcuătngăchălàmăchoămcăgiáăvàăthtă
nghipă tngă caoă cònă snă lngă đưă đtă mcă snă lngă tă nhiênă (snă lngă timă
nng)
7
.
Hìnhă2.1ăbênădiăthăhinămiăquanăhăgia lmăphátăvàăsnălngăkinhătă
trongătrngătháiăcânăbng. Banăđuătnătiămiăquanăhătíchăccăgiaăsnălngăvàă
lmăphátăđcăminhăhaăquaăsădiăchuynătăE
0
đnăE

1
trong Hình 2.1,ătheoăđó,ăcácă
nhàăsnăxutăcmăthyărngăchăcóăgiáăcăcaăcácăsnăphmăcaăhătngălênătrongăkhiă
cácănhàăsnăxutăkhácăđangăhotăđngăăcùngămtămcăgiá.ă


7
Paul.A. Samuelson và Wiliam D.Nord Hall (1948), Kinh t hc tp 2, NXB TK, tái bn ln I,
tr.456
E
3
Y
*
Snălng

Y
E
2
E
1
E
0
Hình 2.1. Mi quan h gia sn lng và lm phát trong lý thuyt Keynes.






1


0
Lm phát
17

Tuyănhiên,ătrongăthcăt,ăgiáătngăthăđưătngălên.ăVìăvy,ănhàăsnăxutăvnă
tipă tcă snă xută nhiuă hnă vàă snă lngă tipă tcă tng.ă Blanchardă vàă Kiyotakiă
(1987)ătinărngămiăquanăhătíchăccăcóăthălàădoăthoăthunăcaămtăsănhàăcungă
cpăhàngăhoáăvàoămtăngàyăsauăđóătiămtămcăgiáăthoăthun.ăVìăvy,ăngayăcăkhiă
giáăhàngăhóaătrongănnăkinhătăđưătngălên,ăsnălngăsăkhôngăsuyăgimăvàăđcă
snăxutăđăđápăngănhuăcuăcaăngiătiêuădùngăviăthaăthunătrcăđó.
HaiăđcăđimătrongămiăquanăhăgiaăAD-ASăcngărtăquanătrngăcnăđcă
luăỦ.ăThănhtălàăkhiăsnălngăgimămàăgiáăcăcătngălên,ăđóălàăsădiăchuynătă
E
2
đnăE
3
.ăεiăquanăhătiêuăccăgiaălmăphátăvàătngătrngăkháăthngăxuyênă
trongă thcă tă vàă đưă đcă cácă nghiênă cuă thcă nghimă chngă minh,ă hină tngă
“stagflation” lmă phátă tngă nhngă snă lngă đuă raă gimă hayă vnă khôngăđiă doă
trongădàiăhnăkhiătngăcungăđưăđtăđnăsnălngătănhiênăthìătngătngăcuăchălàmă
giáăcăvàăthtănghipătngăcaoănhăhngăxuăđnăkinhătăxưăhi.ăThăhaiălàăkhiănnă
kinhătăkhôngădiăchuynătrcătipăđnămtăđimăcânăbngăviătălălmăphátăcaoăhnă
màăcóămtăquáătrìnhăchuynătip,ălmăphátătngălênăcaoăsauăđóăgimăxung.ăTheoă
môăhìnhănày,ătrongăngnăhnăcóăsăđánhăđiăgiaăsnălngăđuăraăvàăthayăđiăcaă
lmăphát,ăănhngăkhôngăcóăsăcânăbng lâuădàiătiănhngăđimănày.ăδmăphátăsă
đcăgiănăđnhăănhngăđimăcânăbngămàăsnălngăđtămcăsnălngătănhiênă

(Y*).ăTuyănhiên,ăbtăkămcălmăphátănàoăăđimăcânăbng,ăđăgimălmăphátăthìăă
đimăcânăbngăđó,ămcăsnălngăphiăthpăhnăsnălng tănhiên.
TrngăpháiăTână Keynes bt đuătă nhngă Ủă tngăca lỦăthuytă Keynes.
εtătrongănhngăphátătrinăchínhăcaătrngăpháiăTânăKeynesălàăkháiănimăvăsnă
lngătimănng,ăvàoăthiăđimătrcăđóăgiălàăsnălngătănhiên.ăâyălàămtămcă
snălngătiăuăcaănnăkinhăt.ăεcăđăsnălngăcngătngăngăviătălăthtă
nghipătănhiênă(NAIRU),ătălăthtănghipămàătiăđóătălălmăphátăkhôngătngăcngă
khôngăgim.ăTrongătrngăhpănày,ălmăphátăđcăxácăđnhălàăyuătăniăsinh,ălàă
cácăhotăđngăbìnhăthngăcaănnăkinhăt.ăTheoălỦăthuytănày,ălmăphátăphăthucă
vàoămcăsnălngăthcătă(GDP)ăvàătălăvicălàmătănhiên.ăThănht,ănuăGDPă
vtă quáă snă lngă timă nngăvàă tălăthtă nghipă thpă hnă tălă thtă nghipă tă