Điểm gãy cấu trúc trong mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái thực và chênh lệch lãi suất thực Luận văn thạc sĩ

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHệ MINH



TRN BO QUC



IM GÃY CU TRÚC TRONG MI QUAN H GIA
T GIÁ HI OÁI THC VÀ CHểNH LCH LÃI SUT THC

Chuyên ngành: Tài Chính Ngân Hàng
εư s: 60340201



LUN VN THC S KINH T


NGI HNG DN KHOA HC
PGS. TS Nguyn Th δiên Hoa


ThƠnh ph H Chí εinh ậ nm 2014

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn thc s “im gưy cu trúc trong mi quan h gia t
giá hi đoái thc vƠ chênh lch lưi sut thc” lƠ công trình nghiên cu cá nhân
di s hng dn khoa hc ca PGS.TS. Nguyn Th Liên Hoa. Các s liu s
dng trong bƠi lun vn lƠ trung thc, có ngun gc trích dn rõ rƠng. Bên cnh đó,
bài lun vn còn s dng mt s thông tin, ý kin đánh giá t các nghiên cu ca
các hc gi khác vƠ đc nêu rõ trong phn tƠi liu tham kho. Kt qu ca nghiên
cu này cha tng đc công b trong bt k công trình nƠo khác.

Tp. H Chí Minh, tháng 10 nm 2014
Tác gi



Trn Bo Quc













MC LC

TRANG PH BÌA
LI CAε OAN

MC LC
DANH MC CÁC BNG BIU
DANH MC CÁC HÌNH V
TÓM TT 1
CHNG 1: GII THIU 3
CHNG 2: TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ỂY V MI QUAN
H GIA T GIÁ THC VÀ LÃI SUT THC. 6
2.1 C s lý thuyt 6
2.2 Các nghiên cu thc nghim trc đơy 7
2.2.1. Nhóm các nghiên cu cha tìm đc bng chng khng đnh mi quan h gia
t giá thc và chênh lch lãi sut thc 8
2.2.1.1 Nghiên cu ca Campell và Clarida (1987) 8
2.2.1.2 Nghiên cu ca Messe và Rogoff (1988) 9
2.2.1.3 Nghiên cu ca Edison & Pauls (1993) 9
2.2.1.4 Nghiên cu ca Perron (1989) 10
2.2.2 Nhóm các nghiên cu khng đnh v mi quan h trong dài hn gia t giá thc
ậ chênh lch lãi sut thc. 11
2.2.2.1 Nghiên cu ca Edison, H. J. và W.R. Melick (1999) 11
2.2.2.2 Nghiên cu ca Nakagawa, H., (2002) 12
2.2.2.3 Nghiên cu ca Kanas, A., (2005) 13
2.2.2.4 Nghiên cu ca Joseph P. Byrne và Jun Nagayasu., (2010) 14
CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIểN CU. 16
3.1 Mô hình lý thuyt 16
3.2 Mô t d liu nghiên cu 18
3.2.1 T giá hi đoái thc q
t

18
3.2.2 Lãi sut thc 19
3.2.2.1 Lãi sut thc tiên nghim. (Ex ante) 19
3.2.2.2 Lãi sut thc hu nghim (Ex post) 20
3.3 Phng pháp c lng 20


3.3.1 Kim đnh tính dng chui d liu. 22
3.3.1.1 Hng tip cn truyn thng. 23
3.3.1.2 Kim đnh tính dng có xem xét đn đim gãy cu trúc. 24
3.3.2 Kim đnh đng liên kt. 25
3.3.2.1 Hng tip cn truyn thng 26
3.3.2.2 Hng tip cn theo đ xut ca Saikkonen và Lütkepohl 27
3.3.3 Mô hình vector hiu chnh sai s VECM 29
CHNG 4: KT QU NGHIÊN CU THC NGHIM 30
4.1 Kt qu nghiên cu thc nghim trong trng hp Vit Nam ậ M. 30
4.1.1 Kt qu kim đnh nghim đn v. 30
4.1.1.1 Kim đnh nghim đn v theo hng tip cn truyn thng 31
4.1.1.2 Kt qu kim đnh nghim đn v S & L 33
4.1.2 Kim đnh đng liên kt. 39
4.1.2.1 Phép kim đnh đng liên kt Johansen. 39
4.1.2.2 Kt qu phép kim đnh đng liên kt S & L. 41
4.1.3 c lng mi quan h dài hn gia t giá thc USD/VND và chênh lch lãi
sut thc gia hai quc gia Vit Nam ậ M 47
4.1.3.1 εô hình c lng VECM 47
4.1.3.2 Kim đnh tính n đnh mô hình 49
4.2 M rng nghiên cu vi bng chng đa quc gia 51
4.2.1 Kim đnh nghim đn v 51
4.2.1.1 Kim đnh ADF 51
4.2.1.2 Kim đnh DF ậ GLS 53

4.2.1.3 Kim đnh S & L Test 55
4.2.2 Kim đnh đng liên kt 57
4.2.2.1 Kim đnh đng liên kt Johansen 57
4.2.2.2 Kim đnh S & L 58
4.3 Tng kt chng 4 59
CHNG 5: KT LUN 61
DANH MC TÀI LIU THAM KHO 1
PH LC 4





DANH MC CÁC BNG BIU


Bng
Tên bng
Trang
Bng 4.1
Kt qu kim đnh nghim đn v ADF trng hp Vit Nam
- M
31
Bng 4.2
Kt qu kim đnh nghim đn v DF-GδS trng hp Vit
Nam - M
33
Bng 4.3
Kt qu kim đnh nghim đn v S&δ trng hp Vit Nam
- M

34
Bng 4.4
Kt qu kim đnh đng liên kt Johansen Trace Test trng
hp Vit Nam - M
39
Bng 4.5
Kt qu kim đnh đng liên kt S&δ không xem xét đn
đim gãy cu trúc trng hp Vit Nam - M
42
Bng 4.6
Kt qu kim đnh đng liên kt S&δ có xem xét đn đim
gãy cu trúc trng hp Vit Nam - M
43
Bng 4.7
Kt qu c lng mô hình VECM
47
Bng 4.8
Kt qu kim đnh nghim đn v ADF trng hp m rng
52
Bng 4.9
Kt qu kim đnh nghim đn v DF-GδS trng hp m
rng
54
Bng 4.10
Kt qu kim đnh nghim đn v S&δ trng hp m rng
55
Bng 4.11
Kt qu kim đnh đng liên kt Johansen cho trng hp
m rng
57

Bng 4.12
Kt qu kim đnh S & δ có xét đn đim gãy cu trúc cho
trng hp ca Thái Lan
58



DANH MC CÁC HÌNH V

Hình
Tên hình
Trang
Hình 4.1
 th bin đng ca chui t giá thc USD/VND
37
Hình 4.2
 th bin đng ca chui lãi sut thc Vit Nam
37
Hình 4.3
 th bin đng ca chui lãi sut thc M
38
Hình 4.4
Kt qu kim đnh đng liên kt chui lãi sut thc tiên
nghim ca Vit Nam và M
40
Hình 4.5
Kt qu kim đnh đng liên kt các chui t giá thc và
lãi sut thc tiên nghim có xét đn đim gãy cu trúc
45
Hình 4.6

Kim đnh đng liên kt các chui t giá thc và lãi sut
thc hu nghim có xét đn các đim gãy cu trúc
46
Hình 4.7
Kim đnh eigenvalue và kim đnh thng kê Tau vi
d liu tiên nghim
49
Hình 4.8
Kim đnh eigenvalue và kim đnh thng kê Tau vi
d liu hu nghim
50
1

TÓM TT

Bài nghiên cu đc tin hành nhm kim đnh thc nghim mi quan h trong dài
hn gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc khi có xem xét đn đim
gãy cu trúc xut hin trong chui d liu.
u tiên, tác gi kim đnh mi quan h gia t giá hi đoái thc USD/VND vi
chênh lch lãi sut thc gia Vit Nam và M. Sau đó m rng nghiên cu đi vi
mt s các quc gia khác  khu vc Châu Á gm Malaysia, Hongkong, Indonesia,
Nht Bn, Philippine và Thái Lan nhm cng c kt qu tìm đc. im đc bit
ca bài nghiên cu nƠy đó lƠ có xem xét đn vai trò đim gãy cu trúc trong chui
d liu. Rõ ràng khi chui d liu theo thi gian có xut hin đim gãy cu trúc thì
kt qu kim đnh rt có th s b sai lch. Do đó bƠi nghiên cu này áp dng song
song c hai phng pháp: phng pháp kinh t lng truyn thng nh kim đnh
nghim đn v ADF, DF-GLS, kim đnh đng liên kt Johansen Cointergration
Test vƠ phng pháp mi có tính đn đim gãy cu trúc nh kim đnh nghim đn
v S & L Test, kim đnh đng liên kt S & δ (c đ xut bi Saikkonen và
Lütkepohl). T đó đa ra kt qu cui cùng cng nh nêu lên vai trò ca đim gãy

cu trúc trong vic đa ra mi quan h trong dài hn t giá hi đoái thc ậ chênh
lch lãi sut thc gia hai quc gia.
Sau khi thc hin nghiên cu thc nghim, tác gi nhn thy rng: Tn ti mi quan
h trong dài hn gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc gia hai quc
gia vƠ đim gãy cu trúc có vai trò quan trng trong vic khng đnh mi quan h
đó.  các quc gia nh Malaysia, Hongkong, Indonesia, Nht Bn và Philippine đi
vi M thì mi quan h gia lãi sut thc và chênh lch lãi sut thc cng đư đc
tìm thy thm chí ngay c khi cha đa đim gãy cu trúc vào trong mô hình. Trong
trng hp Vit Nam ậ M và Thái Lan ậ M, tip cn bng các phng pháp kim
đnh truyn thng không tìm ra đc mi quan h gia t giá thc vi chênh lch
2

lãi sut thc. Tác gi tin hành kim đnh theo phng pháp mi vi đim gãy cu
trúc đc đa vào trong mô hình kim đnh thì mi quan h gia t giá thc ậ
chênh lch lãi sut thc đư đc khng đnh vi mc đ tin cy cao. iu này giúp
tác gi đi đn kt lun cui cùng là tn ti mi quan h trong dài hn gia t giá
thc và chênh lch lãi sut thc gia hai quc gia.

3

CHNG 1: GII THIU
Ngày nay, chính ph các quc gia, các t chc tài chính, chuyên gia kinh t, công ty
và thm chí lƠ các cá nhơn đu rt quan tơm đn vn đ t giá hi đoái vì đơy lƠ đi
lng có nh hng rt ln đn hot đng ca các đi tng này. Lý thuyt tài
chính quc t ch ra rng lm phát, lãi sut, thu nhp, k vng ca th trng vào t
giá tng lai lƠ nhng nhân t tác đng lên t giá hi đoái. Trong đó lý thuyt
ngang giá lãi sut không phòng nga (UIP) hay hiu ng Fisher quc t (IFE) nói
rng t giá giao ngay ca mt đng tin so vi mt đng tin khác s thay đi theo
sai bit trong lãi sut gia hai nc. Da trên lý thuyt tài chính quc t này, mt s
nghiên cu nh ca Campbell và Clarida (1987), Meese và Rogoff nm (1988) và
Edison và Pauls (1993) đư c gng tìm mi quan h gia t giá thc và chênh lch
lãi sut thc gia hai quc gia. Tuy nhiên nhng nghiên cu này li cho ra nhng
kt qu không ging nhau. Vì th cha đ tính thng nht đ kt lun rng lý thuyt
v mi quan h gia t giá thc ậ chênh lch lãi sut thc chính xác  mt thc tin.
Mt vn đ khác cng đc quan tâm khi nghiên cu các mi quan h trong dài hn
gia các bin s tài chính quc t đó lƠ mt phng pháp kinh t lng. Perron
(1989) đư ch ra rng vic la chn mô hình không phù hp và vic xut hin các cú
sc bt thng trong chui d liu s dn đn kt qu thng kê tìm đc có th b
sai lch. Các phép kim đnh nghim đn v và phép kim đng liên kt truyn
thng có th đa ra nhng kt qu không chính xác khi trong chui d liu thi gian
có xut hin đim gãy cu trúc. Ngày nay vi s phát trin ca Toán kinh t và khoa
hc máy tính, nhiu mô hình kinh t lng mi đc đ xut và xây dng, cho phép
xut hin đim gãy cu trúc trong mô hình, đư mang li kt qu kim đnh mnh
hn vƠ bn vng hn. iu này góp phn khc phc đim yu ca các mô hình
trc đơy, lƠm gia tng đ tin cy vƠ ý ngha thng kê ca kt qu tìm đc.

Bên cnh đó các nghiên cu trc đơy đu đc thc hin  nhng quc gia phát
trin. Nhng nghiên cu thc nghim ti nhng quc gia đang phát trin nh Vit
Nam s lng còn rt ít. Chính điu nƠy thúc đy tác gi áp dng phng pháp
4

kim đnh mi đ đi tìm mi quan h trong dài hn hn gia t giá hi đoái thc và
chênh lch lãi sut thc gia hai quc gia, đu tiên là gia Vit Nam và M, sau đó
m rng ra mt s quc gia khác nhm cng c kt qu tìm đc.
Mc tiêu nghiên cu ca bài nghiên cu chính là kim đnh mi quan h cân bng
trong dài hn gia t giá thc và chênh lch lãi sut thc.  lƠm đc điu đó, bƠi
nghiên cu này cn phi gii quyt đc nhng vn đ nh sau:
 Th nht: Xem xét vn đ v tính dng ca các chui d liu đc s dng
trong trong bài nghiên cu gm các chui t giá thc và lãi sut thc.
 Th hai: gia các chui t giá thc và lãi sut thc có tn ti mi quan h
đng liên kt hay không?
D liu cho bài nghiên cu bao gm t giá hi đoái, ch s giá CPI và lãi sut danh
ngha. Nhng d liu này đc thu thp t c s d liu ca Qu Tin T Th Gii
(IεF). i vi Vit Nam các chui t giá USD/VND, ch s giá CPI và lãi sut
đc ly theo tháng t tháng 1/1996 cho đn tháng 5/2014. Cho trng hp m
rng  các quc gia khác gm Malaysia, Hongkong, Indonesia, Nht Bn,
Philippine và Thái Lan, chui d liu đc thu thp t tháng 1/1994 đn tháng
5/2014.
Bài nghiên cu đc thc hin thông qua hai phng pháp tip cn đc tin hành
đng thi. Mt mt tác gi s dng phng pháp nghiên cu truyn thng gm các
phép kim đnh: kim đnh tính dng, kim đnh đng liên kt không xem xét đn
đim gãy cu trúc. Mt khác tác gi s dng hng tip cn mi theo đ xut bi
Saikkonen và Lütkepohl (2000, 2002) thc hin li các kim đnh trên mà có xem
xét đn đim gãy cu trúc. Sau khi thc hin các kim đnh trên tác gi s dng mô
hình VECM nhm hi quy h s phng trình th hin mi quan h trong dài hn
gia các bin s trong mô hình đi vi trng hp Vit Nam ậ M.

5

Kt cu ca bài nghiên cu gm các phn nh sau:
 Chng 1: Gii thiu bài nghiên cu. Trong phn này tác gi gii thiu tng
quan v đng c thc hin đ tài, các vn đ nghiên cu, phng pháp nghiên
cu, ý ngha vƠ kt cu ca bài nghiên cu.
 Chng 2: Tng quan các nghiên cu trc đơy. Phn này trình bày v lý
thuyt có liên quan đn mi quan h gia t giá ậ lãi sut và kt qu ca các
nghiên cu trc đơy có liên quan đn bài nghiên cu.
 Chng 3: Phng pháp nghiên cu. Mô hình lý thuyt xác đnh mi quan h
gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc cng nh các phng
pháp nghiên cu đc s dng trong bài nghiên cu s đc đ cp  phn
này. Bên cnh đó tác gi còn mô t ngun d liu đc s dng trong bài
nghiên cu.
 Chng 4: Kt qu nghiên cu. Tác gi trình bày kt qu thc nghim ca
kim đnh nghim đn v (kim đnh tính dng), kt qu kim đnh đng liên
kt theo c hai hng tip cn đư đc đ cp trong chng 3. ng thi, kt
qu ca vic m rng nghiên cu đi vi các quc gia còn li cng đc trình
bƠy trong chng nƠy.
 Chng 5: Kt lun. Chng nƠy tng kt li kt qu đt đc ca bài nghiên
cu, nêu lên các đim hn ch đng thi đ xut hng nghiên cu trong
tng lai.

6

CHNG 2: TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU TRC ỂY V MI
QUAN H GIA T GIÁ THC VÀ LÃI SUT THC.
2.1 C s lý thuyt

C s lý thuyt ca bài nghiên cu này là lý thuyt kinh doanh chênh lch lãi sut
không phòng nga (UIP) hay còn gi là hiu ng Fisher quc t (IFE).
Ngang giá lưi sut không phòng nga lƠ nn tng quan trng cho vic phơn tích kinh
t v mô trong nn kinh t m. δý thuyt này tìm gii thích cho vic bin đng t
giá thông qua chênh lch lưi sut gia hai quc gia.
Ta có: r
t
= (1+i
f
) (1+e
f
)-1 trong đó:
 r
t
: t sut sinh li có hiu lc khi đu t ra nc ngoƠi
 i
h
: lưi sut trong nc
 i
f
: lưi sut nc ngoƠi
 e
f
: giá tr tng lên hay gim xung ca đng ngoi t.

Nu gi đnh vic đu t ra nc ngoƠi cng có t sut sinh li bng vi đu t
trong nc, ngha lƠ:
r
t
= (1 + i
f
)(1 + e
f
) ậ 1 = i
h
Suy ra:
e
f
= (1 + i
h
) / (1 + i
f
) ậ 1
δy gn bng: e
f
= i
h
- i
f
δý thuyt ngang giá lưi sut không phòng nga phát biu rng t giá hi đoái s
thay đi theo chênh lch lưi sut ca hai quc gia. Nh vy, đ có đc cơn bng lưi
sut gia đu t trong nc vƠ đu t nc ngoƠi thì s thay đi ca ngoi t s
tng ng vi chênh lch lưi sut.
7

Nu lưi sut trong nc i
h
> lưi sut nc ngoƠi i
f
: đng ngoi t s tng giá đ bù
đp cho lưi sut thp hn.
Nu lưi sut trong nc i
h
< lưi sut nc ngoƠi i
f
: đng ngoi t s gim giá mt
mc tng đng vi chênh lch lưi sut.
εt khác, hiu ng Fisher cho rng lưi sut danh ngha trong mt quc gia bng vi
t sut thc đòi hi cng thêm phn lm phát kì vng. Phng trình nƠy đc th
hin nh sau:     
Trong đó,  lƠ lưi sut danh ngha,  lƠ lưi sut thc vƠ  lƠ lm phát kì vng.
Trong nghiên cu nƠy, tác gi s dng lý thuyt ngang giá lưi sut không phòng
nga lƠm lý thuyt nn tng ca bƠi.
2.2 Các nghiên cu thc nghim trc đơy
Vic tìm ra mi quan h gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc có vai
trò quan trng trong điu hành nn kinh t v mô nói chung vƠ đi vi hot đng
xúc tin thng mi cách riêng. T nhiu nm trc, các nhà nghiên cu đư t ra
rt quan tơm đn mi quan h gia t giá ậ lãi sut. Vào khong nhng nm 1990
tr v trc, do các phng pháp thc nghim còn cha phát trin mnh, cho nên
mc dù có rt nhiu các nhà nghiên cu đư xem xét v vn đ này, song hu nh
không th tìm ra bng chng nào khng đnh v s tn ti ca mi quan h t giá
thc và chênh lch lãi sut thc. εưi đn nhng nm sau, vi s xut hin ca các
phng pháp thc nghim ci tin nhm khc phc nhng thiu sót trong các
phng pháp nghiên cu truyn thng trc đơy, thì các nhƠ nghiên cu mi quan
sát đc các bng chng cho thy s tn ti ca mi quan h dài hn gia t giá hi

đoái thc và chênh lch lãi sut thc. Trong phn này, tác gi s gii thiu s lc
qua các bài nghiên cu ca nhng hc gi trc đơy nhm đa ra cái nhìn chung
nht v quá trình thc hin các cuc nghiên cu thc nghim đi vi mi quan h
gia hai bin s kinh t quan trng này. Có th nói, các nghiên cu trc đơy có th
phân thành hai nhóm. Nhóm th nht gm các nghiên cu cha tìm đc bng
8

chng đ khng đnh v s tn ti ca mi quan h t giá thc ậ chênh lch lãi sut
thc và nhóm th hai: nhóm các nghiên cu tìm thy bng chng khng đnh v
mi quan h này.
2.2.1. Nhóm các nghiên cu cha tìm đc bng chng khng đnh mi quan
h gia t giá thc và chênh lch lãi sut thc
2.2.1.1 Nghiên cu ca Campell và Clarida (1987)
Nm 1987, Campell vƠ Clarida công b bài nghiên cu “The dollar and real
interest rates”. Trong bài này Campell và Clarida đi tìm hiu mi quan h gia t
giá hi đoái thc ca đng USD và lãi sut thc k t nm 1979. Hai ông mun tìm
hiu xem bao nhiêu phn trm s thay đi trong t giá là do s chênh lch lãi sut
gia hai quc gia, bao nhiêu phn trm thay đi trong t giá thc là do s dch
chuyn ca t giá thc cân bng dài hn.
 lƠm đc điu đó cn phi s dng các bin chênh lch lãi sut thc tiên
nghim, kì vng t giá thc trong dài hn và k c sai s trong vic d báo lm phát
kì vng. Tuy nhiên đơy lƠ nhng bin không quan sát đc. Vi gi đnh t giá hi
đoái thc trong dài hn có bc đi ngu nhiên, hai ông đư c lng mô hình gm
các bin t giá thc hu nghim và chênh lch lãi sut thc hu nghim ngn hn.
Hai bin này là t hp tuyn tính ca nhng bin không quan sát đc đư nêu trc
đó.
Tin hƠnh c lng mô hình, các ông tìm đc nhng kt qu đó lƠ: K t nm
1980, s thay đi ca t giá thc ca đng USD b chi phi bi s thay đi ngoài kì
vng ca t giá thc dài hn kì vng. Chênh lch lãi sut thc tiên nghim ch gii
thích đc mt phn nh vƠ không đ mnh đ khng đnh s tác đng ca nó lên

t giá thc ca đng USD. Rõ ràng kt qu tìm đc ca Campell và Clarida còn
khá m h trong vic tìm ra mi quan h gia t thc và chênh lch lãi sut thc.


9

2.2.1.2 Nghiên cu ca Messe và Rogoff (1988)
Trong bài nghiên cu “Was it real? The exchange rate-interest differential
relation over the modern floating rate-period” đng trên tp chí Journal of
Finance nm 1988, Messe và Rogoff cng đi tìm mi quan h gia t giá hi đoái
thc và lãi sut thc k t sau khi M chp nhn ch đ t giá th ni (tháng
3/1973). Trong mô hình ca mình, Messe và Rogoff ch tp trung vào hai bin là t
giá thc và chênh lch lãi sut thc mƠ không quan tơm đn các bin kinh t khác.
Chui d liu hai ông nghiên cu cho ba cp tin t: Dollar M - εark c, Dollar
M - Yên Nht, Dollar M - Bng Anh. D liu quan sát đc ly theo tháng t
tháng 4/1976 cho đn tháng 3/1986. Messe và Rogoff tin hành các kim đnh
nghim đn v, hi quy phng trình Gεε vƠ kim đnh tính đng liên kt. Kt
qu ca bài nghiên cu nh sau:
 Th nht: Tìm đc mi quan h gia t giá thc và chênh lch lãi sut thc,
tuy nhiên kt qu này li không có ý ngha v mt thng kê. Ọng đ xut đa
vào các bin khác có th s làm cho mi quan h nƠy rõ rƠng hn.
 Th hai: Kim đnh nghim đn v cho thy c hai chui d liu t giá thc và
chênh lch lãi sut thc có nghim đn v, tuy nhiên li không tìm thy bng
chng v tính đng liên kt ca hai chui d liu này.
Nh vy, nghiên cu ca εesse vƠ Rogoff cng cha nêu ra đc bng chng rõ
ràng v mi quan h gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc.
2.2.1.3 Nghiên cu ca Edison & Pauls (1993)
Nm 1993, bƠi nghiên cu “A re-assessment of the relationship between real
exchange rates and real interest rates: 1974-1990” ca Edison và Pauls đc
đng trên tp chí Journal of Monetary Economics. Da trên ý tng tng t vƠ đ

xut ca Messe và Rogoff, hai hc gi Edison và Pauls đa thêm bin lm phát kì
vng vào trong mô hình bên cnh t giá thc và chênh lch lãi sut thc. Tác gi bài
nghiên cu đư s dng phép kim đnh đng kiên kt và mô hình sai s sa li
10

(ECε) đ kim đnh li mi quan h gia t giá hi đoái thc và chênh lch lãi sut
thc. D liu đc thu thp theo quý cho giai đon t nm 1974 cho đn 1990.
Edison & Pauls đư tin hành kim đnh đi vi các cp t giá gia Dollar M -
εark c, Dollar M - Yên Nht, Dollar M - Bng Anh, Dollar M - Dollar
Canada và cui cùng là Dollar M - đng tin đi din các nc G10. Thc hin
kim đnh nghim đn v, hai ông nhn thy các chui t giá thc và chênh lch lãi
sut thc đu là chui không dng. Tuy nhiên hai ông li không tìm thy bng
chng v mi quan h đng liên kt gia hai bin này. S dng mt mô hình khác
trong đó có thêm các bin khác ví d nh bin cán cân tài khon vãng lai là mt
bin có th tác đng đn t giá thc dài hn kì vng, Edison & Pauls cng không
tìm thy đc bng chng v s đng liên kt gia t giá hi đoái vƠ chênh lch lãi
sut thc… Tuy nhiên hai ông vn khng đnh rng có tn ti mt mi quan h
trong dài hn gia hai bin này mc dù nó không đc làm rõ ra trong bài nghiên
cu.
2.2.1.4 Nghiên cu ca Perron (1989)
Bài nghiên cu ắThe Great crash, the oil price shock, and the unit root
hypothesis” ca Perron đc công b nm 1989. i tng nghiên cu ca bài
nghiên cu này ca Perron không phi là t giá hi đoái hay lưi sut thc hay là mi
quan h gia hai bin này, hay gia mt trong hai bin này vi mt đi lng kinh
t nƠo đó. Tuy nhiên kt lun ca Perron có liên quan đn kinh t lng ng dng
li có tác đng rt ln đn vn đ nghiên cu ca đ tài. C th Perron nói rng mt
s vn đ ca chui d liu theo thi gian hoc đ mnh ca kim đnh li có th
dn đn các sai lch ca kt qu tìm đc. Ông cho rng đ mnh ca kim đnh s
đc gia tng nu chui d liu đc kéo dài theo thi gian. Nhng cách lƠm nƠy
có th dn đn vic chui d liu s bao gm luôn c nhng đim gãy cu trúc ậ tc

là nhng s kin nƠo đó tác đng mnh lƠm thay đi tính cht ca chui d liu
đc thu thp. Vic xut hin ca đim gãy cu trúc có th s làm cho kt qu kim
đnh đng liên kt b mc phi sai lm trong kim đnh, chp nhn gi thit H
0
:
không có mi quan h đng liên kt gia các chui d liu trong khi đúng ra cn
11

phi bác b gi thit H
0,
chp nhn gi thit tn ti mi quan h đng liên kt. Hoc
s làm cho kt qu tìm đc không có ý ngha thng kê. Vì th Perron (1989) kin
ngh khi tin hành các phép kim đnh tt nht cn phi kéo dài thi gian mu
nghiên cu và xem xét đn đim gãy cu trúc hoc xây dng hng tip cn khác
nh s dng mô hình phi tuyn.
Nhìn chung, nhng bài nghiên cu ca các hc gi va đc gii thiu đu c gng
đi tìm bng chng v mi quan h gia t giá thc ậ chênh lch lãi sut thc. Tuy
nhiên, sau rt nhiu nghiên cu đc tin hƠnh, ngi ta vn tìm thy rt ít các bng
chng đ mnh đ ng h cho mi quan h này.
2.2.2 Nhóm các nghiên cu khng đnh v mi quan h trong dài hn gia t
giá thc ậ chênh lch lãi sut thc.
i chiu li kt qu nhng nghiên cu trc đơy nh ca Campell và Clarida
(1987), Messe và Rogoff (1988), Edison và Pauls (1993) đng thi da trên đ xut
ca Perron (1989), nhiu nghiên cu v sau rt quan tơm đn đim gãy cu trúc
hoc tip cn theo mt hng khác mà s đc đ cp sau đơy.
2.2.2.1 Nghiên cu ca Edison, H. J. và W.R. Melick (1999)
Bài nghiên cu mang tên: “Alternative approaches to real exchange rates and
real interest rates: Three up and three down” ca Edison, H. J. và W.R. Melick
đc đng trên tp chí International Journal of Finance and Economics nm 1999.
Trong bài nghiên cu này các tác gi tìm kim mi quan h gia t giá hi đoái

thc và lãi sut thc thông qua ba hng tip cn.
 Th nht: Tác gi da trên nghiên cu ca Messe và Rogoff (1988) vi gi
đnh t giá hi đoái thc k vng là mt hng s. Tác gi tìm thy mi quan
h đng liên kt trong dài hn gia t giá thc và lãi sut thc nhng không có
bng chng v mi quan h gia t giá thc và lãi sut thc trong ngn hn.
 Hng tip cn th hai: Các tác gi cng da trên nghiên cu ca Messe và
Rogoff (1988) nhng trong mô hình thay th này, bin t giá hi đoái thc k
12

vng không còn là mt hng s na mƠ lƠ 1 đi lng thay đi theo mt bin
khác. Kt qu ca hng tip cn th hai, tác gi tìm thy mt bng chng
mnh hn v mi quan h dài hn gia t giá thc và lãi sut thc, tuy nhiên
tác gi cng đ cp kt qu này còn ph thuc vào vic la chn các bin tác
đng lên bin t giá hi đoái thc k vng.
 Hng tip cn th ba: tác gi s dng giá tr t giá thc hu nghim và sai s
d báo đ thay th bin t giá hi đoái thc k vng trong mô hình. Bng
cách này tác gi tìm thy đc s chênh lch lãi sut thc có ý ngha thng kê
trong vic gii thích cho s thay đi ca t giá thc trong dài hn.
Vi d liu theo quý t 1974 đn 1994, các cp tin t đc nghiên cu gm Dollar
M - εark c, Dollar M - Yên Nht, Dollar M - Dollar Canada và Dollar M -
đng tin đi din các nc G10 cùng vi 3 cách tip cn nêu trên, các tác gi đư
tìm đc mt s bng chng cho thy mi quan h gia t giá thc và chênh lch
lãi sut thc. im đáng chú ý ca bài nghiên cu nƠy đó lƠ tác gi - Edison, H. J.
vƠ W.R. εelick đư có xem xét đn yu t đim gãy cu trúc. Tuy nhiên mt s nhà
nghiên cu cho rng kt qu này có tính tin cy không cao bi vì giá tr ti hn
trong kim đnh Johansen Trace Test cn phi đc điu chnh nu trong mô hình
có xut hin đim gãy cu trúc.
2.2.2.2 Nghiên cu ca Nakagawa, H., (2002)
Cng nhm mc đích tìm kim mi quan h gia t giá thc và chênh lch lãi sut
thc, nhng khác vi các nghiên cu trc đơy, Nakagawa tip cn theo hng xem

xét đn tính cht phi tuyn ca phi tuyn ca s hi t ca t giá thc v t giá cân
bng trong dài hn trong bài nghiên cu “Real exchange rates and real interest
rate differentials: implications of non-linear adjustment in real exchange
rates”. Bài nghiên cu đc đng trên tp chí Journal of Monetary Economics nm
2002.
Các nghiên cu trc đơy v mi quan h gia t giá thc và lãi sut thc đu da
trên gi đnh rng tc đ điu chnh ca t giá lƠ không đi. Tuy nhiên Nakagawa
13

cho rng t giá thc bin đi liên tc, không n đnh… cùng vi s xut hin ca
chi phí giao dch thì vic điu chnh ca t giá thc v t giá cân bng trong dài hn
phi có tính cht phi tuyn.
S dng d liu theo quý t 1974 cho đn 1997, các cp đng tin đc la chn
gm Dollar M - εark c, Dollar M - Yên Nht, Dollar M - Dollar Canada và
Dollar M - Bng Anh. Áp dng mô hình MundellậFlemingậDornbusch m rng,
đ xem xét tính cht phi tuyn trong mô hình, Nakagawa đư tìm thy bng chng v
mi quan h trong dài hn gia t giá thc và chênh lch lãi sut thc.
2.2.2.3 Nghiên cu ca Kanas, A., (2005)
Nm 2005, Kanas, A., công b bài nghiên cu ắRegime linkages in the US/UK
real exchange rate-real interest rate differential relation” trên tp chí Journal of
International Money and Finance. Bài nghiên cu đc tin hƠnh cng nhm xem
xét mi quan h gia t giá thc USD/GBP và chênh lch lãi sut thc gia Anh và
M. D liu nghiên cu ly theo tháng trong khong thi gian t nm 1921 đn
2002 gm tng cng 984 quan sát. Vi khong thi gian dƠi nh th, Kanas đc bit
quan tơm đn vic chuyn đi t giá gia ch đ t giá c đnh qua ch đ t giá th
ni vƠ ngc li cng nh các s kin kinh t ln có tác đng mnh đn chui d
liu.
Da trên nn tng c s là bài nghiên cu ca Messe và Rogoff (1988), Kanas áp
dng mô hình vec tor t hi quy Markov Swiching ( MS VAR) đ tìm mi quan h
ca 2 chui t giá thc và chênh lch lãi sut thc có tính đn yu t bt n và vic

chuyn đi ch đ t giá.
Kt qu Kanas tìm thy đc bng chng v mi quan h gia hai bin t giá thc
và chênh lch lãi sut thc.
14


2.2.2.4 Nghiên cu ca Joseph P. Byrne và Jun Nagayasu., (2010)
Da trên nhiu nghiên cu trc đó, nm 2010 các tác gi Joseph P. Byrne và Jun
Nagayasu cho công b bài nghiên cu ắStructural breaks in the real exchange
rate and real interest rate relationship” trên tp chí Global Finace Journal. Bài
nghiên cu tin hành nhm xem xét mi quan h gia t giá hi đoái thc và chênh
lch lãi sut thc gia M và Anh trong khong thi gian t tháng 1 nm 1973 đn
tháng 5 nm 2005.
Tng t nh Kanas, hai tác gi cng da trên mô hình lý thuyt ca Messe và
Rogoff (1988) và gi đnh lm phát kì vng là hng s. Trong bài nghiên cu này,
Joseph P. Byrne và Jun Nagayasu đc bit quan tơm đn tính dng ca chui d
liu, mi quan h đng liên kt và vai trò ca đim gãy cu trúc tác đng nh th
nào đn mi quan h đó.
Các tác gi tin hành tip cn theo c hai hng, mt mt s dng các phng pháp
kim đnh truyn thng nh kim đnh nghim đn v ADF, DF - GLS, kim đnh
đng liên kt Johansen Trace Test. Mt khác s dng phng pháp kim đnh mi,
có x lý đim gãy cu trúc đ xut bi Saikkonen và Lütkepohl. Sau đó áp dng mô
hình VECε đ hi quy h s trong phng trình th hin mi quan h dài hn gia
t giá USD/GBP và chênh lch lãi sut Anh ậ M.
Vi d liu hai quc gia Anh và M, các ông kt lun rng gia hai bin t giá thc
và lãi sut thc khi cha xét đn đim gãy cu trúc thì không có mi quan h đng
liên kt. Nhng khi thc hin kim đnh S & L có tính đn đim gãy cu trúc thì
mi quan h nƠy đc lƠm rõ vƠ có ý ngha thng kê. M rng nghiên cu thc
nghim cho nhiu quc gia khác, các ông thu đc kt qu là phn nhiu quc gia
cho thy có mi quan h đng liên kt ngay c khi cha xem xét đn đim gãy cu

trúc. i vi nhng quc gia còn li, khi xem xét đn đim gãy cu trúc thì mi
quan h gia t giá thc và lãi sut thc đư xut hin. T đó Joseph P. Byrne và
15

Jun Nagayasu đi đn kt lun rng tn ti mi quan h cân bng dài hn gia t giá
hi đoái thc và chênh lch lãi sut thc gia hai quc gia.












16

CHNG 3: PHNG PHÁP NGHIểN CU.
3.1 Mô hình lý thuyt
Da trên mô hình s dng trong bài nghiên cu ca Edison và Pauls (1993) và ca
Joseph P. Byrne và Jun Nagayasu., (2010) phng trình xác đnh t giá hi đoái
thc (q
t
) đc biu din nh sau:
q
t
= S

t
ậ P
t
+ P
t
*

(1)
Rút S
t
ta có: S
t
= q
t
ậ P
t
+ P
t
*

Trong đó:
 S
t
: logarit t nhiên ca t giá hi đoái danh ngha (t s tính theo s đn v
đng ni t trên 1 đn v đng ngoi t)
 P
t
:logarit t nhiên ca ch s giá trong nc
 P
t*

: logarit t nhiên ca ch s nc ngoài.
Lý thuyt UIP (Ngang giá lãi sut không phòng nga) phát biu rng vi th trng
vn t do, kì vng ca mc thay đi trong t giá hi đoái danh ngha cơn bng vi
chênh lch lãi sut danh ngha. Khi các nhƠ đu t e ngi ri ro ví d nh ri ro t
giá, UIP đc m rng ra bao gm c phn bù ri ro:
E
t
(S
t+1
ậ S
t
) = i
t
ậ i
t
*
+ u
t
(2)
Trong đó:
 i
t
là lãi sut danh ngha trong nc
 i
t
* là lãi sut danh ngha nc ngoài
 E
t
(S
t+1)

là kì vng ca t giá hi đoái  thi đim t+1
 u
t
là đi lng th hin cho phn bù ri ro
Do đó, th phng trình (1) vƠo phng trình (2) ta có:
(E
t
q
t+1
ậ E
t
P
*
t+1
+ E
t
P
t+1
) ậ S
t
= i
t
ậ i
t
*
+ u
t
(3)

17

Thêm vƠo đó ta gi đnh rng kì vng thay đi trong lm phát nh sau:
E
t
p
t+1
= E
t
p
t+1
- p
t
(4)
E
t
p
t+1
*
= E
t
p
t+1
*
- p
t
*
(5)
Bên cnh đó, lãi sut thc tiên nghim (Ex-ante) trong mt thi kì bng vi lãi sut
danh ngha tr cho t l lm phát tiên nghim (Ex-ante):
r

t
= i
t
- E
t
p
t+1
(6)
r
t
*
= i
t
*
- E
t
p
t+1
*

(7)
Th các phng trình (4), (5), (6) vƠ (7) vƠo phng trình (3), chúng ta đt đc
biu thc sau :
E
t
q
t+1
ậ (E
t
P

t+1
*
+ P
t
*
) + (E
t
P
t+1
+ P
t
) - S
t
= (r
t
+ E
t
P
t+1
) ậ (r
t
*
+ E
t
P
t+1
*
) +u
t
(8)

Phng trình trên tng đng vi phng trình sau:
E
t
q
t+1
ậ P
t
*
+ P
t
- S
t
= r
t
ậ r
t
*
+ u
t
(9)
Th phng trình (1) vƠo phng trình (9) ta có
E
t
q
t+1
ậ q
t
= r
t
ậ r

t
*
+ u
t
(10)
 q
t
= ậ r
t
+ r
t
*
+ E
t
q
t+1
+ u
t
(11)
Mt trong nhng khó khn  phng trình s (11) là giá tr kì vng E
t
q
t+1
ca t giá
hi đoái thc thì không d dàng có sn cho các nhà nghiên cu. Vì vy có mt s
gi đnh đc áp dng cho đi lng này. Nh trình bƠy trong chng hai, trong mô
hình thay th, Messe và Rogoff (1988) cho rng giá tr k vng ca t giá hi đoái
thc là mt đi lng chu tác đng ca mt vài bin s kinh t khác. Tuy nhiên
cng có mt s nghiên cu trc đơy gi đnh rng đi lng này là mt hng s.
Nhng nghiên cu đó có th k đn nh mô hình chun ca Messe và Rogoff

(1988), mô hình ca Edison và Paul (1993), mô hình ca Baxter (1994). Trong bài
nghiên cu ca Byrne và Nagayasu (2010) cng gi đnh tng t, cho k vng ca
t giá hi đoái thc là mt hng s. Gi đnh va nêu cng đc áp dng cho bài
nghiên cu này.
18

T phng trình s (11) và gi đnh k vng ca t giá hi đoái thc là mt hng s
ta có đc mô hình xác đnh t giá hi đoái thc nh sau:
q
t
=  r
t
+ *r
t
*
+

constant + u
t
(12)
Trong đó:
r
t
: Lãi sut thc trong nc


r
t
*
: Lãi sut thc nc ngoài

q
t
: T giá hi đoái niêm yt theo phng pháp trc tip, đo lng s ni t
trên mt đn v ngoi t.


Phn bù ri ro u
t
, cng là mt thành phn khó quan sát đc trong phng trình nƠy
vƠ đc gi đnh là n đnh. Biu thc (12) đc s dng nh lƠ nn tng cho các
phng pháp c lng và hi quy. Lý thuyt kinh doanh chênh lch lãi sut không
phòng nga (UIP) nói rng nu lãi sut trong nc cao hn lưi sut thc nc ngoài,
thì trong tng lai đng ngoi t s tng giá đ bù đp cho phn chênh lch lãi sut
vƠ ngc li.
3.2 Mô t d liu nghiên cu
Bài nghiên cu tp trung tìm hiu mi quan h gia t giá hi đoái thc và chênh
lch lãi sut thc gia hai quc gia. Trc ht là gia Vit Nam và M, sau đó m
rng ra các quc gia Malaysia, Hongkong, Indonesia, Nht Bn, Philippine và Thái
Lan so vi M. D liu v t giá hi đoái thc và lãi sut thc đc tính toán nh
sau:
3.2.1 T giá hi đoái thc q
t
Công thc tính toán t giá hi đoái thc nh sau: q
t
= S
t
ậ P
t
+ P
t

*
trong đó:
 q
t
: T giá hi đoái thc đc biu din di dng logarit c s t nhiên
 S
t
: T giá hi đoái danh ngha cui k biu din di dng logarit c s t
nhiên. T giá hi đoái danh ngha trong bài nghiên cu này là t giá song
19

phng vƠ đc niêm yt theo phng pháp trc tip (tc lƠ đo lng s
lng đng ni t trên mt đng ngoi t)
 P
t
và P
t
*
:

Ln lt là lm phát trong nc và lm phát  nc ngoƠi. Hai đi
lng nƠy đc đi din bi ch s CPI trong nc vƠ CPI nc ngoƠi đc
biu th di dng logarit c s t nhiên.
D liu v t giá danh ngha đc ly vào cui tháng, d liu v ch s CPI đc
thu thp theo tháng vi CPI nm gc 2010 = 100. Trong trng hp ca Vit Nam,
thi gian thu thp d liu là t tháng 1/1996 đn tháng 5/2014. Trong trng hp
các quc gia còn li gm Malaysia, Hongkong, Indonesia, Nht Bn, Philippine và
Thái Lan, d liu nghiên cu đc thu thp t tháng 1/1994 đn tháng 5/2014.
3.2.2 Lãi sut thc
Trong bài nghiên cu nƠy có 2 hng tip cn đi vi công thc tính toán lãi sut

thc.
3.2.2.1 Lãi sut thc tiên nghim. (Ex ante)
Nh có đ cp  phng trình th (6) và th (7), lãi sut thc tiên nghim (Ex ante)
đc xác đnh nh sau:
r
t
= i
t
- E
t
p
t+1
(6)
r
t
*
= i
t
*
- E
t
p
t+1
*
(7)
Trong đó:
 r
t
và r
t

*
ln lt là lãi sut thc trong nc và lãi sut thc nc ngoài.
 i
t
và i
t
*
ln lt là lãi sut danh ngha trong nc và lãi sut danh ngha nc
ngoài
 p
t
và

p
t
*
ln lt là lm phát trong nc và lm phát nc ngoài. Hai đi lng
nƠy đc đi din bi logarit t nhiên ca ch s CPI trong nc và ch s CPI
nc ngoài.

p
t+1
= p
t+1
- p
t
và p
t+1
*

= p
t+1
*

- p
t
*