B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
LÊ TRUNG HIU
MI QUAN H GIA PHÁT TRIN TÀI
CHệNHăVÀăTNGăTRNG KINH T: BNG
CHNG THC NGHIM T CÁCăNC CHÂU Á
LUN VNăTHCăSăKINHăT
TP. HChí Minh- Nmă2014
B GIÁO DCăVĨăĨOăTO
TRNGăI HC KINH T TP. H CHÍ MINH
LÊ TRUNG HIU
MI QUAN H GIA PHÁT TRIN TÀI
CHệNHăVÀăTNGăTRNG KINH T: BNG
CHNG THC NGHIM T CÁCăNC CHÂU Á
Chuyên Ngành : TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Mã S : 60340201
LUNăVNăTHCăSăKINHăT
NGIăHNG DN KHOA HC
PGS.TS. Nguyn Ngcănh
TP. H Chí Minh- Nmă2014
Liăcamăđoan
Tôi xinăcamăđoanălunăvnăthcăsăkinhăt viăđ tàiă“Mi quan h gia phát trin tài
chínhăvƠătngătrng kinh t: bng chng thc nghim t các nc châu ÁẰălà
công trình nghiên cu caă riêngă tôiă di s hng dn ca PGS.TS Nguyn Ngc
nh.
Các s liu, kt qu trong lunăvnălàătrungăthcăvàăchaătngăđc công b trong bt
k công trình nào khác. Tôi s chu trách nhim v niădungătôiăđưătrìnhăbàyătrongălun
vnănày.
Lê Trung Hiu
Mc lc
Ph bìa
Liăcamăđoan
Mc lc
Danh mc t vit tt và ký hiu
Danh mc các hình
Danh mc các bng
Danh mc ph lc
TÓM TT 1
CHNGă1:ăGII THIU 2
1.1. S cn thit vnăđ nghiên cu 2
1.2. Mc tiêu nghiên cu 2
1.3. Câu hi nghiên cu 2
1.4. Phm vi nghiên cu 3
1.5.ăPhngăphápănghiênăcu 3
CHNGă 2:ă KHUNG LÝ THUYT VÀ TNG QUAN CÁC NGHIÊN CU
TRCăÂYă 4
2.1. Khung lý thuyt 4
2.1.1.ăTngătrng kinh t 4
2.1.2. Phát trin tài chính 11
2.1.3. Mi quan h gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t 13
2.1.3.1. Phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t 13
2.1.3.2. Phát trin tài chính, phân phi thu nhpăvàăxóaăđóiăgim nghèo 14
2.2. Các nghiên cu trcăđâyăv mi quan h phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh
t 15
CHNGă3:ăD LIU VÀ PHNGăPHÁPăNGHIÊNăCU 22
3.1. D liu 22
3.2.ăPhngăphápănghiênăcu 22
3.2.1. Các binăđi din cho phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t 22
3.2.2. Mô t thngăkêăvàăđoălng các bin 24
3.2.3. Mô hình chui thiăgianăđaăbin 24
3.2.3.1. Mô hình VAR tng quát 25
3.2.3.2. Phngăpháp Toda-Yamamoto 27
3.2.3.3.ăPhânărưăphngăsaiăsaiăs d đoánă(FEVD) 29
3.2.3.4. Hàm phn ng xung tng quát (Generalized Impulse Response Function -
GIRF) 29
CHNGă4:ăKT QU THC NGHIM 31
4.1. Mô t thng kê các binăđi din 31
4.2. Kt qu mô hình VAR giaăcácănhómănc 33
4.2.1. Kimăđnh nhân qu Granger 33
4.2.1.1. Kimăđnh nghimăđnăv 33
4.2.1.2.ăXácăđnhăđ tr tiău 35
4.2.1.3. Kimăđnhăđ năđnh ca mô hình VAR 37
4.2.1.4. Kimăđnhăđng liên kt 39
4.2.1.5. Kimăđnh mi quan h nhân qu Granger 41
4.2.2. Kt qu phân rã phng sai sai s d đoánăcaătngătrng kinh t 50
4.2.3. Kt qu hàm phn ng xung tng quát 54
4.3. Phân tích chính sách ng ý gia các nhóm quc gia. 57
4.3.1.ăCácănc thu nhp trung bình thp ậ ôngăÁă 57
4.3.2.ăCácănc thu nhp trung bình thp ậ Nam Á 58
4.3.3.ăCácănc thu nhp cao châu Á 59
CHNGă5:ăKT LUN 61
Tài liu tham kho
Ph lc
Danh mc t vit tc và ký hiu
Vit tt
Tên ting Vit
Tên ting Anh
IMF
Qu tin t quc t
International Monetary Fund
SSA
Vùng h sa mc Saharan
Sub- Saharan Africa
WB
Ngân hàng Th gii
World Bank
WDI
Ch s phát trin th gii
World Development Indicator
Ký hiu
Tên ting Vit
Tên ting Anh
ADF
Kimăđnh ADF
Augmented Dickey - Fuller
AIC
Tiêu chun Akaike
Akaike Information Criterion
DCPS
Tín dng cung cp cho khu vcătă
nhân
Domestic credit provide to
private sector
F
Tài chính
Finance
FEVD
Phânărưăphngăsaiăsaiăs d đoán
Forecast error variance
decomposition
GDP
Tng sn phm niăđa
Gross domestic product
GDPPC
Thu nhpă bìnhă quână đuă ngi
thc
GDP per capita
GDS
Tng tit kim quc gia
Gross savings domestic
GIRF
Hàm phn ng xung tng quát
Generalized Impulse Response
Function
GOV
Chi tiêu chính ph
General government
consumption expenditure
GROWTH
Tngătrng kinh t
Economic growth
HQ
Tiêu chun Hannan - Quinn
Hannan - Quinn Information
Criterion
INF
Lm phát
Inflation
M3
N thanh khon
Liquid liabilities
OLS
Phngăphápăbìnhăphngăbéănht
Ordinary Least Squares
PP
Kimăđnh Phillips - Perron
Phillips - Perron
TRADE
Thngămi
SC
Tiêu chun Schwarz
Schwarz Information Criterion
S.E
Sai s chun
Standard error
VAR
Mô hình t hiăquyăvécăt
Vecto Autoregression
Danh mc các hình
Hìnhă4.1:ăVòngătrònăđnăv vùngăôngăÁ 37
Hìnhă4.2:ăVòngătrònăđnăv vùng Nam Á 38
Hìnhă4.3:ăVòngătrònăđnăv nhóm thu nhp cao viăđ tr là 2 38
Hìnhă4.4:ăVòngătrònăđnăv nhóm thu nhp cao viăđ tr là 1 39
Hình 4.5: Hàm phn ng xung ôngăÁ 54
Hình 4.6: Hàm phn ng xung Nam Á 55
Hình 4.7: Hàm phn ng xung ca nhóm thu nhp cao 56
Danh mc các bng
Bng 2.1: Tóm tt các nghiên cuătrcătheoăcácăhng nghiên cu 20
Bng 4.1: Tóm tt mô t thng kê 31
Bng 4.2: Phân loi thu nhp gia các quc gia theo Ngân Hàng Th Gii 32
Bng 4.3: Kt qu kimăđnh nghimăđnăv ôngăÁ 33
Bng 4.4: Kt qu kimăđnh nghimăđnăv Nam Á 34
Bng 4.5: Kt qu kimăđnh nghim đnăv nhóm thu nhp cao 35
Bng 4.6: Kt qu xácăđnhăđ tr tiăuăvùngăôngăÁ 36
Bng 4.7: Kt qu xácăđnhăđ tr tiăuăvùngăNamăÁ 36
Bng 4.8: Kt qu xácăđnhăđ tr tiăuănhómăthuănhp cao 37
Bng 4.9: Kt qu kimăđnhăđng liên kt khu vcăông Á 39
Bng 4.10: Kt qu kimăđnhăđng liên kt khu vc Nam Á 40
Bng 4.11: Kt qu kimăđnhăđng liên kt nhóm thu nhp cao 40
Bng 4.12: Kt qu kimă đnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={DCPS, GDS,
TRADE, GOV, INF} không dn tiătngătrng GROWTH (ôngăÁ) 42
Bng 4.13: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={GROWTH, GDS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn tiăDCPSă(ôngăÁ) 43
Bng 4.14: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={GROWTH, DCPS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn tiăGDSă(ôngăÁ) 44
Bng 4.15: Kt qu kimă đnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={DCPS, GDS,
TRADE, GOV, INF} không dn tiătngătrng GROWTH (Nam Á) 45
Bng 4.16: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={GROWTH, GDS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn ti DCPS (Nam Á) 46
Bng 4.17: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={GROWTH, DCPS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn ti GDS (Nam Á) 47
Bng 4.18: Kt qu kimă đnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i={DCPS, GDS,
TRADE, GOV, INF} không dn tiătngătrng GROWTH (thu nhp cao) 48
Bng 4.19: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i= {GROWTH, GDS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn ti DCPS (thu nhp cao).49
Bng 4.20: Kt qu kimăđnh Granger vi gi thuyt H
0
: Bin i= {GROWTH, DCPS,
TRADE, GOV, INF} không có mi quan h Granger dn ti GDS (thu nhp cao) . 50
Bng 4.21: Sai s d đoánăphânărưăphngăsaiăcaătngătrng kinh t trong mô hình
VAR vngăôngăÁ 50
Bng 4.22: Sai s d đoánăphânărưăphngăsaiăcaătngătrng kinh t trong mô hình
VAR vùng Nam Á 51
Bng 4.23: Sai s d đoánăphânărưăphngăsaiăcaătngătrng kinh t trong mô hình
VAR nhóm thu nhp cao 52
Bng 4.24: Kt qu tómălc phânărưăphngăsaiăsaiăs d đoánăca tt c các vùng và
nhóm thu nhp. 53
Danh mc ph lc
Ph lc 1: Danh sách 26 qucăgiaăchâuăÁăđc chia theo thu nhp và khu vc
Ph lc 2: Kt qu môăhìnhăVARă(m+d)ăđ tr - phngăphápăSURă ôngăÁ
Ph lc 3: Kt qu môăhìnhăVARă(m+d)ăđ tr - phngăphápăSURă Nam Á
Ph lc 4: Kt qu môăhìnhăVARă(m+d)ăđ tr - phngăphápăSURă nhóm thu nhp
cao
1
TÓM TT
Nghiên cu này cung cp kt qu v mi quan h gia phát trin tàiăchínhă vàă tngă
trng kinh t gia các nhóm quc gia thu nhp trung bình - thpăvàăcao,ăđng thi
cngăxemăxétăđn khía cnhăđa lý ca 26 quc gia châu Á trong khung thi gian t
nmă1985ăđn 2013.ă làm rõ mi quan h gia phát trin tàiăchínhăvàătngătrng
kinh t, tôiăđưăkhaiăthácăbaăcôngăc trong mô hình t hiăquyăvécătăVARăđóălàăphânărưă
phngăsai,ăkimăđnh nhân qu Granger và hàm phn ng xung tng quát. Kt qu
cho thy tn ti mi quan h nhân qu hai chiuăhngătácăđng gia phát trin tài
chính và tngătrng kinh t vùngăôngăÁ.ăNghiênăcuănàyăcngăchoăthy, các thành
phn trong khu vc sn xut vt chtăcngăđóngăvaiătròăquanătrng trong vicătácăđng
đnătngătrng kinh t.
2
CHNGă1:ăGII THIU
1.1. S cn thit vnăđ nghiên cu
Mt nn kinh t phát trin luôn gn lin vi s phát trin ca h thng tài chính. Vai trò
ca s phát trin tài chính th hin qua nhiu khía cnh trong vicăđóngăgópăvàoănn
kinh t nhă xóaă đóiă gim nghèo, toă điu kin thun li và nâng cao hiu qu th
trng tài chính, toăcăhi và kích thích phát trin nn kinh t.
Nhiu nghiên cu gnăđâyăv mi quan h gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh
t đưăchoăthyăđâyălàămt mi quan h nhân qu. Tuy nhiên liăcóăđim khác bit gia
các vùng quc gia vàăcácănhómănc phân loi theo mc thu nhp trong chiuăhng
tácăđng gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t. Vic nm btăđcăxuăhng
vnăđng gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t s rt hu ích trong vic ci
thin h thng tài chínhăcngănhătoăcăhiăthúcăđyătngătrng nn kinh t quc gia
đc bit trong bi cnh hinănay.ăóăcngăchínhălàălíădoătôiăchnăđ tài:”ăMi quan h
gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t: bng chng thc nghim t cácănc
châuăÁ”ăđ nghiên cu.
1.2. Mc tiêu nghiên cu
Nghiên cu này có mcătiêuăchínhănhăsau:
Kimăđnh mi quan h nhân qu gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t gia
các nhóm qucăgiaăchâuăÁăđc phân loiătheoăvùngăđa lý và thu nhp.
Xem xét mcăđ đóngăgópăvàoătngătrng kinh t ca các yu t tài chính và khu vc
sn xut.
1.3. Câu hi nghiên cu
3
a. Chiuăhngătácăđng gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t gia các vùng
quc gia và nhóm quc gia phân loi theo mc thu nhp là mt hay hai chiu?
b. Yu t nào trong phát trin tài chính và khu vc sn xut vt cht gii thích ttăhnă
cho binăđngătngătrng kinh t?
`1.4. Phm vi nghiên cu
Chui d liu t nmă1985-2013ăđc s dngăđ thc hin nghiên cuăđc ly t
World Development Indicator (WDI) 2013 ca Ngân hàng Th gii (World Bank) và
World Economic Outlook Database ca Qu tin t quc T (IMF).ăTrongăđóăb d
liu gm 26 quc gia chia làm hai nhóm phân theo vùng lãnh th châu Á (Nam Á và
ôngăÁ),ăđâyăcngălàăcácăncăđi din cho nhóm thu nhp trung bình ậ thp và mt
nhómănc thu nhpăcaoăđc phân loi theo Ngân hàng Th gii (World Bank).
1.5ăPhngăphápănghiênăcu
đtăđc mc tiêu nghiên cu nêu trên, lunăvnăbtăđu bng nhng lý thuyt và
bng chng thc nghim v mi quan h gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh
t. Phn tip theo trình bày ngun d liuăcngănhăphngăphápănghiênăcuălàmăcăs
cho vicăxácăđnh mi quan h gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t.ăSauăđóă
là kt qu nghiên cuăđnhălng và các chính sách hàm ý t nghiên cu.
4
CHNGă2:ăTNG QUAN CÁC NGHIÊN CUăTRCăÂYăVÀă
KHUNG LÝ THUYT
2.1. Khung lý thuyt
2.1.1. Tngătrng kinh t
Tngătrng kinh t là s giaătngăca tng sn phm quc ni (GDP) hoc tng sn
lng quc gia (GNP) hoc quy mô sn lng qucăgiaătínhăbìnhăquânătrênăđu ngi
(PCI) trong mt thi gian nhtăđnh.
Quy mô ca mt nn kinh t th hin bng tng sn phm quc ni (GDP) hoc tng
sn phm quc gia (GNP), hoc tng sn phmăbìnhăquânăđuăngi hoc thu nhp
bìnhăquânăđuăngi (Per Capita Income, PCI).
Tng sn phm quc ni (Gross Domestic Products, GDP) hay tng sn sn phm
trongănc là giá tr tính bng tin ca tt c sn phm và dch v cuiăcùngăđc sn
xut, to ra trong phm vi mt nn kinh t trong mt thi gian nhtăđnhă(thng là mt
nmătài chính).
Tng sn phm quc gia (Gross National Products, GNP) là giá tr tính bng tin ca
tt c sn phm và dch v cuiăcùngăđc to ra bi công dân mtănc trong mt thi
gian nhtăđnhă (thng là mtă nm).ă Tng sn phm quc dân bng tng sn phm
quc ni cng vi thu nhp ròng.
Tng sn phm bình quânăđuăngi là tng sn phm quc ni chia cho dân s. Tng
thu nhpăbìnhăquânăđuăngi là tng sn phm quc gia chia cho dân s.
Tngătrng kinh t là s giaătngăca GDP hoc GNP hoc thu nhpăbìnhăquânăđu
ngi trong mt thi gian nhtăđnh.ăTng trng kinh t th hin s thayăđi v lng
ca nn kinh t. Tuy vy mt s quc gia, mcăđ btăbìnhăđng kinh t tngăđi
5
cao nên mc dù thu nhpăbìnhăquânăđuăngiăcaoănhngănhiuăngi dân vn sng
trong tình trng nghèo kh.
Phát trin kinh t mang ýăngha rngăhnătngătrng kinh t. Nó bao gmătngătrng
kinh t cùng vi nhngăthayăđi v cht ca nn kinh t (nhăphúcăli xã hi, tui th,
v.v.) và nhngăthayăđi v căcu kinh t (gim t trng ca khu vcăsăkhai,ătngăt
trng ca khu vc ch to và dch v). Phát trin kinh t là mt quá trình hoàn thin v
mi mt ca nn kinh t bao gm kinh t, xã hi,ămôiătrng, th ch trong mt thi
gian nhtăđnh nhmăđm bo rngăGDPăcaoăhnăđngănghaăvi mcăđ hnh phúc
hn.
* Các mô hình tng trng kinh t:
a) Mô hình c đin
că hìnhă thànhă cáchă đâyă 200ă nmă bi Adam Smith và Ricardo, mô hình này có
nhng niădungăcnăbn sau:
Yu t căbn caătngătrng kinh t làăđtăđai,ălaoăđng và vn. Trong ba yu t trên
thìăđtăđaiălàăyu t quan trng nht, là gii hn ca s tngătrng.
Phân chia xã hiăthànhă3ănhómăngi:ăđa ch,ătăbn và công nhân. S phân phi thu
nhp ca ba nhóm này ph thuc vào quyn s hu ca h đi vi các yu t sn xut.
a ch cóăđt thì nhnăđaătô,ătăbn có vn thì nhn li nhun, công nhân có sc lao
đng thì nhn tin công. Cách phân phiănàyăđc h cho là hp lý. Vy, thu nhp xã
hi = đa tô + li nhun + tin công.
Trongă3ănhómăngiănày,ăthìănhàătăbn gi vai trò quan trng trong c sn xut, tích
lu và phân phi. H đng ra t chc sn xut, giành li mt phn li nhunăđ tích lu
và ch đng trong quá trình phân phi.
6
Các nhà kinh t hc c đin còn cho rng, hotăđng ca các ch th kinh t b chi phi
bi bàn tay vô hình-căch th trng, ph nhn vai trò caănhàănc, cho rngăđâyălàă
cn tr cho phát trin kinh t.
b) Mô hình ca Các-Mác
Theo Mác, các yu t tácăđngăđnătngătrng kinh t làăđtăđai,ălaoăđng, vn, tin b
kăthut.
Mácăđc bităquanătâmăđn vai trò caălaoăđng trong quá trình to ra giá tr thngăd.ă
Theo Mác, scălaoăđngăđi viănhàătăbn là mt loiăhàngăhoáăđc bit. Trong quá
trìnhănhàătăbn s dngălaoăđng, hàng hoá scălaoăđng to ra giá tr lnăhnăgiáătr
bn thân nó, giá tr đóăbng giá tr scălaoăđng dành cho bnăthânăngiălaoăđng,
cng vi giá tr thngădădànhăchoătăbnăvàăđa ch.
V yu t vn và tin b kăthut, Mác cho rng mcăđíchăcaăcácănhàătăbnălàătngă
giá tr thngăd,ătuyănhiên,ăvicătngăscălaoăđngăcăbp ca ngi công nhân cn da
vào ci tinăkăthut. Tin b kăthutălàmătngăs máy móc và dng c laoăđng,ănghaă
là cu to huăcăcaătăbnăC/Văcóăxuăhngătngălên.ăDoăđó,ăcácănhàătăbn cn
nhiu tin vnăhnăđ mua máy móc, trang thit b, ng dng công ngh mi. Cách duy
nhtăđ gia tngăvn là tit kim. Vì vy,ăcácănhàătăbn chia giá tr thngădăraăhaiă
phn: mt phnăđ tiêu dùng, mt phn tích lu phát trin sn xut.ăóălàănguyênălýă
tích lu ca ch nghaătăbn.
Cngănhăcácănhàăkinhăt hc c đin, Mác cho rng khu vc sn xut ra ca ci vt
cht cho xã hi gmă3ănhóm:ăđa ch,ătăbn,ăcôngănhân.ăTngăng, thu nhp ca h
làăđa tô, li nhun và tin công. Tuy nhiên, s phân phi này mang tính bóc lt: thc
cht là 2 giai cp: bóc lt và b bóc lt.
7
Các nhà kinh t trc Mác ch phân bit rõ hai thuc tính có mâu thun ca hàng hoá:
Giá tr s dng và giá tr traoăđi. Trái li, Mác khngăđnh rng hàng hoá là s thng
nht bin chng ca hai mt: giá tr s dng và giá tr.ăMácălàăngiăđuătiênăđaăraă
tính hai mt caălaoăđng sn xut hàng hoá và xây dng lý lun v tăbn bt bin,ătă
bn kh bin, hoàn thin vicăphânăchiaătăbn sn xutăthànhătăbn c đnhăvàătăbn
luăđng.
V mt giá tr:ăMácăđưăphânăchiaăsn phm xã hi thành 3 phn c + v + m,ătrênăcăs
đó,ăMácăcho rng:
Tng sn phm xã hi = c + v + m
Tng thu nhp quc dân = v + m
C:ătăbn bt bin
V:ătăbn kh bin
M: giá tr thngăd
V mt hin vt, Mác chia làm hai khu vc:
Khu vc 1: sn xutăraătăliu sn xut
Khu vc 2: sn xutăraătăliu tiêu dùng
V quan h cung cu và vai trò caănhàănc: trong khi phân tích chu kì kinh doanh và
khng hong kinh t ca ch nghaătăbn, Mác cho rng, khng hong tha do thiu
s cu tiêu th,ăđâyălàăbiu hin ca mc tin công gim và mc tiêu dùng ca cá nhân
nhà tăbnăcngăgim vì khát vngătngătíchălu. Mun gii thoát khi khng hong,
nhàănc phi có nhng bin pháp kích cu nn kinh t.
8
Nhăvy,ăMácăđưăđt nn tngăđuătiênăchoăxácăđnh vai trò caănhàăncătrongăđiu
tit cung cu kinh t
c) Mô hình tân c đin v tngătrng kinh t
Vào cui th k 19, cùng vi s tin b ca khoa hc và công ngh,ătrng phái kinh t
tân c đinăraăđi. Bên cnh mt s quanăđim v tngătrng kinh t tngăđng cùng
trng phái c đinănhăs t điu tit ca bàn tay vô hình, mô hình này có các quan
đim mi sau:
i vi các ngun lc v tngătrng kinh t, mô hình nhn mnhăvaiătròăđc bit quan
trng ca vn. T đóăh đaăraăhaiăkháiănim:
Phát trin kinh t theo chiuăsâu:ătngătrng da vào s giaătngăs lng vn cho mt
đnăv laoăđng.
Phát trin kinh t theo chiu rng:ătngătrng da vào s giaătngăvnătngăng vi
s giaătngălaoăđng.
ch quan h giaăgiaătngăsn phmăvàătngăđu vào, h s dng hàm sn xut Cobb
Douglass Y = F(k,l,r,t)
Sau khi bin đi, Cobb-Douglass thit lp mi quan h theo tcă đ tngătrng các
bin s: g = t + ak + bl + cr
Trongăđó:
G: tcăđ tngătrng GDP
K,l,r: tcăđ tngăca các yu t đu vào: vn,ălaoăđng, tài nguyên
T phnădăcònăli, phnăánhătácăđng khoa hcăkăthut
9
A, b, c: các h s, phn ánh t trng ca các yu t đu vào trong tng sn phm:
a+b+c=1
d) Mô hình ca Keynes v tngătrng kinh t
Nhn mnh vai trò ca tng cuătrongăxácăđnh snălng ca nn kinh t: sau khi phân
tíchăcácăxuăhng binăđi ca tiêu dùng, tit kim,ăđuăt,ăvàănhăhng ca chúng
đn tng cu, khngăđnh cn thc hin nhiu binăphápăđ nâng cao tng cu và vic
làm trong xã hi.
Nhn mnhăvaiătròăđiu tit caănhàănc thông qua các chính sách kinh t. Nhng
chínhăsáchălàmătngătiêuădùng:ătácăđng vào tng cuănh:ăs dngăngânăsáchănhàănc
đ kíchăthíchăđuătăthôngăquaăcácăđnăđt hàng caănhàănc và tr cp vn cho các
doanh nghip, gim lãi sutăngânăhàngăđ khuynăkhíchăđuăt,ăđánhăgiáăcaoăvaiătròăca
h thng thu, công tráiănhàăncăđ b sungăngânăsách,ătngăđuătăcaănhàănc vào
các công trình công cng và mt s bin pháp h tr khácăkhiăđuătătănhânăgim sút.
Phát trinătătng ca Keynes, vào nhngănmă40ăca th k 20, hai nhà kinh t hc là
Harod ngui Anh và Domară ngiă Mă đaă raă môă hìnhă xemă xétă mi quan h tngă
trng vi các nhu cu v vn G = S/K = I/K
Trongăđó:
G: tcăđ tngătrng
S: t l tit kim
I: t l đuăt
K: h s ICOR: h s giaătngătăbn- đu ra
10
H s ICOR phnăánhătrìnhăđ kăthut ca sn xut và là s đoănngălc sn xut ca
đuătă(đ tngă1ăđng tng sn phm cnăkăđng vn)
e)ăMôăhìnhătngătrng kinh t hinăđi ca P.A. Samuelson-hn hp
Sau mt thi gian áp dng mô hình kinh t ch huy ca Keynes, quá nhn mnh ti vai
trò bàn tay hu hình caănhàănc thông qua các chính sách kinh t vămô,ăhn ch bàn
tay vô hình, to tr ngiăchoăquáătrìnhătngătrng. Các nhà kinh t hc caătrng phái
hn hp ng h vic xây dng mt nn kinh t hn hp. Trên thc t, hu ht các quc
gia trên th giiăđu áp dng mô hình kinh t hn hp nhng mcăđ khác nhau, vì
th,ăđâyăđcăcoiălàămôăhìnhătngătrng kinh t hinăđi, niădungăcăbn ca nó là:
Ging mô hình ca Keynes, quan nim s cân bng ca kinh t xácăđnh ti giao đim
tng cung và tng cu
Thng nht vi mô hình kinh t tân c đin, mô hình kinh t hc hinăđi cho rng,
tng mc cung ca nn kinh t đcăxácăđnh bi các yu t đu vào ca quá trình sn
xut,ăđóălàătàiănguyên,ălaoăđng, vn, khoa hc công ngh. Thng nht vi kiu phân
tích ca hàm sn xut Cobb-Douglass v s tácă đng ca các yu t trên viă tngă
trng.
Các nhà kinh t hc hinăđiăcngăthng nht vi mô hình Harrod-Domar v vai trò tit
kim và vnăđuătătrongătngătrng kinh t.
Chính vì th, nhiuăngi cho rng mô hình kinh t hn hp là s xích li gn nhau ca
hc thuyt kinh t tân c đin và hc thuyt kinh t ca Keynes.
*o lng tng trng kinh t
đoălngătngătrng kinh t có th dùng mcătngătrng tuytăđi, tcăđ tngă
trng kinh t hoc tcăđ tngătrngăbìnhăquânăhàngănmătrongămtăgiaiăđon.
11
Mcătngătrng tuytăđi là mc chênh lch quy mô kinh t gia hai k cn so sánh.
Tcăđ tngătrng kinh t đc tính bng cách ly chênh lch gia quy mô kinh t k
hin ti so vi quy mô kinh t k trc chia cho quy mô kinh t k trc. Tcăđ tngă
trng kinh t đc th hin bngăđnăv %.
Biu din bng toán hc, s có công thc:
y = dY/Y × 100(%),
trongăđóăYălàăquy mô ca nn kinh t, và y là tcăđ tngătrng. Nu quy mô kinh t
đcăđoăbngăGDPă(hayăGNP)ădanhăngha,ăthìăs có tcăđ tngătrng GDP (hoc
GNP)ădanhăngha.ăCònănu quy mô kinh t đcăđoăbng GDP (hay GNP) thc t, thì
s có tcăđ tngătrng GDP (hay GNP) thc t.ăThôngăthng,ătngătrng kinh t
dùng ch tiêu thc t hnălàăcácăch tiêuădanhăngha.
2.1.2. Phát trin tài chính
Theo King và Levine (2004), s phát trin tài chính có th đcăđnhănghaănhămt s
ci tin v chtălng trong 5 chcănngăchínhăcaătàiăchính,ăđóălà:
(a) to ra và x lý thông tin v kh nngăđuătăvàăphânăb ngun vn da vào
vicăđnh giá;
(b) kim soát các cá nhân và công ty sau khi phân b ngunăđuăt;
(c) toăđiu kin cho giao dch, s đaădng và qun tr ri ro;
(d)ăhuyăđng và gp khon tit kim;
(e) toăđiu kin thun li cho vicătraoăđi hàng hóa, dch v và công c tài
chính.
12
Phát trin tài chính và s hìnhăthànhăcăs h tngăliênăquanăđn trung gian tài chính
toăđiu kin cho vic gim thiu s bt cân xng v thôngătin,ănghaălà,ăxácăđnh cung
và cu ngun lc giaănhàăđuătăvàăngiăđiăvay,ăvàăvìăvyăgiaătngăli sut thc ca
vnăvàănngăsut kinh t. Các công ty ph thuc nhiu vào vnăbênăngoàiăhnălàăvn
ni b thng là nhngăđnăv hng li nhiu nht t trung gian tài chính và s phát
trin tài chính. Khi không có trung gian tài chính- làm gimăđiă s bt cân xng v
thông tin - thì chi phí y quyn ậ tác nghipălàmă giaătngăchiăphíăvayă mn t bên
ngoài.
Vai trò ca trung gian tài chính và phát trin tài chính có th đcătómălcănhăsau:ăs
huyăđng và thu hút tin tit kimăchoăđuăt,ăvàăs phân b vn cho các d án có li
tc k vngăcaoăhn,ănhăvy khuynăkhíchănngăsutăcaoăhn.
Mc dù mi cu phn ca phát trin tài chính có th không làm gimăđc chi phí giao
dchăcóăliênăquan,ănhng khi mc phát trinătàiăchínhăvt quá mtăngng nàoăđóăcó
th đóngăgópăvàoăs gim thiu chi phí giao dch trong h thngătàiăchính,ăthúcăđyăđi
mi sn phmătàiăchínhăvàăgiaătngătngătrng kinh t (Pagano, 1993).
TheoăKingăvàăLevineă(2005),ăthcăđoăv phát trin tàiăchínhăđu tiên cn nhcăđnăđóă
là phnătrmătínădng cung cp cho khu vcătănhânătrênătng GDP. Ch s này th
hin mcăđ đuătăniăđa,ădoăđóănu ch s này càng cao không ch th hin mcăđu
tăniăđa càng cao mà còn th hin h thng tài chính phát trinăcao.ăThcăđoătip
theoăđóălàăphnătrmăcungătin M1, M2 hoc M3 trên tng GDP. Ch s nàyăđoălng
đ sâu tài chính. T s này càng cao th hin mcăđ hiu qu ca h thng ngân hàng
đng thi phn nhăđc mcăđ phát trin cao ca h thng tài chính. Theo Pagano
(1993), t l tit kim qucăgiaătrênăGDPăcngălàămt ch s rt quan trngăđoălng
mcăđ phát trin tài chính. T s này cho thy kh nngăchuyn tit kimăsangăđuăt,ă
doăđóănu t l tit kim càng cao cho thy kh nngăchuynăđuătăcàngăcaoăt đóănh
hng tích ccăđn nn kinh t.
13
2.1.3. Mi quan h gia phát trinătƠiăchínhăvƠătngătrng kinh t
2.1.3.1. Phát trinătƠiăchínhăvƠătngătrng kinh t
óngăgópătíchăcc mà h thng tài chính có th thc hinăđi vi quá trình phát trin
kinh t ph thuc vào vic thit k và vn hành h thng tài chính và nhiu yu t khác
na, nh Hermesă vàă Lenskinkă (2000,ă trangă 509)ă đưă lp lun. Vic chn la c cu
mang tính t chc và th ch c th cngăto ra mt tp hp mong mun các chcănngă
qun lý và giám sát ca chính ph hay các t chc công cng. Tuy nhiên, mt h thng
tài chính t bn thân nó không th toăraătngătrng và phát trin kinh t. Nhiu khía
cnh ca s vn hành hiu qu đcăđt ra đ nhm s dng vn mt cách hiu qu
làm li cho xã hi. Vai trò ca bo him tin gi và qun lý ri ro tài chính các cp
trung gian tài chính khác nhau là mt trong nhng yêu cuăđó.ăNgoàiăra,ăvaiătròăca bt
cân xng thông tin vn luôn tn ti, mc dù nó có s thayăđi trong hình thc, ngay c
vi các th ch tài chính vn hành hu hiu. Kinh nghim ca mt s nn kinh t
chuynăđi cho ta thy nhngăđc trng nh vy. Các vnăđ v riăroăđoăđc và chn
la bt li dng nh vn tn ti trong nhiu trng hp. Nh Hermes và Lensink
(2000)ăđưălu ý, h thng ngân hàng ti mt s nc b làm suy yu bi hu qu ca
các danh mc n xu hin hu t trcăvàăcóăcácăđng c mnh m hn trong vic
thc hin các hành vi ri ro quá mc. Khi không có mt nn tng ngun lc vng
mnh ca chính ph hay bt c cu cánh cho vay cui cùng nào khác, s yu kém ca
h thng tài chính toăđiu kin cho tácăđng ca các ngoi tác tiêu ccăđn phn còn
li ca h thng kinh t.
Tcăđ tíchălyăvn và hiu qu s dng vnăđcătngăcng bi s phát trin ca các
dch v tài chính (King và Levine, 1993a). Nhiu nghiên cu thc nghim quan trng
đưăđc thc hin trong thp niên 1990. Trong s cácăđcătrngăquanătrng ca phát
trinătàiăchínhăđc kho sát trong mt s ít các nghiên cu v đóngăgópăcaăchúngăđn
tcăđ tngătrngălà:ăđ ln ca khu vcătrungăgianătàiăchínhătngăđi so vi GDP;
14
vaiătròătngăđi ca các ngân hàng so viăngânăhàngătrungăng;ăt l ca phân b tín
dngăđn khu vcătănhânăsoăvi GDP; và t trng ca tín dngăđc phân b cho khu
vcătănhânătrongătng tín dng (King và Levine, 1993a).
Phát trinătàiăchínhăđưăđcăđánhă giáănhălàămt yu t quan trng caătngătrng
kinh t và nhng binăđi ca nó giaăcácănc. S ph thuc có th không phi là
tuyn tính và có th có các mcăngng tùy theo tngănc c th đi vi mi tngă
quan thun gia phát trinătàiăchínhăvàătngătrng kinh t.
2.1.3.2. Phát trin tài chính, phân phi thu nhpăvƠăxóaăđóiăgim nghèo
Mi quan h gia phát trin tài chính và phân phi thu nhp th hin gián tip qua vic
phân phi thu nhp có th nhăhngăđn quytăđnh tit kim, phân b ngun vn,
thúcăđyăđi mi và các chính sách công.
Các lý thuyt cho thy s tranh cãi v mi quan h tài chính, phân phi thu nhp và
xóaăđóiăgim nghèo. Mt s lý thuyt cho rng phát trin các trung gian tài chính s to
ra mt nhă hngă khôngăcânăđiăđn tng lp nghèo. Banerjee và Newman (1993),
Galor và Zeira (1993) và Aghion và Bolton (1997) cho rng bt cân xng thông tin to
ra nhng hn ch tín dngăđiuă nàyă cóătácă đngă đn nhng ngi nghèo bi vì h
khôngăcóăđ ngun lcăđ tài tr cho nhng d án ca chính h, hoc là cm c đ có
th tip cn tín dng ngân hàng. Nhng hn ch tín dng này làm gim c hiăđu t
ca nhng ngi nghèo. Trong khi nhng hn ch tín dng này có th làm chm tngă
trng bi vì không tiăuăhóaăđc vic s dng vn, thì mt h thng tài chính có
chcănngănghèoănànăcngăs to ra bt cân xng thu nhp cao hn vì hn ch cung cp
vn cho nhng công ty tài chính kém. Bng cách gim bt chi phí thông tin và giao
dch, t đóăchoăphépăcácădoanhănghip có th tip cnăđc ngun tài tr bên ngoài,
phát trin tài chính giúp ci thin vic phân b vn, to ra nhăhng lnăđnăngi
nghèo. Trên mt mcăđ tngăquanăhn,ămt vài lý thuyt kinh t chính tr cho rng h