Mối quan hệ phi tuyến giữa tỷ giá hối đoái thực hiệu lực với các yếu tố kinh tế cơ bản. Bằng chứng thực nghiệm tại Việt Nam và Indonesia Luận văn thạc sĩ

BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH





NGUYNăTHăTỊNH



MIăQUANăHăPHIăTUYNăGIAăTăGIỄăHIăOỄIăTHCă
HIUăLCăVIăCỄCăYUăTăKINHăTăCăBN.ăBNGăCHNGă
THCăNGHIMăTIăVITăNAMăVẨăINDONESIA





LUNăVNăTHCăSăKINHăT

TP.HăCHệăMINH,ăNMă2014


BăGIỄOăDCăVẨăẨOăTO
TRNGăIăHCăKINHăTăTHẨNHăPHăHăCHệăMINH





NGUYNăTHăTỊNH



MIăQUANăHăPHIăTUYNăGIAăTăGIỄăHIăOỄIăTHCă
HIUăLCăVIăCỄCăYUăTăKINHăTăCăBN.ăBNGăCHNGă
THCăNGHIMăTIăVITăNAMăVẨăINDONESIA


Chuyên ngành : Tài chính ngân hàng
Mƣăs:ă60340201


LUNăVNăTHCăSăKINHăT



Ngiăhngădnăkhoaăhc:ăPGS.TSăNguynăThăLiênăHoa

TP.HăCHệăMINH,ăNMă2014


LIăCAMăOAN

Lun vn đc thc hin xut phát t nhu cu hc tp và nghiên cu ca
tác gi. Ni dng lun vn đc vit da vào các nghiên cu và tài liu đc trích
dn c th và hoàn toàn minh bch. Các d liu tính toán đc da trên d liu
đáng tin cy. Tác gi cam kt không sao chép ni dung các nghiên cu khác.


Tác gi lun vn
Nguyn Th Tình

MC LC


Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các t vit tt
Danh mc các bng biu
Danh mc các biu đ
Tóm lc 1
CHNG 1: GII THIU 2
1.1 Lý do chn đ tài 2
1.2 S cn thit ca đ tài 3
1.3 Mc tiêu nghiên cu 3
1.4 Phng pháp nghiên cu 4
1.5 Phm vi nghiên cu 5
1.6 D liu nghiên cu 5
1.7 B cc bài nghiên cu 5
CHNG 2: TNG QUAN VÀ CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V
MI QUAN H GIA TGH THC HIU LC VÀ CÁC YU T KINH T
C BN 7
2.1. Mi quan h gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn 7


2.2. Nhng nghiên cu tiêu biu v mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái vƠ
các yu t kinh t c bn trong thi gian gn đơy 12
2.2.1. Nghiên cu ca Ma and Kanas (2000) “ Testing for a nonlinear relationship
among fundamentals and exchange rates in ERM” 12

2.2.2. Nghiên cu ca Grauwe vƠ Vansteenkiste (2006) “Exchange rates and
Fundamentals: A Non ậ Linear Relationship” 13
2.2.3. . Nghiên cu ca Tang vƠ Zhou (2013) “Nonlinear relationship between the
real exchange rate and economic fundamentals: Evidence from China and Korea” 15
CHNG 3: D LIU VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CU 18
3.1. D liu nghiên cu 18
3.2. Mô hình nghiên cu. 19
3.2.1. Mô hình tng quát 19
3.2.2. Thut Toán ACE (Alternating conditional expectation) 21
3.2.3. Kim đnh đng liên kt ARDL (Autoregressive Distributed Lag) 23
3.2.4. Tin trình kim đnh 25
3.3. Xây dng các bin trong mô hình 26
3.3.1. T giá thc hiu lc ậ t giá thc đa phng (REER ậ Real Effective
Exchange Rate). 27
3.3.2. Chênh lch trong nng sut ( PROD ậ Difference in Productivity) 28
3.3.3. T l mu dch ( TOT ậ Term Of Trade) 29
3.3.4. Chi tiêu chính ph ( GEXP ậ Government Expenditure) 30
3.3.5.  m ca nn kinh t (OPEN ậ Openness of economy) 31
3.3.6 Tài sn nc ngoài ròng (NFA ậ Net Foreign Assets) 33


CHNG 4: KIM NH MI QUAN H GIA TGH THC HIU LC
VÀ CÁC YU T KINH T C BN  VIT NAM VÀ INDONESIA GIAI
ON 2000 ậ 2013 35
4.1. Tin trình kim đnh và kt qu 35
4.1.1 Kim đnh s liu gc ban đu 35
4.1.2 Chuyn đi d liu 40
4.1.3 Kim đnh s liu sau khi chuyn đi 43
4.2. Kt qu hi quy 48
4.2.1 Kim đnh s phù hp ca mô hình 48

4.2.2 Kt qu hi quy Vit Nam 51
4.2.3 Kt qu hi quy Indonesia 53
4.4 H s co giãn 55
CHNG 5: KT LUN 60
HN CH VÀ HNG M RNG NGHIÊN CU 61
TÀI LIU THAM KHO
PH LC









DANH MC CÁC BNG BIU
Bng 4.1.1.a: Kt qu kim đnh ADF test cho các bin gc (Vit Nam) 35
Bng 4.1.1.b:Kt qu kim đnh ADF test cho các bin gc (Indonesia) 36
Bng 4.1.1.c: Bng kt qu c lng mô hình ARDL cho các bin gc
(Vit Nam) 38
Bng 4.1.1.d: Kt qu kim đnh Wald test cho các bin gc (Vit Nam) 38
Bng 4.1.1.e: Bng kt qu c lng mô hình ARDL cho các bin gc
(Indonesia) 39
Bng 4.1.1.6: Kt qu kim đnh Wald test cho các bin gc (Indonesia) 39
Bng 4.1.3.a: Kt qu kim đnh ADF các chui bin chuyn đi (Vit Nam) 43
Bng 4.1.3.b: Kt qu kim đnh ADF các chui bin sau khi chuyn đi
(Indonesia) .44
Bng 4.1.3.c: Kt qu kim đnh ARDL cho các bin sau khi chuyn đi(Vit
Nam) .46

Bng 4.1.3.d: Kt qu kim đnh Wald test cho các bin chuyn đi (Vit Nam) 46
Bng 4.1.3.e: Kt qu kim đnh ARDL cho các bin sau khi chuyn
đi(Indonesia) 47
Bng 4.1.3.f: Kt qu kim đnh Wald test cho các bin chuyn đi (Indonesia) 47
Bng 4.2.1.a: Kt qu kim đnh s phù hp ca mô hình 48
Bng 4.2.2.a: Kt qu c lng các bin sau khi chuyn đi (Vit Nam) 51
Bng 4.2.2.b: Kt qu c lng reer và các bin sau khi chuyn đi (Vit Nam) .52
Bng 4.2.3.a: Kt qu c lng các bin sau khi chuyn đi (Indonesia) 53
Bng 4.2.3.b: Kt qu c lng reer và các bin sau khi chuyn đi (Indonesia) .54
Bng 4.4.a: Kt qu h s co giãn ca bin reer vi bin khác ti phân v 12


(Vit Nam) …56
Bng 4.4.b: Kt qu h s co giãn ca bin reer vi bin còn li ti phân v 12
(Indonesia) 56

DANH MC CÁC BIUă

Biu đ 4.1.2.a: Biu đ phân tán các bin trc và sau khi chuyn đi (Vit
Nam) 41
Biu đ 4.1.2.b: Biu đ phân tán các bin trc và sau khi chuyn đi
(Indonesia) 42
Biu đ 4.2.1.a: Kt qu kim đnh CUSUM và CUSUMQ mô hình ARDL
(3;4;4;0;4;0) (Vit Nam) 49
Biu đ 4.2.1.b: Kt qu kim đnh CUSUM và CUSUMQ mô hình ARDL
(1;0;3;3;0;2) (Indonesia) 49
Biu đ 4.2.1.c: Kt qu kim đnh CUSUM và CUSUMQ mô hình ARDL
(0;0;4;4;4;1) (Vit Nam) 50
Biu đ 4.2.1.d: Kt qu kim đnh CUSUM và CUSUMQ mô hình ARDL
(1;0;3;3;2;3) (Indonesia) 50

DANH MC CÁC T VIT TT


Ký hiu
Thut ng
Gii thích
ACE
Alternating conditional
expectation

ARDL
Autoregressive Distributed Lag

REER
Real Effective Exchange Rate
T giá hi đoái thc hiu
lc
PROD
Difference in Productivity
Chênh lch trong nng sut
TOT
Term Of Trade

T l mu dch
OPEN
Openness of economy
 m ca nn kinh t
GEXP
Government Expenditure
Chi tiêu chính ph
NFA
Net Foreign Assets
Tài sn nc ngoài ròng
TGH
Exchange rates
T giá hi đoái


- 1 -

TÓM TT

Lun vn nghiên cu mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái thc hiu
lc ca hai đng tin (Vit Nam ng vƠ Indonesia Rupiah) vƠ các yu t kinh t
c bn. D liu s dng cho nghiên cu đc ly t Q1.2000 ậ Q4.2013.
Mô hình vƠ lý lun trong nghiên cu da theo nghiên cu ca Xiaolei
Tang vƠ Jizhong Zhou (2013). Tác gi s dng thut toán ACE (Alternating
conditional expectations) đ tìm ra mi quan h phi tuyn tim n gia t giá hi
đoái thc vƠ các yu t kinh t c bn gm: Chênh lch trong nng sut, t l mu
dch, tƠi sn nc ngoƠi ròng, đ m thng mi vƠ chi tiêu ca chính ph. Kt
qu kim đnh cho thy rng tn ti mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái
thc hiu lc vi các yu t kinh t c bn  hai quc gia Vit Nam vƠ Indonesia.
Kt hp c lng mô hình cùng vi vic phơn tích thc trng nn kinh t

ca Vit Nam, Indonesia đng thi so sánh kt qu mô hình ca hai nc đ đa
ra nhn xét v tác đng ca t giá trong nn kinh t Vit Nam vƠ Indonesia.


- 2 -

CHNGă1:
GIIăTHIU

1.1ăLỦădoăchnăđătƠi
Hin nay, xu hng quc t hoá vƠ toƠn cu hoá đang din ra ht sc sơu
sc trên phm vi toƠn Th Gii. Mt hot đng có tính cht quan trng trong quá
trình hi nhp kinh t lƠ ngoi thng. S thƠnh công hay tht bi ca mt quc
gia v chính sách ngoi thng đc quyt đnh bi ch đ t giá hi đoái.
T giá hi đoái c th lƠ t giá thc hiu lc (REER) luôn lƠ ch s quan
trng trong nn kinh t mi quc gia, nó gn lin vi hot đng giao thng quc
t, các quyt đu t vƠ tƠi tr. T giá hi đoái thc nh hng đn cán cơn thanh
toán, quá trình sn xut, xut nhp khu ca mt quc gia. Hn na t giá hi
đoái thc còn nh hng đn các chính sách tin t ca quc gia. Do đó, các nhƠ
hoch đnh chính sách cn phi nm bt mt cách rõ rƠng v tình hình bin đng
t giá đ đa ra các chính sách đi ni vƠ đi ngoi phù hp, thúc đy nn kinh t
phát trin, cng nh dn dt nn kinh t vt qua các giai đon khó khn. Tuy
nhiên, t giá hi đoái vƠ th trng ngoi hi lƠ nhng vn đ ht sc phc tp vƠ
không phi lúc nƠo nhng chính sách t giá ca các quc gia cng có th đem li
thƠnh công nh mong đi. Chúng ta không th quên đc s can thip bt thƠnh
ca 15 ngơn hƠng Trung ng trc s sp đ ca h thng t giá hi đoái 
Chơu Ểu nhng nm 90; S phá giá bt ng ca đng bng Anh (9/1992) trc s
tn công ca nhng k đu c, mc dù đƣ có s can thip tích cc ca ngơn hƠng
TW c vƠ Anh vi khi lng 15 t Bng Anh; Hay hai s kin lƠm rung
chuyn th gii ch trong mt thi gian ngn. ó lƠ s khng hong ca đng Pê-

sô(Mexico ậ 12/1994) vƠ s mt giá k lc trong nm 1995, ri li lên giá mt
cách đt bin ca đng USD nm 1996. T nhng tht bi trong vic thc hin
các chính sách liên quan đn t giá hi đoái, các nhƠ kinh t luôn luôn tìm kim
- 3 -

các nhơn t nh hng đn t giá hi đoái vƠ mi quan h gia các nhơn t vi t
giá hi đoái thc nhm có th tìm ra đc chính sách tác đng đn t giá hi đoái
mt cách hiu qu nht cho mi quc gia. Tuy nhiên, vic nghiên cu các yu t
kinh t tác đng đn t giá hi đoái cng không phi d dƠng. Trong khi các tƠi
liu hc tp cho rng mi quan h gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t lƠ mt
mi quan h tuyn tính thì nghiên cu ca Meese and Rogoff (1991) đƣ cho thy
s tht bi ca mô hình tuyn tính trong vic gii thích mi quan h nƠy. T đơy
có rt nhiu nghiên cu ca các tác gi đ tìm hiu mi quan h phi tuyn gia t
giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn. Nhng đn gn đơy mi quan h nƠy
vn lƠ cơu hi m. Chính vì l đó, tác gi thc hin đ tƠi nghiên cu “Mi quan
h phi tuyn gia t giá hi đoái thc vƠ các yu t kinh t c bn bng chng
thc nghim ti Vit Nam vƠ Indonesia” phn nƠo có th tìm ra mi quan h gia
t giá hi đoái thc hiu lc vƠ các yu t kinh t c bn tr li cho cơu hi đang
b ng .

1.2ăSăcnăthităcaăđătƠi:
Mi quc gia mun có đc chính sách t giá hi đoái hu hiu nht đu
cn phi tìm hiu các yu t c bn nƠo trong nn kinh t tác đng đn s thay
đi ca t giá hi đoái thc đng thi các nhơn t nƠy nh hng nh th nƠo
cng cn đc xem xét vì khi mt chính sách t giá đc đ ra nó s chu tác
đng rt ln t các nhơn t trong nn kinh t. Nu không d đoán đc xu hng
tác đng ca các nhơn t trong nn kinh t có th lƠm cho chính sách t giá tht
bi. Vì vy nghiên cu tác đng ca các yu t kinh t c bn đn t giá hi đoái
thc lƠ rt quan trng.

1.3ăMcătiêuănghiênăcu:
Phng pháp nghiên cu vƠ mô hình nghiên nƠo dùng đ kim đnh mi
quan h phi tuyn gia t giá hi đoái thc vƠ các yu t kinh t c bn?
- 4 -

Mi quan h gia t giá hi đoái thc vƠ các yu t kinh t c bn cng
nh mc đ nh hng cng nh chiu hng tác đng ca tng yu t kinh t c
bn lên t giá hi đoái thc hiu lc nh th nƠo?

1.4ăPhngăphápănghiênăcu:
Phơn tích đnh lng đ nhn thy đc mi quan h phi tuyn gia t giá
thc đa phng vƠ các yu t kinh t c bn ti Vit Nam vƠ Indonesia bng mô
hình ARDL theo tun t:
Trc tiên tác gi s dng kim đnh nghim đn v ADF test đ kim
đnh tính dng ca các bin gc. Nu kt qu kim đnh cho thy các bin lƠ hn
hp các chui dng  sai phơn bc 0 vƠ sai phơn bc 1 thì mô hình nghiên cu
đc s dng phù hp nht trong trng hp nƠy lƠ mô hình ARDL .
Áp dng mô hình ARDL đ kim đnh tính đng liên kt vƠ c lng
phng trình đng liên kt gia t giá thc hiu lc đa phng vƠ các yu t kinh
t c bn. Nu không tìm thy mi quan h đng liên kt tuyn tính gia các bin
thì chuyn sang kim đnh mi quan h phi tuyn gia các bin.  thc hin
kim đnh mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái thc hiu lc vƠ các yu t
kinh t c bn tác gi tin hƠnh bin đi bin bng thut toán ACE đ gii quyt
vn đ hi quy các bin khi mi quan h ca chúng không phi lƠ tuyn tính đ
h tr cho vic chy mô hình ARDL.
S dng mô hình ARDL kim đnh mi quan h đng liên kt ca các bin
sau khi chyn đi. Nu tn ti mi quan h đng liên kt tuyn tính gia các bin
sau chuyn đi thì tác gi kt lun có tn ti mi quan h phi tuyn gia các bin
gc. Tc lƠ t giá hi đoái thc hiu lc có quan h phi tuyn vi các yu t kinh
t c bn.

Tác gi tin hƠnh kim đnh s phù hp ca mô hình bng mt s kim
đnh gm: kim đnh Breusch - Pagan đ kim đnh phng sai thay đi ca mô
hình, kim đnh Breuch ậ Godfrey đ kim đnh t tng quan ca mô hình, kim
- 5 -

đnh Cusum vƠ Cusum of Square đ kim tra s n đnh ca mô hình nghiên cu,
kim đnh s phù hp ca ca dng hƠm bng kim đnh Ramsey.
Tác gi tin hƠnh tính h s co giƣn ca bin reer vi các bin còn li đ
tìm mc đ tác đng cng nh chiu hng tác đng ca các bin ti bin reer
trong thi k nghiên cu.

1.5ăPhmăviănghiênăcu:
Tác gi nghiên cu mi quan h gia t giá hi đoái thc hiu lc vƠ các
yu t kinh t c bn ti hai quc gia Vit Nam vƠ Indonesia đ tìm ra mi quan
h phi tuyn gia chúng. ng thi tác gi cng nghiên cu chiu hng tác
đng cng nh mc đ tác đng ca tng yu t kinh t c bn đc la chn lên
t giá hi đoái thc hiu lc ca hai đng tin VND vƠ IDR ti hai th trng.
Trong đó, các yu t kinh t c bn đc tác gi la chn gm: PROD ( chênh
lch trong nng sut: đi din bi ch s CPI ậ PPI hoc GDP bình quơn đu
ngi), TOT ( T l mu dch), GEXP ( Chi tiêu chính ph). OPEN (  m ca
nn kinh t), NFA ( TƠi sn nc ngoƠi ròng).

1.6ăDăliuănghiênăcu
D liu theo quý ca Vit Nam vƠ Indonesia vi 5 đi tác thng mai ln
ca hai nc giai đon Q1.2000 ậ Q4.2013 t ngun IFS IMF, DOTS IMF vƠ
GOS.
Nm đi tác thng mi ln ca Vit Nam: Trung Quc, Úc, Hng Kông,
HƠn Quc vƠ Singapore
Nm đi tác thng mi ln ca Indonesia: Trung Quc, Nht Bn, Hoa
K, Singapore vƠ HƠn Quc.

1.7ăBăccăbƠiănghiênăcu:ă
BƠi nghiên cu đc chia lƠm 5 chng:
- 6 -

Chng 1: Gii thiu
Chng 2: Tng quan v các nghiên cu thc nghim v mi quan h gia
TGH thc nghim vƠ các yu t kinh t c bn.
Chng 3: D liu vƠ mô hình nghiên cu
Chng 4: Kim đnh mi quan h gia TGH thc hiu lc vƠ các yu t kinh
t c bn ca Vit Nam vƠ Indonesia giai đon 2000q1-2013q4.
Chng 5: Kt lun












- 7 -

CHNG 2:
TNG QUAN VÀ CÁC NGHIÊN CU THC NGHIM V
MI QUAN H GIAăTGHăTHC HIU LC VÀ
CÁC YU T KINH T CăBN

2.1. Mi quan h gia t giá hiăđoái và các yu t kinh t căbn
Nghiên cu ca Balassa và Samuelson (1964) cho rng trong thc t, ti
các nn kinh t công nghip, vic tng nng sut trong lnh vc phi thng mi
dng nh thng nh hn so vi s gia tng nng sut trong các lnh vc
thng mi. Vic khác bit trong gia tng nng sut làm cho giá c hàng hóa phi
thng mi vƠ thng mi cng gim giá  mc khác nhau. S khác bit này
cƠng gia tng thì t giá hi đoái cƠng đc đnh giá cao. Nh vy, chính s khác
bit trong gia tng nng sut gia hƠng hóa thng mi vƠ phi thng mi nh
hng đn t giá hi đoái thc hay nói cách khác chênh lch trong nng sut hàng
hóa thng mi vƠ phi thng mi nh đn t giá hi đoái thc.
Nghiên cu ca Edwards (1988) (Real and Monetary Determinants of Real
Exchange Rate Behavior: Theory and Evidence from Developing Countries).
Bng vic nghiên cu t giá hi đoái thc và các yu t kinh t c bn ti các nn
kinh t đang phát trin vi vic xem xét trên c 3 loi hàng hóa ( hàng hóa có th
xut khu, hàng hóa nhp khu vƠ hƠng hóa phi thng mi). Các yu t kinh t
c bn đc tác gi la chn là t l mu dch (external terms of trade), t l chi
tiêu chính ph trên GDP (ratio of government consumption on non-tradables
to GDP), thu quan đi din cho mc thu nhp khu (proxy for the level of
import tariffs), thc đo ca tin b công ngh (measure of technological
progress), dòng vn (capital inflows), các nhân t c bn khác nh t l đu
t/GDP(other fundamentals, such as the investment/GDP ratio). Bng chng
- 8 -

thc nghim ca tác gi ch ra rng t giá hi đoái thc b tác đng bi các yu t
kinh t c bn.
Mc dù vy đn nghiên cu ca Meese và Rose (1989) (An Empirical
Assessment of Non ậ Linearities in Model of Exchange Rate Determination) khi
nghiên cu t giá hi đoái vi các yu t kinh t c bn đc la chn là tin t
(Money), sn lng quc ni (Domestic Output), và thng d cán cơn thng mi

(Cumulated Trade Balance) bng cách nghiên cu đng liên kt cùng vi vic s
dng bin chuyn đi bng thut toán ACE, tác gi đƣ không tìm ra đc bt k
mi quan h nào c tuyn tính ln phi tuyn trong trng hp này.
Trong khi đó nghiên cu ca Kim and Korhonen (2002) (Equilibrium
Exchange Rates in Transition Countries: Evidence from Dynamic Heterogeneous
Panel Models) ti các quc gia chuyn đi ch đ. Kt qu cho thy rng thi
gian đu đng tin ca quc gia dng nh b đnh giá thp nhng theo thi gian
nó li đc giá cao, nhng quc gia có thu nhp cao t giá hi đoái thc hiu lc
cao hn t giá hi đoái thc. iu này cho thy đng tin ca các nc thu nhp
trung bình b đánh giá thp, trong khi các nc có thu nhp cao đc đnh giá quá
cao. Theo tác gi s d t giá hi đoái thc hiu lc ca các nc chuyn đi có
xu hng nh vy là do áp lc phi đi mt vi ngha v khi tham gia vào liên
minh tin t EU. Liên minh này có các tiêu chí v s n đnh t giá hi đoái cho
vic áp dng đng tin chung yêu cu các quc gia ng c viên tham gia vào mt
C ch T giá. iu nƠy có ngha lƠ đng tin ca các nc tham gia phi dao
đng trong biên đ trong thi gian ít nht hai nm mƠ không làm mt giá ca
đng tin ni đa. ó chính lƠ lý do ti sao đng tin ca các nc có thu nhp
cao thng đc đnh giá cao  khi nc Châu Âu. Tác gi tìm đc mi quan
h tuyn tính và c phi tuyn gia t hi đoái thc và t giá hi đoái thc hiu lc
vi các yu t kinh t c bn. Các yu t kinh t c bn đc tác gi chn trong
bài nghiên cu là tng thu nhp quc ni (GDP), vn (Capital Inflow), chi tiêu
- 9 -

chính ph (government expenditure), vƠ đ m nn kinh t (open). Thông qua các
yu t kinh t c bn này mà các quc gia tác đng lên t giá hi đoái thc và t
giá hi đoái thc hiu lc đ có đc s đnh giá đng ni đa nh mong mun.
Nh vy, trong sut mt thi gian dài mi quan h gia t giá hi đoái
thc hiu lc vi các yu t kinh t c bn vn không đc gii quyt trit đ.
Mi quan h này có tn ti hay không; nu tn ti thì mi quan h này là tuyn
tính hay phi tuyn. Sau nghiên cu ca Meese và Rose (1989) có nhiu nghiên

cu v mi quan h gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn. Tuy nhiên,
tiêu biu nht trong các nghiên cu là nghiên cu ca Chinn (1991) ( Some
Linear and Nonlinear Thoughts on Exchange Rate). Ông đƣ có nhng tho lun
tng quát nht c v mt lý thuyt cng nh nghiên cu thc nghim v mi quan
h gia t giá hi đoái vƠ các nhơn t c bn ca nn kinh t trên c hai phng
din tuyn tính và phi tuyn. Nhng yu t kinh t c bn mà ông la chn gm
c phiu bng tin ( Money Stocks), thu nhp ( Income), t l lãi sut (Interest
Rate), t l lm phát ( Inflation Rate), c phiu bt đng sn (Real Wealth
Stocks). Chinn đƣ đa ra đánh giá kh nng s dng thut toán ACE trong mô
hình phi tuyn, ACE đc ông xem nh: mt công c chn đoán, vƠ mt phng
pháp d báo, cùng vi vic kt hp vi mô hình đng liên kt ARDL. Chinn đƣ
đem đn mt phng pháp nghiên cu đc xem là hoàn chnh nht trong vic
xác đnh mi quan h tuyn tính hay phi tuyn gia t giá hi đoái thc hiu lc
và các nhân t c bn ca nn kinh t. Bng chng thc nghim ca Chinn đƣ cho
thy mt kt qu đáng tht vng ca các mô hình tuyn tính khi xác đnh mi
quan h gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn. Bng chng cho thy
mô hình phi tuyn khi xem xét mi quan h gia t giá hi đoái thc hiu lc vi
các yu t kinh t c bn đem li kt qu d báo tt hn.
Kt qu nghiên cu ca Chinn đc cng c hn trong nghiên cu ca
Clark và MacDonald (1998) (Exchange Rates and Economic Fundamentals: A
- 10 -

Metgodological Comparison of BEERs and FEERs). Trong đó BEER lƠ t giá hi
đoái thc cân bng hành vi (Behavioal Equilibrium Exchange Rate). BEERS
đc s dng khá rng rãi nhm phân tích s bin đng ca t giá thc theo thi
gian, ch không phi s bin đng ca t giá cân bng trong trung và dài hn.
phng pháp BEERs đc xây dng da trên điu kin ngang giá lãi sut không
có bo him thc (real UIP). iu đó có ngha lƠ thay vì s dng t giá danh
ngha, các nhƠ nghiên cu nƠy đƣ coi t giá thc đa phng nh lƠ mt bin s
chính ca mô hình. Còn FEER là t giá cân bng yu t kinh t c bn

(Fundamental Equilibrium Exchange Rate). FEER la phng pháp xác đnh t giá
cân bng trong trung hn. T giá cân bng FEER s đc xác lp khi mà nn kinh
t đt c cân bng bên trong ln cân bng bên ngoài, tc là khi nn kinh t đc
đm bo đy đ công n vic làm, giá c n đnh, đng thi trng thái ca cán cân
vãng lai  mc cân bng bn vng. Nói mt cách khác, t giá cân bng FEER
đc xác đnh da trên mt s điu kin kinh t đc xác đnh bi các bin s
kinh t quan trng (economic fundamentals), còn các yu t mang tính chu kì
trong ngn hn b loi b. (Tác gi kim knh mi quan h phi tuyn gia t giá
hi đoái thc và các nhân t kinh t c bn ti ba th trng phát trin Hoa K,
c và Nht Bn. Các nhân t kinh t c bn đc tác gi la chn trong mô
hình nghiên cu là t l mu dch ( terms of trade), tng quan giá c gia hàng
hóa thng mi vƠ phi thng mi (relative price of nontraded to trade goods), tài
sn nc ngoài ròng ( net foreign asset), chng khoán n ca chính ph ( relative
stock of government debt), t l lãi sut thc ( real interest rate). Kt qu cho thy
mc dù mc đ tác đng ca các yu t kinh t c bn ti các th trng khác
nhau, nhng hu ht các bin đu có tác đng cùng chiu đn t giá hi đoái thc
hiu lc trong giai đon nghiên cu ca tác gi. c bit là tài sn nc ngoài
ròng có nh hng rt ln đn s thay đi ca t giá hi đoái thc hiu lc. iu
nƠy có ngha lƠ mt s gia tng trong tƠi sn nc ngoài ròng s kéo theo mt s
gia tng trong t giá hi đoái thc hiu lc rt đáng k. Nh vy, mt ln na mi
- 11 -

quan h phi tuyn gia t giá hi đoái thc và các yu t kinh t c bn đc
khng đnh.
Nh vy, theo hu ht các nghiên cu thì t giá hi đoái thc b tác đng
bi các yu t kinh t c bn và mi quan h nƠy đc xem là phi tuyn là hp lý
hn mi quan h tuyn tính. Nhng khó khn tip đn đi vi các nhà nghiên cu
chính vic la chn các yu t đi din cho nn kinh t. Nh chúng ta thy dù có
rt nhiu nghiên cu khác nhau đƣ xác đnh đc mi quan h gia t giá hi
đoái thc hiu lc và các yu t kinh t c bn là mt mi quan h phi tuyn

trong dài hn nhng vic la chn các yu t đi din cho nn kinh t mi tác gi
li la chn rt khác nhau.
Nghiên cu ca Froot và Rogoff (1994) ( Perpectives on PPP and Long ậ
Run Real Exchange Rates) đƣ n lc xem xét nh hng ca các yu t cung, cu
ti t giá hi đoái thc trong dài hn. Nghiên cu nhn ra rng v lâu dài, s
chênh lch nng sut vn còn tác đng đn t giá hi đoái thc rt đáng k, trong
khi nhng tác đng ca yu t cu nh chi tiêu chính ph và thu nhp li ít tác
đng đn t giá hi đoái thc theo thi gian. Gn đơy, De Gregorio vƠ cng s
(1994) đƣ m rng phơn tích nƠy đ kt hp vi nhng cú sc thng mi (cú sc
giá ca xut khu so vi nhp khu). Nghiên cu nhn ra rng t l mu dch
cng có tác đng rt quan trng đn s thay đi trong t giá hi đoái thc, mc dù
chênh lch trong nng sut và chi tiêu ca chính ph vn là nhng yu t quan
trng tác đng lên t giá hi đoái thc hiu lc. Tuy nhiên, trong nghiên cu ca
Wolf nhân t thu nhp li tác đng không đáng k lên t giá hi đoái thc so vi
các cú sc thng mi.
Chính vì vy, trong nghiên cu Montiel (1999) ( The Long ậ Run
Equilibrium Real Exchange Rate) đƣ tng hp nhng yu t có nh hng nht
đn t giá hi đoái thc hiu lc t nhng nghiên cu trc cng vi bng chng
- 12 -

thc nghim ca mình. Montiel đƣ la chn đc các yu t thích hp đ đi din
cho các yu t kinh t c bn gm: chênh lch trong nng sut, t l mu dch, tài
sn nc ngoƠi ròng, đ m ca ca nn kinh t, và mc chi tiêu chính ph.
T đơy nhng bài nghiên cu v mi quan h phi tuyn ca t giá hi đoái
vi các yu t kinh t c bn đc phát trin, nhiu nghiên cu đƣ ra đi k đn
nh: Ma và Kanas (2000); Grauwe và Vansteenkiste (2006); Tang và Zhou
(2013).
2.2. Nhng nghiên cu tiêu biu v mi quan h phi tuyn gia t giá hi
đoái và các yu t kinh t căbn trong thi gian gnăđơy
2.2.1. Nghiên cu ca Ma and Kanas (2000) “ Testing for a nonlinear

relationship among fundamentals and exchange rates in ERM”
Trong bài nghiên cu này, tác gi đ xut hai th nghim phi tham s cho
mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái vi các yu kinh t c bn . u tiên là
th nghim đng liên kt phi tuyn (Granger và Hallman, 1991; Breiman và
Friedman, 1985), th nghim nƠy đc xem là th nghim cho mt mi quan h
dài hn phi tuyn gia t giá và các yu t kinh t c bn. Th nghim th hai là
th nghim quan h nhân qu phi tuyn Granger (Baek và Brock, 1992; Hiemstra
vƠ Jones, 1994), đc coi là th nghim cho mt mi quan h phi tuyn đng.
Th nghim này có th phát hin các mi quan h phi tuyn đng Granger gia t
giá và nguyên tc c bn bng cách kim tra các giá tr ca các yu t kinh t c
bn trong quá kh nh hng đn giá tr hin ti vƠ tng lai ca t giá hi đoái.
Bng chng v quan h nhân qu phi tuyn có th đc hiu nh lƠ bng chng
cho thy mi quan h đng gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn trong
dài hn. Tuy nhiên, loi hình phi tuyn có th xy ra do bong bóng th trng nên
đ loi b tác đng này tác gi kim đnh theo mô hình (ARFIMA).
- 13 -

Mc dù bài nghiên cu ca tác gi không đa ra đc chiu hng cng
nh đ ln tác đng ca các yu t kinh t c bn lên t giá hi đoái thc nhng
tác gi cng đƣ đa ra đc mi quan h gia t giá hi đoái thc và các bin
kinh t c bn là phi tuyn. Vi các bin kinh t c bn đc la chon là tin t
và sn lng. Nghiên cu ca tác gi cho thy rng có tn ti mi quan h đng
liên kt phi tuyn gia t giá và cung tin đi vi trng hp Hà Lan-c, có th
đc hiu nh lƠ bng chng v mt mi quan h phi tuyn dài hn gia t giá
hi đoái vi các yu t kinh t c bn. i vi trng hp Pháp-c, tác gi tìm
thy bng chng v quan h nhân qu Granger phi tuyn ca đng France đi vi
t giá FFr/DM, qua đó thit lp rng có tn ti mt mi quan h phi tuyn linh
hot gia các yu t kinh t c bn vi t giá hi đoái DM/FFR. Kt qu này
cng phù hp vi gi thuyt s thng tr ca đng tin c trong khi liên minh
EU (Artis và Nachane, 1990). Vi vic s dng mô hình ARFIMA tác gi cng

khng đnh rng mi quan h phi tuyn không phi do bong bóng th trng.
2.2.2. Nghiên cu ca Grauwe và Vansteenkiste (2006) “Exchange rates and
Fundamentals: A Non – Linear Relationship”
Tác gi kim đnh mi quan h phi tuyn tính gia t giá hi đoái danh
ngha vƠ các yu t kinh t nn tng.  lƠm nh vy, tác gi m rng các mô
hình chuyn đi Markov theo đ ngh ca McConnell và Perez Quiros (2000) và
Dewachter (2001) và kim đnh nó bng cách s dng mt mu ca các nc lm
phát thp và cao. Phân tích thc nghim cho thy đi vi các nc lm phát cao
mi quan h gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t nn tng n đnh.Tuy
nhiên, đi vi các nc lm phát thp thì ngc li. Tác gi phát trin mt mô
hình phi tuyn tính da trên s tn ti ca chi phí giao dch đ có th gii thích
kt qu thc nghim. S so sánh này gia các nc lm phát cao và thp s cho
phép chúng ta hiu rõ thêm v bn cht ca mi quan h gia t giá hi đoái và
- 14 -

yu t kinh t c bn. ng thi tác gi cng cho rng mc đ lm phát nh
hng đn tính cht phi tuyn tính ca t giá hi đoái.
 c tính các mô hình tác gi chn d liu t giá hi đoái vƠ các yu t
kinh t c bn theo tháng. i vi các nc lm phát thp, d liu giá đng ni
t, cung tin, mc giá và lãi sut trong nc ca c, Pháp, Ý, Nht Bn, Vng
quc Anh và Hoa K. i vi các nc lm phát cao, d liu v các bin tng
t cng thu đc cho Argentina, Bolivia, Brazil, Chile, Columbia và Ecuador.
i vi các d liu t giá hi đoái, trong khi tác gi s dng cho các nc lm
phát thp là t giá hi đoái chính thc, đi vi các nc lm phát cao, tác gi
cng s dng t giá hi đoái do th trng quyt đnh (còn gi là th trng “đen”
hoc song song) theo Reinhart-Rogoff (2004). S dng t giá hi đoái song song
có li th lƠ đc xác đnh trong mt th trng t do nên tránh đc các tác đng
bóp méo chính sách ca chính ph. Cui cùng, tác gi xác đnh thi gian mu khi
t giá hi đoái trong nc lm phát cao trong giai đon th ni. Tác gi s dng
điu nƠy nh lƠ mt khi đu cho vic phân loi t giá hi đoái đc trình bày

bi Reinhart và Rogoff (2004), và m rng phân tích nh các thông tin t Ngân
hàng Phát trin Liên M Latinh.
Kt qu nghiên cu ca tác gi cho thy rng đi vi nhng nc có lm
phát cao thì nhng mô hình nghiên cu th h đu tiên v quan h gia t giá hi
đoái thc hiu lc và các nhân t kinh t c bn dng nh tt hn, tc là các
nhân t kinh t c bn tác đng đn t giá hi đoái n đnh trong thi k nghiên
cu. Hay nói cách khác đi vi nhng nc có lm phát cao mi quan h gia t
giá hi đoái vƠ các nhơn t c bn ca nn kinh t là mt mi quan h tuyn tính.
iu nƠy trái ngc vi các nc có lm phát thp, khi mà các yu t kinh t c
bn tác đng đn t giá hi đoái thay đi theo thi gian. Hay nói khác là mô hình
phi tuyn có kh nng gii thích tt hn trong trng hp các nc có lm phát
thp.  gii thích cho vn đ này tác gi đƣ m rng mô hình nghiên cu chi phi
- 15 -

giao dch trên th trng hàng hóa ca các nn kinh t. Tác gi nhn đnh rng
trong mt nn kinh t có lm phát cao khi mà đ ln ca nhng cú sc ca các
yu t kinh t c bn thp hn chi phí giao dch thì tác đng ca các yu t kinh
t c bn đn t giá hi đoái s gim bt chính vì vy hu nh các nhơn t kinh t
c bn tác đng đn t giá hi đoái n đnh theo thi gian. Khác vi trng hp
các nc có lm phát cao đi vi các có lm phát thp ni mƠ chi phí giao dch
trên th trng hƠnh hóa tng đi thp. Nên khi đó đ ln các cú sc t các yu
t kinh t c bn cao hn chi phi giao dch thì chi phí giao dch lúc này không
trit tiêu đc nh hng t nhng cú sc nƠy. iu này dn đn t giá hi đoái
thay đi bin đng theo thi gian. Hay chính là th hin mi quan h phi tuyn
gia t giá hi đoái vƠ các yu t kinh t c bn ti các nc có lm phát thp.
2.2.3. Nghiên cu ca Tang và Zhou (2013) “Nonlinear relationship between
the real exchange rate and economic fundamentals: Evidence from China and
Korea”
Bài vit nƠy điu tra mi quan h phi tuyn tim nng gia t giá hi đoái
thc ca hai đng tin (đng Nhân dân t ca Trung Quc vƠ đng Won ca Hàn

Quc) và các yu t kinh t c bn bng vic s dng d liu quý trong giai đon
t quý 1 nm 1980 đn quý 4 nm 2009. Tác gi đƣ s dng các thut toán ACE
chuyn đi các bin gc nhm kim đnh ARDL vi các bin sau chuyn đi
ACE đ tìm hiu mi quan h phi tuyn gia t giá hi đoái thc hiu lc vƠ nm
bin đi din cho các yu t kinh t c bn. Các yu t kinh t c bn tác gi chn
la là chênh lch trong nng sut (prod), t l mu dch (tot), đ m nn kinh t
(open), chi tiêu chính ph (gexp), tài sn nc ngoài ròng (nfa). Kt qu ca tác
gi cho thy rng có tn ti mi quan h phi tuyn đng tuyn tính gia t giá hi
đoái thc hiu lc vi các yu t kinh t c bn đi vi Trung Quc và Hàn
Quc. Ngc li vi các mi quan h tuyn tính thông thng, mi quan h phi
- 16 -

tuyn cho thy đ đƠn hi ca t giá hi đoái thc hiu lc vi các yu t kinh t
c bn thay đi theo thi gian.
Theo nhn đnh ca tác gi các yu t kinh t c bn đc la chn đu có
nh hng đáng k đn t giá thc hiu lc. c bit t l mu dch có tác đng
mnh nht so vi các yu t còn li lên t giá hi đoái thc hiu lc.
Kt qu nghiên cu ca tác gi cho thy t giá hi đoái thc hiu lc vi
các yu t kinh t c bn tn ti mi quan h phi tuyn tính. ng thi tác gi
đa ra đc nhn đnh v chiu hng cng nh đ ln tác đng ca các yu t
kinh t c bn lên t giá hi đoái thc hiu lc: Chênh lch trong nng sut có tác
đng cùng chiu đn t giá hi đoái thc hiu lc trong sut thi k nghiên cu;
T l mu dch có tác đng cùng chiu đn t giá hi đoái thc;  m thng
mi có chiu hng tác đng đn t giá hi đoái thc hiu lc ln ln và tác gi
cho rng t giá hi đoái thc thng gim giá sau khi các nc hoàn toàn m ca
nn kinh t ca h đ kinh doanh, nhng mt phn t do hóa có th dn đn t l
tng giá hi đoái thc ngn hn trong giai đon đu ca t do hóa; Chi tiêu chính
ph có tác đng ngc chiu vi t giá hi đoái thc hiu lc. điu này ng h
quan đim cho rng chi tiêu chính ph đc duy trì cao trong mt thi gian dài
gây ra lo ngi trong tính bn vng và có th làm suy yu tng trng kinh t và

làm mt giá đng ni t; Tài sn nc ngoài ròng có tác đng ngc chiu lên t
giá hi đoái thc hiu lc.
Tác gi cng đa ra nhn đnh t giá hi đoái danh ngha ca đng nhân
dân t Trung Quc phn ng mnh m vi s thay đi ca các yu t kinh t c
bn ngoi tr t l mu dch hn t giá hi đoái thc. Nhng đi vi đng Won
Hàn Quc thì kt qu li cho thy điu ngc li; t giá hi đoái danh ngha phn
ng mnh m vi s thay đi ca các yu t kinh t c bn hn t giá hi đoái
thc k c t l mu dch. iu này cho thy t giá hi đoái danh ngha phn ng