CÁC YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỰ THÀNH CÔNG HỢP TÁC CÔNG - TƯ TRONG LĨNH VỰC Y TẾ NGHIÊN CỨU VÙNG ĐÔNG NAM BỘ.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH














HOÀNG TRN TRÂM ANH








CÁC YU T QUYT NH S THÀNH CÔNG
HP TÁC CÔNG - T TRONG LNH VC Y
T: NGHIÊN CU VÙNG ÔNG NAM B

LUN VN THC S KINH T












TP. H CHÍ MINH – NM 2013
B GIÁO DC VÀ ÀO TO

TRNG I HC KINH T THÀNH PH H CHÍ MINH

HOÀNG TRN TRÂM ANH







CÁC YU T QUYT NH S THÀNH CÔNG
HP TÁC CÔNG - T TRONG LNH VC Y
T: NGHIÊN CU VÙNG ÔNG NAM B


Chuyên ngành: TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG

Mã s: 60340201

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS. S ÌNH THÀNH




LUN VN THC S KINH T










TP. H CHÍ MINH – NM 2013

MC LC


Trang ph bìa

Li cam đoan

Mc lc

Danh mc các ký hiu, các ch vit tt

Danh mc các bng

Danh mc các hình v, đ th

M U

GII THIU  TÀI 1

1. S cn thit ca đ tài 1

2. Giá tr thc tin ca đ tài 3

3. Mc tiêu nghiên cu 4

4. Phm vi nghiên cu 5

5. i tng nghiên cu 5

6. Phng pháp nghiên cu 5

7. im mi ca lun vn 6

8. Kt cu ca lun vn 7

CHNG I 8

TNG QUAN V HP TÁC CÔNG - T TRONG LNH VC Y T 8

1.1. Gii thiu 8

1.2. Qun tr công mi và hp tác công – t 8

1.2.1. S thay đi khu vc công và phng thc qun tr công mi 8


1.2.2. S tng tác gia khu vc công và khu vc t . 9

1.2.3. Lch s hình thành mô hình hp tác công – t . 11

1.3. Lý thuyt v hp tác công – t . 13

1.3.1. Khái nim . 13

1.3.2. c đim tng quát ca hp tác công – t . 15

1.3.3. Thit lp c ch hp tác công t . 17

1.3.3.1. V phía đi tác nhà nc . 18

1.3.3.2. i tác t nhân . 19

1.3.4. Li ích và ri ro ca hp tác công – t . 20

1.3.4.1. Li ích khi thc hin hp tác công - t . 20

1.3.4.2. Nhng ri ro tim tàng khi thc hin hp tác công t . 22

1.4. Hp tác công t trong lnh vc y t . 24

1.4.1. Khái nim v y t và xã hi hóa dch v y t . 24

1.4.2. Ý ngha ca hp tác công - t trong y t . 26

1.5.Tóm tt . 27

Chng 2: . 29

KHÁI QUÁT THC TRNG XÃ HI HÓA VÀ HP TÁC CÔNG – T TRONG LNH
VC Y T  VÙNG ÔNG NAM B . 29

2.1. Gii thiu . 29

2.2. Tình hình hot đng lnh vc y t vùng ông Nam B . 29

2.2.1. T chc h thng y t vùng ông Nam B . 29

2.2.1.1. H thng y t công lp . 31


2.2.1.1.1. i vi các c s y t đã hoàn thành t ch tài chính và các c s y t t ch tài
chính mt phn . 31

2.2.1.1.2. i vi các c s y t cha t ch tài chính . 32

2.2.1.2. H thng y t ngoài công lp . 32

2.2.2. Thành tu, tn ti và thách thc đi vi lnh vc y t ca vùng ông Nam B trong
bi cnh hi nhp và phát trin . 33

2.2.2.1. Thành tu c bn . 33

2.2.2.2. Nhng tn ti và thách thc . 35

2.3. Phân tích và đánh giá thc trng xã hi hóa và hp tác công – t trong lnh vc y t . 39

2.3.1. Ch trng xã hi hóa y t và hp tác công – t . 39

2.3.2. Các chính sách khuyn khích . 42

2.3.3. Nhn xét đánh giá t mô hình PPP trong lnh vc Y t . 43

2.4. Tóm tt . 47

Chng 3: . 48

PHÂN TÍCH CÁC YU T QUYT NH S THÀNH CÔNG HP TÁC CÔNG – T
TRONG LNH VC Y T . 48

3.1. Gii thiu . 48

3.2. Các yu t thành công c bn (CFSs) trong PPP . 48

3.3. La chn và phân tích các yu t thành công quan trng cho các d án PPP . 57

3.3.1. La chn các yu t thành công quan trng cho các d án PPP . 57

3.3.2. Phân tích các yu t thành công quan trng cho các d án PPP . 60

3.3.2.1. Nhóm yu t 1 – Mua sm và đu thu hiu qu (Effective Procurement) . 60

3.3.2.2. Nhóm yu t 2 – Kh nng thc hin d án (Project Implementability) . 61

3.3.2.3. Nhóm yu t 3 – Bo lãnh Chính Ph (Government Guarantee) . 63

3.3.2.4. Nhóm yu t 4 – iu kin kinh t thun li (Favourable Economic Conditions) . 63

3.3.2.5. Nhóm yu t 5 - Th trng tài chính luôn sn có ngun lc (Available Financial
Market) . 64

3.4. Thu thp d liu . 64

3.4.1. Mu và cách thc chn mu . 64

3.4.2. c đim mu . 65

3.5. Phng pháp nghiên cu . 69

3.5.1. Phân tích nhân t khám phá (Exploratory Factor Analysis – EFA) . 70

3.5.2. Kim đnh đ tin cy thang đo . 74

3.5.3.im trung bình và xp hng v tm quan trng ca các CSFs . 75

3.5.4.S khác bit gia khu vc công và khu vc t khi đánh giá v tm quan trng ca các
CSFs . 79

3.5.5.So sánh gia các nc liên quan đn 5 CSFs hàng đu cho PPP . 80

3.6.Tóm tt . 84

Chng 4 . 85

KT LUN VÀ KHUYN NGH CHÍNH SÁCH . 85

4.1. Kt lun . 85

4.2. Khuyn ngh chính sách . 87

Tài liu tham kho

PH LC A

PH LC B: KT QU PHÂN TÍCH THNG KÊ T PHN MM SPSS


LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s liu nêu trong
lun vn là trung thc.

Các s liu, kt qu do trc tip tác gi thu thp, thng kê và x lý. Các ngun d liu
khác tác gi s dng trong lun vn đu có ghi ngun trích dn.

TP. H Chí Minh, ngày 22 tháng 10 nm 2013

Ngi thc hin lun vn

Hoàng Trn Trâm Anh

T VIT TT






ADB
Asia Development Bank
Ngân hàng phát trin Châu Á

AIDS

Acquired immune deficiency

Hi chng suy gim min


syndrome
dch






BOO
Build - Own – Operate
Xây dng - s hu - vn


hành






BOT

Build Operate Transfer
Xây dng - vn hành -


chuyn giao

BT
Build – Transfer
Xây dng - chuyn giao


BTC
Ministry of Finance
B tài chính



BTL

Build - Transfer - Leasing
Xây dng - chuyn giao -


cho thuê

BTO

Build - Transfer - Operate
Xây dng - chuyn giao -


vn hành






BV

Bnh vin


CBCNV

Cán b công nhân viên


CFA
Chief Financial Analysis
Chuyên viên phân tích tài


chính

CFSs
Critical Success Factors
Các yu t thành công c bn


CHA

Hip hi y t Trung Quc


CNTAC
China National Textile and
Apparel Council


DBFO

Design-Build- Fiunance –
Thit k - xy dng - Tài tr


Operation

- vn hành

DBO
Design - Build – Operate

Thit k - xây dng - vn


hành










FDI
Foreign direct investment
u t trc tip nc ngoài


FOSCO
Service Company to foreign
Công ty TNHH MTV Dch

Commission
v C quan nc ngoài





GDP

Gross Domestic Product
Tng Sn phm quc ni


GTVT

Giao thông vn ti



HDI

Human Development Index
Ch s phát trin con ngi


HDP

HIFU Development Project
D án Phát trin HIFU

HoChiMinh City Finance and
Công ty u t Tài chính


HFIC
Investment State-owned


Nhà nc TP.HCM



Company






HIFU

HoChiMinh City investment
Qu u t phát trin đô th

Fund for urban development
TP.HCM

HIV
Human immunodeficiency virus
Virus suy gim min dch 

ngi





IMF
International Monetary Fund
Qu tin t th gii

Medifund

Medical fund
Qu tit kim

Medisave
Medical saving account
Tài khon tit kim

Medisheild
Medical shield account
Tài khon tit kim

N- CP

Ngh đnh - Chính Ph

NGO

Non-Government Organisation
T chc phi Chính ph

NQ- CP

Ngh quyt - Chính Ph

PFI

Sáng kin tài chính t nhân

PPP
Public Private Partnership
Hp tác công - t

P/X

Phng/ Xã

Q/H

Qun/ Huyn

SGD

Singapore dollar
ng đô la Singapore

S KH&T

Department of Planning and
S K hoch và u t

Investment




SPV
Special Purpose Vehicle
Công ty có chc nng đc

bit




TB
Tuberculosis
Bnh lao

TCKT
Accounting department
Phòng Tài chính K toán

TNHH (LLP)
Limited Liability Partnertship
Công ty trách nhim hu hn

TP.HCM
Ho Chi Minh City
Thành ph H Chí Minh

TTB

Trang thit b

TTYTDP


Trung tâm y t d phòng

TW

Trung ng

UBND TP.HCM
The People committee of Ho Chi
Ùy ban nhân dân Thành ph

Minh City H Chí Minh



UNBD

The People committee
Ùy ban nhân dân


UNDP
United Nations Development
Chng trình Phát trin Liên

Programme
Hip Quc



USD

United State dollars
ng đô la M

VDB
Viet Nam Development Bank
Ngân hàng phát trin Vit Nam

VND

Viet Nam Dong
Tin Vit Nam

WB
World Bank

Ngân hàng th gii

WHO
World Health Organisation
T chc y t th gii

WTO
World Trade Organization
T chc thng mi th gii

DANH MC CÁC BNG BIU




Bng 1.1 D án PPP nm  gia ca d án đu t công và đu t t nhân . 15

Bng 1.2 Nhng li ích ni bt cho các thành phn trong nn kinh t 22

Bng 3.1: Mt s các nghiên cu v các yu t thành công/ các rào cn ca d án PPP
55

Bng 3.2: Tóm tt các yu t thành công quan trng cho các d án PPP 57

Bng 3.3: Mu điu tra theo đ tui 65

Bng 3.4: Mu điu tra theo đa phng 66

Bng 3.5: Mu điu tra theo đn v công tác 67

Bng 3.6: Mu điu tra theo thâm niên công tác 68

Bng 3.7: Kim đnh KMO và Bartlett’s Test 70

Bng 3.8: H s Cronbach Alpha ca các nhóm bin quan sát 74

Bng 3.9: im trung bình và xp hng v tm quan trng ca các CSFs trong các d án
PPP
76

Bng 3.10: Kim đnh s khác bit gia hai nhóm đi tng khu vc công và khu vc t
khi đánh giá v tm quan trng ca các CSF 79

Bng 3.11: So sánh gia các nc liên quan đn 5 CSFs hàng đu cho PPP 82




DANH MC CÁC HÌNH


Hình 1: Mu điu tra theo đ tui 65

Hình 2: Mu điu tra theo đa phng 67

Hình 3: Mu điu tra theo đn v công tác 68

Hình 4: Mu điu tra theo thâm niên công tác 69
1

M U

1. S cn thit ca đ tài

 Vit Nam, h thng bnh vin công là c s chim phn ln ngun ngân sách ca
toàn ngành Y t, cht lng dch v bnh vin nh hng trc tip đn tính mng ca ngi
dân. H thng các bnh vin công lp đc gi vng cng c và phát trin, nhiu c s đã
đc đu t, nâng cp, xây dng mi, bc đu khc phc đc tình trng xung cp, thiu
ht ging bnh. H thng bnh vin công đc phân cp qun lý hành chính và phân tuyn
k thut t trung ng đn đa phng. Tuyn qun/huyn thc hin các k thut chm sóc
sc khe c bn, mang tính đa khoa. Tuyn tnh/thành ph thc hin chm sóc sc khe vi
các k thut phc tp hn, mang tính chuyên khoa, tip nhn ngi bnh do tuyn huyn
chuyn đn. Tuyn trung ng là tuyn cui cùng, thc hin các k thut chuyên khoa sâu
và tip nhn ngi bnh t tuyn 2 chuyn lên. Bnh vin tuyn cao hn đc phân b nhiu
ngân sách hn, đc cung cp trang thit b và thuc men tt hn, thu hút nhiu nhân viên y
t gii hn. Vì vy, ngi bnh thng b qua tuyn c s đ đn khám cha bnh  tuyn
tnh và trung ng khin các bnh vin tuyn trên luôn  trong tình trng quá ti và thc
hin nhiu k thut y hc đn gin hn so vi quy đnh v phân tuyn k thut. Nng lc y
t tuyn c s còn nhiu hn ch, c s vt cht ti nhiu bnh vin đã xung cp, trang thit
b lc hu, thiu thn; cán b có tay ngh cao, chuyên môn gii thiu, dn đn nng lc cung
cp dch v khám cha bnh hn ch.

Thi gian qua,  Vit Nam, loi hình y t ngoài công lp phát trin c v s lng ln
cht lng. Khu vc y t ngoài công lp cng phát trin nhanh chóng, nhiu phòng khám,
bnh vin t nhân vi quy mô ln, trang thit b hin đi ln lt ra đi, to môi trng cnh
tranh vi các c s y t công lp. Tuy nhiên, vic đu t phát trin c s vt cht, nâng cao
nng lc chuyên môn bc đu là gii pháp hiu qu nhng cha đ, cn thit phi có mt
mô hình hot đng mi và mt c ch chính sách qun lý thích hp vi điu kin ca kinh t
th trng và phát trin bn vng. Trong khi nhu cu v vn cho ngành y t rt cao nhng
2

vic huy đng ngun vn ngoài nhà nc còn gp khó khn và tr ngi. Có nhiu rào cn
nh khung pháp lý cha hoàn chnh, còn phân bit công t và thiu ht ngun nhân lc
(dc s, bác s)… khin t nhân và các nhà đu t nc ngoài còn e ngi khi rót vn vào
các d án y t. Khu vc y t t nhân hin cng cha nhn đc bt k chính sách h tr nào
v bin pháp to vn t Nhà nc.

K t khi Vit Nam chính thc tr thành thành viên chính thc ca T chc Thng
mi quc t (WTO) nm 2006, chúng ta đang tng bc thc hin đy đ các vn bn ca
WTO nh Hip đnh chung v Thng mi dch v (GATS), Hip đnh v các khía cnh liên
quan đn thng mi ca quyn s hu trí tu (TRIPS), Tha thun v các rào cn k thut
đi vi thng mi (TBT, SPS). Nh vy, Trong lnh vc dch v y t, k c dch v khám
bnh, cha bnh, chúng ta phi áp dng GATS, TBT đ: "Thc hin các bin pháp đc t
chc (công hay t) nhm phòng chng dch bnh, nâng cao sc khe và tui th ca toàn th
nhân dân". V mt nhn thc không nên phân bit v công hay t trong h thng y t. Công
hay t ch là phng tin đ thc hin mc tiêu ca ng và Nhà nc v nâng cao sc khe
nhân dân. Trong bi cnh hin nay, đa s hu trong h thng khám cha bnh nói chung, h
thng bnh vin nói riêng là mt tt yu khách quan nhm đáp ng phân tng xã hi và thc
hin các cam kt quc t vi t cách là mt thành viên ca WTO.

Kinh nghim th gii cho thy, nh áp dng hình thc PPP, nhà nc và t nhân
cùng có li ln. u t PPP giúp chính ph gim bt gánh nng bo lãnh vn, gii đc bài

toán thu hút đu t trong c s h tng; đng thi to c hi cho phép các nhà đu t t nhân
đc đóng góp ý kin, đ xut các quy đnh, chính sách kinh t, xã hi phù hp hn cho hot
đng ca tt c các bên. Hp tác vi khu vc t trong lnh vc y t là cách thc mi ca ci
cách. Mi khu vc có nhng đim mnh và đim yu ca nó, khu vc công hay khu vc t
mt mình nó không th cung cp tt dch v y t. Thông qua hp tác, khu vc công và khu
vc có th đóng vai trò đi mi trong vic tài tr và cung cp dch v y t. Thúc đy hình
thc đi tác công – t s góp phn phát trin đng đu dch v y t công t, chun mc hoá
3

bnh vin; ci thin k thut y khoa; đáp ng các phân khúc th trng dch v y t; ci thin
l trình hi nhp y t quc t.

Mô hình hp tác công t trong vic nâng cao cht lng cung cp dch v công đc
coi là hng đi đúng đn caVit Nam trong giai đon này. Tuy nhiên, đ mô hình này có
th thc s hoàn thin và đem li li ích nh mong mun rt cn có mt chính sách, mt
khung pháp lý đ rng. Tuy nhiên, đi vi Vit Nam đu t hình thc hp tác công – t
trong lnh vc y t còn khá là mi m. Nhiu vn đ đt ra cn phi gii quyt đ cho mô
hình này có sc sng trong thc tin. Chng hn, trong lnh vc y t, mô hình hp tác nào là
thích hp? Thit k c ch, chính sách nh th nào đ hng đn mc tiêu mang li ích cho
ngi nghèo, đm bo cht lng, hiu qu và công bng?
Gii quyt bài toán mâu thun li
ích ca nhà đu t và li ích ca cng đng khi phi tr phí dch v?
 mc đ hot đng,
làm th nào đm bo ràng buc trách nhim gia các đi tác? T chc h thng giám sát và
đánh giá hot đng nh th nào

2. Giá tr thc tin ca đ tài

Các công trình nghiên cu thc nghim v PPP trên th gii rt phong phú, nhiu kt
qu quan trng đã đc công b, c th các nghiên cu khng đnh không tn ti mt hình

thc PPP chun và mi nc đu có chin lc riêng tùy thuc bi cnh, th ch, ngun tài
tr và tính cht ca d án (Hardcastle et al, 2005); hoc đc bit nhn mnh các quc gia có
th ch nhà nc mnh, vi khung pháp lý đy đ và minh bch thng thành công vi PPP
(Yescombe, 2007). Mt s nghiên cu khác ca Akintoye et al (2001), Zhang (2005) nghiên
cu v các nhân t tác đng đn s thành công ca PPP đã kt lun không có s khác bit v
các nhân t này gia các nc phát trin và đang phát trin. Sau cuc khng hong tài chính
nm 2008, “mi quan h gia PPP và khng hong” là đ tài đc tp trung nghiên cu
nhiu nht nh các nghiên cu ca Plumb et al (2009), Michael (2010), Yelin et al (2010).
Các bng chng t các nghiên cu này khng đnh các điu kin th trng hin nay không
loi tr PPP, ngc li đã to c hi đ các nc phát trin PPP ngày càng tinh t hn, phù
4

hp vi nhng thay đi ca môi trng kinh doanh sau khng hong. Ngoài ra, các bài
nghiên cu và tài liu v PPP ca các t chc kinh t quc t nh Qu tin t th gii (IMF),
Ngân hàng th gii (WB), Ngân hàng phát trin châu Á (ADB) rt đa dng, có giá tr khoa
hc, đc bit có th ng dng các bài hc rút ra t thc tin các nc đang phát trin có
nhiu nét tng đng vi Vit Nam.

 Vit Nam, PPP chính thc đa vào trong nm 2010 thông qua Quyt đnh s
71/2010/Q-TTg ngày 09 tháng 11 nm 2010. K t đó nhiu d án trong lnh vc y t
đc trin khai thông qua PPP.  đm bo mc tiêu cui cùng ca PPP, xác đnh các yu t
thành công ca vic thc hin PPP là quan trng đi vi chính sách công.

3. Mc tiêu nghiên cu

Công trình nghiên cu hng đn các mc tiêu:

• Xác đnh các yu t quyt đnh thành công đi vi PPP trong lnh vc y t.
• Xác đnh s khác bit ca các CSFs trong lnh vc y t gia khu vc công và khu vc t
nhân.

• So sánh s khác bit ca các CSFs đi vi PPP trong lnh vc y t da trên nghiên cu 
vùng ông Nam B vi mt s quc gia trên th gii đã áp dng hình thc PPP.

 đt đc các mc tiêu nghiên cu c th nêu trên, nghiên cu tr li các câu hi sau đây:

• Nhng yu t nào góp phn vào s thành công ca các d án PPP trong lnh vc y t 
Vit Nam da vào nghiên cu tình hung Vùng ông B?
• Quan đim ca khu vc công và khu vc t v các yu t quyt đnh thành công ca vic
thc hin PPP trong lnh vc y t có s khác bit hay không?
• Các yu t quyt đnh thành công đi vi PPP trong lnh vc y t  Vùng ông Nam B
so vi mt s quc gia trên th gii đã áp dng hình thc PPP có s khác bit nào không?
5


4. Phm vi nghiên cu

Phm vi đ tài tp trung vào khám phá các yu t thành công ca mô hình PPP da
vào ngun d liu thu thp và kho sát ti các đn v trên đa bàn vùng ông Nam b, c th
các Tnh Bình Dng, Bình Phc, Tây Ninh, ng Nai, TP. H Chí Minh.  tài tin hành
kho sát mt s nhân viên và qun lý đang công tác ti: y ban Nhân dân, S Tài chính, S
K hoch và u t, S Y T, Bnh vin Nhân dân 115 và Bnh Vin i hc Y Dc
TP.HCM, Bnh vin Tnh Bình Dng, Bnh vin ph sn bán công.

5. i tng nghiên cu

 tài xác lp c ch hp tác hp công – t trong lnh vc y t  vùng ông Nam b
nên đi tng nghiên cu nh sau:

 Lnh vc y t, trong đó h thng bnh vin và h thng chm sóc sc khe cng đng là
đi tng nghiên cu ch yu.

 Các thuc tính vùng và đa phng đc xem xét k lng (gm các nhóm c s h
tng; nhóm thuc tính v ch đ, chính sách; nhóm v môi trng sng, điu kin th
trng…) trong quá trình xây dng c ch hp tác công t.
 Ni dung nghiên cu ch yu tp trung vào xây dng c ch hp tác công t trong lnh
vc y t  vùng ông Nam b, đc bit còn chú ý đn khía cnh hp tác ca vùng. 
phc v các nghiên cu sâu v đi mi c ch và chính sách thì các nghiên cu v hành
vi và nhn thc ca các đi tng có liên quan cng đc khai thác (ngi qun lý, nhà
đu t…)

6. Phng pháp nghiên cu

6

Do hai mc tiêu ca đ tài đòi hi áp dng các phng pháp nghiên cu khác nhau
nên lun vn s dng kt hp nhiu phng pháp nghiên cu. C th:

• Nghiên cu đnh tính đc thc hin trên c s k tha và vn dng có chn lc các kt
qu nghiên cu lý thuyt và thc nghim trên th gii nhm xác đnh các yu t và s
khác bit v mc đ nh hng ca các yu t này đn s thành công ca PPP trong lnh
vc y t  các quc gia phát trin và đang phát trin. Mc đích ca nghiên cu này nhm
tìm hiu cách thc PPP vn hành  nhng quc gia đã tn ti th trng PPP, t đó la
chn phng pháp tip cn phù hp cho nghiên cu cách thc vn hành ca PPP trong
điu kin th trng PPP mi manh nha hình thành nh Vit Nam. Kt qu t bc
nghiên cu trên đc kt hp vi thông tin ghi nhn t các cuc tho lun trc tip ca
tác gi vi mt s chuyên gia  các c quan qun lý nhà nc, ngân hàng, các tp đoàn
doanh nghip t nhân lnh vc y t, nhm đt đc mt đánh giá đa chiu v PPP đ có
c s điu chnh các thang đo v các yu t quyt đnh s thành công PPP trong lnh vc
y t ( nghiên cu vùng ông Nam B).
• Nghiên cu đnh lng đo lng và xp hng các yu t quyt đnh s thành công các d
án PPP lnh vc y t bng công c phân tích s dng là phn mm thng kê SPSS 20.

7. im mi ca lun vn

Lun vn thc s ca tác gi đóng góp mt s kt qu nghiên cu nh sau:

• Mt là, kt qu nghiên cu đnh tính cho thy s tng tác cht ch gia khu vc nhà
nc và khu vc t nhân trong sut quá trình hp tác là tuyt đi cn thit, đc bit trong
giai đon đu khi th trng PPP mi thành lp. S tng tác này phi hng đn dung
hòa s khác bit gia hai khu vc và quan trng nht là đt đc các mc tiêu khn cp –
vn đu t và cht lng dch v. Nu không bt k n lc nào hng ti mt quan h
đi tác công-t đu có th tht bi.

7

• Hai là, phng pháp tip cn phù hp cho nhng nn kinh t đang phát trin và cha tn
ti th trng PPP là chính ph cn nm bt chính xác các k vng ca nhà đu t đ có
nhng điu chnh chính sách hp lý nhm đt đc các mc tiêu mong đi thông qua
PPP. Kt qu phân tích cho thy có nm nhóm yu t có nh hng đn s thành công
ca các d án y t theo hình thc PPP. Nm nhóm yu t đó là (1) Mua sm và đu thu
hiu qu, (2) Kh nng thc hin d án, (3) Bo lãnh chính ph, (4) iu kin kinh t
thun li (5) Th trng tài chính luôn sn có ngun lc.

• Ba là, gi ý ng dng kt qu nghiên cu đ điu chnh chính sách nhm thu hút vn đu
t t nhân thông qua PPP đ phát trin y t ti vùng ông Nam B, c th nh: xây dng
b tiêu chun đ la chn các dng hp đng PPP cho tng điu kin c th (qui mô, tài
chính, đc đim d án, li ích kinh t, li ích xã hi, ), cung cp hành lang pháp lý, c
ch phân b ri ro và mt s gii pháp tác nghip h tr các d án PPP y t thành công.

8. Kt cu ca lun vn

Lun vn gm có 4 chng:

• Chng I: Tng quan v hp tác công – t trong lnh vc y t.

• Chng II: Khái quát thc trng xã hi hóa và hp tác công t trong lnh vc y t  vùng
ông Nam B.

• Chng III: Phân tích các yu t quyt đnh hp tác công – t trong lnh vc y t.

• Chng IV: Kt lun và khuyn ngh chính sách.



8

Chng 1:
TNG QUAN V HP TÁC CÔNG –
T TRONG LNH VC Y T

1.1. Gii thiu

Chng 1 s trình bày nhng lý thuyt và khái nim nn tng trong nghiên cu này:
Qun tr công mi và hp tác công – t, lch s hình thành mô hình hp tác công – t, lý
thuyt v hp tác công – t, hp tác công – t trong lnh vc y t, li ích và ri ro ca hp
tác công - t. Nghiên cu trình bày mô hình hp tác công – t trong lnh vc y t  Trung
Quc và Singapore đ rút kinh nghim cho Vit Nam nói chung và vùng ông Nam B nói
riêng.

1.2. Qun tr công mi và hp tác công – t

1.2.1. S thay đi khu vc công và phng thc qun tr công mi

Qun lý công mi (New Public Managerment) và s thay đi khu vc công đ hng
đn qun tr nhà nc tt (Good Governance) nhm hng ti xây dng mt nn hành chính
minh bch, tinh gn, nng đng và hiu qu, nó hng đn phc v công dân thay vì cai tr
nhân dân nh trong mô hình hành chính công truyn thng.

ây là nhng xu hng ci cách hành chính đã xut hin khong 30 nm tr li đây
trên th gii và ngày càng m rng nh là xu th tt yu ca thi đi. Qun lý công mi
nhn mnh đn s tham gia ca khu vc t vào khu vc công, vn dng nhng nguyên tc
ca th trng vào hot đng cu chính ph, phi tp trung hóa và phi quy ch hóa, khoa hc
hóa quy trình qun lý, các quyt sách chính tr - hành chính đ hng đn mt nn hành
chính nng đng, hiu qu. Trên c s đó, mô hình qun tr nhà nc tt (Good Governance)
9

hng đn các giá tr: M rng s tham gia ca công dân vào hot đng qun lý nhà nc
(participatory), Hoch đnh chính sách trên nguyên tc đng thun xã hi (consensus
oriented), xây dng mt nn hành chính có trách nhim (accountable) và minh bch
(transparent), Trách nhim gii trình (responsive), hiu qu và hiu lc (effective and
efficient), công bng, toàn din (equitable and inclusive) và tuân th lut pháp (follows the
rule of law).

Vào nhng nm 1980, “Qun lý công mi” đã đc xác đnh nh mt s thay th
trong vic cung cp các dch v công. Qun lý công mi đang c gng đ nâng cao hiu qu
hot đng ca khu vc nhà nc bng cách áp dng phng pháp qun lý khu vc t nhân.
Quan h đi tác công - t đc bit có ý ngha vào đu nm 1990, đi din cho các công c
ca qun lý công mi. Quan h đi tác công – t là các t chc thuc khu vc công cng
nh khu vc t nhân làm vic cùng nhau đ đáp ng nhu cu công cng. i vi mt s
nm, nn kinh t th trng phát trin đã đc s dng quan h đi tác công – t nh mt
cách qun lý hiu qu hn trong vic cung cp dch v công trong sc khe, quc phòng và

các lnh vc c s h tng. Làn sóng ci cách khu vc công này đã làm thay đi đáng k
“din mo” ca khu vc công, cho thy vai trò ca nhà nc đã thay đi, hng đn tng
nng sut, th trng hóa, đnh hng dch v, phân cp trách nhim, t nhân hóa mt phn
hot đng ca nhà nc và xu hng quc t hóa.

1.2.2. S tng tác gia khu vc công và khu vc t

Tiêu chí phân bit khu vc công và khu vc t: có 3 tiêu chí phân bit gia hai khu
vc công và khu vc t:

• Ch đ s hu công (tiêu chí chính)
• Ngun vn chính ca nhà nc
• Ch đ qun lý ca nhà nc:  đây, nhà nc qun lý theo ch đ trc tip qun lý,
hoc ch đ công qun, giao thu, cho t nhân tham gia qun lý.
10


Theo Joseph E. Stiglitz (nhà Kinh t hc ngi M, giáo s Trng i hc Columbia), khu
vc công có 2 đc đim sau:

• Phng din lãnh đo: trong 1 ch đ dân ch, nhng ngi chu trách nhim lãnh đo các
c quan công lp đu đc công chúng bu ra hoc đc ch đnh (trc tip hoc gián
tip).

• Quyn lc hot đng: các đn v trong khu vc công đc giao mt s quyn hn nht
đnh có tính cht bt buc, cng ch mà các c quan t nhân không th có đc. Chng
hn, chính ph có quyn buc công chúng phi np thu, thc hin ngha v quân s…

Có th nói khu vc công là tng th các t chc kinh t, vn hóa, xã hi, an ninh,
quc phòng… thuc s hu nhà nc do nhà nc đu t, cp phát tài chính toàn b hay b

phn quan trng nht, do nhà nc trc tip qun lý, t chc nhm to ra nhng sn phm
vt cht tinh thn, nhng dch v công cng phc v đi sng nhân dân và li ích toàn xã
hi.

Khu vc t là mt thành phn không th thiu đc bên cnh khu vc công. Khu vc
t cùng vi khu vc công h tr ln nhau đ thúc đy kinh t phát trin.

Leibenstein (1966) tìm ra lý thuyt X – hiu qu, gii thích nguyên nhân tht bi ca
chính Ph xut phát t s phân b không hiu qu các ngun lc. Leibenstein cho rng s
không hiu qu ca khu vc công xut phát t: cu trúc t chc ca chính ph; và s can
thip ca chính ph bóp méo th trng, mang đm bn cht ca c ch quan liêu. Ông nhn
mnh nhà nc s không tht bi nu các chính sách tin t và tài khóa m rng đ ln đ
gii cu. Theo lý thuyt này, s hp tác gia hai khu vc công – t là cn thit nhm ci
11

thin s không hiu qu ca khu vc công và tn dng các ngun lc ca th trng đ cung
cp dch v tt hn.

Sau này, các bng chng thc nghim tip tc khng đnh kt qu ca Leibenstien
nh nghiên cu ca Stacey (1997) cho rng đc đim ca hình thc đu t truyn thng là:
nng sut thp, kh nng sinh li kém và thiu kt ni gia cu và cung. Nghiên cu này
cng nhn mnh ý tng ca lý thuyt X - hiu qu, cn phi hp hài hòa các ngun lc
trong xã hi (đc bit ngun lc ca khu vc t nhân) đ đm bo nhu cu ngi dân đc
đáp ng. Ngoài ra, Birch và Haar (2000) kt lun rng, tht bi ca chính ph còn xut phát
t vic chính ph theo đui quá nhiu mc tiêu cùng mt lúc, va to vic làm, va cung cp
hàng hoá phi li nhun thng mi, và s dàn tri trong đu t dn đn hiu qu thp. Hai
tác gi này đ xut t nhân hóa vic cung cp hàng hóa công và tách chính ph ra khi quá
trình ra quyt đnh s ci thin cht lng hàng hóa.

1.2.3. Lch s hình thành mô hình hp tác công – t

Anh là nc đi tiên phong trong mô hình PPP. u nhng nm 1990, Vng quc
Anh đa ra Sáng kin Tài chính T nhân (PFI) đ thu hút h tr khu vc t nhân cho mt
lot các d án ca chính ph trong các lnh vc nh đng giao thông, y t, nhà tù, và quc
phòng. Mô hình PPP dn dn lan sang các nc công nghip khác cng nh th trng mi
ni, c th:

•  châu Âu ngoài Anh và Scotland - Ireland, B ào Nha, Tây Ban Nha và Ý đã thc hin
chính thc các d án PPP / PFI và đã to ra các th ch pháp lý đ h tr thc hin trong
lnh vc c s h tng.
• Hà Lan và c đang th nghim vi PPP / PFI và d kin s đy mnh tin đ thc hin
mô hình này trong tình hình tài chính công tip tc xu đi. c bit là chng trình PPP /
PFI  c, trong khi vn còn trong giai đon non tr, có tim nng đ tr thành mt trong
12

nhng chng trình ln nht châu Âu, ch yu là trong lnh vc giao thông vn ti và c
s h tng đng.
• Các nc nh Hungary, Cng hòa Séc, Slovakia, Croatia, Ba Lan và Estonia, đã t nhân
hóa c s h tng và cung cp dch v công cng vi các mc đ khác nhau hoc cho
phép đu t t nhân tham gia hot đng công cng thông qua các tha thun nh PPP.
• Ngoài châu Âu,  Canada và Úc các chng trình PPP / PFI đã tr thành chính sách ca
chính ph đang nhanh chóng phát trin và lan rng trên khp các lnh vc nh c s h
tng và dch v, theo mô hình ca Anh.
• Trong s các nc th trng mi ni đã thông qua chính sách PPP nh là Trung Quc,
Malaysia, Philippines, Nam Phi, Argentina và Chile.

 Vit Nam, theo thng kê ca Ngân hàng Th gii, trong giai đon 1994-2009 đã có
32 d án đc thc hin theo mô hình PPP vi tng mc vn cam kt khong 6,7 t đô la.
Cng ging nh các nc khác, mô hình BOT và BOO chim t phn ch yu. Hai lnh vc
chim t phn ln nht là đin và vin thông. Ngoài ra, có th k đn nhiu d án hp tác

công - t khác đã và đang đc trin khai t thp niên 1990 đn nay nh: BOT cu C May,
BOT cu Phú M, đin Phú M, và rt nhiu nhà máy đin nh và va khác đang đc thc
hin theo phng thc BOO.V mô hình BOT, tng cng có 26 d án vi tng mc đu t
là 128 ngàn t đng.

Riêng nm 2010, theo thng kê ca cc đu t nc ngoài, tng s d án cp mi
đc đu t trc tip t nc ngoài là 969 d án, trong đó theo mô hình đu t BOT, BT,
BTO có 6 d án chim 1% trên tng s d án cp mi. Nhng s lng d án cp mi
chim 55% so vi s d án đu t theo hình thc BOT, BTO, BT là 11 d án, chim % cao
nht trong s tt c các hình thc đu t, so vi nm 2009 không có d án mi nào đu t
theo hình thc BOT, BT, BTO đó là mt s khi sc tt.

V hình thc 100% vn nc ngoài ch chim 8% trên tng s d án, s d án cp
mi ch có 799 d án trong khi tng s d án đng ký là 9.599 ( tính ht ngày 21/12/2010),
13

còn v hình thc liên doanh ch chim 7% trên tng s d án cp mi đng ký, hình thc c
phn và hp đng hp tác vn đu t chim ln lt là 4% và 1% trên tng s d án cp
mi. Ta thy rng hình thc đu t theo hp đng BOT, BT, BTO đang phát trin theo chiu
hng tích cc. Vy di s giám sát và h tr ca nhà nc, hình thc đu t theo mô hình
PPP đã bt đu có s tin trin so vi các hình thc đu t khác.

c bit là sau khi Quyt đnh 71/2010/Q-TTg v vic ban hành Quy ch Thí đim
đu t theo hình thc PPP đc ban hành và chính thc có hiu lc t ngày15/1/2011. iu
này đã thu hút s chú ý ca gii đu t trong và ngoài nc đang dn vào mô hình hp tác
nhà nc và t nhân (PPP).

1.3. Lý thuyt v hp tác công – t

1.3.1. Khái nim

Mô hình hp tác công t đã có mt lch s lâu đi  nhiu quc gia, nhng phát trin
mnh t nhng nm 1980. Trong thi gian này, ý ngha ca khu vc t đã đc gii thiu và
s dng trong khu vc công, tiêu chun nn tng th trng đã đc áp dng đi vi vic
cung cp hàng hóa và dch v công. Trong sut nhng nm 1990, trit lý qun tr công mi
và nn tng th trng đã nh hng s qun tr công  nhiu nc.

Có nhiu hình thc phn ánh s kt hp nhà nc – t nhân:

Theo Linder (1999) đã phân bit các cách s dng khác nhau ca thut ng hp tác
công t (PPP), mi cách s dng có khía cnh riêng:

• PPP nh là vic ci cách qun tr.
• PPP nh là làm tái sinh nhng suy ngh c ca các nhà qun tr công.
• PPP nh là s chuyn dch ri ro.
14

• PPP nh cu trúc li dch v công.
• PPP nh là chia s quyn lc.

Peters (1997) cho rng trên c s nhn mnh tm quan trng ca nhng khía cnh
kinh t và khía cnh xã hi nh lòng tin, s tng tác ln nhau, sn sàng đu t và chia s
trách nhim trong mi quan h PPP. Ông cng ch ra rng: “PPP là mt quá trình liên tc
ca s tha thun và tng tác qua li ln nhau. Ngoài ra, vic thit lp mt t chc riêng
bit đc xem là quan trng đ hin thc hóa mi quan h đó”. Tm quan trng ca vic
chia s ngha v và ri ro cng đc nhn mnh bi Nijkampetal (2002) trong đnh ngha
PPP : “PPP là mt hình thc đã đc th ch hóa ca s kt hp các din viên nhà nc và
din viên t nhân, trên c s nhng mc tiêu thuc v s hu ca h, làm vic vi nhau theo
mt mc tiêu chung, đ mà c hai bên tham gia chp nhn nhng ri ro đu t trên c s
doanh thu và chi phí đc xác đnh trc.” Klijn & Teisman (2003) cng đã nêu bt nhng

đc đim chung ca PPP, nhng ông đã nhn mnh thêm bng vic s dng mt cách rõ
ràng thut ng “giá tr tng thêm”. “PPP đc đnh ngha nh là mt s kt hp lâu dài gia
đi tác nhà nc và đi tác t nhân trong đó các din viên này phát trin nhng dch v và
sn phm chung và trong đó ri ro, chi phí và li ích đc chia s cho các bên tham gia.
Nhng cái đó đc hình thành trên ý tng ca giá tr tng thêm chung”. Ngân hàng phát
trin Châu Á (ADB) gii thích: “ Mi quan h đi tác nhà nc – t nhân miêu t mt lot
các mi quan h có th có gia các t chc nhà nc và t chc t nhân liên quan đn lnh
vc c s h tng và các lnh vc dch v khác. Mi quan h đi tác nhà nc - t nhân
phân đnh mt cách hp lý và cht ch các nhim v, ngha v và ri ro mà mi đi tác nhà
nc và đi tác t nhân phi gánh vác”. i tác nhà nc trong mi quan h đi tác nhà
nc – t nhân là các t chc chính ph, bao gm các b ngành, các chính quyn đa
phng hoc các doanh nghip nhà nc. i tác t nhân có th là đi tác trong nc hoc
đi tác nc ngoài, và có th là các doanh nghip hoc là các nhà đu t có chuyên môn v
tài chính hoc k thut liên quan đn d án. Mi quan h đi tác nhà nc – t nhân cng có
th bao gm c các t chc phi chính ph (NGOs) và / hoc các t chc cng đng đi din
cho nhng t chc, cá nhân mà d án có tác đng trc tip. Quan đim ca B Tài chính