Luận văn thạc sĩ Vận dụng kỹ thuật kiểm toán nhằm phát hiện các sai lệch, gian lận trong công tác thanh tra thuế tại cục thuế TPHCM

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCM











NGUYN TH MINH THU





VN DNG K THUT KIM TOÁN NHM PHÁT
HIN CÁC SAI LCH, GIAN LN TRONG CÔNG
TÁC THANH TRA THU TI CC THU TP.HCM


Chuyên ngành : K toán – Kim toán
Mã s : 60.34.30




LUN VN THC S KINH T

NGI HNG DN KHOA HC:
TS. TRN ANH HOA







TP. H CHÍ MINH – NM 2014

Trang 





Trang

1

5
1.1
Tng quan v thanh tra thu … …………………………………………
5
1.1.1
Khái nim thanh tra thu

5
1.1.2
Mc tiêu ca công tác thanh tra thu
8
1.1.3
T chc công tác thanh tra thu
8
1.1.4
Ni dung công tác thanh tra thu
9
1.1.5
Phân bit thanh tra thu vi kim toán
15
1.2
Quy trình và các k thut kim toán trong kim toán BCTC
16
1.3
Gian ln và các k thut kim toán đc vn dng đ phát hin gian ln
trên bào cáo tài chính

23
1.4
Mt s bài hc kinh nghim v vn dng k thut kim toán trong công
tác thanh tra thu  mt s nc trên th gii

31

Kt lun chng 1………………………………………………………
38
 

39
2.1
Gii thiu tng quan v Cc thu Tp.HCM
39
2.2
Thc trng thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM
44
2.2.1
Quy đnh chung v thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM
44
2.2.2
Nhng c s pháp lý thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM…………….
44
2.2.3
Ni dung thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM
46
2.2.4
Quy trình thanh tra thu ti Cc Thu Tp.HCM
48
2.3
ánh giá thc trng thanh tra thu ti Cc Thu Tp.HCM
52
2.3.1
Nhng thành qu đt đc ca thanh tra thu ti cc th Tp.HCM
52
2.3.2
Nhng hn ch và nguyên nhân ca nhng hn ch trong thanh tra thu
ti cc th Tp.HCM

54

Kt lun chng 2 ………………………………………………….
59
 


61
3.1
Quan đim vn dng k thut kim toán nhm phát hin các sai lch,
gian ln trong công tác thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM

61
3.2
Các gii pháp vn dng k thut kim toán nhm phát hin các sai
lch, gian ln trong công tác thanh tra thu ti Cc thu Tp.HCM

62
3.2.1
Vn dng k thut kim toán vào vic xây dng quy trình thanh
tra ………………………………….

62
3.2.2
Vn dng k thut kim toán vào phát hin sai lch, gian ln đi vi
tng loi thu

68
3.2.2.1
Vn dng k thut kim toán vào vic phát hin sai lch, gian ln đi
vi thu giá tr gia tng

68
3.2.2.2
Vn dng k thut kim toán vào vic phát hin sai lch, gian ln đi
vi thu thu nhp doanh nghip

77
3.2.2.3
Vn dng k thut kim toán vào vic phát hin sai lch, gian ln đi
vi thu thu nhp cá nhân

87
3.2.3
Nhng gii pháp k thut khác đ vn dng các k thut kim toán
nhm phát hin sai lch, gian ln trong thanh tra thu

89
3.2.3.1
Ci thin mt s quy đnh chung đ vn dng k thut kim toán nhm
phát hin sai lch, gian ln trong thanh tra thu

89
3.2.3.2
Ci thin tình hình nhân s đ vn dng k thut kim toán nhm phát
hin sai lch, gian ln trong thanh tra thu

90
3.3
Mt s gii pháp h tr gián tip vn dng k thut kim toán nhm
phát hin các sai lch, gian ln trong công tác thanh tra thu

91
3.3.1
V phía Nhà nc……………………………………………………….
91
3.3.2
V phía Ngành Thu
92
3.3.3
V lnh vc giáo dc và đào to
92

Kt lun chng 3 ……………………………………………………
93
Kt lun……………………………………………………………… …………
94
Tài liu tham kho………………………………………………………………….







ACFA
The Asscociation of Certified Fraud Examiner s
(Hip Hi các nhà điu tra M)
ATO
Australia Taxation Office (C quan thu ca Úc)
BCTC

Báo cáo tài chính
BHXH
Bo Him Xã Hi
DN
Doanh nghip
TNT
i tng np thu
GTGT
Giá tr gia tng
HHDV
Hàng hóa dch v
ISA
Chun mc kim toán quc t
NDT
Nhân dân t
NSNN
Ngân sách Nhà nc
SXKD
Sn xut kinh doanh
TK
Tài Khon
TKTN
T khai, t np
TNCN
Thu nhp cá nhân
TNDN
Thu nhp doanh nghip
Tp.HCM
Thành Ph H Chí Minh
USD

ng đo la M














Trang
S đ 1.1
S đ quy trình thanh tra thu
11
Bng 1.2
Bng lit kê các đi tng kim toán thng gi th xác nhn
26
Bng 2.1
Kt qu thanh tra thu cc thu Tp.HCM qua 3 nm 2010- 2012
53

1

LI M U
1. Tính cp thit ca đ tƠi

Không ch riêng  nc ta, Thu luôn là ngun thu quan trng và ch yu ca
Ngân sách Nhà nc. Thu là mt khon đóng góp bt buc do Lut pháp quy đnh
đi vi các t chc, cá nhân tham gia sn xut kinh doanh trên lưnh th quc gia đó
nhm đáp ng nhu cu chi tiêu ca Nhà nc. Mt đt nc phát trin th hin qua h
thng đng sá, c s h tng giao thông, h thng giáo dc, y t, dch v công cng,
c ch đưi ng nhng ngi hu trí, tht nghip…đc hoàn thin và phát trin hin
đi. Tt c các lnh vc trên đu đc đu t, xây dng, phát trin t ngân sách Nhà
nc.
Thc trng Ngành Thu hin nay, hàng nm có đn 40%-50% DN báo cáo l,
trong đó có nhiu DN l liên tc, kéo dài, không phi đóng thu cho Nhà nc. Tình
trng này đư din ra hàng chc nm nay (có nhiu DN thm chí báo cáo l hàng chc
nm lin). Tình trng n lu trn thu, kê khai l, kê khai âm đang là vn nn đi vi
Nhà nc ta nói chung và Ngành Thu nói riêng. Các doanh nghip áp dng rt nhiu
phng thc khác nhau nh giu bt doanh thu, thu nhp, kê khai khng chi phí
lng, lưi vay, giá vn hàng bán, chi phí dch v mua ngoài, điu chnh bút toán không
đúng theo quy đnh, đ ngoài s sách k toán, chuyn giá gia các DN có giao dch
liên kt…. nhm làm gim s thu phi np, tng s thu đc hoàn, dn đn tht thu
thu cho NSNN.
Công tác thanh tra thu là mt trong nhng hot đng vô cùng quan trng nhm
đm bo xư hi công bng, nâng cao tính t giác tuân th, nghiêm chnh chp hành
pháp lut ca các DN, chng tht thu thu cho Nhà nc, đem li ngun thu cho
NSNN, đng viên các ch th kinh t phát huy ngun lc ca mình, đy mnh sn xut
kinh doanh. Tuy nhiên, công tác thanh tra thu vn còn hn ch đòi hi phi đc
nghiên cu nhm ci tin, đi mi và hoàn thin hn na đ đáp ng yêu cu thc tin
đang đt ra. Qua thi gian hc tp, nghiên cu, đc s hng dn, giúp đ ca quỦ
thy cô và nhà trng nên em chn đ tài: ắVn dng k thut kim toán nhm phát
hin các sai lch, gian ln trong công tác thanh tra thu ti Cc Thu TP.HCMẰ.
2

2. Tng quan nghiên cu

Hin nay có nhiu công trình nghiên cu đa ra các gii pháp cho ngành thu trong
công tác thanh tra, kim tra. Mt s công trình nghiên cu có liên quan mà tác gi đư
tip cn, k tha s dng trong đ tài:
Nhóm nghiên cu ca tác gi V Hu c, Nguyn ình Tn, Hunh Vn Hiu,
Trn Xoa, Mai c Ngha (2009), đ tài nghiên cu khoa hc cp B “Xây dng h
thng ch tiêu phân tích đ la chn đi tng thanh tra, kim tra thu ti Vit nam”.
 tài nghiên cu này ch ra s khác nhau gia k thut kim toán và k thut thanh
tra ch là  xu hng đánh giá ri ro, theo đó, trong hot đng kim toán thng có xu
hng ri ro đn v khai khng li nhun. Ngc li, hot đng thanh tra li thng
đành giá ri ro thanh tra theo hng khai thp li nhun tính thu. Phng pháp mô
phng đc s dng qua vic cy sai lch vào BCTC đ đa ra kt lun v mi quan
h gia mc sai lch và bin đng ca ch tiêu, t đó thip lp các ch tiêu có th s
dng nhm phát hin gian ln thu. Kt qu nghiên cu ch ra mi quan h gia hành
vi gây sai lch thu và chiu hng bin đng ca các t sut tài chính.
 tài “Vn dng k thut kim toán vào hot đng thanh tra sai lch thu ti Cc
thu tnh Bình Dng” do Tác gi Nguyn Th Vân Anh - hc viên trng i hc
K Thut Công Ngh TPHCM nghiên cu nm 2011. Ni dung đ tài có nêu thc
trng sai lch thu và thc trng áp dng k thut thanh tra thu ti Cc Thu Bình
Dng, t đó đ xut các gii pháp vn dng k thut ca kim toán đc lp trong
thanh tra thu. Tuy nhiên, đ tài ch tp trung đi sâu vào k thut phân tích, đánh gi
ri ro các khon mc trên BCTC.
 tài “ Phân tích mi quan h ga k toán và thu - Hoàn thin h thng thông tin
doanh nghip phc v công tác qun lỦ thu” ca tác gi Cao Th Thu Cúc – hc viên
trng i hc Kinh T TPHCM nghiên cu nm 2013. Ni dung đ tài nêu thc
trng h thng k toán và chính sách thu hin nay. T đó đ xut gii pháp hoàn thin
h thng k toán và thu (hoàn thin v nâng cao Ủ thc chp hành pháp lut, t chc
b máy k toán và hoành thin chng t, tài khon, s sách, báo cáo cng nh phng
pháp hch toán k toán). Tuy nhiên, đ tài cha tp trung làm rõ v k thut kim toán
vn dng vào công tác thanh tra thu.
3

3. Mc tiêu nghiên cu
+ Làm rõ lỦ lun v công tác thanh tra thu và trình bày các k thut kim toán
liên quan đn thanh tra thu.
+ Khng đnh s cn thit khách quan ca vic vn dng k thut kim toán vào
công tác thanh tra thu.
+ Nghiên cu thc trng công tác thanh tra thu trên đa bàn TPHCM giai đon
2010-1012, trên c s đó rút ra nhng thành qu, nhng nguyên nhân hn ch ca
công tác thanh tra thu.
+  xut các đnh hng, gii pháp đi mi, hoàn thin công tác thanh tra thu
thông qua vic vn dng các k thut kim toán nhm phát hin các sai lch, gian ln
v thu.
4. i tng vƠ phm vi nghiên cu
+ i tng nghiên cu: lỦ lun v thanh tra thu và k thut kim toán
+ Phm vi nghiên cu: thc trng công tác thanh tra thu ti Cc Thu TPHCM
thi gian qua. Trên c s đó tìm kim, đ xut gii pháp vn dng k thut kim toán
đ phát hin nhng sai lch, gian ln v thu, ch yu là thu GTGT, thu TNDN, thu
TNCN trên đa bàn Tp.HCM.
5. Phng pháp nghiên cu
+ S dng phng pháp duy vt bin chng làm c s lun cho vic xem xét, tip
cn, nhn đnh các vn đ lỦ lun, thc trng, đ xut trong nghiên cu.
+ Thu thp thông tin, d liu t các lut thu, ngh đnh, thông t, vn bn hng
dn, các báo cáo có liên quan, qua internet, tp chí thu…
+ Thu thp s liu t các Phòng ca Cc Thu Tp.HCM.
+ iu tra, chn mu, phân tích, tng hp các vn đ thc t, thc trng.
+ Tng hp, so sánh, suy lun các vn đ thc tin, đánh giá công tác thc hin
thanh tra thu và đ xut gii pháp.
6. ụ ngha nghiên cu
 tài có nhiu gii pháp thit thc phù hp vi thc tin công tác thanh tra thu
ti Cc thu TPHCM hin ti và trong thi gian ti. To c s khoa hc cho Cc thu

Tp.HCM có đnh hng hình thành các gii pháp mang li hiu qu cao trong công tác
4

qun lỦ thu, nâng cao nng lc ca c quan thu trong vic phát hin, ngn chn và
x lỦ kp thi các t chc, cá nhân có hành vi gian ln, trn thu. Mt khác, đ tài cng
là tài liu tham kho hu ích vi nhng ngi quan tâm đn lnh vc thu, đm bo
công bng, nâng cao tính t giác tuân th, nghiêm chnh chp hành pháp lut ca các
DN, chng tht thu thu cho Nhà nc, đem li ngun thu cho NSNN, đng viên các
ch th kinh t phát huy ngun lc ca mình, đy mnh sn xut kinh doanh.
7. Kt cu đ tƠi
Ngoài phn m đu, kt lun, ph lc, tài liu tham kho, lun vn gm 3 chng:
+ Chng 1: Tng quan v thanh tra thu và các k thut kim toán.
+ Chng 2: Thc trng công tác thanh tra thu ti Cc Thu Tp.HCM
+ Chng 3: Mt s gii pháp vn dng k thut kim toán nhm phát hin các sai
lch, gian ln trong công tác thanh tra thu ti cc thu Tp.HCM

5

CHNG 1
TNG QUAN V THANH TRA THU
VÀ CÁC K THUT KIM TOÁN
1.1. Tng quan v thanh tra thu
Hot đng thanh tra thu đã có lch s phát trin lâu dài, gn lin vi quá trình
phát trin kinh t, xã hi ca loài ngi, cng nh gn lin vi s xut hin gian ln
trong lnh vc thu.
Gian ln là mt khái nim đư xut hin cùng vi s phát trin ca xư hi loài
ngi, t hình thc s khai là n cp tài sn, nhm tha mưn các nhu cu cá nhân ban
đu cho đn tn ngày nay gian ln đư phát trin và tinh vi hn, biu hin di nhiu
hình thc khác nhau tng ng vi s phát trin ca xư hi và nhn thc, trình đ ca
con ngi.
t nc ta đang  trong giai đon thc hin chin lc phát trin kinh t xư hi
đy mnh công nghip hoá và hin đi hoá đt nc, đa đt nc phát trin nhanh và
bn vng, ch đng hi nhp quc t có hiu qu. Trong đó, chính sách tài chính -
thu có vai trò ht sc quan trng, đòi hi ngành thu phi tp trung nghiên cu và đ
ra các bin pháp công tác c th, phi to cho đc s chuyn bin mi, có hiu qu
thit thc trên các mt công tác ca mình.
Nhà nc ta đư và đang phi đi đu, thc hin bng nhiu phng cách đ ngn
nga, phát hin, x lỦ các sai phm ca doanh nhip. Do vy, vn đ thanh tra và x lỦ
vi phm pháp lut v thu là vn đ ht sc quan trng trong giai đon hin nay.
1.1.1 Khái nim thanh tra thu
Theo quan đim hin nay, hot đng qun lỦ Nhà nc chính là s tác đng có
đnh hng ca ch th qun lỦ (c quan thu) ti các đi tng qun lỦ (i tng
np thu) nhm đt đc mc tiêu đng viên mt phn thu nhp quc dân vào Ngân
sách Nhà nc. Do vy, thanh tra thu chính là mt công đon và là mt yu t cu

thành ca hot đng Lưnh đo qun lỦ Nhà nc ca c quan thu. Hot đng qun lỦ
ca c quan thu bao gm t vic xây dng các mc tiêu k hoch trong giai đon nht
đnh đn vic t chc đ thc hin các mc tiêu k hoch đó và sau cùng là tin hành
kim tra, thanh tra thu, vic thc hin đó nh th nào đ t đó tác đng ngc tr li
6

khâu xác đnh ch trng k hoch có hp lỦ hay không nhm đm bo cho hot đng
ca c quan thu đt đc hiu qu cao.
Thanh tra thu là mt trong bn chc nng c bn ca qun lỦ thu theo mô hình
chc nng. Bên cnh vic tôn trng kt qu t tính, t khai, t np thu ca ngi np
thu, c quan thu thc hin các bin pháp giám sát đ va đm bo khuyn khích s
tuân th t nguyn, va đm bo phát hin ngn nga các trng hp vi phm pháp
lut thu. Thanh tra thu là mt bin pháp hu hiu nhm phát hin ngn nga vi
phm, giúp ngi np thu nhn thy luôn có mt h thng giám sát hiu qu tn ti
và kp thi phát hin các hành vi vi phm ca h.
Thanh tra thu là hot đng giám sát ca c quan thu đi vi các hot đng, giao
dch liên quan đn phát sinh ngha v thu và tình hình thc hin th tc hành chính
thu, chp hành ngha v np thu ca ngi np thu, nhm bo đm pháp lut thu
đc thc thi nghiêm chnh trong đi sng kinh t – xư hi.
Theo quan đim hin nay, cng nh theo quy đnh ca các vn bn pháp lut hin
hành nêu rõ khái nim v thanh tra thu.
+ Thanh tra – theo ting Anh (inspect) – có ngha là nhìn vào trong, ch mt s
kim tra, thm đnh, xác minh. Theo t đin pháp lut Anh Vit, thanh tra “là s kim
soát, kim kê đi vi đi tng b thanh tra”.
+ Theo t đin ting Vit thì Thanh tra thu là (c quan, cá nhân có thm quyn)
xem xét ti ch vic làm ca đa phng, t chc đ phát hin và ngn chn nhng gì
trái vi quy đnh pháp lut thu.
+ Theo Thut ng pháp lỦ ph thông – Nhà xut bn Pháp lỦ – 1986, thanh tra
đc coi là mt bin pháp ca kim tra và nhim v thanh tra đc y quyn cho các
c quan Nhà nc có trách nhim.

+ Theo quan nim ghi nhn trong Tài liu ào to, Bi dng Nghip v Thanh
tra viên ca Trng cán b thanh tra do Nhà xut bn Lao ng xut bn nm 2013,
Thanh tra là mt chc nng thit yu ca qun lỦ nhà nc, là hot đng kim tra xem
xét, đánh giá, x lỦ ca c quan qun lỦ nhà nc đi vi vic thc hin chính sách,
pháp lut, nhim v ca c quan, t chc, cá nhân; đc thc hin bi mt c quan
chuyên trách theo mt trình t, th tc do Pháp lut quy đnh nhm phòng nga, phát
7

hin và x lỦ các hành vi vi phm pháp lut, phát hin nhng s h trong c ch qun
lỦ, chính sách pháp lut đ kin ngh các bin pháp khc phc; phát huy nhng nhân t
tích cc, góp phn nâng cao hiu qu, hiu lc hot đng qun lỦ Nhà nc, bo v li
ích ca Nhà nc, các quyn và li ích hp pháp ca c quan t chc và cá nhân.
Qua đó, thanh tra thu là hot đng giám sát ca c quan thu đi vi các hot
đng, giao dch liên quan đn ngha v thu ca ngi np thu, tình hình áp dng,
thc hin các th tc hành chính thu, vic chp hành ngha v thu ca ngi np
thu, nhm bo đm lut thu đc thi hành nghiêm túc trong đi sng xư hi.
+ V ch th: Ch th ca thanh tra thu là C quan thu t cp tnh, thành tr lên.
+ V mc đích thc hin: Mc đích ca thanh tra thu bao gi cng có chn lc,
rng và chuyên sâu hn. c bit, đi vi các cuc thanh tra đ gii quyt khiu ni, t
cáo ngoài mc đích, Ủ ngha là xem xét, đánh giá, x lỦ hành vi vi phm pháp lut thu
đi vi đi tng np thu mà còn th hin cho ngi dân thy đc s quan tâm ca
ng và Nhà nc, s công bng, nghiêm minh ca Pháp lut bi: thông thng khiu
ni, t cáo phn ánh s bc xúc, bt bình ca nhân dân trc nhng vic mà nhân dân
cho là quyn và li ích hp pháp ca mình b vi phm.
+ V phng pháp tin hành: Vi mc đích rõ ràng hn, rng hn nên khi tin
hành thanh tra thu, oàn thanh tra cng áp dng nhng bin pháp nghip v sâu hn,
đi vào thc cht đn tn cùng ca vn đ nh: xác minh, thu thp chng c, đi thoi,
cht vn, giám đnh c bit, trong quá trình thanh tra thu, các oàn thanh tra còn
có th áp dng nhng bin pháp cn thit đ phc v cho công tác thanh tra theo quy
đnh ca pháp lut đ tác đng lên đi tng b qun lỦ.

+ V trình đ nghip v: Hot đng thanh tra thu đòi hi thanh tra viên phi có
nghip v gii, am hiu v kinh t - xư hi, có kh nng chuyên sâu vào lnh vc thanh
tra hng đn.
+ V phm vi hot đng: Phm vi hot đng ca thanh tra thu thng không din
ra rng khp, thng xuyên và liên tc mà có s chn lc, chuyên sâu hoc có du
hiu vi phm.
8

+ V thi gian tin hành: Trong hot đng thanh tra thu thng có nhiu vn đ
phi xác minh, đi chiu rt công phu, nhiu mi quan h cn làm rõ, cho nên phi s
dng thi gian nhiu và linh hot v thi gian cho tng vic thanh tra.
1.1.2.Mc tiêu ca công tác thanh tra thu
Hot đng thanh tra thu nhm giúp các đi tng np thu và c quan thu thc
hin nghiêm túc các vn bn pháp lut v thu, nâng cao tính t giác tuân th pháp lut
thu ca ngi np thu trong vic thc hin kê khai thu, tính thu và np thu.
Thông qua công tác thanh tra thu nhm đánh giá vic chp hành Pháp lut thu
ca các đi tng np thu và ngi thu thu nhm phát huy nhân t tích cc, đu
tranh ngn nga và x lỦ nhng mt tiêu cc, hn ch tht thu thu qua vic kê khai
gian ln v thu.
Da vào nhng kin ngh ca kt qu thanh tra c quan thu các cp có th đ ra
các gii pháp c th đ thc hin, đa Lut thu vào cuc sng thc t, đm bo s
công bng trong vic thc hin Pháp lut thu, đng thi ci cách các quy trình qun
lỦ thu thu ngày càng hp lỦ hn.
Thông qua công tác thanh tra thu nhm hng dn các đi tng np thu nm
đc ngha v và quyn hn ca đn v khi thc hin Pháp lut thu; đng thi nâng
cao trách nhim ca công chc ngành thu khi thi hành công v.
1.1.3 T chc công tác thanh tra thu
H thng thanh tra thu đc t chc theo h thng ngành dc gn vi mô hình t
chc nganh dc ca các c quan thu. H thng thanh tra thu đc phân cp theo mô
hình t chc cp trung ng và đa phng.

B phn thanh tra thu  Trung ng (Tng Cc Thu) chu trách nhim xây dng
k hoch thanh tra thu quc gia, chuyn ti các mc tiêu ca k hoch cho các cán b
thanh tra thu đa phng và giám sát vic thc hin k hoch.
Thanh tra thu ca Trung ng chu trách nhim chung v vic xây dng k hoch
thanh tra thu quc gia hàng nm, các c quan đa phng (Cc Thu) s chu trách
nhim cung cp đu vào liên quan đn các đi tng np thu mà h qun lỦ đ xây
dng k hoch thanh tra thu cp quc gia. Các c quan đa phng chu trách nhim
thanh tra thu các đi tng np thu ln và va.
9

Quy trình thanh tra thu đc áp dng thng nht cho b phn thanh tra, cán b
thanh tra thu thuc C quan Tng cc thu, Cc thu thc hin thanh tra thu vi
ngi np thu.
1.1.4. Ni dung công tác thanh tra thu
Các đi tng np thu ngày mt gia tng, phát trin không ngng v s lng,
hình thc và quy mô hot đng trong khi s lng nhân s và các ngun lc khác ca
c quan thu không th phát trin tng ng. T đó, đòi hi c quan thu phi đi mi
c ch qun lỦ t c ch qun lỦ thu chuyên qun sang c ch t khai, t np.
Qun lỦ thu theo c ch t kê khai, t np thu là phng thc qun lỦ thu thu
tiên tin, hin đi đang đc hu ht các nc trên th gii áp dng.
C quan thu không can thip vào quá trình kê khai, np thu ca t chc, cá nhân
kinh doanh, nhng c quan thu s tin hành thanh tra thu và áp dng các bin pháp
x pht, cng ch theo lut đnh đi vi nhng trng hp có hành vi vi phm pháp
lut v thu nh không kê khai, không np thu, trn thu, gian ln v thu Thanh
tra thu là chc nng quan trng nht trong công tác qun lỦ thu theo c ch t khai,
t np thu ca doanh nghip.
Theo quy đnh ca Pháp lut thu hin nay, ngi np thu phi thc hin đy đ
trách nhim và ngha v ca mình k t khi bt đu phát sinh quá trình kinh doanh đn
khi kt thúc, nh đng kỦ kinh doanh, đng kỦ thu khi thành lp doanh nghip, thc
hin vic hch toán k toán, kê khai quyt toán thu, hoàn thu, khu tr thu, min

gim thu, np thu
Và ti iu 81 Lut Qun lỦ thu, thanh tra thu đc thc hin vi trng hp:
+ Các doanh nghip có ngành ngh kinh doanh đa dng, phm vi kinh doanh rng.
+ Khi có du hiu vi phm pháp lut v thu.
+  gii quyt khiu ni, t cáo hoc theo yêu cu ca th trng c quan qun lỦ
thu các cp hoc B trng B Tài chính.
Vic thanh tra thu đc thc hin cn c vào k hoch thanh tra thu hàng nm
và thanh tra thu đt xut. Thanh tra thu theo k hoch đc tin hành theo k hoch
đư đc phê duyt. Thanh tra thu đt xut đc tin hành khi phát hin c quan, t
chc, cá nhân có du hiu vi phm pháp lut v thu; thanh tra thu đ gii quyt khiu
10

ni, t cáo hoc theo yêu cu ca th trng c quan qun lỦ thu các cp hoc B
trng B Tài chính.
Công tác thanh tra ngi np thu bao gm các ni dung chính nh sau:
+ Thanh tra vic đng kỦ kinh doanh, đng kỦ thu, tình trng đng kỦ s dng hóa
đn, kê khai thu, ch đ m, ghi s k toán, chng t, hóa đn.
+ Thanh tra quyt toán thu.
+ Thanh tra vic hoàn thu, khu tr thu.
+ Thanh tra min gim thu.
 Quy trình thanh tra ngi np thu
Quy trình thanh tra đc ban hành theo Quyt đnh s 460/Q-TCT ngày 05 tháng
5 nm 2009 ca Tng cc trng cc Thu vi mc đích:
+ To s thng nht trong vic thc hin công tác thanh tra trong toàn ngành thu
nhm phát hin, ngn chn và x lỦ kp thi các t chc, cá nhân có hành vi gian ln,
trn thu.
+ Nâng cao tính t giác tuân th pháp lut thu ca ngi np thu trong vic thc
hin kê khai thu, tính thu và np thu.
+ Nâng cao vic qun lỦ cán b thanh tra thu trong vic thc hin nhim v đc
giao làm c s đánh giá phân loi cán b thanh tra.

+ Thc hin ci cách th tc hành chính và hin đi hoá công tác thanh tra thu
góp phn nâng cao hiu qu công tác qun lỦ thu, t đó tránh gây phin nhiu và to
điu kin thun li cho ngi np thu phát trin sn xut, kinh doanh hàng hoá, dch
v.

11

S đ 1.1. S đ quy trình thanh tra thu

1. Lp k hoch thanh tra

2. T chc thc hin phơn tích sơu
các doanh nghip trong k hoch
thanh tra
3. Tin hƠnh thanh tra, kim
tra theo quyt đnh
4. Tng hp báo cáo vƠ lu gi
tƠi liu thanh tra thu

Thu thp, khai thác thông tin t h s khai thu vƠ
các ngun khác ngơn hƠng, kho bc, kim toán, qun
lý th trng, tƠi nguyên môi trng, k hoch vƠ đu
t, thanh tra, công an, toƠ án
Thc hin trên c s phơn tích ni dung, phm vi ri ro
v thu (có ý thc tuơn th pháp lut thp, có du hiu
không bình thng, đt bin, ), la chn theo ch đo
ca Th trng c quan thu.
Thc hin các bip pháp nghip v thanh tra nh so
sánh, đi chiu, xem xét tính hp pháp, kim tra vic
ghi chép, kim tra các cn c tính thuầ x lý kt qu
sau thanh tra.
C quan Thu cp di phi tng hp báo cáo c quan

Thu cp trên hƠng tháng, hƠng quý vƠ c nm kt qu
thanh tra h s thu. H s thanh tra thu đc lu gi
ti c quan thu theo thi hn 5 nm.
12

Cn c vào s đ trên, quy trình thanh tra thu gm 4 phn:
Phn A - Lp k hoch thanh tra thu nm - Gm 04 bc
 Bc 1 : Thu thp, khai thác thông tin d liu v ngi np thu ca ngành
thu, ca các c quan thuc ngành Tài chính nh Hi quan và Kho bc Nhà nc;
Thanh tra tài chính; U ban chng khoán; Cc qun lỦ giá , ca các c quan khác có
liên quan nh Kim toán Nhà nc; Thanh tra chính ph, các c quan qun lỦ thuc
B, ngành, hip hi ngành ngh kinh doanh , thông tin t các c quan truyn thông
phát thanh, truyn hình, báo chí , Thông tin t đn t cáo trn thu, gian ln thu.
 Bc 2 : ánh giá, phân tích đ la chn đi tng lp k hoch thanh tra thu.
 Bc 3 : Trình, duyt k hoch thanh tra thu nm.
 Bc 4 : iu chnh, b sung k hoch thanh tra thu.
Ngoài k hoch đư đc duyt, hng nm s phát sinh trng hp thanh tra thu
đt xut không phi lp k hoch, đó là:
+ Qua kim tra ngi np thu, B phn kim tra thu đ ngh chuyn sang hình
thc thanh tra.
+ Thanh tra ngi np thu theo đn t cáo.
+ Thanh tra ngi np thu theo ch đo ca Th trng C quan Thu hoc theo
ch đo ca Th trng C quan Thu cp trên.
Phn B - T chc thanh tra thu ti tr s ngi np thu - Gm 07 bc
 Bc 1 : Chun b thanh tra thu nh xác đnh ni dung, phm vi, thi gian d
kin thanh tra ti tr s ngi np thu, chun b đy đ vn bn v chính sách, ch đ
v thu và các vn bn pháp lut khác liên quan đn ni dung thanh tra thu, D tho
t trình, Quyt đnh thanh tra, Th trng C quan Thu kỦ ban hành Quyt đnh
thanh tra thu và giao Quyt đnh thanh tra cho ngi np thu chm nht là 3 ngày
làm vic k t ngày kỦ Quyt đnh thanh tra thu).

 Bc 2 : Công b Quyt đnh thanh tra thu (chm nht là 15 ngày làm vic k
t ngày ban hành Quyt đnh thanh tra).
 Bc 3 : Phân công công vic và lp nht kỦ thanh tra thu.
13

 Bc 4 : Thc hin thanh tra thu theo các ni dung trong Quyt đnh thanh tra
(thi hn d kin mt cuc thanh tra không quá 30 ngày làm vic k t ngày công b
Quyt đnh thanh tra), gm các công vic c th nh sau:
+ Yêu cu ngi np thu cung cp và tip nhn các tài liu, chng t k toán; s
sách k toán; các báo cáo k toán, báo cáo tài chính; báo cáo gii trình liên quan đn
ni dung thanh tra.
+ Áp dng các k nng thanh tra thu nh so sánh, đi chiu gia tài liu do ngi
np thu cung cp vi h s khai thu mà ngi np thu gi C quan Thu đ xem
xét tính hp pháp ca các tài liu ngi np thu đư cung cp và đi chiu s liu ghi
chép trên chng t k toán, s sách k toán, báo cáo k toán, báo cáo tài chính, báo cáo
gii trình đ phát hin tng, gim so vi H s khai thu. Trong quá trình thc hin
thanh tra thu, Trng đoàn thanh tra thu có quyn thc hin, đ xut mt s bin
pháp nh niêm phong mt phn hoc toàn b tài liu liên quan đn ni dung thanh tra;
kim kê tài sn khi phát hin gia s sách, chng t k toán vi thc t có s chênh
lch, bt hp lỦ; trng cu giám đnh khi xét thy cn có s đánh giá v chuyên môn,
k thut làm cn c cho vic kt lun kt qu thanh tra thu.
 Bc 5 : Thay đi, b sung ni dung thanh tra hoc gia hn thi gian thanh tra.
Trong quá trình thanh tra thu, có th thay đi, b sung ni dung đư ghi trong Quyt
đnh thanh tra, hoc gia hn thi gian thanh tra không quá 30 ngày (nu có nhiu tình
tit phc tp) hoc dng cuc thanh tra (nu phát hin đi tng thanh tra có du hiu
phm ti, chuyn h s cho c quan có thm quyn điu tra theo quy đnh ca pháp
lut t tng hình s).
 Bc 6 : Lp Biên bn thanh tra thu.
 Bc 7 : Công b công khai Biên bn thanh tra thu trong thi hn 05 ngày làm
vic, k t ngày kt thúc thanh tra.

Phn C - X lý kt qu sau thanh tra - gm 04 bc
 Bc 1 : Trng đoàn thanh tra thu phi báo cáo kt qu thanh tra chm nht
là 15 ngày làm vic k t ngày kt thúc thanh tra; d tho kt lun; d tho Quyt đnh
x lỦ truy thu thu; d tho Quyt đnh x pht vi phm hành chính v thu đ báo
cáo Lưnh đo b phn thanh tra, trình Th trng C quan Thu.
14

 Bc 2 : Th trng C quan Thu phi kỦ kt lun thanh tra thu chm nht là
15 ngày k t ngày nhn đc h s trình ca Lưnh đo b phn thanh tra; Quyt đnh
x lỦ truy thu thu; Quyt đnh x pht vi phm hành chính v thu.
 Bc 3 : Kt lun thanh tra thu; Quyt đnh x lỦ truy thu thu; Quyt đnh x
pht vi phm hành chính v thu đc giao trc tip cho ngi np thu hoc bng th
bo đm có hi báo cho C quan Thu bit ngi nhn các vn bn nêu trên.
 Bc 4 : Kt lun thanh tra; Quyt đnh x lỦ truy thu thu; Quyt đnh x pht
vi phm hành chính v thu, Trng đoàn thanh tra phi nhp các tài liu nêu trên vào
h thng c s d liu h tr thanh tra thu ca ngành chm nht là 03 ngày làm vic,
k t ngày Th trng C quan Thu kỦ kt lun thanh tra.
Phn D - Tng hp báo cáo vƠ lu tr tƠi liu thanh tra thu
 Các loi báo cáo tng hp gm
+ Báo cáo tng hp k hoch thanh tra.
+ Báo cáo điu chnh k hoch thanh tra.
+ Báo cáo tình hình thc hin k hoch thanh tra; kt qu thanh tra.
 Thi gian báo cáo đc quy đnh nh sau
+ Báo cáo k hoch thanh tra: Cc thu báo cáo Tng cc trc ngày 10 tháng 01
hàng nm; Tng cc báo cáo B Tài chính trc ngày 20 tháng 01 hàng nm.
+ Báo cáo điu chnh k hoch thanh tra: Cc thu báo cáo Tng cc trc ngày
10 tháng 10 hàng nm; Tng cc báo cáo B trc ngày 20 tháng 10 hàng nm.
+ Báo cáo tình hình thc hin k hoch thanh tra tháng, kt qu thanh tra tháng :
Cc thu báo cáo Tng cc trc ngày 10 ca tháng sau; Tng cc báo cáo B Tài
chính trc ngày 15 tháng sau.

+ Báo cáo tình hình thc hin k hoch thanh tra quỦ, kt qu thanh tra quỦ: Cc
thu báo cáo Tng cc trc ngày 15 ca tháng đu quỦ sau; Tng cc báo cáo B Tài
chính trc ngày 20 ca tháng đu quỦ sau.
+ Báo cáo tình hình thc hin k hoch thanh tra nm, kt qu thanh tra nm: Cc
thu báo cáo Tng cc trc ngày 15 ca tháng đu nm sau; Tng cc báo cáo B
trc ngày 20 ca tháng đu nm sau.
15

+ i vi các cc thu có nhiu phòng thanh tra, Cc trng cc thu giao cho 01
phòng thanh tra chu trách nhim tng hp báo cáo ca các phòng thanh tra đ báo cáo
Tng cc.
 Thi gian lu gi tƠi liu thanh tra thu đc quy đnh nh sau
+ i vi h s thanh tra thu đc lu gi trong thi hn 5 nm k t nm thc
hin thanh tra.
+ i vi các báo cáo tng hp đc lu gi trong thi hn là 05 nm, k t nm
báo cáo.
1.1.5.Phơn bit thanh tra thu vi kim toán
Công tác thanh tra thu và công tác kim toán có nhng đim tng đng, c th
nh sau:
V quy trình thc hin: Thanh tra thu và kim toán đc lp hay kim toán Nhà
nc đu phi có bc chun b (tìm hiu đi tng, thu thp thông tin, đánh giá ri
ro, d kin thi gian làm vic và phân công nhim v cho tng thành viên); bc thc
hin công vic (thu thp bng chng v mt hoc nhiu c s dn liu Báo cáo tài
chính (BCTC) nh tính hin hu, quyn và ngha v, phát sinh, tính đy đ, đánh giá,
đo lng, trình bày và thuyt minh nhm đa ra kt lun), bc Biên bn và giao báo
cáo cho đi tng thanh tra.
V mc tiêu thc hin: Thanh tra thu và kim toán đc lp hay Kim toán Nhà
nc đu hng đn mc tiêu phát hin các sai lch, các hành vi gian ln, sai sót trên
BCTC đ t đó kin ngh hoc đ xut x lỦ đi vi nhng trng hp vi phm pháp
lut thu, nu các hành vi đó đ yu t cu thành ti phm thì đ ngh chuyn h s

sang c quan điu tra đ làm rõ và x lỦ theo đúng quy đnh ca pháp lut nhm góp
phn tng thêm ngun thu cho Ngân sách Nhà nc (NSNN), là bin pháp rn đe,
ngn nga và làm gim tình trng n lu, trn thu ca các doang nghip.
V phng pháp thc hin: Tin hành theo trình t t tng hp đn chi tit; la
chn mt hoc kt hp mt s phng pháp thích hp đ thanh tra nhng ni dung c
th. Trong quá trình thc hin c hai đu phi vn dng hp lỦ các phng pháp thanh
tra hoc phng pháp kim toán, kin thc và kinh nghim; thc hin các thm quyn
16

theo quy đnh ca pháp lut đ tin hành thanh tra và kim toán các phn vic đc
phân công.
Bên cnh đó, công tác thanh tra thu và kim toán vn có nhng đim khác bit, c
th nh sau:
Th nht, Công tác thanh tra thu là hot đng đc thc hin thng xuyên bi
công chc ca c quan Nhà nc khác vi công tác kim toán đc thc hin theo yêu
cu, ch đo ca C quan Nhà nc, hoc theo yêu cu ca đi tng có liên quan li
ích đn đi tng kim toán.
Th hai, nhân s thc hin công vic kim toán đc chn la là nhng ngi có
đ trình đ nghip v chuyên môn v kim toán, k toán và đư đc Nhà nc cp
bng là kim toán viên.
Th ba, các phng pháp thc hin công tác thanh tra thu cha đc hng dn
c th trong quy trình thanh tra, cng nh cha có mt chng trình thanh tra thu c
th đi vi tng ni dung, phn hành trong công tác thanh tra thu cho các thanh tra
viên thu. Trong khi đó, bên cnh các chun mc kim toán đư đc ban hành, các
phng pháp kim toán, k thut kim toán cng đư đc trình bày c th trong các
giáo trình, tài liu và đc vn dng vào thc t mt cách cht ch và có tính h thng.
1.2. Quy trình và các k thut kim toán trong kim toán BCTC
Quy trình Kim toán đc thc hin theo Quyt đnh 04/2007/Q-KTNN ngày 02
tháng 08 nm 2007 và Quyt đnh 04/2012/Q-KTNN ngày 06 tháng 04 nm 2012
ca Tng Kim toán Nhà nc. Gm 3 phn:

Phn A - Chun b kim toán - Gm 04 bc
 Bc 1: Kho sát, thu thp thông tin v doanh nghip đc kim toán. Trong
đó, nêu rt rõ và c th các thông tin cn kho sát, thu thp và các phng pháp thu
thp thông tin.
 Bc 2: Phân tích, đánh giá và x lỦ thông tin.
 Bc 3: Xác đnh trng tâm, trng yu và ri ro kim toán.
 Bc 4: Lp k hoch kim toán và phê duyt k hoch kim toán.
Phn B - Thc hin kim toán - Gm các công vic
+ Công b quyt đnh kim toán;
17

+ Tin hành kim toán ti các đn v đc kim toán.
+ Lp báo cáo kim toán và thông báo kt qu kim toán.
 Công b quyt đnh kim toán
Phn này th hin rõ ràng đn v kim toán, đi tng kim toán cng nh các vn
đ liên quan khác trong kim toán.
 Tin hƠnh kim toán
 Nghiên cu, đánh giá h thng kim soát ni b, các thông tin tài chính và các
thông tin có liên quan.
 Lp và xét duyt k hoch kim toán chi tit: Các ni dung ch yu ca K
hoch kim toán chi tit bao gm:
* Mc tiêu, ni dung kim toán;
* Phm vi, trng tâm kim toán;
* Các ri ro kim toán;
* Ngun lc cn thit cho kim toán;
* Phân công nhim v kim toán và tin đ thi gian thc hin công vic;
* Phng pháp kim toán phi thc hin;
* C vn, chuyên gia cn thit.
 Áp dng các phng pháp kim toán: Các phng pháp kim toán (hay còn gi
là k thut khai thác bng chng) thng đc s dng là:

+ Phng pháp cơn đi
Là phng pháp da trên các cân đi (phng trình) k toán và các cân đi khác
đ kim toán các mi quan h ni ti ca các yu t cu thành quan h cân đi đó. Các
bc áp dng phng pháp này đc tin hành nh sau:
i) Chun b cho cân đi:
- Xác lp các ch tiêu có quan h cân đi cn kim toán;
- Xác đnh phm vi, ngun tài liu, chng t cn thu thp.
ii) Thc hành cân đi:
- Thu thp các tài liu, chng t… tng ng vi các ni dung ca các cân đi;
- Tng hp, đi chiu lên bng cân đi th đ tìm ra nhng quan h kinh t, tài
chính… b mt cân đi hoc có nhng biu hin bt thng khác.
18

iii) Các công vic sau cân đi:
- Phân tích, tìm nguyên nhân ca nhng mt cân đi hoc nhng tình hình bt
thng;
- Kt lun v tính chính xác ca các tài liu, s liu hoc m rng phm vi, điu
chnh phng pháp kim toán đ tìm nguyên nhân hoc kt lun v nhng sai sót, vi
phm ca đn v đc kim toán.
+ Phng pháp đi chiu
- i chiu trc tip là phng pháp kim toán mà kim toán viên tin hành so
sánh, đi chiu v mt lng ca cùng mt ch tiêu trên các ngun tài liu khác nhau
(các chng t k toán) đ tìm ra các sai sót, gian ln v ch tiêu đó.
- i chiu lôgíc là vic nghiên cu các mi quan h bn cht gia các ch tiêu có
quan h vi nhau thông qua vic xem xét mc bin đng tng ng v tr s ca các
ch tiêu có quan h kinh t trc tip, song có th có mc bin đng khác nhau và có th
theo các hng khác nhau.
- Hai phng pháp đi chiu này thng đc kt hp cht ch vi nhau trong quá
trình kim toán. Các bc áp dng phng pháp đi chiu tin hành nh sau:
i) Chun b cho đi chiu:

- Xác đnh các ch tiêu cn đi chiu;
- Thu thp các tài liu, chng c gn vi các ch tiêu đư xác đnh phi đi chiu.
ii) Thc hin đi chiu:
- Soát xét các tài liu, chng t, tính toán và tin hành so sánh đi chiu trc tip
hay đi chiu lôgíc.
- Tng hp các ch tiêu đư đi chiu, ch ra các sai lch ca các ch tiêu.
iii) Các công vic sau đi chiu:
- Phân tích, tìm nguyên nhân sai lch ca các ch tiêu.
- Kt lun v nhng ch tiêu đm bo đc tính chính xác hoc m rng phm vi,
điu chnh phng pháp đ tìm nguyên nhân hoc kt lun v nhng sai sót, vi phm
ca đn v liên quan đn các ch tiêu có sai lch.


19

+ Phng pháp kim kê
Là phng pháp kim tra hin vt các loi tài sn (tin mt, hàng tn kho, tài sn
c đnh, giy t thanh toán có giá tr ) nhm thu thp các thông tin v s lng, giá tr
ca tài sn đó.  đm bo hiu qu ca công tác kim kê, kim toán viên cn cn c
vào tính cht ca các loi vt t, tài sn cn kim kê nh s lng, giá tr, đc tính
kinh t - k thut… đ la chn mt loi hình kim kê ti u nh kim kê toàn din,
kim kê đin hình hoc kim kê chn mu…Các bc kim kê đc tin hành nh
sau:
i) Chun b kim kê:
- Xác đnh đi tng kim kê, quy mô, thi gian và loi hình kim kê;
- Chun b các điu kin cho kim kê nhu xác đnh cán b nhân viên, chuyên gia
k thut…, các phng tin k thut và đo lng.
ii) Thc hin kim kê:
- Thc hin cân, đo, đong, đm, xác đnh giá tr… và ghi chép s lng, giá tr,
cht lng, phân bit theo tng mư cân hoc lô vt t, tài sn;

- Tng hp, h thng s liu kim kê theo tng loi khon mc… và tp hp li
các chng t kim kê (phiu kim kê);
- So sánh, đi chiu nhng s liu kim kê vi s liu trên các s sách k toán, tìm
ra nhng sai lch gia hai s liu trên.
iii) Các công vic sau kim kê:
- Phân tích, tìm nguyên nhân ca nhng sai lch v vt t, tài sn gia s kim kê
và s liu trên s sách;
- Kt lun nhng ch tiêu đm bo đc s chính xác hoc m rng phm vi, điu
chnh phng pháp kim toán đ tìm nguyên nhân hoc kt lun v nhng sai sót vi
phm ca đn v liên quan đn nhng sai lch v vt t, tài sn (c v phn ánh trên s
sách, t chc qun lỦ, bo qun s dng).
+ Phng pháp điu tra
Là phng pháp kim toán mà theo đó bng nhng cách thc khác nhau, kim
toán viên tip cn đi tng kim toán nhm tìm hiu, thu nhn nhng thông tin cn
thit v tình hung, thc cht, thc trng ca mt s v vic, b sung cn c cho vic
20

đa ra nhng đánh giá, nhn xét hay kt lun kim toán. Trong điu tra, tùy theo yêu
cu và tình hình c th, kim toán viên có th s dng các phng pháp sau:
- Phng vn điu tra trc tip: Kim toán viên gp g và trao đi trc tip vi các
đi tng liên quan nhm thu thp nhng thông tin cn kim tra.
- iu tra gián tip: Kim toán viên s dng các bng chi tiêu, phiu câu hi… cn
quan tâm kim tra ti nhng cá nhân, t chc liên quan đ thu thp nhng thông tin
cn kim tra.
- Hai phng pháp điu tra c th này, ch khác nhau v hình thc; các bc điu
tra đc tin hành nh sau:
i) Chun b điu tra:
- Xác đnh ni dung, đi tng và phm vi cn điu tra;
- Lp đ cng nhng câu hi, thông tin cn phng vn hoc thit k nhng bng
biu, phiu câu hi cn gi điu tra.

ii) Thc hin điu tra: Tip cn đi tng phng vn, thu thp thông tin hoc gi
các bng biu, phiu câu hi… Sau đó, hoc trc tip đn đ nhn thông tin hoc thu
li phiu điu tra qua đng gián tip.
iii) Các công vic sau điu tra: Tng hp, phn ánh, loi tr, chn lc thông tin, t
đó đa ra nhng nhn xét, kt lun hoc điu chnh phng pháp, phm vi kim toán.
+ Phng pháp thc nghim (trc nghim)
Là phng pháp tái din các hot đng hay nghip v đ xác minh li kt qu ca
mt quá trình, mt s vic đư qua, hoc s dng th pháp k thut, nghip v đ tin
hành các phép th nhm xác đnh mt cách khách quan cht lng công vic, mc đ
chi phí… Các bc thc nghim tin hành nh sau:
i) Chun b thc nghim:
- Xác đnh mc đích, ni dung ca thc nghim;
- Chun b các điu kin v nhân lc, phng tin, dng c, vt t thc nghim và
các phng tin đo lng, đánh giá…;
- Xây dng quy trình thc nghim.
ii) Tin hành thc nghim:
- Thc hin các quy trình thc nghim;