HOÀN THIỆN HỆ THỐNG BÁO CÁO TÀI CHÍNH HỢP NHẤT THEO MÔ HÌNH CÔNG TY MẸ - CÔNG TY CON TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN BÔNG VIỆT NA.PDF

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCH


HUNH TH HOÀNG YN










LUN VN THC S KINH T












Tp. H Chí Minh, nm 2013

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.HCH


HUNH TH HOÀNG YN






Chuyên ngành : K toán
Mã s : 60340301



LUN VN THC S KINH T






NGI HNG DN KHOA HC:
PGS. TS VÕ VN NH




Tp. H Chí Minh, nm 2013

LI CAM OAN

Tôi xin cam đoan lun vn này là công trình nghiên cu ca riêng tôi. Các s
liu trong lun vn là hoàn toàn trung thc. Lun vn này cha tng đc ai công b
di bt k hình thc nào.

Hc viên Hunh Th Hoàng Yn

MC LC

Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc Lc
Danh sách các ch vit tt
Danh mc các s đ
Danh mc phn ph lc
PHN M U
CHNG 1
TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHệNH HP NHT
1.1. Bn cht, mc đích và vai trò ca BCTCHN 1
1.1.1. Khái nim BCTC và BCTCHN 1
1.1.2. Bn cht, mc đích và vai trò ca BCTCHN 1
1.2. i tng lp BCTCHN 2
1.3. Các hình thc hp nht kinh doanh 8
1.3.1. Khái nim 8
1.3.2 Các hình thc hp nht kinh doanh. 9
1.3.3. Các hình thc khác 10
1.3.4. Các loi BCTCHN 10
1.4. Chun mc và quy đnh hin hành v lp và trình bày BCTCHN ti Vit Nam 11
1.4.1. Chun mc k toán quc t s 27 (IAS 27) 11

1.4.2. Chun mc BCTC quc t IFRS 10 21
1.4.3. Chun mc k toán Vit Nam s 25 25
1.4.4. So sánh Chun mc VAS 25 và IAS 27 32
KT LUN CHNG 1 37


CHNG 2
THC TRNG H THNG BÁO CÁO TÀI CHệNH TI CÔNG TY C PHN BÔNG
VIT NAM
2.1. Gii thiu v Công ty C Phn Bông Vit Nam 38
2.1.1. Quá trình hình thành và phát trin 38
2.1.2. C cu t chc 40
2.2. Tình hình t chc công tác k toán 41
2.2.1. T chc b máy k toán 41
2.2.1. Chính sách k toán áp dng 43
2.2.3. Mi quan h gia b phn k toán và các công ty con cho vic lp BCTCHN. 45
2.3. Tình hình lp và trình bày BCTCHN ti Công ty CP Bông Vit Nam 47
2.3.1. Phm vi báo cáo tài chính 47
2.3.2. Quá trình t chc thông tin hp nht BCTC 47
2.3.3. Trình t và phng pháp lp BCTCHN ti Công ty CP Bông Vit Nam 48
2.4. ánh giá thc trng h thng báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C Phn Bông Vit
Nam 58
2.4.1. Nhng đim thích hp ca h thng báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C Phn
Bông Vit Nam 58
2.4.2. Nhng đim cha thích hp ca h thng báo cáo tài chính hp nht ti Công ty C
Phn Bông Vit Nam 59
2.4.3. Nguyên nhân nhng hn ch 61
KT LUN CHNG 2 65

CHNG 3

MT S GII PHÁP NHM HOÀN THIN VIC LP BÁO CÁO TÀI CHệNH HP
NHT THEO MÔ HÌNH CÔNG TY M - CÔNG TY CON TI CÔNG TY C PHN
BÔNG VIT NAM
3.1. Các quan đim và nguyên tc hoàn thin 66
3.1.1. Các quan đim hoàn thin 66
3.1.2. Nguyên tc hoàn thin 68
3.2. Mt s gii pháp nhm hoàn thin vic lp báo cáo tài chính hp nht theo mô hình công
ty m – công ty con ti Công ty C Phn Bông Vit Nam 69
3.2.1. Gii pháp v quá trình thu thp và x lý thông tin phc v cho BCTCHN 69
3.2.2. Gii pháp v kim soát cht lng thông tin khi lp BCTCHN 71
3.2.3. Mt s gii pháp trc mt nhm khc phc nhng tn ti ca báo cáo tài chính hp
nht ti Công ty C Phn Bông Vit Nam 74
3.3. Mt s kin ngh. 82
3.3.1. i vi B tài chính. 82
3.3.2. V phía doanh nghip. 88
3.3.3. i vi hi ngh nghip. 88
3.3.4. i vi cc thu. 89
3.3.5. i vi nhà trng và các trung tâm đào to 89
KT LUN CHNG 3 91

PHN KT LUN
TÀI LIU THAM KHO
PH LC

DANH SÁCH CÁC CH VIT TT


BCTC : Báo cáo tài chính

BCKT : Bng cân đi k toán

BCKTHN : Bng cân đi k toán hp nht

BCKQHKD : Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh

BCKQHKDHN : Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp nht

BCLCTT : Báo cáo lu chuyn tin t

BCLCTTHN : Báo cáo lu chuyn tin t hp nht

Bông Vit Nam : Công ty CP Bông Vit Nam

Bông Tây Nguyên : Công ty CP Bông Tây Nguyên

Nha H : Công ty CP Ging Cây Trng Nha H

Bông Min Trung : Công ty CP Bông và KDTH Min Trung

VAS : Chun mc k toán Vit Nam

IAS : Chun mc k toán quc t

IFRS : Chun mc báo cáo tài chính quc t

VT : n v tính

đ : ng

DANH MC CÁC S 

S đ 2.1: C cu t chc ca Công ty C Phn Bông Vit Nam
S đ 2.2: S đ t chc b máy k toán hp nht
DANH MC PHN PH LC VÀ BNG BIU


Ph lc 2.1: Bng tng hp các bút toán điu chnh
Ph lc 2.2: Bng tng hp các ch tiêu hp nht (BCKTHN và BCKQKDHN)
Ph lc 2.3: Bng tng hp các ch tiêu hp nht (LCTTHN)
Bng 2.3.1 : Bng TH điu chnh công n ni b
Bng 2.3.1: Bng TH điu chnh xut ni b công ty đi vi hàng tn kho 2013
Bng 2.3.1: Bng điu chn doanh thu, giá vn ca BCHN nm 2013

PHN M U
1. S CN THIT CA  TÀI
Báo cáo tài chính ca DN là công c hu hiu nht cung cp thông tin tài chính cho
nhiu đi tng quan tâm, bao gm nhà qun lý, nhà đu t, c quan nhà nc cng
nh các đi tng khác. Gi s mt DN (đc gi là công ty m) s hu c phn kim
soát hoc chi phi các công ty khác (công ty con và công ty liên kt), dn ti s hình
thành mt “thc th kinh t” mi vi quy mô và tim lc ln hn. Da trên quyn
kim soát và chi phi ca mình, công ty m có th gây nh hng, thm chí quyt đnh
các giao dch phát sinh ti các công ty con và công ty liên kt, bao gm c giao dch
gia các công ty này, qua đó nh hng đn tình hình tài chính ca tng công ty.
Trong bi cnh nh vy, Báo cáo tài chính ca các đn v mt cách riêng l s không
có nhiu ý ngha, do các giao dch kinh t phát sinh đc phân tích, đánh giá và thc
hin không ch bó hp trong tng DN, mà theo khuôn kh “thc th kinh t” nói trên,
thng đc gi là tp đoàn. iu này cng gii thích cho s ra đi và ý ngha kinh t
ca Báo cáo tài chính hp nht ca các tp đoàn.
Di góc đ ca nhà qun lý, vic nm bt tng th tình hình tài chính ca tp đoàn
là rt quan trng trong vic qun lý hot đng, đnh hng phát trin và phân b ngun

lc. Do đó, tình hình tài chính ca DN không đn thun ch là các s liu, thông tin
đc phn ánh trên Báo cáo tài chính riêng ca chính DN đó, mà phi là các thông tin
tài chính trên Báo cáo tài chính hp nht ca “thc th kinh t” nói trên.
i vi nhà đu t, h cng cn nm đc tng th tình hình tài chính, ngun vn
đu t đc thc hin và phân b nh th nào trong c tp đoàn. ng thi, kt qu
kinh doanh ca tp đoàn cng nh hng đn quyt đnh đu t ca các c đông, ch
không đn thun ch là kt qu kinh doanh ca công ty m. Trong giai đon hin nay,
đc bit là đi vi các DNNN, các tp đoàn kinh t ca nhà nc thc hin quá trình c
phn hóa gn lin vi vic niêm yt c phiu và chào bán chng khoán ra công chúng
thì nhu cu s dng Báo cáo tài chính hp nht ca nhà đu t càng tr nên cn thit
hn.
Ngoài ra, mt thc t đáng quan tâm hin nay là vn đ huy đng vn ca các DN,
trong c khu vc nhà nc và khu vc t nhân. Ngun vn trong nc huy đng ngày
càng khó trong bi cnh Chính ph ch trng tht cht tín dng, kim ch lm phát.
Không nhng ngun vn đu t b gim sút, mà chi phí huy đng cao đã tr thành rào
cn cho quá trình tng trng, phát trin ca các DN. Vn đ minh bch thông tin tài
chính càng tr nên cp thit hn đi vi nhà qun lý nhm to sc hp dn đi vi nhà
đu t không ch  th trng trong nc mà còn vn ra các th trng ln trên th
gii, ni có ngun vn huy đng vi chi phí thp hn. Vn đ lp Báo cáo tài chính
hp nht tuân th theo c chun mc k toán Vit Nam và chun mc Báo cáo tài
chính quc t ngày càng tr nên cn thit và là điu kin bt buc đ có th tip cn vi
các ngun vn này. ó chính là nhng lý do mà tác gi đã chn đ tài “Hoàn thin h
thng báo cáo tài chính hp nht theo mô hình công ty m – công ty con ti Công ty
C phn Bông Vit Nam” làm lun vn thc s kinh t cho mình.
2. NHNG CÔNG TRÌNH NGHIểN CU LIểN QUAN
1. Lun vn thc s ca tác gi Nguyn Th Ánh Tuyt v “ Báo cáo tài chính hp
nht ti Công ty C Phn u T Lc Hng” nm 2013. Trong đ tài này, tác gi đã
nêu đc nhng đim ni bt trong quá trình lp BCTCHN ti đn v nh: K toán hp
nht lp Báo cáo tài chính hp nht tuân th theo Chun mc k toán Vit Nam và các
thông t hng dn liên quan; Báo cáo tài chính riêng ca công ty m và các công ty

con đu đc lp theo ch đ k toán doanh nghip ban hành theo Quyt đnh s
15/2006/Q-BTC ngày 20/03/2006 ca B Tài Chính; ng thi, tác gi cng nêu lên
nhng hn ch, thiu sót ti đn v:  tin cy và mc đ kp thi ca d liu phc v
cho vic lp Báo cáo tài chính hp nht cha cao;
Vic t chc thu thp thông tin
phc v cho công tác lp Báo cáo tài
chính hp nht cha đy đ; Nguyên tc tách li
ích ca c đông thiu s ti công ty không phù hp vi thông t 161/2007/TT-BTC.
ánh giá li các khon đu t vào các công ty liên kt cha phù hp; Phng pháp và k
thut lp Báo cáo tài chính hp nht ca công ty còn rt th công và không cht ch.

2. Lun vn thc s ca tác gi Phan Th Nam Hà v “Hoàn thin công tác lp
BCTCHN ti Công ty TNHH MTV Dc Sài Gòn” nm 2013.  tài này tác gi cng
đã nêu lên đc nhng đim đt đc nh Bng cân đi k toán hp nht và Báo cáo
kt qu hot đng kinh doanh hp nht đã trit tiêu đc các nghip v giao dch trùng
lp gia các đn v trong Công ty; Công ty m và tt c các công ty con đu thng nht
v phng pháp lp báo cáo lu chuyn tin t là phng pháp trc tip; Công ty m
và các công ty thành viên đu s dng chng trình k toán trên máy vi tính và có
trang b phn mm k toán nên đã giúp cho khi lng công vic ca k toán viên
đc gim nh rt nhiu cng nh góp phn làm cho vic tp hp s liu hp nht báo
cáo có th đc thc hin d dàng và nhanh chóng hn; ng thi, tác gi cng ch ra
nhng tn ti Vic lp BCTC HN ti Công ty Sapharco còn mang tính bán th công, ch
yu làm trên excel cha có phn mm nào h tr, vì th vic lp BCTC HN tn nhiu
thi gian và nhiu ngun lc; Vic áp dng chính sách k toán cha đng b c th nh
phng pháp xác đnh giá tr hàng tn kho. Mc đ sn có ca d liu phc v cho vic
lp BCTC HN cha cao; Mc dù thi hn chuyn BCTC riêng ca công ty con cho
phòng k toán công ty m đã đc quy đnh c th nhng mt s thành viên còn np
chm tr nên nh hng đn vic tng hp s liu ca c Công ty.

3. Lun vn thc s ca tác gi Bùi Phm Tú Uyên v “ Hoàn thin lp BCTCHN

ti Tng Công ty Pisico” nm 2012. Trong đ tài này, tác gi cng nêu đc nhng
đim đt đc nh: Tt c các công ty trong tp đoàn đu đã đc trang b phn mm k
toán; K toán hp nht đã áp dng các chun mc k toán Vit Nam và các thông t
hng dn liên quan đ thc hin vic lp BCTC hp nht; Bng cân đi k toán hp nht
và Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp
nht đã trit tiêu đc các nghip v
giao dch trùng lp gia các đn v trong tp
đoàn;
Công ty m và tt c các công
ty con trong tp đoàn đu thng nht v
phng pháp lp báo cáo lu chuyn tin t
là phng pháp gián tip. Còn nhng đim hn ch, cn phi khc phc ti đn v nh là:
Phm vi hp nht xác đnh không chun xác; Vic thu thp thông tin phc v công tác
hp nht BCTC cha đy đ; Cha th hin đc dòng tin luân chuyn ca c tp đoàn;
Vic đánh giá li các khon đu t vào các công ty liên kt theo phng
pháp vn
ch s hu cha chun xác; Mt s bút toán điu chnh, loi tr khi hp nht Báo cáo
tài chính cha phù hp: giao dch bán hàng, giao dch bán tài sn c đnh trong ni b tp
đoàn,

4. Lun vn thc s ca tác gi Võ Th Diu Hin v “Hoàn thin vic lp và trình
bày BCTCHN ti Công ty C Phn Hùng Vng” nm 2013.  tài này tác gi đã nêu
lên đc nhng đim đt đc nh:
B phn k toán đc s h tr ca các b phn
khác, ví d nh b phn
thng kê đ cung cp s liu v hàng hóa, sn phmầ.nhm
hn ch sai sót trong s liu;
Tp đoàn có riêng mt k toán ch thc hin nhim v
hp nht báo cáo tài
chính; Báo cáo lu chuyn tin t công ty m và các công ty con

đu thc hin theo phng pháp gián tip; K toán phn ánh điu chnh khon đu t
vào công ty liên kt theo phng pháp vn ch s hu trên báo cáo tài chính hp nht.
Song song đó, ti đn v vn còn nhng hn ch nh là: i vi bút toán loi tr giá tr
ghi s khon đu t ca công ty m trong tng công ty con và phn vn ca công ty m
trong vn ch s hu ca công ty con và ghi nhn li th thng mi: K toán đã thc
hin loi tr không chính xác dn đn ghi nhn bt li thng mi không chính xác;
i vi bút toán các giao dch ni b: Công ty thc hin loi tr lãi cha thc hin trong
hàng tn kho cui k trong giao dch bán hàng vi công ty liên kt là không chính xác;
i vi bút toán loi tr nh hng ca giao dch bán tài sn c đnh trong ni b Tp
đoàn: K toán cha xác đnh đúng bút toán điu chnh cho các khon mc Tài sn thu
thu nhp hoãn li, li nhun sau thu cha phân phi, giá tr hao mòn ly k, chi phí qun
lý doanh nghip; i vi bút toán loi tr c tc đc chia t li nhun sau ngày mua:
công ty
thiu bút toán điu chnh li ích c đông thiu s, li nhun sau thu cha
phân
phi.
5. Lun vn thc s ca tác gi Nguyn Th Thanh Hu v “ Báo cáo tài chính hp
nht ti Tng Công ty Du Lch Sài Gòn – Thc trng và gii pháp hoàn thin” nm
2013. Trong lun vn này, tác gi nêu lên nhng đim đt đc nh:
K toán đã tin
hành điu chnh khon đu t vào các công ty liên kt, liên
doanh theo phng pháp
vn ch s hu trên BCTC hp nht; Khi lp BCKT hp nht, BCKQHKD hp nht và
BCLCTT hp nht, k toán đã loi tr các giao dch ni b; Còn nhng đim hn ch, cha
đt đc tác gi cng ch rõ nh
: V k toán các khon đu t vào các công ty liên kt,
liên doanh theo phng pháp vn ch s hu,
k toán đã ghi nhn các bút toán điu
chnh vào các ch tiêu không phù hp, c th là không phn ánh đúng phn lãi hoc l ca
Tng Công ty trong công ty liên kt, liên doanh và các khon điu chnh khác; V phm vi

hp nht kt qu kinh doanh ca các công ty con, BCKQHKD
hp nht không bao gm
kt qu kinh doanh t đu nm 2010 cho đn ngày gim
khon đu t vào hai công ty
con: Công ty CP ô th Du lch Cn Gi và Công ty CP Du lch Dch v Thng mi Phú
Th. Do đó, đn v đã trình bày kt qu kinh doanh hp nht thiu chính xác; V phng
pháp lp BCLCTT hp nht, tng Công ty lp BCLCTT hp nht theo phng pháp gián
tip, trong khi có mt s công ty con lp BCLCTT riêng theo phng pháp trc tip. Do
vy, k toán hp nht gp khó khn khi lp BCLCTT hp nht vì khi lng điu chnh
khá ln và phc tp; V ni dung Bn thuyt minh BCTC hp nht, theo cách trình bày hin
nay thì Bn thuyt minh BCTC hp nht không thuyt minh s liu và các gii trình khác
đi vi các khon mc. Vì vy, Bn thuyt minh BCTC hp nht cha thc s phân tích
chi tit các thông tin s liu đã trình bày trên BCKT hp nht, BCKQHKD hp nht và
BCLCTTHN; V các bút toán hp nht ti Công ty x lý cng còn nhiu thiu sót.

3. MC TIểU NGHIểN CU
 tài nghiên cu v quy trình hp nht báo cáo tài chính theo mô hình công ty
m - công ty con ti Công ty C Phn Bông Vit Nam, đng thi đ xut mt s gii
pháp góp phn hoàn thin vic lp báo cáo tài chính hp nht theo mô hình này.
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIểN CU
i tng nghiên cu ca đ tài là lý lun và thc tin v vn đ lp và trình
bày báo cáo tài chính hp nht theo mô hình công ty m - công ty con ti Công ty C
Phn Bông Vit Nam.
Phm vi nghiên cu ca đ tài đc gii hn  vic lp Bng cân đi k toán
hp nht và Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh hp nht nm 2013 ca Công ty C
Phn Bông Vit Nam.
5. PHNG PHÁP NGHIểN CU
V mt lý lun: Tng hp các lý thuyt có liên quan đn đ tài nghiên cu ca quc
t và Vit Nam.
V mt thc tin:

- Thu thp s liu t Công ty C Phn Bông Vit Nam, các đ tài nghiên cu
khoa hc, các chun mc k toán quc t, các chun mc k toán Vit Nam,
thông t và các bài báo liên quan đn đ tài nghiên cu.
- S liu đc thu thp t phòng k toán Công ty C Phn Bông Vit Nam ch
yu là s liu s cp. T s liu trên s phân tích, tng hp và lp thành bng
s liu hoàn chnh đ phc v cho vic nghiên cu.
- Da vào tài liu và s liu thu thp, tin hành phân tích và đánh giá thc trng.
a ra gii pháp nhm hoàn thin vic lp và trình bày Báo cáo tài chính hp
nht Công ty C Phn Bông Vit Nam.
6. NHNG ÓNG GÓP CA  TÀI
Trên c s h thng hóa lý lun v hp nht kinh doanh, v lp báo cáo tài
chính hp nht theo mô hình công ty m – công ty con và phân tích thc trng công tác
lp báo cáo tài chính hp nht theo mô hình công ty m – công ty con ti đn v thc t
đ thy rõ nhng mt tích cc cng nh nhng tn ti ca nó, tác gi đa ra mt s
quan đim và gii pháp nhm góp phn hoàn thin vic lp báo cáo tài chính hp nht
theo mô hình công ty m – công ty con cho Công ty C Phn Bông Vit Nam và VAS
25.
7. KT CU CA LUN VN
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho và ph lc, lun vn gm có 3
chng:
Chng 1: Tng quan v hp nht kinh doanh và lp báo cáo tài chính hp nht theo
mô hình công ty m - công ty;
Chng 2: Thc trng h thng báo cáo tài chính ti Công ty C Phn Bông
Vit Nam
;
Chng 3: Mt s gii pháp nhm hoàn thin vic lp báo cáo tài chính hp nht
theo mô hình công ty m - công ty con ti Công ty C Phn Bông Vit Nam.


1

CHNG 1
TNG QUAN V BÁO CÁO TÀI CHÍNH HP NHT
1.1. Bn cht, mc đích và vai trò ca Báo cáo tài chính hp nht
1.1.1. Khái nim Báo cáo tài chính và Báo cáo tài chính hp nht
1.1.1.1. Khái nim Báo cáo tài chính
Theo VAS 01, Báo cáo tài chính phn nh tình hình tài chính ca doanh
nghip bng cách tng hp các nghip v kinh t, tài chính có cùng tính cht kinh t
thành các yu t ca báo cáo tài chính. Các yu t liên quan trc tip đn vic xác
đnh tình hình tài chính trong Bng cân đi k toán là Tài sn, N phi tr và Vn
ch s hu. Các yu t liên quan trc tip đn đánh giá tình hình và kt qu kinh
doanh trong Báo cáo kt qu hot đng kinh doanh là Doanh thu, thu nhp khác,
Chi phí và Kt qu kinh doanh.
1.1.1.2. Khái nim Báo cáo tài chính hp nht
Báo cáo tài chính hp nht là báo cáo tài chính ca mt tp đoàn đc trình
bày nh báo cáo tài chính ca mt doanh nghip. Báo cáo này đc lp trên c s
hp nht báo cáo ca công ty m và các công ty con theo quy đnh ca chun mc
k toán Vit Nam s 25.
1.1.2. Bn cht, mc đích và vai trò ca Báo cáo tài chính hp nht
1.1.2.1. Bn cht ca Báo cáo tài chính hp nht
Báo cáo tài chính hp nht ca tp đoàn cng đc th hin nh là mt báo
cáo tài chính ca doanh nghip.
Báo cáo tài chính hp nht lp trên c s hp nht các báo cáo tài chính
riêng bit ca công ty m và công ty con.


2

Báo cáo tài chính hp nht mang tính cht tng hp có điu chnh các ch
tiêu kinh t t các báo cáo riêng bit ca công ty m và công ty con.

1.1.2.2. Mc đích ca Báo cáo tài chính hp nht
Tng hp và trình bày mt cách tng quát, toàn din tình hình tài sn, n
phi tr, ngun vn ch s hu ti thi đim kt thúc nm tài chính, kt qu hot
đng kinh doanh và dòng lu chuyn tin t trong nm tài chính ca tp đoàn, Tng
công ty nh mt doanh nghip đc lp không tính đn ranh gii pháp lý ca cá nhân
riêng bit là công ty m hay các công ty con trong tp đoàn.
Cung cp thông tin kinh t, tài chính ch yu ca vic đánh giá thc trng
tình hình tài chính và kt qu kinh doanh và các dòng lu chuyn tin t ca tp
đoàn, Tng công ty trong nm tài chính đã qua và d đoán trong tng lai. Thông
tin ca báo cáo tài chính hp nht là cn c quan trng cho vic đ ra các quyt đnh
v qun lý, điu hành hot đng kinh doanh, hoc đu t vào tp đoàn hoc Tng
công ty ca các ch s hu, các nhà đu t, các ch n hin ti và tng lai,ầ
1.1.2.3. Vai trò ca Báo cáo tài chính hp nht
Báo cáo tài chính hp nht có vai trò cung cp thông tin cho nhiu đi tng
s dng, đc bit là cung cp thông tin cho c đông ca công ty m. Báo cáo tài
chính hp nht cho thy đc bc tranh và quá trình hot đng cho c tp đoàn,
đm bo thông tin chính xác và trung thc trên báo cáo tài chính là yêu cu đt ra
cho các doanh nghip Vit Nam.
1.2. i tng lp Báo cáo tài chính hp nht
- Mô hình công ty m - công ty con
+ Công ty m
Công ty m là công ty có mt hay nhiu công ty con. Công ty m trong mt
tp đoàn kinh t là mt doanh nghip thành lp và đang ký theo quy đnh ca pháp


3

lut, có t cách pháp nhân, có kh nng trong mt s lnh vc liên quan đn hot
đng kinh doanh đ mnh đ kim soát hoc chi phi các công ty khác trong tp
đoàn và đc các công ty thành viên trong tp đoàn chp nhn s kim soát, chi

phi đó theo nhng nguyên tc và phng thc nht đnh.
+ Công ty con
Công ty con là doanh nghip chu s kim soát ca mt doanh nghip khác
(gi là công ty m). Công ty con là nhng doanh nghip trong tp đoàn đc thành
lp và đng ký theo quy đnh ca pháp lut, có mt công ty m chi phi, kim soát
và t nguyn chp nhn s chi phi, kim soát ca công ty m theo nhng nguyên
tc và phng pháp nht đnh.
+ Mô hình công ty m - công ty con
Theo chun mc k toán quc t IAS (International Accounting Standard),công
ty m (Parent company) là mt thc th pháp lý có ít nht mt đn v trc thuc – công
ty con (Subsidiary). Công ty con cng là thc th pháp lý nhng b kim soát bi công
ty m. Kim soát  đây đc hiu là :
- S hu trc tip hoc gián tip nhiu hn 50% s phiu bu.
- S hu ít hn 50% s phiu bu nhng nm quyn đi vi hn 50% s phiu bu
theo s tha thun ca các c đông khác; hoc nm quyn lãnh đo, điu hành liên
quan đn các chính sách tài chính hay sn xut kinh doanh ca công ty và đc quy
đnh ti điu l theo s tha thun hay hp đng; hoc có quyn b nhim hay min
nhim phn ln các thành viên ca Hi đng qun tr, Ban lãnh đo; hoc có quyn
quyt đnh, đnh hng đn phn ln s phiu bu ti các cuc hp ca Hi đng
qun tr, ban lãnh đo.
Theo VAS 25, công ty đc đu t tr thành công ty con khi mà mt trong
các điu kin sau đây đc tha mãn:
- Công ty m nm gi trên 50% quyn biu quyt.
- Trong các trng hp sau đây, quyn kim soát vn đc thc hin ngay c
khi công ty m nm gi ít hn 50% quyn biu quyt ti công ty con:


4

‚ Các nhà đu t khác tha thun dành cho công ty m hn 50% quyn biu

quyt;
‚ Công ty m có quyn chi phi các chính sách tài chính và hot đng theo
quy ch tha thun;
‚ Công ty m có quyn b nhim hoc bãi min đi đa s các thành viên Hi
đng qun tr hoc cp qun lý tng đng;
‚ Công ty m có quyn b đa s phiu ti các cuc hp ca Hi đng qun
tr hoc cp qun lý tng đng.
Nh vy, có th nêu khái nim chung v mô hình công ty m – công ty con
nh sau: công ty m – công ty con là mt t hp gm nhiu doanh nghip có t
cách pháp nhân đc lp, trong đó, doanh nghip có tim lc mnh nht v vn, công
ngh, th trng đu t và chi phi doanh nghip khác tr thành công ty m; doanh
nghip nhn vn đu t và b doanh nghip khác chi phi tr thành công ty con.
Vic chi phi, kim soát ch yu là v vn, công ngh, th trng, thng hiu. Mt
công ty m vi nhiu công ty con hot đng trong nhiu lnh vc khác nhau, nhiu
đa bàn khác nhau to nên mt th mnh chung gi là “tp đoàn”. Các mi quan h
v vn, v quyn, ngha v và li ích gia công ty m và các công ty con đc xác
đnh rõ ràng trên c s vn đu t. ây là đim mu cht trong mô hình công ty m
– công ty con.
+ Quyn kim soát và li ích ca công ty m đi vi công ty con
‚
Xác đnh quyn kim soát ca công ty m đi vi công ty con
a. Công ty m nm gi trên 50% quyn biu quyt ca công ty con
Quyn kim soát ca công ty m đi vi công ty con đc xác đnh khi công
ty m nm gi trên 50% quyn biu quyt  công ty con. Thông thng, khi đt


5

đc t l quyn biu quyt nh trên thì công ty m có quyn kim soát đc các
chính sách kinh t – tài chính ca tp đoàn. Quyn biu quyt ca công ty m đc

xác đnh khác nhau tùy theo tng trng hp c th nh sau:
- Công ty m đu t trc tip vào công ty con;
- Công ty m đu t gián tip thông qua mt công ty con khác;
- Công ty m đng thi va đu t trc tip và đu t gián tip vào mt công
ty con thông qua mt công ty con khác.
a
1
. Công ty m đu t trc tip vào công ty con
Trong trng hp này, quyn kim soát ca công ty m đc xác đnh tng
ng vi quyn biu quyt ca công ty m trong công ty con, t l % quyn biu
quyt đc xác đnh theo công thc:

Trong đó:
Q
t
: T l % quyn biu quyt trc tip ca công ty m trong công ty con
P : S c phiu có quyn biu quyt mà công ty m nm gi
T : Tng s c phiu có quyn biu quyt ca công ty con đang lu hành
a
2
. Công ty m s hu gián tip công ty con thông qua công ty con khác
Theo VAS 25, mt công ty có th tr thành công ty m khi nó đu t vn
gián tip vào công ty nào đó thông qua mt công ty con khác và công ty m nm
gi trên 50% quyn biu quyt  công ty con đu t gián tip. Trong trng hp
này, t l % quyn kim soát ca công ty m đc xác đnh theo công thc:



Trong đó:
Q

g
: T l % quyn biu quyt ca công ty m trong công ty con đu t gián
tip
Q
t
=
T
P
x 100%
Q
g
= q
t
x q
g
x 100%
(1.1)
(1.2)


6

q
t
: T l % quyn biu quyt ca công ty m trong công ty con đu t trc
tip  công ty con đu t gián tip
q
g
: T l % quyn biu quyt ca công ty con đu t trc tip trong công ty
con đu t gián tip

a
3
. Công ty m va đu t trc tip và gián tip vào mt công ty con
Mt công ty m có th đt đc quyn kim soát mt công ty con thông qua
hot đng va đu t trc tip và đu t gián tip vào mt công ty con. Trong
trng hp này, t l % quyn biu quyt ca công ty m có th đc tính toán theo
công thc:



Trong đó:
Q : T l % quyn biu quyt ca công ty m trong công ty con đc đu t
kt hp trc tip và gián tip
Q
t
: T l % quyn biu quyt trc tip ca công ty m vào công ty con đc
đu t kt hp
Q
g
: T l % quyn biu quyt ca công ty m vào công ty con đc đu t
kt hp thông qua công ty con đu t trc tip (Q
g
đc xác đnh theo công thc
phn a
2,
hình (1.2))
b. Công ty m nm gi di 50% quyn biu quyt ca công ty con
Mc dù bn thân công ty m không nm gi trên 50% quyn biu quyt ca
công ty con nhng quyn kim soát vn đc thc hin nu nh mt trong các điu
kin sau đây tha mãn:

b
1
. Các nhà đu t khác tha thun dành cho công ty hn 50% quyn biu quyt
Các nhà đu t khác  đây thng là nhng đi tác có mi liên h mt thit
vi công ty m; chng hn, các cán b, công nhân viên ca công ty m, các công ty
mà đi đa s vn vay có ngun là công ty m, các công ty có quy trình công ngh
do công ty m tài tr và quy trình công ngh đó có nh hng ln đn s tn ti ca
Q = Q
t
+ Q
g

(1.3)


7

nó,ầ Trong trng hp này, t l % quyn biu quyt ca công ty m trong công ty
con đc xác đnh theo công thc sau:


Trong đó:
Q : T l % quyn biu quyt ca công ty m trong công ty con
Q
t
: T l % quyn biu quyt trc tip ca công ty m trong công ty con
cha tính đn quyn biu quyt ca các nhà đu t khác tha thun dành cho công
ty m trong công ty con
K
i

: T l % quyn biu quyt ca các nhà đu t khác th i tha thun dành
cho công ty m trong công ty con
n : S nhà đu t khác tha thun dành cho công ty m quyn biu quyt
trong công ty con
b
2
. Công ty m có quyn chi phi các chính sách tài chính và hot đng theo quy
ch tho thun
Trong trng hp công ty P dù không nm gi trên 50% quyn biu quyt
ca công ty S nhng có kh nng chi phi các chính sách tài chính và hot đng
kinh doanh theo quy ch tho thun chng hn, công ty P là nhà cung cp sn phm
hoc lao v ch yu cho hot đng ca công ty S, công ty P là nhà tiêu th ch yu
ca công ty S, công ty P tr giúp công ngh – k thut mà s tn ti ca công ty S
ph thuc vào s tr giúp này,ầ thì công ty P vn là công ty m ca công ty S.
b
3
. Công ty m có quyn b nhim hoc bãi min đa s các thành viên ca Hi đng
qun tr hoc cp qun lý tng đng
Công ty P có th là công ty m ca công ty S k c khi công ty P nm gi s
quyn biu quyt thp hn 50% trong công ty S nu nh hn 50% thành viên Hi
đng qun tr ca công ty S là các nhân viên đc phái ca công ty P.
b
4
. Công ty m có quyn b đa s phiu ti các cuc hp ca Hi đng qun tr
hoc cp qun lý tng đng
Q = Q
t
+



n
i
K
1
i

(1.4)


8

Trong đi hi c đông, vì nhiu lý do khác nhau mà các c đông không th
đn tham d mt cách đy đ; chng hn, lý do v khong cách, tâm lý có s phiu
không nhiu,ầ dn đn công ty đu t giành đc đa s quyn biu quyt ti các
cuc hp Hi đng qun tr. Nu nh trng hp này din ra mt cách thng
xuyên qua các k đi hi c đông thì công ty đc đu t vn là công ty con ca
công ty đu t.
‚
Xác đnh phn li ích ca công ty m đi vi công ty con
a. Xác đnh phn li ích ca công ty m thông qua quyn s hu trc tip đi vi
công ty con
Trng hp công ty m s hu trc tip công ty con thì t l li ích ca công
ty m  công ty con đc xác đnh tng ng vi quyn kim soát ca công ty m.



b. Xác đnh phn li ích ca công ty m thông qua quyn s hu gián tip công ty
con qua mt công ty con khác
Trng hp công ty m s hu gián tip công ty con, khi công ty m đu t
vn gián tip vào công ty con thông qua mt công ty con khác, thì t l li ích ca

công ty m  công ty con đu t gián tip đc xác đnh:




1.3. Các hình thc hp nht kinh doanh
1.3.1. Khái nim
Hp nht kinh doanh là vic kt hp các doanh nghip riêng bit hoc các
hot đng kinh doanh riêng bit thành mt đn v báo cáo. Kt qu ca phn ln các
T l % li ích ca công ty m
 công ty con đu t trc tip
=
T l % quyn kim soát ti
công ty con đu t trc tip
T l % li ích ca
công ty m  công
ty con đu t gián
tip
=
T l % li ích ti
công ty con đu t
trc tip
x
T l % li ích ca công ty con đu
t trc tip ti công ty con đu t
gián tip


(1.5)

9

trng hp hp nht kinh doanh là mt doanh nghip (bên mua) nm đc quyn
kim soát mt hoc nhiu hot đng kinh doanh khác (bên b mua). Nu mt doanh
nghip nm quyn kim soát mt hoc nhiu đn v khác không phi là hp nht
kinh doanh, khi mt doanh nghip mua mt nhóm các tài sn hoc các tài sn thun
nhng không cu thành mt hot đng kinh doanh thì phi phân b giá phí ca
nhóm tài sn đó cho các tài sn và n phi tr có th xác đnh riêng l trong nhóm
tài sn đó da trên giá tr hp lý tng ng ti ngày mua.
1.3.2. Các hình thc hp nht kinh doanh
Hp nht kinh doanh đ cùng hình thành nên mt hoc nhiu hot đng kinh
doanh có th đc thc hin di nhiu hình thc khác nhau nh:
- Mt doanh nghip mua c phn ca mt doanh nghip khác
- Mt doanh nghip mua tt c các tài sn thun ca mt doanh nghip khác,
gánh chu các khon n ca mt doanh nghip khác;
- Mt doanh nghip mua mt s tài sn thun ca mt doanh nghip khác đ
cùng hình thành nên mt hoc nhiu hot đng kinh doanh.
Vic mua, bán có th đc thc hin bng hình thc phát hành công c vn
hoc thanh toán bng tin, các khon tng đng tin hoc chuyn giao tài sn
khác hoc kt hp các hình thc trên. Các giao dch này có th din ra gia các c
đông ca doanh nghip tham gia hp nht hoc gia mt doanh nghip vi các c
đông ca doanh nghip khác. Hp nht kinh doanh có th bao gm vic hình thành
mt doanh nghip mi đ kim soát các doanh nghip tham gia hp nht hoc cái
tài sn thun đc chuyn giao, hoc tái c cu mt hoc nhiu doanh nghip hp
nht.
Hp nht kinh doanh có th s dn đn quan h công ty m - công ty con,
trong đó bên mua s là công ty m và bên b mua s là công ty con.